ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ :ΑΓΩΝΑΣ Α.Φ.194-195 http://www.agonas.org/
Ι. Ορισμός και ανάλυση
Κοινωνικό
συναίσθημα είναι το συναίσθημα που προκαλείται από την έμφυτη τάση του ανθρώπου
να δημιουργήσει αγαθές σχέσεις με τους συνανθρώπους του και να συζήσει αρμονικά
με αυτούς. Ο κοινωνικός άνθρωπος αισθάνεται ευχαρίστηση για την ευτυχία των
άλλων και λύπη για τη δυστυχία. Πολλές φορές μάλιστα φθάνει και στην αυτοθυσία
για να σώσει κινδυνεύοντα συνάνθρωπό του ή να υπερασπίσει ιδανικά. Ως βάση του
κοινωνικού συναισθήματος στην τέλειά του ανάπτυξη λαμβάνεται η θαυμάσια ρήση
της Αγίας Γραφής: “Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν”. Το συναίσθημα τούτο
είναι καθολικό και εκδηλώνεται από τη βρεφική ηλικία. Και ενώ προχωρεί ο χρόνος
και ανάλογα με την πνευματική ιδιοσυγκρασία του ατόμου και των επιδράσεων που
δέχεται, ενισχύεται, εξελίσσεται, παρουσιάζει διάφορες μορφές, από τις οποίες
σπουδαιότερες είναι: η συμπάθεια, η ευσπλαχνία, η φιλία, η αγάπη.
II. Σπουδαιότητα
1) Συνδέει
και ενώνει το άτομο με την κοινωνία. 2) Εξασφαλίζει προϋποθέσεις ομαλής ζωής.
3) Καλλιεργεί την αλληλεγγύη και τη συνεργασία. 4) Διευκολύνει στις δύσκολες
στιγμές του βίου. 5) Τονώνει τη χαρά και εξασθενεί τη λύπη. 6) Υπενθυμίζει τα
καθήκοντα προς τον πλησίον. 7) Συντελεί στη εκπλήρωση των καθηκόντων του ατόμου
προς την κοινωνία. 8) Καλλιεργεί τρόπους καλής συμπεριφοράς. 9) Μετριάζει τα
πάθη και εξευγενίζει την ψυχή. 10) Επιφέρει πνευματική ευχαρίστηση και ψυχική
ανακούφιση. 11) Δίνει ευτυχή ανάπτυξη στο νου και ευγενή ενεργητικότητα στην
ψυχή. 12) Απεργάζεται την ενότητα και πραότητα της κοινωνίας.
III. Παράγοντες και μέσα ανάπτυξης
Οι παράγοντες
που παίζουν αποφασιστικό ρόλο στην ανάπτυξη του κοινωνικού συναισθήματος του
παιδιού είναι: 1) η κληρονομικότητα, 2) η οικογένεια, 3) το σχολείο, 4) το
περιβάλλον. Τα δε μέσα με τα οποία επιδιώκεται η ανάπτυξή του είναι τα
ακόλουθα: 1. Το καλό παράδειγμα. Αναντίρρητα το καλό παράδειγμα αποτελεί το
δραστικότερο μέσο αγωγής και συνεπώς οφείλουν τόσο η οικογένεια όσο και το
σχολείο να παρουσιάζονται κατά τρόπο άμεμπτο στα παιδικά μάτια. 2. Η τόνωση του
θρησκευτικού συναισθήματος. “Όστις σπείρει του χριστιανισμού τον σπόρον εις την
καρδίαν ενός παιδιού, καλλιεργεί εν φυτόν δια το παράδεισον” είπε ο μεγάλος
παιδαγωγός Pestalozzi. Ο δε Απόστολος των Εθνών Παύλος γράφει: “τοις αγαπώσιν τον
Θεόν πάντα συνεργείν εις αγαθόν”. 3. Η καλλιέργεια του καλαισθητικού
συναισθήματος. Ο σοφός της αρχαιότητας Πλάτων λέγει: “τους ρυθμούς και
τας αρμονίας αναγκάζουσιν οικειούσθαι τας ψυχάς των παίδων, ίνα ημερότεροι ώσιν
εις το λέγειν και πράττειν”. 4. Η εξαγωγή διδαγμάτων από τη διδασκόμενη ύλη των
διαφόρων μαθημάτων. 5. Ο εθισμός του παιδιού από τη μικρή του ηλικία σε καλές
πράξεις. 6. Η αυτοκυριαρχία και ο περιορισμός των παθών. 7. Η καλλιέργεια της
ευγενούς άμιλλας και η συναίσθηση της ευθύνης. 8. Η εμφύσηση πίστης και
ενθουσιασμού στην ανθρώπινη αξία. 9. Το σύστημα της ομαδικής εργασίας. 10. Τα
κοινωνικά και ομαδικά παιχνίδια, αλλά και η αποφυγή των κακών συναναστροφών.
11. Η πειθαρχία στους σχολικούς κανονισμούς. 12. Οι σχολικές γιορτές και
εκδρομές. 13. Η ίδρυση και η λειτουργία μαθητικής κοινότητας. 14. Η αυτοδιοίκηση
των μαθητών. 15. Η σχολική αλληλογραφία. 16. Η συγκρότηση ομάδων Ερυθρού
Σταυρού Νεότητας. 17. Η ειλικρινής και ανελλιπής συνεργασία σχολείου και
οικογένειας. 18. Η ολοκληρωμένη προσωπικότητα του εκπαιδευτικού. Ο
εκπαιδευτικός ασκεί τεράστια επίδραση στους μαθητές του και πρέπει να
συγκεντρώνει τις αρετές μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Για τη σωστή άσκηση
της αποστολής του ο Γρηγόριος θεολόγος γράφει: “Καθαρθήναι δει πρώτον,
είτα καθάραι, σοφισθήναι και ούτω σοφίσαι, γενέσθω φως και φωτίσαι, εγγίσαι Θεώ
και προσαγαγείν άλλους, αγιασθήναι, και αγιάσαι, χειραγωγήσαι μετά χειρών,
συμβουλεύσαι μετά συνέσεως”. Και ο Πλούταρχος αποφαίνεται: “Διδασκάλους
γαρ ζητητέον τοις τέκνοις, οι και τοις βίοις εισίν αδιάβλητοι και τοις τρόποις
ανεπίληπτοι και ταις εμπειρίαις άριστοι”.
Α.Κ.
