Δημήτρης Νατσιός: Ὁ Καποδίστριας, ὁ Κολοκοτρώνης καὶ τὰ .... γαϊδούρια

1817, ὁ «Μέγας Διδάσκαλος τοῦ Γένους, ὁ ἐπονομασθεὶς Σωτὴρ τῆς Πατρίδος», Γεώργιος Γεννάδιος, διδάσκει στὴν Ὀδησσό τῆς Ρωσίας στὴν ἐκεῖ «Ἑλληνικὴν Σχολήν». Κάποτε ἐπισκέφθηκε τὴν σχολὴ ὁ τσάρος Ἀλέξανδρος συνοδευόμενος ἀπὸ τὸν μεγάλο Καποδίστρια, τὸν ὑπουργό του τῶν Ἐξωτερικῶν. 

Γεώργιος Γεννάδιος

Ἐνθουσιασθεὶς ὁ τσάρος ἀπὸ τὰ προσόντα τοῦ Γενναδίου, τοῦ προτείνει τὴν ἀπονομὴ τίτλου εὐγενείας καὶ δὴ τοῦ βαρόνου. Ἀπαντᾶ ὁ Δάσκαλος: «Ἄν ἡμεῖς οἱ Ἕλληνες ἀρχίσωμεν γινόμενοι βαρόνοι, κίνδυνος εἶναι μὴ τινὲς ἀποβάλλοντες τὸ «βαρ» μείνωσιν ... « ὄνοι». (Λεξικὸ τοῦ «Ἡλίου», τόμ. 5, σελ. 83-87, Ἀθήνα 1948).
 
Βαρόνους καὶ λόρδους σίγουρα δὲν ἔχουμε, ἀπαγορεύει ρητῶς καὶ τὸ Σύνταγμα τοὺς «τίτλους εὐγενείας», ὅμως ὄνους, κοινῶς γαϊδούρια ἢ ἐπὶ τὸ λαϊκότερον γομάρια, ὑπάρχουν ἐν ἀφθονίᾳ, τὰ ὁποῖα δὲν τετραποδίζουν. Ὄχι, αὐτὰ εἶναι ὑπὸ ἐξαφάνισιν. 

Πλάτων

Ἐπιβιώνουν ὅμως πάμπολλα "δίποδα καὶ ἄπτερα", κατὰ τὸν Πλάτωνα καὶ τὸν πασίγνωστο ὁρισμὸ τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἐπινόησε. 

Διογένης ὁ Σινωπεύς

(Τοῦ ἀπάντησε καταλλήλως ὁ Διογένης ὁ Σινωπεύς, ποὺ μάδησε ἕναν πετεινὸ καὶ εἶπε: ἰδοὺ ὁ ἄνθρωπος τοῦ Πλάτωνος. 

Καὶ αὐτὸς τότε συμπλήρωσε «δίπουν, ἄπτερον καὶ πλατώνυχον»). Οἱ ὄνοι βάσταξαν γιὰ αἰῶνες τοὺς γόμους τῶν ἀνθρώπων καὶ μὲ τὴν ἐμφάνιση τῆς μηχανῆς...συνταξιοδοτήθηκαν. 
(Ἀπὸ τὸ ἀρχαιοελληνικὸ «γόμος», ποὺ σημαίνει φορτίο, βγῆκε τὸ γομάρι). Μάλιστα, μιᾶς καὶ κινούμαστε στὸ χῶρο τοῦ εὐθυμογραφήματος, νὰ παραθέσω μιὰ νόστιμη ἱστορία στὴν ὁποία πρωταγωνιστοῦν ἀληθινὰ γαϊδούρια, τὰ ὁποῖα πολλὲς φορὲς στάθηκαν χρησιμότερα ἀπὸ τὰ κάλπικα, ἀχάριστα, ὄρθια καὶ ἀναθρώσκοντα δίποδα.

Κάποτε ὁ Ὄθων κάλεσε στὸ παλάτι τὸν Κολοκοτρώνη καὶ τοῦ εἶπε:

- Ἡ κυβέρνησή μου ἀποφάσισε νὰ ἀμείψει τοὺς ἀγωνιστές. Ἐδῶ ἔχω τὶς ἀναφορὲς μὲ τὶς ὁποῖες ζητοῦν τὰ δικαιώματά τους. Ἐσὺ τί θὰ ζητήσεις στρατηγέ;
- -Ἐγώ, ἀπάντησε ὁ Κολοκοτρώνης, δὲν θὰ ζητήσω τίποτε, γιατί οὔτε ἔχασα οὔτε ξόδεψα γιὰ τὸ Ἔθνος.

- Ὁ Ὄθων συνηθισμένος ἀπὸ τὶς παράλογες ἀπαιτήσεις πολλῶν ἀγωνιστῶν τοῦ γλυκοῦ νεροῦ, ξαφνιάστηκε ἀπὸ τὴν ἀπάντησή του.

- -Πῶς γίνεται αὐτό; ρώτησε ὁ βασιλιᾶς. Καὶ ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ τοῦ ἐξήγησε:

- Ἐγὼ ὅταν μπῆκα στὸν ἀγῶνα, εἶχα στὸ σελάχι μου μιάμιση ρεγγίνα (ἕνα αὐστριακὸ τάληρο) καὶ ξόδεψα μονάχα τὴν μισή.

- Καὶ δὲν μοῦ λές, μεγαλειότατε, ποιοὶ εἶναι αὐτοὶ ποὺ ζητοῦν χρήματα; Ὁ Ὄθων τοῦ ἀνέφερε κάποια ὀνόματα, ποὺ ὁ Κολοκοτρώνης ἤξερε τί κιοτῆδες στάθηκαν στὸν Ἱερὸ Ἀγῶνα.

- Ἄν αὐτοὶ ποὺ μοῦ λές, βασιλιᾶ μου, πάρουν αὐτὰ ποὺ ζητᾶνε, τότε τί πρέπει νὰ πάρουν τὰ γαϊδούρια τῆς Ζαράκοβας; (περιοχή τῆς Ἀρκαδίας).

- Καὶ ποιὰ εἶναι τὰ γαϊδούρια τῆς Ζαράκοβας; ρώτησε ὁ Ὄθων μὲ περιέργεια. Καὶ ἀπαντᾶ ὁ ἀθάνατος ἥρωας:

Βασιλιᾶ μου, τὰ γαϊδούρια τῆς Ζαράκοβας, εἶναι ἐκεῖνα ποὺ μᾶς κουβαλοῦσαν τὸ νερὸ καὶ τὸ ψωμί, ποὺ εἴχαμε τόσο ἀνάγκη κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Ἐπανάστασης γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Πατρίδος μας ἀπὸ τοὺς Τούρκους.

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, τὰ γαϊδούρια τῆς Ζαράκοβας κέρδισαν τὸν ἔπαινο τοῦ Κολοκοτρώνη. Τῷ καιρῷ ἐτούτω, κάποια γαϊδούρια "ξεσαμάρωτα" ποὺ λέμε στὸ χωριό μου, δίποδα, σπιλώνουν κειμήλιες μορφὲς σὰν τὸν Καποδίστρια, ποὺ κατέχει ἐξέχουσα θέση στὸ εἰκονοστάσι τοῦ Γένους. Καποδίστριας τὸ ζωντανὸ "παιδαγωγεῖον" τοῦ Γένους.

Ὁ μακαριστός, ὁ πολὺ σπουδαῖος δάσκαλός μας π. Γεώργιος Μεταλληνός, ἔλεγε ὅτι δύο εἶναι οἱ μεγάλες ἀρρώστιες τῶν ἀσχολουμένων μὲ τὴν ἱστορία: ὁ ἱστορικὸς ἀναχρονισμός, ὅταν ἕνα ἱστορικὸ γεγονὸς ἢ καὶ πρόσωπο, ἑρμηνεύεται βάσει τῶν σημερινῶν συνθηκῶν καὶ ἀντιλήψεων καί, δεύτερον, ἡ ἰδεολογικὴ χρήση τῆς ἱστορίας, στὴν ὁποία διαπρέπουν οἱ κενόδοξοι ἀριστερόμυαλοι -καὶ ὄχι μόνο- ἐθνομηδενιστές.

Ἔτσι κάποιος προφέσορας ΑΕΙ, ποὺ φίλησε προφανῶς ἀρκετὲς κατουρημένες ποδιὲς ἢ φόρεσε τὶς γνωστὲς ..."ποδίτσες" γιὰ νὰ ἀνέλθει, ἐπιστρατεύεται στὴν Ἐπιτροπὴ καθηλώσεως τοῦ Εἰκοσιένα καὶ ἀποφαίνεται γελοιωδῶς: δικτάτορας ὁ Καποδίστριας. Ποιός; Ὁ Καποδίστριας!! Τί νὰ πεῖ κανείς; Τὸ ἔχω ξαναγράψει. "Ὁ καθεὶς τὴν μύξα του γιὰ βούτυρο τὴν ἔχει"...

Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

Ὁ Καποδίστριας δὲν ἔχει ἀνάγκη ὑπεράσπισης τῆς ἱερῆς μνήμης του. Μόνο αὐτὸ θὰ σημειώσω ποὺ βρῆκα στὸ βιβλίο τοῦ Β. Γεωργιάδη " Ὁ πρῶτος Κυβερνήτης" ὅπου διασώζεται μιὰ στιχομυθία, τὸ 1840, τοῦ Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη μὲ τὸν ἰατροφιλόσοφο Πύρρο, ὁ ὁποῖος κατηγοροῦσε τὸν Καποδίστρια. 

Ἀπαντᾶ ὁ Μαυρομιχάλης: "Δὲν τὰ μετρᾶς καλὰ φιλόσοφε! Ἀνάθεμα στοὺς Ἀγγλογάλλους ποὺ ἦσαν ἡ αἰτία. Κι ἐγὼ ἔχασα τοὺς δικούς μου καὶ τὸ ἔθνος ἔχασε ἕναν ἄνθρωπο ποὺ δὲν θὰ τὸν ματαβρεῖ καὶ τὸ αἷμα του μὲ παιδεύει ὡς τώρα". (ἐκδ. "Λιβάνη", σελ. 231). Αὐτὰ τὸ λόγια ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Πετρόμπεη ἔχουν διαφορετικὴ ἀξία καὶ βαρύτητα. Κατὰ τὸ σοφότατο λόγιο: " Ἀρετὴν οἶδεν καὶ πολέμιος θαυμάζειν". Οἱ πολέμιοι, ναί. Θαυμάζουν. Οἱ ὄνοι, ὄχι. Γκαρίζουν καὶ δυσφημοῦν...

Καὶ θὰ κλείσουμε μὲ ἕνα κείμενο, ἐρανισμένο κι αὐτὸ ἀπὸ τὸν γαϊδουρινὸ βίο, τὸ ὁποῖο ἐξεικονίζει καὶ ἑρμηνεύει ἀριστοτεχνικὰ πολλὰ σύγχρονα κακῶς κείμενα καὶ ...κακὰ ὑποκείμενα.

Ἦταν ἕνας καμηλιέρης, ὁ Ἐμίν ἀγᾶς, ποὺ ἔζησε μία ζωὴ στὰ καραβάνια. Ἀρρώστησε στὰ 99 του, ἔνιωσε πὼς ζυγώνει τὸ τέλος καὶ κάλεσε κοντά του παιδιά, ἐγγόνια, συγγενεῖς καὶ φίλους καὶ ζήτησε συγχώρεση. Θυμήθηκε καὶ τὶς καμῆλες του καὶ παρακάλεσε νὰ τὸν πᾶνε στὸ παχνὶ γιὰ νὰ ἀποχαιρετήσει καὶ ἐκεῖνες. Τὶς χάϊδεψε ὁ Ἐμίν ἀγᾶς, ἔκλαψε καὶ εἶπε:

- Ἐγὼ πιὰ σᾶς ἀφήνω. Ἔφτασε ἡ ὥρα μου. Ἀλλὰ γιὰ νὰ πάω ἥσυχος θέλω νὰ μὲ συγχωρέσετε γιὰ ὅ,τι κακὸ σᾶς ἔκανα. Τί νὰ γίνει, ἔτσι εἶναι ὁ ντουνιάς!

Καὶ μία καμήλα, γερασμένη, τοῦ λέει:

- Ποὺ μᾶς ἔδερνες καὶ ποὺ μᾶς ἄφηνες νηστικές, κακὰ πράγματα, ἁμαρτία ἀπὸ τὸ Θεό, μὰ στὸ συγχωρᾶμε. Ἕνα μόνο δὲν θὰ σοῦ συγχωρέσουμε ποτέ.

- Ποιό; Ρωτάει τρομαγμένος ὁ Ἐμίν ἀγᾶς.

- Ποιό; Νὰ τ᾿ ἀκούσεις. Ὅλες εἴμαστε ὑπάκουες στὴ δούλεψή σου. Καὶ σύ, ἀντὶ νὰ μᾶς τιμᾶς, ἔβαζες ἕνα γαϊδούρι, νὰ μᾶς τραβάει ἀπὸ τὴ μύτη.

(Στὰ καραβάνια προπορευόταν πάντοτε ἕνας γάϊδαρος).

Ὁ Ἐμίν ἀγᾶς ἀναστέναξε.

- Δίκιο ἔχετε! Μὰ ἔτσι εἶναι φτιαγμένος ὁ ντουνιάς. Γαϊδούρια νὰ τὸν ὁδηγοῦν καὶ νὰ τὸν σέρνουν ἀπὸ τὴ μύτη!.

Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος-Κιλκὶς

«Πᾶνος»