(Η πύλη του Ουρανού – Γεν. 28,17)
Του Ν. ΣΑΚΑΛΑΚΗ
ΜΕΡΟΣ Α΄
Έχω την γνώμη–αίσθηση, ότι εξ αιτίας του κορονοϊού, πολλές συνειδήσεις Ορθοδόξων Χριστιανών αποτελούν την θεμελίωση ενός εκκλησιολογικού μετασχηματισμού που επιδιώκει η Νέα τάξις πραγμάτων.
Η πληθωρική δηλ. παρεμβολή του «Φόβου» ακύρωσε τα ορθόδοξα συνειδησιακά στηρίγματα πολλών ανθρώπων και τους οδήγησε –με τη βοήθεια της Διοίκησης της Εκκλησίας– σε αναθεωρητικό «πυρετό» έναντι του Ι. Ναού, έναντι των αγίων εικόνων, έναντι των συνανθρώπων τους και, το πιο τραγικό, έναντι της Θ. Κοινωνίας.
Φοβούμενοι τον πυρετό του κορονοϊού, εδημιούργησαν «πυρετό» νέων εσωτερικών τοποθετήσεων, νέων αξιολογήσεων, αντιεκκλησιαστικών στη θεωρητική τους βάση.
Βλέπω και καθηγητές, όπως τον κ. Τσελεγγίδη, να κατακερματίζει την πίστη, ισχυριζόμενος ότι:
–Στην Θ. Κοινωνία δεν υπάρχει θέμα μετάδοσης του ιού, διότι αφορά τη σχέση ανθρώπου με το Θεό.
–Ομοίως για την προσκύνηση των αγίων εικόνων και λειψάνων, ενώ, εντός του Ι. Ναού, στη «σχέση ανθρώπου με άνθρωπο», ο ιός μεταδίδεται!
Οφείλουμε με όλα τα εκκλησιαστικά–πατερικά μέσα ν’ απομακρύνουμε τη εντροπική άνοδο της (κυρίαρχης) υποκειμενικότητας στην Εκκλησία. Δυστυχώς, αυτή είναι η μόλυνση του οικουμενισμού, η εφάμαρτη υποκειμενικότητα.
Κύριε Τσελεγγίδη, ολόκληρος ο Ι. Ναός και οι εκκλησιαζόμενοι, αποτελούν «σχέση ανθρώπου με το Θεό».
Μπορεί στους εκκλησιαζομένους να υπάρχει η επιμέρους
πολυσθενής ατομική νόηση–πίστη, αλλά όλοι μαζί αποτυπώνουν ενώπιον του Θεού το κοινό ίχνος της ορθοδόξου πίστεως. Πιο απλά, σύμφωνα με την Φυσική, μετέχουν σε τρεις πνευματικές κινήσεις: Ο καθένας χωριστά προς το Θεό (1η κίνηση), ο καθένας προς τον πλησίον του αγαπητικά, εν Θεώ (2η κίνηση) όλοι μαζί (3η κίνηση), πάλι προς το Θεό. Αυτό εκφράζει και η Λειτουργική συνείδηση, λέγοντας: «Αγαπήσωμεν αλλήλους ίνα εν ομονοία ομολογήσωμεν…».
Φλυαρούν κάποιοι ιστολόγοι (ο Π. Τελεβάντος για παράδειγμα) ισχυριζόμενοι, ότι:
- Η Σερβία έχασε ένα επίσκοπο.
- Η Ρωσία τρεις (επίσης) επισκόπους.
- Η Ρουμανία ένα επίσκοπο.
- Σε γνωστά Μοναστήρια έχασαν την ζωή τους περίπου εκατό Μοναχοί-ες.
Ερώτημα: Πώς είσθε σίγουρος, κ. Τελεβάντε, ότι προσβλήθησαν-νόσησαν εντός του Ι. Ναού; Γνωρίζετε, λοιπόν, τόσο καλά, το ευρύτερο πλαίσιο των συνηθειών τους, των συνθηκών τους, το ύφος και το ρυθμό της ζωής τους; Το σημαντικότερο, την πίστη τους;
Να υπογραμμίσουμε, ότι την εξέλιξη του καταμερισμού της προσβολής εκ του ιού μεταξύ των ανθρώπων, μόνο ο Θεός γνωρίζει, μιας και τα μικρόβια και οι ιοί είναι υποτακτικοί του και εκείνος ρυθμίζει–επιτρέπει ποιος θα προσβληθεί, ποιος θα πεθάνει.
Εύκολα, κ. Τελεβάντε, κάποιοι ιατροί-λοιμοξιολόγοι, ασθενείς στην πίστη, θα έλεγαν (συκοφαντώντας) ότι φταίει η Θ. Κοινωνία.
Βλέπουμε λοιπόν, ότι ο γιγαντισμός του ορθολογισμού κλιμακώνεται σε μετρήσιμα επίπεδα, δηλ. υπάρχουν:
−Οι αρνητές της πίστεως, που συκοφαντούν την Θ. Κοινωνία.
─Οι «πιστοί», που βλέπουν ανοσία μόνο στη σχέση «ανθρώπου προς το Θεό» και όχι στους Ι. Ναούς, και τέλος οι όντως πιστοί, που δεν εφευρίσκουν συναρμογές πίστεως μεταξύ ανθρώπων και Θεού αλλά δέχονται ανεπιφύλακτα την διδασκαλία της Εκκλησίας, ότι δηλ. και οι Ι. Ναοί παρέχουν ασφάλεια.
Αφήνοντας την θεολογική πολυσημία ιστολόγων και καθηγητών, που υπακούουν στην φορμαλιστική λογική της «ΜΑΣΚΑΣ», ας παρατηρήσουμε τον δονούμενο εκ της φοβίας περίγυρο, που αποφεύγει τον «συνωστισμό» στους Ι. Ναούς και το φρόνημα των Πατέρων που δεν υπακούει στην «Εκκλησιαστική καταστολή». Ο Ι. Χρυσόστομος στην ομιλία του (λβ΄) στο κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο υπογραμμίζει:
«Και γαρ οικία κοινή πάντων εστιν η Εκκλησία και κυριωτέρα αύτη η οικία. Τι γαρ ουχί ενταύθα μέγα και φρικώδες; και γαρ η Τράπεζα αύτη, πολλώ τιμιωτέρα εκείνης (της εν οικία δηλ. ημών) και ηδίων και η λυχνία (ήτοι η κανδύλα) της λυχνίας· και ίσασιν όσοι μετά πίστεως και ελαίω Χρισάμενοι, νοσήματα έλυσαν».
Σχολιάζει ο Αγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης («ΝΕΑ ΚΛΙΜΑΞ»):
«Και απλώς ειπείν, εις την Εκκλησίαν πηγαίνωντας αδελφέ, εκεί έχεις να απολαύσης τα Θεία Μυστήρια του σώματος και αίματος του Κυρίου· Εκεί έχεις να ακούσης περί θείων δογμάτων, περί θείων εντολών, περί εξηγήσεων των αγίων Γραφών, περί λόγου Θεού και ουρανίου διδασκαλίας· Εκεί θέλεις αγιάσει τας πέντε αισθήσεις του σώματός σου και τας πέντε νοεράς αισθήσεις της ψυχής σου· Εκεί θέλεις ιατρεύσει τας ασθενείας σου· Πώς; και με τι τρόπον; Εάν μετά πίστεως χρισθής από το έλαιον των κανδηλών, όπου καίουν εν τη Εκκλησία· Έτσι το βεβαιοί ο Χρυσολόγος Ιωάννης» (λβ΄ ομιλία στο κατά Ματθαίο).
====================================
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ και κορονοϊός (Β)
«ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ»
(Η πύλη του Ουρανού – Γεν. 28,17)
ΜΕΡΟΣ Β΄
Ιερός Ναός και πνευματική ζωή αποτελούν μία αδιάσπαστη πνευματική πραγματικότητα, μια ενότητα ακατάλυτη μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
Εάν ακολουθήσουμε πιστά τις διαχρονικές προσταγές – διαταγές της Εκκλησίας για συνεχείς εκκλησιασμούς, τότε θα δημιουργηθεί αυθόρμητος συντονισμός προσέλευσης στους Ι. Ναούς, στα πλαίσια μεγάλης πνευματικότητας, που θα μας φτάσουν στις περιοχές μεγάλης συγκέντρωσης (συνωστισμός) πιστών μέσα στις Εκκλησίες. Αυτή η επιθυμία της εκκλησίας για μέγιστη συμμετοχή των πιστών στους Ναούς, είναι (διαχρονικά) πάντοτε παρούσα στο κοινωνικό πεδίο, ανεξαρτήτως επιδημιών και φυσικών καταστροφών.
Στις Αποστολικές Διαταγές διαβάζουμε (βιβλ. Β΄, κεφ. νη΄):
- «Ω Επίσκοπε, κέλευε, και παραίνει τω λαώ εις την Εκκλησίαν ενδελεχίζειν, όρθρον και εσπέρας εκάστης ημέρας· και μη απολείπεσθαι το σύνολον· αλλά συνέρχεσθαι διηνεκώς».
- «Μη προκρίνετε του θείου λόγου βιωτικάς χρείας· αλλ’ εκάστης ημέρας συναθρίζεσθε όρθρου, και εσπέρας, ψάλλοντες και προσευχόμενοι εν τοις Κυριακοίς (Ναοίς) (Αυτόθι).
Αυτή η ονομασία (Κυριακόν) ήτο συνήθης (για τους Ι. Ναούς) από της Δ΄ Εκατονταετηρίδος, ιδίως στους Έλληνες (βλ. ΙΕ΄ Κανόνα της εν Αγκύρα Συνόδου, Ε΄ Νεοκαισαρείας, ΚΗ΄ Λαοδικείας, Ευσεβ. Εκκλ. Ιστορία 9,10).
Ερώτημα: Πού η Εκκλησία απαγορεύει την αυθόρμητη, μέγιστη δυνατή συγκέντρωση πιστών στους Ι. Ναούς, φοβούμενη τις επιδημίες – λοιμούς; Είναι σαφές το πνεύμα της.
Οι Ι. Ναοί δεν αποτελούν πεδίο μόλυνσης. Το ισχυρό κάλεσμα της Εκκλησίας για συνεχείς εκκλησιασμούς, δεν στερείται φιλάνθρωπης νοημοσύνης, όπως κατηγορηματικά υπονοούν οι κρατικοί λοιμοξιολόγοι και οι επίσκοποι. Αντίθετα, είναι πλήρες (το κάλεσμα) της φιλανθρωπίας! Η φράση «μη προκρίνετε του θείου λόγου βιωτικάς χρείας» είναι καταλυτική, σκορπίζουσα τις ασυλλόγιστες φλυαρίες τους…
Από έλλειψη προηγούμενης εκκλησιαστικής παιδείας στον κλήρο, καταλαβαίνουμε τι είδους πρότυπα προσφέρονται στη νέα γενιά από επισκόπους και κληρικούς, που έχουν – εμφανίζουν (πλην εξαιρέσεων) «εορταστικοποίηση» της Ορθοδοξίας με «ΜΑΣΚΕΣ» και πολύτιμα άμφια, υπογραμμίζοντας μάλιστα στις ομιλίες τους την στερεότητα της πίστεως των Αγίων!
Όταν ένας πολιτισμός (λαού – εκκλησιαστικού σώματος) βρίσκεται σε ακμή, τότε εκφράζεται δυναμικά, όπως μαρτυρεί η ιστορία πολιτική και εκκλησιαστική. Παράδειγμα οι Ακολουθίες και Παρακλήσεις της Εκκλησίας στους Αγίους, αυτά τα ποιήματα ευσεβών υμνογράφων. Ο προσεκτικός ερευνητής θα διαπιστώσει στα τροπάριά τους μια θαυμαστή σύζευξη (αρμονία) πίστεως και ζωής, που τονίζουν οι ιεροί υμνογράφοι.
Όσο ακούσια, ενοχλητική και αφόρητη είναι η νεοταξικήλοιμοξιολογία περί των Ι. Ναών και εικόνων, τόσο δύναμη και πυκνό θεολογικό λόγο έχουν οι Ακολουθίες – Παρακλήσεις στην ανάδειξη του ρόλου των Ναών. Μπορεί η φραστική ύλη τους να καταλαμβάνει ελάχιστο όγκο, μα ο πυρήνας του νοήματος μένει ακέραιος.
Εάν προχωρούσαμε σε μια πνευματική απόσταξη όλων των τροπαρίων, σε μια λεκτική συμπύκνωσή τους, θα είχαμε ένα βιβλίο με ακαταγώνιστες (σε θεολογική πυκνότητα) φράσεις, χωρίς χάσματα ή αμφιβολίες στην αντίληψη του αναγνώστη, περί του σωτηριώδους ρόλου των Ι. Ναών και των Αγίων Εικόνων. Οφείλουμε να παραθέσουμε μερικά συγκεκριμένα παραδείγματα, όπως:
- Παράκλησις εις τον Μεγαλομάρτυρα ΣΩΖΟΝΤΑ:
«Οι εν ποικίλοιςπειρασμοίς και νοσήμασι και σωτηρίας των ψυχών αφιέμενοι, προς του Σωτήροςδράμωμενναόν τον ιερόν, Δέσποτα, κραυγάζοντες και, Θεέ ελεήμον δοςημίν την ίασιν και παράσχου την λύσιν των συνοχλούντωνάπαντας δεινών την τε ειρήνην βραβεύων τους μέλπουσι».
- Παράκλησις εις τον Προφήτην ΕΛΙΣΣΑΙΟ:
«Ιατρείον των Χριστιανών ετοιμότατον, ο Ναός σου ανεδείχθη Παναοίδιμε, διό οι αρρωστήμασικυκλούμενοι δεινώς, εν αυτώ αθροιζόμενοι, την σηνβοήθειαν θερμώς, εξαιτούμεθα κράζοντες· ένδοξε Ελισσαίε, Προφήτα Θεού Τρισμάκαρ, μη υπερίδης νυν ημάς, κινδυνεύοντας εις θάνατον».
- Παράκλησις εις τον Άγιον ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΝ:
Του Χαραλάμπους των Ναώ νυν προσδράμωμεν και τη εικόνι τη αυτού προσκυνήσωμεν, εκ κατωδύνουκράζοντες καρδίας αυτώ· πρόφθασον και λύτρωσαι, της παρούσης ανάγκης, τάχυνον και κόπασον, του πανώλους την θραύσιν, ταις προς Χριστόνευχαίς σου αθλητά, ίνα σε πάντες αεί μακαρίζωμεν»¨.
- Θεοτοκίον:
Ναός εχρημάτισας Μαριάμ του εκ του τεχθέντος Βασιλέως των ουρανών, και ενδόξως μεταμορφωθέντος, ον μάρτυς Σώζων πιστώς ηκολούθησε.
-Παράκλησις εις την ΠΑΝΑΓΙΑΝ ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑΝ:
«Σωμάτων σε, ιατήραάμισθον, των ψυχών θεραπευτήν κεκτημένοι, ως αληθώς Πορταΐτισσα Κόρη, τη ευκλεεί σου εικόνιπροστρέχομεν, και εξ αυτής τας δωρεάς, της ευνοίας σου πίστειλαμβάνομεν».
- Παράκλησις εις την Παναγίαν ΕΙΚΟΝΙΣΤΡΙΑΝ:
«Της Παναχράντου τη εικόνιπροσπελάσωμεν, οι θλίψεσι και νόσοις συνεχόμενοι, εν μετανοίακράζοντες και εν στεναγμοίς· Δοςημίνβοήθειαν, Εικονίστρια Κόρη· δείξον του ελέους σου, την αδάπανον Χάριν, ώσπερ το πάλαι και σκέπε ημάς· σε γαρ, Αγνή, πολιούχον κεκτήμεθα».
Παραδόξως, είναι ίσως μια από τις πιο σκληρές (πνευματικά) εποχές, που σημειώνεται τέτοια αντιπνευματική στροφή στο εκκλησιαστικό σώμα, τάση δηλαδή μετατροπής των Ι. Ναών και εικόνων σε «αφηγηματικά» (μόνο) στοιχεία πίστεως.
Η κρατική λοιμοξιολογική αναγκαιότητα (προπαγάνδα) έχει υποβάλλει στον σημερινό Ορθόδοξο Χριστιανό την νέα συνείδηση της κοινωνικής του λειτουργίας, αμφισβητώντας (ο ίδιος) στον Ι. Ναό και στις Άγιες Εικόνες την υγειονομική ασφάλεια έναντι του κορονοϊού.
Παρατηρούμε, δηλαδή, μία ακόμα εστία μόλυνσης εκ του οικουμενισμού, που συνίσταται στον κατακερματισμό των βιωμάτων – συναισθημάτων έναντι Ναού και Εικόνας εκ του φόβου του κορονοϊού.
Αυτή η πνευματική δυσθυμία είναι, δυστυχώς, «μεταδόσιμη»!
Ερωτήματα: Αυτό το νέο «υγειονομικό εγώ», πως βγήκε από το παλαιό Ορθόδοξο «εμείς» των αγρυπνιών, των Θείων Λειτουργιών, των Εσπερινών, των Παρακλήσεων, των Πνευματικών ενοριακών εκδρομών σε προσκυνήματα και των Ι. Ευχελαίων;
Είναι αυτή η πορεία των πιστών, των κληρικών, επισκόπων, πορεία–κίνηση προς ανοδικάς βαθμίδας τελειώσεως; Ασφαλώς, όχι! Η μόλυνση εκ του οικουμενισμού–ορθολογισμού είναι πλέον φανερά.
===============================
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ και κορονοϊός (Γ)
«ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ»
(Η πύλη του Ουρανού – Γεν. 28,17)
ΜΕΡΟΣ Γ΄
Για τον Ιερό Ναό, ο π. Αυγουστίνος Καντιώτης γράφει:
«Ο ιερός ναός, ως και άλλοτε εγράψαμεν, είναι χώρος, ο οποίος διαφέρει από οιονδήποτε άλλον χώρον της γης. Είναι χώρος ιερός. Είναι χώρος αφιερωμένος εις την λατρείαν του Θεού. Είναι οίκος Θεού, περί του οποίου θα ηδύνατο να λεχθεί το του Ιακώβ: «Ως φοβερός ο τόπος ούτος· ουκ εστι τούτο αλλ’ η οίκος Θεού και αύτη η πύλη του Ουρανού» (Γεν. 28,17)» («ΠΡΟΣ ΤΟ ΧΡΙΣΤΕΠΩΝΥΜΟΝ ΠΛΗΡΩΜΑ», Σελ. 85).
Εντός του Ιερού Ναού υπάρχει η επενέργεια του Τριαδικού Θεού, οι Άκτιστες ενέργειές του, που βρίσκονται εκτός του πεδίου δυνατοτήτων της Επιστήμης.
Η κατοπτεύουσα θεολογική σκέψη υπογραμμίζει στην Αγία Γραφή την εκκλησιολογική πραγματικότητα του Ι. Ναού και την διαλεκτική – θεολογία που τον χαρακτηρίζει. Πιο συγκεκριμένα: Εις την Σκηνή του Μαρτυρίου και εις τον Ναό του Σολομώντος έχουμε την παράθεση – παράδοση της Ιερότητας του Ναού, που επιβεβαιώνεται με παρουσία Νεφέλης, ως παρουσία του Αγίου Τριαδικού Θεού. Να θυμίσουμε, ότι ονομάσθηκε «Σκηνή Μαρτυρίου», διότι φανέρωνε (Μαρτυρία) την παρουσία του Θεού ανάμεσα στο λαό Του (Βλέπε «ΕΞΟΔΟΣ» (33,9) και «Παραλ. Β΄, Ζ,1»).
Άπειρη η απόσταση μεταξύ Ναού Σολομώντα και ενός Ορθοδόξου Ναού, εντός του οποίου έχουμε:
- Διαρκή παρουσία – ενέργεια του Θεού
- Το σώμα του Χριστού
- Την παρουσία της Κυρίας Θεοτόκου
- Την παρουσία Αγγέλων – Αρχαγγέλων
- Την ενέργεια των Αγίων
Εις την θαυμάσια ευχή των εγκαινίων ενός Ορθοδόξου Ναού, που γονυπετής απευθύνει ο αρχιερεύς προς τον Θεό, διαβάζουμε: «Ναι, Δέσποτα Κύριε, ο Θεός ο Σωτήρ ημών, η ελπίς πάντων των περάτων της γης, επάκουσον ημών των αμαρτωλών δεομένων σου, και κατάπεμψον το πανάγιόν σου Πνεύμα, το προσκυνητόν και παντοδύναμον, και αγίασον τον οίκο τούτον· πλήρωσον αυτόν φωτός αϊδίου· αιρέτισον αυτόν εις κατοικίανσην· ποίησον αυτόν σκήνωμα δόξης σου· κατακόσμησον αυτόν τοις θείοις σου και υπερκοσμίοιςχαρίσμασι· κατάστησον αυτόν λιμένα χειμαζομένοις, ιατρείον παθών, καταφυγήν ασθενών, διαμόνωνφυγαδευτήριον, εν τω είναι τους οφθαλμούς σου ανεωγμένους επ’ αυτόν, ημέρας και νυκτός, και τα ώτα σου προσέχοντα εις την δέησιν των εν φόβω σου και ευλαβεία εν αυτώεισιόντων και επικαλουμένων το πάντιμον και προσκυνητόν όνομά σου· όσα αν αιτήσωνταί σε, και συ ακούσες εν τω ουρανώ άνω, και ποιήσεις έλεος, και ίλεως έσηαυτοίς».
Πλήρης ο συντονισμός της πνευματικής νομοτέλειας της ευχής προς την εσωτερική ζωτική αρμονία των Αγίων Πατέρων. Τονίζει, σχετικά, ο Ι. Χρυσόστομος: «Καθάπερ λιμένας εν πελάγει, ούτω τας εκκλησίας εν ταις πόλεσινέπηξεν ο Θεός, ίνα από της ζάλης των βιωτικών θορύβων ενταύθα καταφεύγοντες, γαλήνης μεγίστης απολαύωμεν. Ουδέ γαρ κυμάτων εστιν ενταύθα δείσαιτρικυμίαν, ου ληστών επιδρομάς, ου κακούργων έφοδον, ου πνευμάτων βίας, ου θηρίων επιβουλάς· λιμήν γαρ εστίν απάντων τούτων απηλλαγμένος, λιμήν εστί ψυχών πνευματικός» (P.G. 49,363).
Δυστυχώς, αυτή την πληρότητα – περιεκτικότητα των ευχών και της πατερικής διδασκαλίας περί Ι. Ναού, αρνείται σήμερα στην πράξη η Διοίκηση της Εκκλησίας και πλήθος πιστών (;), φορώντας «ΜΑΣΚΑ» ως μέσο κοινοποίησης της άρνησής τους.
Μόνο με την Αμαρτία «χάνεται» και «εξατμίζεται» η χάρις και η προστασία του Ι. Ναού, όταν δηλ. υπάρχει ανάδυση παραβατικών – αποστατικών ενεργειών εκ μέρους του πληρώματος. Να θυμηθούμε:
-Τον ακαριαίο θάνατο των δύο υιών του Ααρών, Βαδάβ και Αβιούδ, οι οποίοι «προσήνεγκαν έναντι Κυρίου πυρ αλλότριον, ο ου προσέταξε Κύριος αυτοίς» (Λευιτ., 10,1).
- Τον θάνατο (ακαριαίο) του λαϊκού Οζία (Β΄ Βασιλ. 6,1-8), διότι άγγιξε (παρανόμως) την Κιβωτό.
- Την περίπτωση του βασιλιά Οζία, που έβγαλε λέπρα εντός του Ναού, διότι εσφετερίσθη έργο ιερέως (Παραλ. Β΄,ηστ΄,4).
- Το σχίσιμο του καταπετάσματος του Ναού (Λουκ. 23,45-46).
- Την φυγή του Αγγέλου της Εκκλησίας, όταν συνελήφθη ο Ι. Χρυσόστομος (Παλλάδιος).
Αξίζει κάποια φορά, ν’ αναλύσουμε την θαρραλέα στάση του Αρχιερέως Αζαρία και των ογδόντα ιερέων, που ήλεγξαν το παράπτωμα του Οζία, προς έλεγχο των σημερινών Αρχιερέων και κληρικών, που ετοποθέτησαν επί της Αγίας Τραπέζης τον οικουμενισμό.
Σ’ αυτή την οικουμενιστική προσαρμοστικότητα και μεταβλητότητα του εκκλησιαστικού πληρώματος αντενεργεί, σήμερα, η απειλή του κορονοϊού, η οποία δεν αντιμετωπίζεται με τη «ΜΑΣΚΑ», παρά μόνο με την ειλικρινή ΜΕΤΑΝΟΙΑ.
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ