Ἡ ἐχθροποίηση ὡς ἐργαλεῖο τῆς προπαγάνδας
Ἀξιοποιῶντας τοὺς δέκα νόμους τῆς προπαγάνδας ποὺ ταξινόμησε ὁ Pol Quentin, ὁ Καλογερόπουλος-Kaloy στὸ δεύτερο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου του «Ἡ προπαγάνδα μέσον βιασμοῦ τῶν λαῶν»1 πραγματεύεται τὸν πρῶτο νόμο τῆς προπαγάνδας, δηλ. τὸν νόμο τῆς ἐκκινήσεως:
Κάθε προπαγανδιστής, γιὰ νὰ πετύχει τὸν στόχο του (τὸν ἐμπορικό, τὸν πολιτικό, τὸν πολεμικό, τὸν ὑγειονομικὸ κ.λπ.), θὰ πρέπει νὰ χρησιμοποιήσει ἕναν μαγνήτη, ἀλλιῶς ἕνα δόλωμα, ποὺ θὰ προσελκύσει τὴν προσοχὴ τοῦ θηράματος (τοῦ καταναλωτῆ, τοῦ ἐκλογέως, τοῦ ὑποψήφιου στρατιώτη, τοῦ ἀρρώστου ἢ τοῦ πρό-ἀρρώστου).
Σὲ ἐποχὴ ἐπιδημίας, κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ὁποίας οἱ ὑγειονομικοὶ διαχειριστὲς ἐπιθυμοῦν διακαῶς νὰ προωθήσουν μάσκες καὶ ἐμβόλια, ἐπιλέγεται μιὰ ἐξίσου ἑλκυστικὴ γυναῖκα, ἡ ὁποία ἐμφανίζεται μασκοφορεμένη καὶ τρυπημένη.
Ἡ προπαγάνδα ὑπὲρ τῆς μάσκας ἢ τῶν ἐμβολίων μπορεῖ νὰ γίνει φυσικὰ καὶ μὲ ἄλλους τρόπους: Φέρ᾿ εἰπεῖν, μέσῳ τῆς παρέλασης μασκοφορεμένων τσολιάδων ἢ μέσῳ φιλοεμβολιαστικοῦ κηρύγματος ποὺ θὰ κάνει ἕνας ἱερέας ἀπὸ ἄμβωνος ἢ μιᾶς ἀντίστοιχου περιεχομένου δηλώσεώς του μὲ ἀφορμὴ κάποια τιμητικὴ ἐκδήλωση πρὸς τὸ πρόσωπό του.
Ἐδῶ ἀνήκει ἡ περίφημη φράση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου, ὁ ὁποῖος παρευρεθεὶς στὰ τέλη Ἰουλίου 2021 στὸν Δῆμο Λεβαδέων προέβῃ στὴν περίφημη δήλωση:
«Ἐδῶ εἶναι τὸ ἐμβόλιο, ἐκεῖ εἶναι ὁ τάφος. Διάλεξε καὶ πᾶρε!»
Ἡ πατερναλιστικὴ αὐτὴ δήλωση ἀποτελεῖ ἕνα ἀντιπροσωπευτικὸ δεῖγμα ἀνάποδου κόσμου: Ἕνας μὴ εἰδικὸς περὶ τὰ ἰατρικὰ ἐμφανίζεται νὰ μιλᾷ ὡς εἰδικός, καὶ δὴ βασιλικότερος τοῦ βασιλέως, ἀφοῦ τρομοκρατεῖ τοὺς πολῖτες φέρνοντάς τους ἀντιμέτωπους μὲ ἕνα ὑπαρξιακὸ δίλημμα. Πρόκειται, ὡστόσο, γιὰ ψευδοδίλημμα, δεδομένου ὅτι, βάσει τῶν ἐπισήμων στοιχείων, ὁ τάφος δὲν ἀποφεύγεται σώνει καὶ καλὰ χάρη στὸ ἐμβόλιο, ἐνῶ, ἀντιθέτως, τὸ ἄνοιγμά του ἐνδέχεται νὰ ἐπισπεύδεται ἐξαιτίας ἀκριβῶς τοῦ ἐμβολίου.
Ὁ Καλογερόπουλος-Kaloy ἐπισημαίνει τὴν μεγάλη ἀξία ποὺ ἔχει γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ προπαγανδιστικοῦ στόχου ἡ λεγόμενη ἀρχὴ τῆς ἐποπτικῆς ἀντιθέσεως. Ὅπως, δηλαδή, τὰ συμπληρωματικὰ χρώματα ἀσκοῦν ἀμοιβαῖα ἐπίδραση, τονίζοντας τὸ ἕνα τὴν ὕπαρξη τοῦ ἄλλου (τὸ κίτρινο χρῶμα προβάλλει ζωηρότερο ὅταν περιβάλλεται ἀπὸ τὸ ἰῶδες ἢ τὸ κυανοῦν), τὸ ἴδιο συμβαίνει μὲ τὴν τὸ δίπολο ἐχθρός-φίλος. Τὰ ἐλαττώματα τοῦ ἐχθροῦ τονίζουν τὰ προτερήματα τοῦ φίλου. Ἔτσι, ὅποιος θέλει νὰ προκαλέσει προσωπολατρεία ὑπὲρ τοῦ Α δὲν ἔχει παρὰ νὰ καταρρακώσει τὸν ἀντίπαλό του, τὸν Β. Ὁ συγγραφέας ἐξηγεῖ τὴν ἀνάγκη τῆς ἐχθροποίησης ὡς ἐξής2:
«Ἡ ἐφεύρεσις ἑνὸς "ἐχθροῦ" ἐπιτυγχάνει δύο ψυχολογικοὺς σκοπούς: α) τὴν ἐξάλειψι κάθε εὐθύνης ἀπὸ τὸ μέρος τῶν ἡμετέρων, ἀφοῦ ὅλα ὀφείλονται στὸν "ἐχθρό". β) Τὴν δημιουργία τοῦ συναισθήματος τῆς "Ὁμάδος" (τοῦ "καλοῦ" κοινωνικοῦ κύκλου) ὅπου τὸ ἄτομο "ἀνήκει" (esprit de corps) καὶ τὴν συσπείρωσι τῶν πολλῶν ἐναντίον τοῦ κοινοῦ "ἐχθροῦ"»3.Ἀκολούθως, ὁ Καλογερόπουλος-Kaloy ἐφιστᾷ τὴν προσοχή μας στὸ ὅτι τὸ εὕρημα τοῦ ἐχθροῦ πρέπει νὰ συνδέεται μὲ ἕναν μύθο4:
«Στὴν Ρώμη ὁ μῦθος ἦταν "οἱ ἀρετὲς τοῦ Ρωμαίου πολίτη", στὴν Γαλλικὴ ἐπανάσταση "ἡ κυριαρχία τοῦ λαοῦ", τὸ "Ὑπέρτατο Ὅν", ἡ "Πατρίς", στὴν Ναπολεόντειον ἐποχὴ ἡ "δόξα". Στὴν σημερινὴ Ἑλλάδα ὁ κατάλληλος μῦθος εἶναι ἡ ἀσαφὴς ἔννοια "ὁ λαὸς στὴν ἐξουσία" καὶ δευτερεύοντες μῦθοι εἶναι "ἡ ἐθνικὴ ἀντίσταση", "τὸ Πολυτεχνεῖο", "ἡ σύσσωμη ἀντίσταση τοῦ λαοῦ ἐνάντια στὴν χούντα" κ.λπ.».
Μάλιστα, ὁ συγγραφέας τονίζει ὅτι ὁ μῦθος ἀπαιτεῖ τὰ ἑξῆς χαρακτηριστικά5:
«Πρέπει νὰ εἶναι ἀποφασιστικὸς (π.χ. "ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τάς", "ἐλευθερία ἢ θάνατος"). Νὰ εἶναι ἀπόλυτος (π.χ. ὑπάρχει τὸ "μαῦρο" καὶ τὸ "ἄσπρο", τὸ "καλὸ" καὶ τὸ "κακό" - χωρὶς ἀποχρώσεις). Νὰ εἶναι ἀδιάλλακτος (π.χ. δὲν ὑπάρχει ἄλλη λύσις, ἕνα εἶναι τὸ "καλό"). Τέλος, πρέπει ἄμεσα ἢ ἔμμεσα νὰ ἅπτεται τοῦ μεταφυσικοῦ ἐνστίκτου».Ἔχοντας πρὸ ὀφθαλμῶν τίς παραπάνω διευκρινίσεις δὲν εἶναι δύσκολο νὰ ἀντιληφθοῦμε γιατί καλλιεργήθηκε ὁ προπαγανδιστικὸς μῦθος τοῦ ἐμβολίου ὡς μοναδικῆς λύσης καὶ δώρου τοῦ Θεοῦ, εἰδικότερα δέ, γιατί διατυπώθηκε τὸ προαναφερθὲν ψευδοδίλημμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ("ἐμβόλιο ἢ θάνατος").
Ἐπίσης, μποροῦμε νὰ καταλάβουμε γιατί στὸ μὲν πλαίσιο τῆς πανδημίας ὁ κορωνοϊὸς βαφτίσθηκε «ἀόρατος ἐχθρός», στὸ δὲ πλαίσιο τοῦ ρωσο-οὐκρανικοῦ πολέμου ὁ Πρόεδρος τῶν ΗΠΑ ἀποκάλεσε «χασάπη» καὶ «δικτάτορα» τὸν Πρόεδρο τῆς Ρωσίας, ἐπαναφέροντας στὸ προσκήνιο χαρακτηρισμοὺς ποὺ εἶναι γνωστοὶ ὄχι μόνο ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Σαντὰμ Χουσεΐν (οἱ ΗΠΑ καὶ οἱ ἀκόλουθοί της εἶχαν υἱοθετήσει τὸν ὅρο «χασάπη τῆς Βαγδάτης») ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἀμὶν Νταντὰ τῆς Οὐγκάντας.
Πάντως, ὁ χαρακτηρισμὸς τοῦ χασάπη ἔχει ἀποδοθεῖ καὶ σὲ Προέδρους τῶν ΗΠΑ, π.χ. στὸν Τζὸρτζ Μποὺς τὸν νεότερο ἀλλὰ καὶ στὸν Μπὶλ Κλίντον (ὁ δεύτερος ὀνομάσθηκε χασάπης τῆς Γιουγκοσλαβίας).
Δαιμονοποιῶντας τὸν κορωνοϊὸ καὶ τὸν Πούτιν, ἀντιστοίχως δέ, κάθε ἀρνητή τῆς κορωνοϊκῆς πανδημίας ἤ/καὶ τῶν μέτρων καταπολέμησής της, ἀλλὰ καὶ κάθε Ρῶσο ἢ φιλορῶσο (μαζὶ μὲ κάθε προϊὸν τοῦ ρωσικοῦ πολιτισμοῦ!) ὡς ἀπόλυτους ἐχθρούς, ἡ σατανικὴ ἐλὶτ τῆς Νέας Τάξης Πραγμάτων πετυχαίνει τὰ ἑξῆς:
Πρῶτον, συγκροτεῖ καὶ συσπειρώνει τὸ στράτευμά της ἐνάντια σὲ αὐτοὺς ποὺ θέλει νὰ ἐξολοθρεύσει, ἐκμεταλλευόμενη τὸ γεγονὸς ὅτι κάθε ἄτομο θέλει νὰ εἶναι ἐνταγμένο στὴν ἰψενικὴ συμπαγῆ πλειοψηφία, ἀπὸ τὴν ὁποία ἀντλεῖ δύναμη καί, πρωτίστως, ταυτότητα.
Ὁ Καλογερόπουλος-Kaloy σχολιάζει ἐπ᾿ αὐτοῦ6:
«ὁ ἐγωισμὸς ὠθεῖ τὸ ἄτομο νὰ πιστεύει ὅτι ἔχει καὶ ἄλλους ποὺ συμφωνοῦν μαζί του καὶ δὲν σκέπτεται ποτὲ ὅτι ὁ ἴδιος ἔχει ἀντιθέτως γίνει πειθήνιο καὶ τυφλὸ ὄργανο μιᾶς τεχνητῆς διαδικασίας ποὺ τοῦ ἐπεβλήθῃ. Νομίζει ὅτι εἶναι ἐλεύθερος ἐνῶ εἶναι ἀλυσσόδετος. Τὸ συναίσθημα αὐτὸ εἶναι κυριαρχικὸ σὲ ἄτομα ἀσθενικῆς προσωπικότητος, μικρᾶς ἢ ἀνυπάρκτου μορφώσεως ἢ ἡμιμαθείας. Ἡ ἡμιμάθεια ἀκριβῶς εἶναι ἐκεῖνο ποὺ κάνει τὴν νεολαία τόσο εὐάλωτη στὴν ἔντεχνη προπαγάνδα. Δυστυχῶς ἡ ἀνεδαφικὴ καὶ ἐπικινδύνως ὑποβαθμισμένη ἑλληνικὴ Παιδεία δὲν ἔχει ποτὲ κάνει κύριο μέλημά της τὴν συνεχῆ ἐξάσκησι τοῦ ἀνθρώπου στὴν ἀμφιβολία καὶ τὸν κριτικὸ ἔλεγχο».Δεύτερον, ἡ Νέα Τάξη Πραγμάτων αὐτοπροβάλλεται ὡς ἡ καλὴ πλευρὰ τοῦ νομίσματος ποὺ μπορεῖ τάχα νὰ ἐγγυηθεῖ ἕναν κόσμο «πιὸ δίκαιο, βιώσιμο καὶ ἀνθεκτικὸ γιὰ τίς μελλοντικὲς γενιὲς»7. Στὸν ἀνάποδο κόσμο μας, ὅμως, αὐτὲς οἱ λέξεις-φετὶχ τῶν νεοταξιτῶν πρέπει νὰ μεταφρασθοῦν σωστά: ὁ δίκαιος εἶναι ὁ ἄδικος, ὁ βιώσιμος εἶναι ὁ ἀβίωτος καὶ ὁ ἀνθεκτικὸς εἶναι ὁ εὐάλωτος.
Τρίτον, ὑλοποιεῖ τὴν ὑγειονομικὴ ἢ τὴν πολεμικὴ ἀτζέντα μὲ γνώμονα τὰ νεοταξίτικα συμφέροντα, ἀξιώνοντας τὴν ὀσφυοκαμψία μπροστὰ σὲ κάθε δρακόντειο ὑγειονομικὸ μέτρο καὶ τὴν ἀδιαμαρτύρητη ἀποδοχὴ κάθε δυσμενοῦς συνέπειας τοῦ πολέμου, εἴτε βαφτίζεται ἐνεργειακὴ εἴτε ἐπισιτιστικὴ κρίση εἴτε ἁπλούστερα: ἀκρίβεια.
Ἡ προπαγανδιστικὴ λογικὴ τῆς κατασκευῆς ἐχθρῶν, οἱ ὁποῖοι συνήθως παρουσιάζονται ὡς ἐκ φύσεως διαβολικοί8 (γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ ἐμπνευστὴς τῆς πολυσυζητημένης θεωρίας τοῦ Ποινικοῦ Δικαίου τοῦ Ἐχθροῦ Günther Jakobs παρομοιάζει τὸν ἐχθρὸ μὲ τὸν σατανᾶ ποὺ βάλλει διαρκῶς ἤ, ἐν πάσῃ περιπτώσει, ἀποφασιστικῶς κατὰ τῆς ἔννομης τάξης9), μπορεῖ νὰ ἀποτυπωθεῖ περιπαικτικὰ στὴν ἀκόλουθη πρόταση:
Τί Σαντάμ, τί Σατάν! - Τί Σατάν, τί Πούτιν! - Τί εἶχες Γιάννη, τί εἶχα πάντα!Ἀλίμονο σὲ ἐκείνους ποὺ ἀφήνουν τ᾿ ἀφτιά τους νὰ χαϊδεύονται ἀπὸ τίς προπαγανδιστικές, σατανικὲς σειρῆνες τῆς Νέας Τάξης Πραγμάτων! Στὸν ἀνάποδο κόσμο μας σατανᾶς δὲν εἶναι αὐτὸς ποὺ δαιμονοποιεῖται ὡς τέτοιος, ἀλλ᾿ ἀντιστρόφως ἐκεῖνος ποὺ δαιμονοποιεῖ.
Ἀνάποδος κόσμος ἔστιν γὰρ ὁ διαβολικός, ποὺ ἐν ταυτῷ εἶναι καὶ προπαγανδιστικός!
__________________________________
1 Ἐκδ. Δρόμων, Ἀθήνα 2012, σελ. 40΅.
2 Ό.π., σελ. 41.
3 Ἐπ᾿ αὐτοῦ βλ. καὶ Βαθιώτη, Ἀπὸ τὴν πανδημία στὴν κλιματικὴ ἀλλαγή. Συντονισμένα τρομο-κράτη σὲ φόντο παγκόσμιας διακυβέρνησης, ἐκδ. ἀλφειός, Ἀθήνα 2021, σελ. 391.
4 Ό.π., σελ. 42.
5 Αὐτόθι.
6 Ό.π., σελ. 35.
7 Schwab, Συμμετοχικὸς καπιταλισμός. Καπιταλισμὸς τῶν ἐνδιαφερόμενων μερῶν, μτφ.: Α. Ἀλαβάνου, ἐκδ. Α. Α. Λιβάνη, Ἀθήνα 2021, σελ. 11.
8 Chomsky, Παρεμβάσεις, μτφ.: Ἀριάδνη Ἀλαβάνου, ἐκδ. Λιβάνη, 2009, σελ. 185/186.
9 Jakobs, Δημόσια ποινή: Σημασία καὶ σκοπός, μτφ.: Κ. Βαθιώτης, ΠΟΙΝΙΚΑ 76, 2007, σελ. 66, ὅπου καὶ ἡ θέση ὅτι «ὅποιος παριστάνει διαρκῶς τὸν σατανᾶ δὲν μπορεῖ νὰ ἀντιμετωπισθεῖ ὡς πρόσωπο μὲ ἱκανότητα Δικαίου, τοὐλάχιστον σὲ ὅ,τι ἀφορᾷ τὴν ἐμπιστοσύνη μας ὅτι θὰ ἐκπληρώσει τὰ καθήκοντά του». Γιὰ κριτικὴ κατὰ τῆς θεωρίας τοῦ Ποινικοῦ Δικαίου του Ἐχθροῦ βλ. Βαθιώτη, Τραγικὰ διλήμματα στὴν ἐποχὴ τοῦ "πολέμου κατὰ τῆς τρομοκρατίας". Ἀπὸ τὴν σανίδα τοῦ Καρνεάδη στὸ "Ποινικὸ Δίκαιο τοῦ Ἐχθροῦ", ἐκδ. Νομικὴ Βιβλιοθήκη, Ἀθήνα 2010, σελ. 411 ἐπ.