Οἱ Ἅγιοι Σέργιος καὶ Βάκχος
Χαλκᾶ σὰ νεῦρα, Βάκχε, πρὸς νεύρων βίαν,
Καὶ πρὸς ξίφος, Σέργιε, πῦρ σὴ καρδία.
Σέργιον ἑβδομάτῃ ξίφος ἔκτανε, νεῦρα δὲ Βάκχον.
Οι Άγιοι Σέργιος και Βάκχος υπηρετούσαν στις στρατιωτικές τάξεις του αυτοκράτορα Μαξιμιανού. Τους διέκρινε μεγάλη ανδρεία στα πεδία των μαχών, αλλά και σωφροσύνη στην καθημερινή τους ζωή. Γι' αυτό και ο αυτοκράτορας τους απένειμε τα αξιώματα του πριμικηρίου της σχολής των Kεντηλίων και του σεκουνδουκηρίου, αντίστοιχα.
Όταν έμαθε ότι οι δύο επίλεκτοι στρατιώτες του ήταν χριστιανοί, δεν ήθελε με κανένα τρόπο να το πιστέψει. Για να πεισθεί λοιπόν χειροπιαστά, οργάνωσε τελετές με θυσίες σε ειδωλολατρικό ναό και κάλεσε να παραστούν σ' αυτές οι Σέργιος και Βάκχος. Οι δύο χριστιανοί στρατιώτες αρνήθηκαν και ομολόγησαν το Χριστό με θαρραλέο φρόνημα. Εξοργισμένος τότε ο αυτοκράτορας, διέταξε και τους αφαίρεσαν τα διάσημα των αξιωμάτων τους. Έπειτα, αφού τους ενέπαιξαν και τους διαπόμπευσαν με διάφορους τρόπους, τους έστειλαν σε ένα σκληρό δούκα της Ανατολής, τον Αντίοχο. Αυτός με πρωτοφανή ωμότητα μαστίγωσε μέχρι θανάτου το Βάκχο. Στο δε Σέργιο, επειδή κάποτε τον είχε ευεργετήσει, πρότεινε, αφού αρνηθεί το Χριστό, να του χαρίσει τη ζωή. Η γενναία απάντηση του Σεργίου ήταν τα λόγια του Απ. Παύλου «Ἐμοὶ τὸ ζῆν Χριστὸς καὶ τὸ ἀποθανεὶν κέρδος» (προς Φιλιππησίους, α' 21). Σε μένα, είπε ο Σέργιος, ζωή είναι ο Χριστός. Αλλά και το να πεθάνω είναι κέρδος, διότι έτσι θα ενωθώ πλήρως με το Χριστό. Τότε, ο Αντίοχος αμέσως έδωσε διαταγή και τον αποκεφάλισαν.
Το 547 μ.Χ. ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός ανήγειρε στην Κωνσταντινούπολη λαμπρό ναό προς τιμήν των Αγίων Μαρτύρων Σεργίου και Βάκχου, τον επονομαζόμενο «Μικρή Αγία Σοφία», όπου και κατέθεσε τα Ιερά Λείψανά τους.
Στη Δύση πολλές πόλεις διεκδικούν Λείψανα των Μαρτύρων με πρώτη την Βενετία, όπου Λείψανα αποδιδόμενα σ’ αυτούς φυλάσσονται στο Ναό του Αγίου Πέτρου στο Καστέλλο. Τα Λείψανα αυτά έγιναν αντικείμενο αναγνωρίσεως το 1991 μ.Χ.
Στην Παβία, στη Μονή των Βενεδικτίνων του Αγίου Φίλικος, φυλάσσονται Λείψανα των δύο Μαρτύρων, δωρεά του Αυτοκράτορα Όθωνα Β’. Τα Λείψανα αυτά περιλαμβάνονται στα κειμήλια που έφερε μαζί της στη Δύση η σύζυγός του Βυζαντινή Πριγκίπισσα Θεοφανώ και για τον λόγο αυτό δεν υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με την γνησιότητά τους.
Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση το 1152 μ.Χ., κατά την διάρκεια των Σταυροφοριών, ο Κόμης Γοφρέδος ο Ανδεγαβός μετέφερε Λείψανα των Μαρτύρων από την Συρία στα εδάφη του.
Λείψανα των δύο Μαρτύρων φυλάσσονται ακόμη και στο Ναό του Αγίου Μαρτίνου στο Heiligenstadt, όπως μαρτυρεί βούλα του Πάπα Παύλου Β’, του έτους 1469 μ.Χ. Τα Λείψανα αυτά κατά τους Βολλανδιστές μετεφέρθηκαν τον 13ο ή 14ο αιώνα μ.Χ. από την Συρία.
Λείψανα των Μαρτύρων φυλάσσονται ακόμη και στη Μονή του Wiessenburg της Βοημίας, απ’ όπου το 1354 μ.Χ. ο Αυτοκράτορας Κάρολος Δ’ δώρισε μέρος τους στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Βίτου Πράγας.
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Τριάδος τῆς Ἁγίας ὀπλίται τροπαιοῦχοι, ἡ λαμπρὰ δυὰς τῶν Μαρτύρων, ὠράθητε ἐν ἄθλοις, Σέργιος ὁ θεῖος ἀριστεύς, καὶ Βάκχος ὁ γενναῖος ἀθλητής, διὰ τοῦτο δοξασθέντες περιφανῶς, προΐστασθε τῶν βοώντων Δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι δι' ὑμῶν, πάσιν ἰάματα.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Τὸν νοῦν πρὸς ἐχθροὺς ἀνδρείως παρατάξαντες, τὴν πᾶσαν αὐτῶv ἀπάτην κατελύσατε, καὶ τὴν νίκην ἄνωθεv, εἰληφότες Μάρτυρες πανεύφημοι, ὁμοφρόνως ἐκράζετε. Καλὸν καὶ τερπνὸν τὸ συνεῖναι Χριστῷ.
Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ'. Τὴν σοφίαν καὶ λόγον.
Τὰ τῆς πίστεως ἄνθη, τοὺς νοητοὺς μαργαρίτας Κυρίου καὶ ἀθλητάς, Σέργιον τιμήσωμεν, καὶ τὸν Βάκχον τοὺς Μάρτυρας, ὡς τοῦ ἐχθροῦ τὴν πλάνην, ἐνθέως πατήσαντας, καὶ τῶν εἰδώλων πᾶσαν ἰσχὺν ἐδαφίσαντας· ὅθεν ἐπαξίως, οὐρανόθεν τὸ στέφος, τῆς νίκης δεξάμενοι, σὺν Ἀγγέλοις χορεύουσι· διὸ πίστει βοήσωμεν· Πρεσβεύσατε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην ὑμῶν.
Ὁ Οἶκος
Ἐν οὐρανοῖς Χριστέ, κατοικοῦντες, Σέργιός τε καὶ Βάκχος, καὶ τοῦ θείου φωτὸς τοῦ παρὰ σοῦ ἐμφορούμενοι, ἐμὲ τὸν ἐν σκότει τῆς ἀγνωσίας πορευόμενον, προφθάσειαν διὰ τάχους, καὶ τῶν παθῶν ἀφαρπάσειαν, μόνε ἀθάνατε, στολὴν μοι τῆς ἀφθαρσίας καταπέμποντες· ὅπως λευχειμονῶν, τὴν φωτοφόρον αὐτῶν ἑορτὴν ἀνυμνῶ, καὶ κραυγάζω σοι Κύριε· Καλὸν καὶ τερπνὸν τὸ συνεῖναι Χριστῷ.
Ὁ Ἅγιος Πολυχρόνιος ὁ Ἱερομάρτυρας
Κτείνουσι πολλὰ Πολυχρόνιον ξίφη.
Πρὸς τὰ ξίφη δὲ λήψεται, καὶ τὰ γέρα.
Δυναμικὸς κληρικὸς τοῦ 4ου μ.Χ. αἰῶνα, ἐκ τῆς ἐπαρχίας Γαμφανήτιδος, ποὺ θυσιάστηκε γιὰ τὰ ὀρθόδοξα δόγματα τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ὁ πατέρας του Βαρδάνιος ἦταν γεωργὸς στὸ ἐπάγγελμα, καὶ φρόντισε ὁ γιὸς του νὰ ἀνατραφεῖ ὄχι μόνο μὲ τὰ διδάγματα τῆς πίστης, ἀλλὰ τοῦ παρεῖχε ἀρκετὴ καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη μόρφωση. Ἔτσι ἐνῷ ὁ πατέρας καλλιεργοῦσε τὶς ἀμπελοφυτεῖες του, ὁ γιὸς μὲ ζῆλο καὶ θέρμη καλλιεργοῦσε τὸν ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου, διδάσκοντας τὰ θεία λόγια καὶ ἀγωνιζόμενος στὸν πολλαπλασιασμὸ τῆς καρποφορίας τοῦ θείου σπόρου.
Ἦταν μάλιστα ἰκανότατος συζητητὴς καὶ πολλὲς φορὲς εἶχε καταντροπιάσει σοφοὺς τῶν εἰδωλολατρῶν σὲ συζητήσεις φιλοσοφικὲς γιὰ τὴν ἀλήθεια καὶ τὴ θρησκεία.
Κατόπιν ὁ Πολυχρόνιος πῆγε στὴν ἕδρα τῆς σοφίας καὶ τῶν γραμμάτων, τὴν Κωνσταντινούπολη. Ἐκεῖ ἔγινε διάκονος καὶ ἔπειτα πρεσβύτερος. Ἀπὸ τὸ ἀξίωμα αὐτὸ δὲν ἔπαψε νὰ διδάσκει καὶ μὲ πολλοὺς τρόπους μοχθοῦσε γιὰ τὴ χριστιανικὴ ἀνατροφὴ τῶν ἐνοριτῶν του.
Ὅταν ὅμως ἔγινε αὐτοκράτορας ὁ ἀρειανόφιλος γιὸς τοῦ Μ. Κωνσταντίνου, Κωνστάντιος, ὁ Πολυχρόνιος ἔμεινε στὴ μερίδα τῶν κληρικῶν ἐκείνων, ποὺ γιὰ τὸ ὀρθὸ δόγμα ἔμειναν ἀπτόητοι μπροστὰ στοὺς διωγμοὺς καὶ τὶς ἐξορίες ποὺ ἐπέβαλε ὁ αἱρετικὸς αὐτοκράτορας.
Ἔτσι οἱ Ἀρειανοί, ἀνέλαβαν αὐτοὶ οἱ ἴδιοι νὰ ἀπαλλαγοῦν μία κι ἔξω ἀπὸ αὐτόν. Κάποια μέρα λοιπὸν ποὺ ὁ Πολυχρόνιος Ἱερουργοῦσε, μιὰ ὁμάδα ἀπὸ Ἀρειανοὺς εἰσέβαλε στὸ ναὸ καὶ τὸν ἔσφαξαν πάνω στὴ Ἁγία Τράπεζα, καὶ ἔτσι ἔγινε τίμιο ὁλοκαύτωμα γιὰ τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ, ποὺ μὲ τὴ δική Του θυσία σήκωσε τὴ δική μας σωτηρία.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἐργάτης γενόμενος, τῆς ἀρετῆς ἐκ παιδός, θαυμάτων ἐπλούτησας, τὴν δωρεὰν ἐκ Χριστοῦ, σοφὲ Πολυχρόνιε· ὅθεν ἱερατεύσας, τῷ Θεῷ θεοφρόνως, ἤθλησας καὶ καθεῖλες, τοῦ Ἀρείου τὴν πλάνην· διὸ Ἱερομάρτυς, ἀξίως δεδόξασαι.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἱερεὺς θεόληπτος Πάτερ ἐδείχθης, καὶ στερρῶς ἐνήθλησας, ὑπὲρ τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ· διὸ ἀξίως δεδόξασαι, Ἱερομάρτυς σοφὲ Πολυχρόνιε.
Μεγαλυνάριον.
Ἀρετῆς ἐργάτης ὢν ἐκ παιδός, τῆς ἱερωσύνης, ἀνεδείχθης στήλη λαμπρά, καὶ ὑπὲρ τῆς δόξης, Χριστοῦ ἤθλησας χαίρων, ἐκχέας σου τὸ αἷμα, ὦ Πολυχρόνιε.
Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης καὶ οἱ σὺν αὐτῷ Ὅσιοι 99 Πατέρες ποὺ ἀσκήτευσαν στὴν Κρήτη
Μόνο ὁ Ἅγιος Νικόδημος τοὺς ἀναφέρει. Ἀκολουθία τους ἐκδόθηκε στὸ Ἡράκλειο τὸ 1879. Πάντα σύμφωνα μὲ τὴν ἀκολουθία τους, ἀπεβίωσαν εἰρηνικὰ συγχρόνως καὶ οἱ 99 μαζί.
Κατάγονταν ἀπὸ διάφορα μέρη τῆς λεκάνης τῆς Μεσογείου καὶ ἀσκήτευαν στὴν Κρήτη. Τὸν κυριότερο ἀπ’ αὐτοὺς ἔλεγαν Ἰωάννη καὶ γιορτάζεται τοπικὰ στὴν Κρήτη.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Χορὸς πολυάριθμος, τῶν Ἀσκητῶν τοῦ Χριστοῦ, λαμπρῶς συγκροτούμενος, τῷ τῆς ἀγάπης δεσμῷ, ἐν Κρήτῃ ἐξέλαμψεν· ἔνθα καὶ ὁμοφρόνως, ἐνασκήσαντες πίστει, πάντες μιᾷ ἡμέρᾳ, μετετέθησαν ἄνω, πρεσβεύοντες Χριστῷ τῷ Θεῷ, δοῦναι πᾶσιν ἡμῖν συγχώρησιν.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἐν τῇ Κρήτῃ λάμψαντες καθάπερ λύχνοι, ἀρετῶν ταῖς χάρισι, φωταγωγεῖτε μυστικῶς, Πατέρες θεῖοι τοὺς ψάλλοντας· χαίροις Ὁσίων χορὸς θεοσύνακτος.
Μεγαλυνάριον.
Τοὺς ἐν ὁμονοίᾳ θεοφιλεῖ, λάμψαντας ἐν Κρήτῃ, δι’ ἀγώνων ἀσκητικῶν, τιμήσωμεν πόθῳ, Πατέρας τοὺς Ὁσίους· Χριστῷ γὰρ ὁμοφρόνως, κατηκολούθησαν.
Οἱ Ἅγιοι Ἰουλιανὸς ὁ πρεσβύτερος καὶ Καισάριος ὁ διάκονος
Σάκκῳ δοθείσι καὶ βυθῷ, Θεὸς Λόγος,
Διττοῖς Ἀθληταῖς, σάκκον εἰς χαρὰν στρέφει.
Οι Άγιοι Ιουλιανός ο πρεσβύτερος και Καισάριος ο διάκονος έζησαν στα χρόνια του Καίσαρα Κλαυδίου του Β' γύρω στο 268 μ.Χ.
Ο Καισάριος ήταν από την Αφρική και κάποτε ήλθε στην πόλη Ταρακηνή της Ιταλίας. Όταν είδε τους ειδωλολάτρες να θυσιάζουν στα είδωλα, τους έκανε δριμύτατες παρατηρήσεις. Αμέσως τότε συλλήφθηκε και οδηγήθηκε στον ανθύπατο, ο όποιος τον φυλάκισε. Κατόπιν, με συνοδεία στρατιωτών, οδηγήθηκε στον ναό του Απόλλωνα, όπου ο Άγιος με την προσευχή του γκρέμισε τον ναό. Όταν είδε αυτό το θαύμα ο υπατικός Λεόντιος, έπεσε στα πόδια του Αγίου και ζήτησε να βαπτιστεί Χριστιανός.
Πράγματι, ο Πρεσβύτερος Ιουλιανός βάπτισε τον Λεόντιο, ο όποιος μόλις κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων, εξέπνευσε. Μετά απ' αυτό ο τύραννος Λοξώριος, διέταξε να βάλουν τον Καισάριο και τον Ιουλιανό μέσα σε σάκους και να τους πετάξουν στη θάλασσα. Έτσι οι Άγιοι αυτοί παρέδωσαν την μακαριά ψυχή τους στον Θεό.
Ο Ιουλιανός λίγο πριν το τέλος τους προφήτεψε στον Λοξώριο ότι μετά από δύο ημέρες δεν θα μπορεί να περπατήσει στην παραλία εκείνη στην οποία βρισκόντουσαν. Πράγματι, ύστερα από δύο ημέρες ο Λοξώριος δαγκώθηκε από δηλητηριώδη φίδι καθώς περπάταγε στην παραλία, στην οποία θανατώθηκαν οι Άγιοι.
Δύο χριστιανοί όμως, ο Εύσέβιος ο Πρεσβύτερος και ο Φήλιξ, βρήκαν τα σώματα των 'Αγίων αυτών και τα έθαψαν με την αρμόζουσα τιμή. Όταν το έμαθε αυτό ο τύραννος, εξοργισμένος τους αποκεφάλισε.
Άγιος Λεόντιος ο Υπατικός
Λιπών ο Λεόντιος αρχήν την κάτω,
Eιρηνικώς εφεύρε τιμήν την άνω.
Ο Άγιος Λεόντιος αναφέρεται στον βίο των Αγίων Ιουλιανού και Καισαρίου που τιμούνται την ίδια ημέρα. Είναι ο άνθρωπος που πίστεψε, βλέποντας το θαύμα του Ιησού Χριστού, που συνέτριψε τα είδωλα μετά από προσευχή του Καισάριου.
Άγιοι Ευσέβιος ο Πρεσβύτερος και Φίληξ
Eυσέβιος Φίληξ τε μαρτύρων χάριν,
Διά ξίφους εύραντο μαρτύρων χάριν.
Οι Άγιοι Ευσέβιος και Φήλιξ, ήταν αυτοί που βρήκαν τα σώματα των Αγίων Ιουλιανού και Καισάριου, που εορτάζουν την ίδια ημέρα, και τα έθαψαν με την αρμόζουσα τιμή. Όταν το έμαθε αυτό ο τύραννος, εξοργισμένος τους αποκεφάλισε.
Ὁ Ὅσιος Σέργιος ὁ ἐν τῷ Σπηλαίῳ (Ρῶσος)
Ο Όσιος Σέργιος ήταν Ελληνικής καταγωγής και πριν ασκητέψει στην Λαύρα των Σπηλαίων ασκήτεψε στο Άγιο Όρος. Κοιμήθηκε το 1412 μ.Χ.
Άγιοι Δέκα συναθλητές του Αγίου Πολυχρονίου
Οι Άγιοι Δέκα συναθλητές του Αγίου Πολυχρονίου ήταν οι Παρμενίας, Πολυτέλειος, Ελυμάς, Μώκιος, Χρυσοτέλης, Μάξιμος, Λουκάς, Αβδίας, Σέμνιος και Ολυμπιάδας.
Δεν έχουμε λεπτομέρειες για τον Βίο των Αγίων.
Οἱ Ἅγιοι Φήλιξ ὁ ἐκ Σωλιὲν Γαλλίας, Ἀνδέχιος καὶ Θύρσος († 2ος αἰ.) οἱ Μάρτυρες
Δεν έχουμε λεπτομέρειες για τον βίο των Αγίων παρά μόνο ότι μαρτύρισαν τον 2ο αιώνα μ.Χ.
Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Τρυφερής
Η ιερή εικόνα της Παναγίας της Τρυφερής τιμάται στις 21 Μαΐου η οποία βρέθηκε το 1521 μ.Χ. στη μονή των Σπηλαίων και μεταφέρθηκε στην πόλη του Πσκώφ από τους ευλαβείς Χριστιανούς Βασίλειο και Θεόδωρο. Τιμάται ιδιαίτερα, αφού θεωρείται προστάτιδα της πόλεως κατά την διάρκεια της πολιορκίας αυτής από τον Πολωνό βασιλέα Στέφανο Μπάθορυ (1533 - 1586 μ.Χ.).
Η εικόνα τιμάται, επίσης, και σήμερα 7 Οκτωβρίου, ημέρα της απελευθέρωσης του Πσκώφ από την εισβολή του Ναπολέοντα, το 1812 μ.Χ.
Ανακομιδή Ιερών Λειψάνων του Αγίου Μαρτινιανού της Λευκής Λίμνης
Για τον βίο του Αγίου Μαρτινιανού βλέπε στις (βλέπε 12 Ιανουαρίου).
Ανακομιδή των Ιερών λειψάνων του Οσίου Ιωάννου του πρεσβυτέρου, του νέου χρυσοστόμου και ελεήμονος, εκ Χαλδίας Μικράς Ασίας
Τίς τοῖς λειψάνοις προστρέχων τοῦ Ἰωάννου,
ἀμέτοχος τυγχάνει θείας παραμυθίας
Για την ανακομιδή των Ιερών λειψάνων του Οσίου Ιωάννου βλέπε στις 13 Ιουνίου όπου και ο κυρίως βίος του.
«Πᾶνος»