ΟΡΘΡΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ[:Ματθ.21,18-43]
O IEΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΑΡΠΗ ΣΥΚΙΑ ΠΟΥ ΞΕΡΑΘΗΚΕ
[Μέρος πρῶτο: ὑπομνηματισμὸς τῶν ἐδαφίων Ματθ.21,18-22]
«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐπανάγων ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς τὴν πόλιν, ἐπείνασε(:κι ὅταν τὸ πρωὶ ἐπέστρεφε στὴν πόλη, πείνασε)»[Ματθ.21,18]. Μὰ πῶς πεινᾷ ὁ Κύριος πρωί-πρωί; Ὅταν τὸ ἐπέτρεψε στὴ σάρκα, τότε αὐτὴ φανερώνει καὶ τὸ πάθος της.
«Καὶ ἰδὼν συκῆν μίαν ἐπὶ τῆς ὁδοῦ, ἦλθεν ἐπ᾿ αὐτήν, καὶ οὐδὲν εὗρεν ἐν αὐτῇ, εἰ μὴ φύλλα μόνον καὶ λέγει αὐτῇ· Μηκέτι ἐκ σοῦ καρπὸς γένηται εἰς τὸν αἰῶνα. Καὶ ἐξηράνθη παραχρῆμα ἡ συκῆ(:καὶ μόλις εἶδε κάποια συκιὰ στὸ δρόμο, ἦλθε κοντά της, ἀλλὰ δὲν βρῆκε τίποτε ἐπάνω της παρὰ μόνο φύλλα, ἀκριβῶς ὅπως καὶ ἡ συναγωγὴ τῶν Ἰουδαίων τότε εἶχε νὰ ἐπιδείξει μόνο φύλλα καὶ ἐξωτερικοὺς τύπους, ὄχι ὅμως καὶ καρποὺς ἀρετῆς. Καὶ γιὰ νὰ δώσει μάθημα γιά τὸ ποιά θὰ εἶναι ἡ κατάληξη κάθε ἀνθρώπου ἄκαρπου σὰν τὴ συκιά, λέει σὲ αὐτήν: "Νὰ μὴν ξαναβγάλεις ποτὲ πιὰ καρπό". Κι ἀμέσως ξεράθηκε ἡ συκιά)»[Ματθ.21,19].
Ἄλλος εὐαγγελιστὴς λέει ὅτι δὲν ἦταν ἀκόμη ἡ ἐποχὴ τῶν καρπῶν[Μᾶρκ.11,13: «οὐ γὰρ ἦν καιρὸς σύκων(:διότι δὲν ἦταν ἡ ἐποχὴ τῶν σύκων. Ἀλλὰ ἡ συκιὰ ἐκείνη οὔτε ἄγουρα σῦκα εἶχε πάνω της)»]· ἐὰν ὅμως δὲν ἦταν καιρὸς τῶν καρπῶν, πῶς ὁ εὐαγγελιστῇς Μᾶρκος λέγει ὅτι ὁ Ἰησοῦς πείνασε, εἶδε ἀπὸ μακριὰ τὴ συκιὰ καὶ «ἦλθεν εἰ ἄρα τί εὑρήσει ἐν αὐτῇ(:ἦλθε μήπως βρεῖ τίποτε νὰ φάει)»[Μᾶρκ.11,13]; Ἄρα γίνεται φανερὸ ὅτι αὐτὸ ἦταν σκέψη τῶν μαθητῶν Του, ἀφοῦ ἀκόμη πνευματικὰ ἦσαν ἀτελεῖς, καθόσον σὲ πολλὲς περιπτώσεις οἱ εὐαγγελιστὲς γράφουν τίς σκέψεις τῶν μαθητῶν Του. Ὅπως ἀκριβῶς λοιπὸν αὐτὸ ἦταν σκέψη τῶν μαθητῶν Του, ἔτσι καὶ ἦταν δική τους σκέψη τὸ νὰ νομίζουν ὅτι γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο τὴν καταράστηκε, ἐπειδὴ δηλαδὴ δὲν εἶχε καρπό.
Γιὰ ποιό λόγο, λοιπόν, τὴν καταράστηκε; Ἐξαιτίας τῶν μαθητῶν Του, ὥστε νὰ λάβουν θάρρος. Ἐπειδὴ δηλαδὴ παντοῦ εὐεργετοῦσε καὶ δὲν τιμωροῦσε κανένα, ἀλλὰ ἔπρεπε καὶ τὴν τιμωρητική Του δύναμη νὰ δείξει, γιὰ νὰ γνωρίσουν καὶ οἱ μαθητές Του καὶ οἱ Ἰουδαῖοι, ὅτι μπορεῖ νὰ ξηράνει καὶ αὐτοὺς ποὺ θὰ Τὸν σταυρώσουν, ἀλλὰ μὲ τὴ θέλησή Του τοὺς συγχωρεῖ καὶ δὲν τοὺς ξηραίνει, καὶ ἐπειδὴ αὐτὸ δὲν ἤθελε νὰ τὸ φανερώσει στοὺς ἀνθρώπους, ἀπέδειξε τὴν τιμωρητικὴ ἐνέργειά Του στὸ φυτό.
Ὅταν λοιπὸν κάτι παρόμοιο συμβαίνει σὲ τόπους ἢ σὲ φυτὰ ἢ σὲ ἄλογα ζῶα, μὴν ἐξετάζεις μὲ λεπτομέρεια τὰ πράγματα, οὔτε νὰ λές: «Πῶς λοιπὸν ἦταν δικαιολογημένη ἡ ξήρανση τῆς συκιᾶς, ἐὰν δὲν ἦταν καιρὸς τῶν καρπῶν»; Διότι αὐτὸ εἶναι δεῖγμα τῆς χειρότερης μωρολογίας· ἀλλὰ πρόσεχε τὸ θαῦμα καὶ θαύμαζε καὶ δόξαζε τὸν θαυματουργὸ Κύριό μας· διότι καὶ γιὰ τοὺς χοίρους ποὺ πνίγηκαν πολλοὶ τὸ εἶπαν αὐτό, ἐξετάζοντας ἐὰν αὐτὸ ἦταν δίκαιο, ἀλλὰ οὔτε καὶ στὴν περίπτωση αὐτὴ πρέπει νὰ προσέξουμε τὰ λόγια τους, καθόσον καὶ αὐτὰ ἦταν ἄλογα ζῶα, ὅπως ἀκριβῶς καὶ ἐκεῖνο φυτὸ ἄψυχο.
Γιὰ ποιό λόγο λοιπὸν τὸ γεγονὸς αὐτὸ λαμβάνει αὐτὴ τὴ μορφὴ καὶ γίνεται ἡ αἰτία τῆς κατάρας; Ὅπως προανέφερα αὐτὸ ἦταν σκέψη τῶν μαθητῶν. Ἐὰν ὅμως δὲν ἦταν ἀκόμη καιρὸς τῶν καρπῶν, ἄδικα ὁρισμένοι λένε ὅτι ἐδῶ ἐννοεῖται ὁ νόμος. Καθόσον καρπὸς αὐτοῦ ἦταν ἡ πίστη, καὶ τότε ἦταν ὁ καιρὸς αὐτοῦ τοῦ καρποῦ καὶ φυσικὰ τὸν παρήγαγε. Διότι λέγει: «Οὐχ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἔτι τετράμηνός ἐστι καὶ ὁ θερισμὸς ἔρχεται; ἰδοὺ λέγω ὑμῖν, ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσασθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαὶ εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη(:καὶ γιὰ νὰ πειστεῖτε γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ ποὺ σᾶς λέω, σηκῶστε τὰ μάτια σας καὶ κοιτᾶξτε τὸ πλῆθος αὐτὸ τῶν Σαμαρειτῶν ποὺ ἔρχονται. Μοιάζουν οἱ ψυχές τους μὲ χωράφια, στὰ ὁποῖα δὲν πρόφθασε νὰ σπαρεῖ ὁ λόγος τῆς ἀλήθειας, κι ὅμως εἶναι λευκὰ καὶ ὥριμες πλέον, ἕτοιμα νὰ θεριστοῦν. Ἔτσι καὶ σὲ ὅλα τὰ μέρη τοῦ κόσμου οἱ ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων εἶναι τώρα ὥριμες γιὰ νὰ δεχθοῦν τὴ σωτηρία)» [Ἰω.4,35]· καί: «ἐγὼ ἀπέστειλα ὑμᾶς θερίζειν ὃ οὐχ ὑμεῖς κεκοπιάκατε· ἄλλοι κεκοπιάκασι, καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε(:Ἐγώ, ὁ Κύριος τοῦ ἀγροῦ, σᾶς ἔστειλα γιὰ νὰ θερίζετε καρπὸ γιὰ τὸν ὁποῖο ἐσεῖς δὲν ἔχετε κοπιάσει γιὰ νὰ σπαρεῖ. Ἄλλοι, δηλαδὴ ἐγὼ καὶ οἱ προφῆτες πρὶν ἀπὸ μένα, ἔχουν κοπιάσει κι ἔχουν σπείρει, κι ἐσεῖς ἔχετε μπεῖ στοὺς κόπους καὶ τὴ σπορά τους γιὰ νὰ θερίσετε)» [Ἰω,4,38].
Ἑπομένως δὲν ὑπαινίσσεται ἐδῶ κάτι παρόμοιο, ἀλλὰ δηλώνει ἐκεῖνο ποὺ εἶπα, δηλαδὴ δείχνει τὴν τιμωρητικὴ δύναμή Του· καὶ αὐτὸ γίνεται φανερὸ ἀπὸ τοὺς λόγους: «οὐ γὰρ ἦν καιρὸς(:διότι δὲν ἦταν ἡ ἐποχὴ τῶν σύκων)» · δηλώνει δηλαδὴ ὅτι ἦλθε πρὸς τὴ συκιὰ πρὶν ἀπὸ τὸν καιρὸ τῆς καρποφορίας, ὄχι ἐπειδὴ πεινοῦσε, ἀλλὰ χάριν τῶν μαθητῶν Του, οἱ ὁποῖοι καὶ θαύμασαν πάρα πολύ, ἂν καὶ εἶχαν γίνει ἤδη πολλὰ μεγαλύτερα θαύματα· ἀλλὰ ὅπως προανέφερα, τὸ θαῦμα αὐτὸ ἦταν παράξενο· διότι γιὰ πρώτη φορὰ τώρα ἔδειξε τὴν τιμωρητικὴ δύναμή Του. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸν δὲν ἔκανε τὸ θαῦμα σὲ ἄλλο φυτό, ἀλλὰ σὲ αὐτὸ ποὺ ἦταν τὸ πιὸ εὐδόκιμο, ὥστε ἔτσι τὸ θαῦμα νὰ φανεῖ μεγαλύτερο. Καὶ γιὰ νὰ ἀντιληφτεῖς ὅτι τὸ θαῦμα αὐτὸ ἔγινε χάριν τῶν μαθητῶν Του, γιὰ νὰ τοὺς διδάξει δηλαδὴ νὰ ἔχουν θάρρος, ἄκουε αὐτὰ ποὺ λέγει στὴ συνέχεια.
Τί λέγει λοιπόν; «ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν, καὶ μὴ διακριθῆτε, οὐ μόνον τὸ τῆς συκῆς ποιήσετε, ἀλλὰ κἂν τῷ ὄρει τούτῳ εἴπητε· ἄρθητι, καὶ βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, γενήσεται(:ἀληθινά σᾶς διαβεβαιώνω, ἐὰν ἔχετε πίστη στὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν ἀμφιβάλλετε ὅτι θὰ λάβετε καὶ ἐσεῖς θαυματουργικὴ δύναμη, ὄχι μόνο τὸ θαῦμα τῆς συκιᾶς θὰ κάνετε, ἀλλὰ ἀκόμη κι ἂν στὸ βουνὸ αὐτὸ πεῖτε ''σήκω καὶ πέσε στὴ θάλασσα'', θὰ γίνει) καὶ πάντα ὅσα ἐὰν αἰτήσητε ἐν τῇ προσευχῇ, πιστεύοντες, λήψεσθε(:καὶ ὅλα ὅσα ζητήσετε στὴν προσευχή σας μὲ πίστη στὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ, θὰ τὰ λάβετε)»[Ματθ.21,21-22].
«Καὶ ἐσεῖς», δηλαδή, «θὰ κάνετε μεγαλύτερα θαύματα, ἐὰν θελήσετε νὰ πιστέψετε καὶ ἐὰν στηρίζετε τὴν πίστη καὶ τὸ θάρρος σας στὴν προσευχή». Βλέπεις ὅτι τὸ πᾶν γι᾿ αὐτοὺς ἔγινε, ὥστε νὰ μὴ φοβοῦνται καὶ νὰ μὴν τρέμουν τίς ἐπιβουλές; Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸν καὶ γιὰ δεύτερη φορὰ τὸ λέει αὐτό, ἐπειδὴ θέλει νὰ τοὺς προσηλώσει στὴν προσευχὴ καὶ στὴν πίστη. «Διότι», λέγει, «δὲν θὰ κάνετε βέβαια μόνο αὐτό, ἀλλὰ καὶ ὄρη θὰ μετακινήσετε καὶ ἄλλα πολὺ περισσότερα θὰ πραγματοποιήσετε, στηριζόμενοι στὴν πίστη καὶ τὴν προσευχή».
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
ἐπιμέλεια κειμένου: Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
• http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG Migne/John%20Chrysostom PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf
• Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου Ἅπαντα τὰ ἔργα, Ὑπόμνημα στὸ Κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, ὁμιλία ΞΖ΄, πατερικὲς ἐκδόσεις «Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς»(ΕΠΕ), ἐκδ. οἶκος «Τὸ Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 11Α, σελίδες 340-345.
• Βιβλιοθήκη τῶν Ἑλλήνων, Ἅπαντα τῶν ἁγίων Πατέρων, Ἰωάννου Χρυσοστόμου ἔργα, τόμος 68, σελ. 54-57.
• Π. Τρεμπέλα, Ἡ Καινὴ Διαθήκη μὲ σύντομη ἑρμηνεία (ἀπόδοση στὴν κοινὴ νεοελληνική), ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ὁ Σωτήρ», ἔκδοση τέταρτη, Ἀθήνα 2014.
• Ἡ Καινὴ Διαθήκη, Κείμενον καὶ ἑρμηνευτικὴ ἀπόδοσις ὑπὸ Ἰωάννου Κολιτσάρα, ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ἡ Ζωή», ἔκδοση τριακοστὴ τρίτη, Ἀθήνα 2009.
• Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη κατὰ τοὺς ἑβδομήκοντα, Κείμενον καὶ σύντομος ἀπόδοσις τοῦ νοήματος ὑπὸ Ἰωάννου Κολιτσάρα, ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ἡ Ζωή», ἔκδοση τέταρτη, Ἀθήνα 2005.
• Π. Τρεμπέλα, Τὸ Ψαλτήριον μὲ σύντομη ἑρμηνεία(ἀπόδοση στὴν κοινὴ νεοελληνική), ἐκδόσεις ἀδελφότητος θεολόγων «Ὁ Σωτήρ», ἔκδοση τρίτη, Ἀθήνα 2016
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient greek/tools/liddell-scott/index.html
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia Diathikh/Biblia/Palaia Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh Diathikh/Biblia/Kainh Diathikh.htm
________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»