Δήμος Θανάσουλας (δικηγόρος): Η αλήθεια και οι παγίδες για τις νέες ταυτότητες
Αν παρέλθει 15ετία από τη λήξη της ταυτότητας και μέχρι αυτή να αντικατασταθεί θεωρείται ισχυρό έγγραφο και οι αρμόδιες υπηρεσίες οφείλουν να το δεχθούν εφόσον δεν συντρέχει βάσιμη αμφιβολία περί της γνησιότητάς του.
Η Απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που ακολουθεί, αφορά κάποιον πολίτη ο οποίος θέλησε να εκδώσει διαβατήριο και η αστυνομία του αρνήθηκε την έκδοση αφού το δελτίο ταυτότητάς του είχε λήξει και ήταν άνω της 15ετίας. Κατά της άρνησης της αστυνομίας ο πολίτης προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και εκδόθηκε η συγκεκριμένη Απόφαση 1602/2021 η οποία ορίζει ότι ακόμα και αν έχει επέλθει λήξη της ισχύος της ταυτότητας από την έκδοσή της και μέχρι να αντικατασταθεί θεωρείται ισχυρή και όλες οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν να την δεχθούν. Δείτε αναλυτικά τη σχετική Απόφαση
Αριθμός 1602/2021
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Δ΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την 1η Ιουνίου 2021, με την εξής σύνθεση: Μ. Καραμανώφ, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος, Ηλ. Μάζος, Ο. Παπαδοπούλου, Σύμβουλοι, Χρ. Μπολόφη,
Ι. Μιχαλακόπουλος, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ι. Παπαχαραλάμπους, Γραμματέας του Δ΄ Τμήματος.
Για να δικάσει την από 28 Φεβρουαρίου 2019 αίτηση:
του Δ. Μ. του Ι., κατοίκου Αγίας Παρασκευής Αττικής (……), ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Παναγιώτη Παντελούκα (Α.Μ. 25578), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, ο οποίος παρέστη με τον Ιωάννη Καλαμάρα, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ο οποίος κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του.
Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. 3021/22/113/9811-β΄/19.12.2018 απόφαση του Προϊσταμένου του Κλάδου Ασφαλείας της Διεύθυνσης Διαβατηρίων και Εγγράφων Ασφαλείας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
Ο πληρεξούσιος του αιτούντος δήλωσε, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 21 του Κανονισμού Λειτουργίας του Δικαστηρίου, ότι δεν θα αγορεύσει.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Χρ. Μπολόφη.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά τον Νόμο
1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο (262103222959 0430 0071/27.2.2019 κωδικός πληρωμής ηλεκτρονικού παραβόλου).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της 3021/22/113/9811-β΄/19.12.2018 αποφάσεως του Προϊσταμένου Κλάδου Ασφάλειας του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας, με την οποία απορρίφθηκε, τελικώς, το αίτημα του αιτούντος να του χορηγηθεί διαβατήριο.
3. Επειδή, στο άρθρο 1 του π. δ/τος 25/2004 «Προϋποθέσεις χορήγησης διαβατηρίων, χρονική ισχύς, αντικατάσταση, απώλεια και ακύρωση αυτών» (Α΄ 17), το οποίο εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 3103/2003 (Α΄ 23), ορίζεται ότι «1. Διαβατήριο είναι το έγγραφο που εκδίδεται από τη Διεύθυνση Κρατικής Ασφάλειας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, με το οποίο ο κάτοχος μπορεί νόμιμα να εξέρχεται και να εισέρχεται στη Χώρα, μέσω των καθορισμένων για το σκοπό αυτό σημείων. 2. (όπως οι περ. α΄ και β΄ αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 1 του π.δ. 30/2010, Α΄ 68). Τα διαβατήρια είναι ατομικά και χορηγούνται σε Έλληνες πολίτες. Δεν χορηγείται διαβατήριο σε πρόσωπο που: α Έχει καταδικασθεί τελεσίδικα για [ακολουθεί παράθεση συγκεκριμένων ποινικών αδικημάτων]. β. Έχει ασκηθεί σε βάρος του ποινική δίωξη για κακούργημα ή για αδίκημα της περίπτωσης α΄ και για όσο χρόνο διαρκεί η εκκρεμοδικία. γ. Εκκρεμεί σε βάρος του μέτρο απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα. δ. [προστεθείσα με το άρθρο 1 του π. δ/τος 193/2005, Α΄234] Έχει κηρυχθεί ανυπότακτος ή λιποτάκτης. ε. Εκτίει στερητική της ελευθερίας ποινή ή είναι υπόδικος και του έχει επιβληθεί προσωρινή κράτηση. 3. … . 5. Για τη χορήγηση διαβατηρίου απαιτείται η υποβολή αιτήσεως του ενδιαφερομένου στις υπηρεσίες που καθορίζονται με την απόφαση της παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 3103/2003… .». Στο άρθρο 2 (Χρονική ισχύς διαβατηρίων) του εν λόγω π. δ/τος ορίζεται ότι: «1. Η διάρκεια ισχύος των διαβατηρίων καθορίζεται σε πέντε (5) έτη από την έκδοσή τους για τα διαβατήρια των ενηλίκων καθώς και των ανηλίκων που έχουν συμπληρώσει τα 14 έτη της ηλικίας τους και τρία (3) έτη για τα διαβατήρια των λοιπών ανηλίκων. 2. …». Περαιτέρω, στην κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 1 παρ. 3 του ανωτέρω ν. 3103/2003 εκδοθείσα απόφαση 3021/22/10/2005 (Β΄ 932) των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης «Δικαιολογητικά και διαδικασία έκδοσης, τύπος και περιεχόμενο ενδείξεων διαβατηρίου», όπως ισχύει, προβλέπεται, στο άρθρο 1 παρ. 1, ότι για την έκδοση διαβατηρίου υποβάλλονται αυτοπροσώπως από τον ενδιαφερόμενο στην αρμόδια αστυνομική υπηρεσία τα εξής δικαιολογητικά: «α/ αίτηση – υπεύθυνη δήλωση (ν. 1599/1986), όπου ο αιτών δηλώνει εάν έχει καταδικασθεί ή έχει ασκηθεί σε βάρος του ποινική δίωξη ή έχει παραπεμφθεί σε δίκη για τα αδικήματα των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παρ. 2 του π. δ/τος 25/2004 (…), καθώς επίσης και εάν εκτίει στερητική της ελευθερίας ποινή ή είναι υπόδικος και του έχει επιβληθεί προσωρινή κράτηση, εάν έχει κηρυχθεί ανυπότακτος ή λιποτάκτης ή εάν εκκρεμεί σε βάρος του το μέτρο απαγόρευσης εξόδου από τη Χώρα. Στην ίδια υπεύθυνη δήλωση ο αιτών δηλώνει τον τόπο κατοικίας του (…). Επίσης, δηλώνει εάν κατείχε διαβατήριο εκδοθέν σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3103/2003, το οποίο απωλέσθη, εκλάπη ή ζητά την αντικατάστασή του. … . β/ [όπως το εδάφιο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 παρ. 1 της ΥΑ 3021/22/10-δ΄/2005, Β΄1736] Μια πρόσφατη έγχρωμη φωτογραφία τυπωμένη σε αναλογικό φωτογραφικό χαρτί… . γ/ [όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο μόνο της ΥΑ 3021/22/10-ζ΄/2015, Β΄ 2702] φωτοαντίγραφο των δύο όψεων του δελτίου ταυτότητάς του… (…). δ/ τριπλότυπο είσπραξης ή παράβολο… . ε. Αποδεικτικό πληρωμής για την πιστοποίηση της καταβολής των αναλόγων κατά περίπτωση ταχυδρομικών εξόδων… . στ. … . 2. … . 5. Για την παράταση της ισχύος του διαβατηρίου ή την αντικατάστασή του (άρθρα 2 και 3 του π. δ/τος 25/2004), υποβάλλονται τα ίδια ως άνω οριζόμενα δικαιολογητικά. Ειδικά για την αντικατάσταση υποβάλλεται ως δικαιολογητικό και το παλαιό διαβατήριο. … . 6. … . 7. Η υπηρεσία παραλαβής των δικαιολογητικών λαμβάνει και κρυπτογραφεί δακτυλικά αποτυπώματα (…) του αιτούντος, εκτός εάν πρόκειται για ανήλικο κάτω των δώδεκα (12) ετών. Κατά το άρθρο 2 της ίδιας ως άνω υπουργικής αποφάσεως, οι αρμόδιες υπηρεσίες παραλαβής των δικαιολογητικών ελέγχουν αν υποβλήθηκαν όλα τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά (παρ. 1), μετά δε την ολοκλήρωση του εν λόγω ελέγχου, τα δικαιολογητικά αυτά διαβιβάζονται ταχυδρομικά στην κεντρική υπηρεσία έκδοσης διαβατηρίων. Τέλος, κατά το άρθρο 3, «Τα διαβατήρια εκδίδονται εντός προθεσμίας τριών (3) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της αίτησης από την κεντρική υπηρεσία έκδοσης διαβατηρίων,με την προϋπόθεση ότι έχουν υποβληθεί όλα τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά και δεν υφίσταται βάσιμη αμφιβολία για τη γνησιότητά τους. Σε αντίθετη περίπτωση η προθεσμία ισχύει από την ημερομηνία υποβολής του τελευταίου δικαιολογητικού και παρατείνεται για τον απολύτως αναγκαίο χρόνο ελέγχου των δικαιολογητικών».
4. Επειδή, εξάλλου, στο άρθρο 4 παρ. 3 και 4 του ν. δ/τος 127/1969 «Περί αποδεικτικής ισχύος των Αστυνομικών Ταυτοτήτων» (Α΄ 29), όπως οι παράγραφοι αυτές προστέθηκαν με το άρθρο 55 παρ. 3 του ν. 3585/2007 (Α΄ 148), ορίζεται ότι «3. Ο χρόνος ισχύος των δελτίων ταυτότητας ορίζεται σε δεκαπέντε έτη από την ημερομηνία έκδοσής τους…. 4. Δελτία ταυτότητας των οποίων η ισχύς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου έχει λήξει, αντικαθίστανται σταδιακά μέσα σε διάστημα ενός (1) έτους ανάλογα με τον χρόνο έκδοσής τους. Μέχρι την αντικατάστασή τους τα ως άνω δελτία ταυτότητας θεωρούνται ως ισχυρά. Ο ακριβής χρόνος της σταδιακής αντικατάστασης των ανωτέρω δελτίων ταυτότητας καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης». Περαιτέρω, στην παράγραφο 1 του άρθρου 5 της, εκδοθείσης κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 4 παρ. 1 του ανωτέρω ν. δ/τος 127/1969, απόφασης 3021/19/53/18.10.2005 (Β΄ 1440) («Τύπος, δικαιολογητικά, αρμόδιες υπηρεσίες και διαδικασία έκδοσης δελτίων ταυτότητας Ελλήνων πολιτών») των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Δημόσιας Τάξης, όπως ισχύει, προβλέπεται ότι το δελτίο ταυτότητας ακυρώνεται και αντικαθίσταται, πλην άλλων, και λόγω παρέλευσης του χρόνου ισχύος του [περίπτωση δ, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 παρ. 2 της ΥΑ 3021/19/53-δ΄/2009 (Β΄ 1253)]. Τέλος, στο μεν άρθρο 4 της, επίσης εκδοθείσης κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 4 παρ. 1 του ν. δ/τος 127/1969, 8200/0-297647/10.4.2018 κοινής απόφασης των Αναπληρωτών Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών («Έκδοση νέου τύπου Δελτίου Ταυτότητας Ελλήνων πολιτών», Β΄ 1476) ορίζεται ότι «1. Η διάρκεια ισχύος των δελτίων ταυτότητας, από την ημερομηνία έκδοσής τους, ορίζεται σε δεκαπέντε (15) έτη, για τα άτομα που έχουν συμπληρώσει το δωδέκατο (12) έτος της ηλικίας τους. 2. Ο κάτοχος δελτίου ταυτότητας υποχρεούται να ζητήσει την αντικατάστασή του, από την αρμόδια αρχή έκδοσης, εντός εξαμήνου πριν την παρέλευση της αναγραφομένης στο δελτίο ημερομηνία λήξης αυτού. 3. Δελτίο ταυτότητας, η διάρκεια ισχύος του οποίου έχει παρέλθει, καθίσταται αυτοδικαίως άκυρο», στο δε άρθρο 13 («Μεταβατικές – καταργούμενες διατάξεις») προβλέπεται ότι: «1. Η ημερομηνία έναρξης της έκδοσης δελτίων ταυτότητας νέου τύπου, καθορίζεται με διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Εσωτερικών, λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο τεχνικής ετοιμότητας της Διοίκησης. Μέχρι την έκδοση της διαπιστωτικής πράξης της προηγούμενης παραγράφου, τα δελτία ταυτότητας εξακολουθούν να εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις της υπ’ αριθμ. 3021/19/53 από 14.10.2005 κοινή υπουργική απόφαση (Β΄ 1440). 3. Με την έκδοση της διαπιστωτικής πράξης της παραγράφου 1 καταργείται η υπ’ αριθμ. 3021/19/53 από 14.10.2005 κοινή υπουργική απόφαση».
5. Επειδή, από τις ανωτέρω παρατιθέμενες διατάξεις προκύπτει ότι μεταξύ των δικαιολογητικών, που απαιτείται να υποβάλει ο ενδιαφερόμενος για την έκδοση διαβατηρίου, είναι και φωτοαντίγραφο των δύο όψεων του δελτίου αστυνομικής ταυτότητάς του. Σε περίπτωση κατά την οποία έχει παρέλθει ο χρόνος ισχύος του εν λόγω δελτίου (15 έτη) και μέχρι να αντικατασταθεί, αυτό θεωρείται ισχυρό, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην κ.υ.α. 3021/19/53/14.10.2005 απόφαση, η οποία εξακολουθεί να ισχύει δυνάμει της μεταβατικής διατάξεως του άρθρου 13 της κ.υ.α. 297647/10.4.2018 περί των νέου τύπου Δελτίων Ταυτότητας. Εξάλλου, πριν από τη χορήγηση του διαβατηρίου, οι αρμόδιες υπηρεσίες υποχρεούνται να ελέγχουν μόνον αν υποβλήθηκαν τα απαιτούμενα κατά νόμον δικαιολογητικά, μεταξύ δε αυτών και το δελτίο αστυνομικής ταυτότητας του αιτούντος την έκδοση διαβατηρίου, το οποίο οφείλουν να δεχθούν εφόσον δεν συντρέχει βάσιμη αμφιβολία περί τη γνησιότητά του, όχι δε και να διενεργούν έλεγχο ταυτοπροσωπίας του αιτούντος. Το τελευταίο ρητώς απαιτείται μόνο στην περίπτωση των ανηλίκων κάτω των 12 ετών, καθώς και των Ελλήνων πολιτών άνω των 12 ετών, οι οποίοι διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό και δεν κατέχουν δελτίο αστυνομικής ταυτότητας ούτε ελληνικό διαβατήριο σε ισχύ.
6. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την 001240233307/28.11.2018 αίτησή του προς τη Διεύθυνση Διαβατηρίων και Εγγράφων Ασφάλειας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας ο αιτών ζήτησε την ανανέωση του διαβατηρίου του λόγω λήξεως της ισχύος του προηγουμένου, εκδοθέντος το έτος 2013. Το αίτημα αυτό απορρίφθηκε με την από 29.11.2018 πράξη του Διευθυντή της ανωτέρω Διεύθυνσης, με την αιτιολογία ότι «το υπ’ αριθμόν «ΠΟ……..» δελτίο ταυτότητας απαιτείται να αντικατασταθεί καθώς έχει παρέλθει το χρονικό διάστημα των δεκαπέντε (15) ετών από την ημερομηνία έκδοσής του (άρθρο 55 του ν. 3585/2007), με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη η ταυτοπροσωπεία του εικονιζόμενου σε αυτό προσώπου με το άτομο το οποίο απεικονίζεται στην επικολληθείσα φωτογραφία στην κατατεθείσα αίτηση». Κατά της ανωτέρω αποφάσεως ο αιτών υπέβαλε την από 11.12.2018 προσφυγή του άρθρου 6 παρ. 2 του π. δ/τος 25/2004, η οποία απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη 3021/22/113/9811-β΄/19.12.2018 απόφαση του Προϊσταμένου Κλάδου Ασφάλειας του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας, με την ίδια εν πολλοίς αιτιολογία, και συγκεκριμένα διότι, «κατά την επεξεργασία του υποβληθέντος αιτήματος για την έκδοση ελληνικού διαβατηρίου στο όνομά του σε αντικατάσταση (ανανέωση) του προηγούμενου εκδοθέντος, διαπιστώθηκε ότι το υπ’ αριθμόν «ΠΟ ………» δελτίο αστυνομικής του ταυτότητας, αντίγραφο του οποίου προσκόμισε ως δικαιολογητικό, εκδόθηκε την 14.6.1989 και η επικολληθείσα φωτογραφία επ’ αυτού [του αιτήματος] εμφάνιζε σημαντικές διαφορές με τον αιτούντα την έκδοση διαβατηρίου, καθιστώντας αδύνατη την πραγματοποίηση της ταυτοπροσωπίας». Με την ίδια ως άνω απορριπτική απόφαση επισημάνθηκε στον αιτούντα ότι «εφόσον επιθυμεί να εφοδιαστεί με ελληνικό διαβατήριο, θα πρέπει να επανυποβάλει αίτημα αντικαθιστώντας το δελτίο ταυτότητάς του με νέο…».
7. Επειδή, η παρατιθέμενη ανωτέρω αιτιολογία απορρίψεως του αιτήματος του αιτούντος περί ανανεώσεως του διαβατηρίου του λόγω λήξεως της ισχύος του, δεν είναι νόμιμη. Και τούτο διότι, εν προκειμένω, ο αιτών προσκόμισε ως δικαιολογητικό το δελτίο της αστυνομικής του ταυτότητας, του οποίου ο χρόνος ισχύος ναι μεν είχε υπερβεί τα δεκαπέντε έτη, εντούτοις, κατά τα προεκτεθέντα, το εν λόγω δελτίο μέχρι την αντικατάστασή του θεωρείται κατά νόμον ισχυρό, η δε Διοίκηση ώφειλε να διαπιστώσει μόνον εάν υπεβλήθη τούτο και, να το αποδεχθεί, εκτός αν υφίστατο βάσιμη αμφιβολία περί τη γνησιότητά του, περίπτωση περί της οποίας δεν πρόκειται. Συνεπώς, και ενόψει των όσων έγιναν ανωτέρω δεκτά, μη νομίμως η Διοίκηση στήριξε την απορριπτική της απόφαση περί μη ανανεώσεως του διαβατηρίου του αιτούντος στη διαπίστωση ότι επί τη βάσει του προσκομισθέντος με την αίτηση δελτίου αστυνομικής ταυτότητας δεν κατέστη δυνατή η πραγματοποίηση της ταυτοπροσωπίας του αιτούντος, λόγω της παλαιότητας του δικαιολογητικού αυτού, προϋπόθεση, όμως, η οποία όπως προεκτέθηκε, δεν απαιτείται κατά νόμον για την έκδοση διαβατηρίου, παρά μόνον προκειμένου περί ανηλίκων και Ελλήνων πολιτών άνω των 12 ετών που κατοικούν μόνιμα στο εξωτερικό και δεν κατέχουν δελτίο αστυνομικής ταυτότητας ούτε ελληνικό διαβατήριο σε ισχύ, για τους οποίους απαιτείται η προσκόμιση βεβαίωσης ταυτοπροσωπίας. Κατόπιν τούτων, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα, και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη 3021/22/113/9811-β΄/19.12.2018 απόφαση του Προϊσταμένου Κλάδου Ασφάλειας του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας, ενώ παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Δέχεται την αίτηση.
Ακυρώνει την 3021/22/113/9811-β΄/19.12.2018 απόφαση του Προϊσταμένου Κλάδου Ασφάλειας του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας, κατά το σκεπτικό.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου.
Επιβάλλει στο Δημόσιο τη δικαστική δαπάνη του αιτούντος, η οποία ανέρχεται στο ποσό των εννιακοσίων είκοσι (920) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 23 Σεπτεμβρίου 2021
Η Πρόεδρος του Δ´ Τμήματος
Μ. Καραμανώφ
Η Γραμματέας του Δ’ Τμήματος
Ι. Παπαχαραλάμπους
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 12ης Οκτωβρίου 2021.
Η Πρόεδρος του Δ´ Τμήματος
Μ. Καραμανώφ
Η Γραμματέας
Μ. Τσαπαρδώνη