Ἐπί τῷ νέῳ ἔτει
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία μακαριστοῦ γέροντος Ἀθανασίου Μυτιληναίου
μὲ θέμα:
«Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
[ἐκφωνήθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κομνηνείου Λαρίσης στὶς 1-1-2001]
Γ 203Α
Καὶ πάλι πρώτη τοῦ ἔτους, ἀγαπητοί μου. Ἤδη εὑρισκόμεθα στὸ πρῶτο σκαλοπάτι τοῦ ἐτησίου ἡμερολογιακοῦ οἰκοδομήματος. Τὴν ἴδια ἡμέρα γιορτάζομε καὶ τὴν ὀκταήμερο Περιτομὴ τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γιορτάζουμε ἀκόμη καὶ τὴ σεπτὴ μνήμη τοῦ μεγάλου πατρὸς τῆς Ἐκκλησίας μας, Βασιλείου τοῦ Οὐρανοφάντορος· ποὺ σημαίνει «οὗ (:τοῦ ὁποίου) ἡ λαμπρότης εἰς ὕψος φαίνεται», ὅπως λέγει ὁ Σουήδας· ἤ: «αὐτὸς ποὺ λάμπει μέχρι τὸν οὐρανό· αὐτὸς ποὺ ἀποκαλύπτει τὰ οὐράνια μυστήρια».
Σήμερα ὅμως θὰ μᾶς ἀπασχολήσει ἡ ἔννοια τοῦ χρόνου ποὺ πρέπει πάντοτε νὰ ἀποτελεῖ στίγμα πλεύσεως γιὰ τὸν κάθε πιστό. Ὁ χρόνος εἶναι βασικὸ στοιχεῖο, ὄχι μόνο γιατί συνδέεται μὲ τὸν χῶρο καὶ ἀποτελεῖ ἀναπόσπαστο μέρος του -δὲν νοεῖται τὸ ἕνα χωρὶς τὸ ἄλλο, οὔτε ὁ χῶρος χωρὶς τὸν χρόνο, οὔτε ὁ χρόνος χωρὶς τὸν χῶρο- ἀλλὰ καὶ γιατί ἀποτελεῖ στοιχεῖο τῆς ἀνθρωπίνης παρουσίας τοῦ Θεοῦ στὴ γῆ καὶ συνεπῶς καὶ τῆς δικῆς μας σωτηρίας.
Μόνος ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ ὅλα τὰ ζωντανὰ δημιουργήματα τῆς κτίσεως ἔχει τὴν ἔννοια τοῦ χρόνου. Κι ὅταν λέμε ἔννοια τοῦ χρόνου, ἐννοοῦμε τοῦ παρόντος, τοῦ παρελθόντος, καὶ προπαντὸς τοῦ μέλλοντος χρόνου. Ὁ χρόνος συνδέεται ἄμεσα μὲ τὴ σωτηρία μας. Ἐξάλλου, μόνος ὁ ἄνθρωπος γνωρίζει ὅτι πεθαίνει. Κι ὁ θάνατος τὸν προβληματίζει. Ἡ ἔννοια τοῦ χρόνου καθορίζει τὸ μῆκος τῆς ζωῆς· τὸ τέρμα της, ἀλλὰ καὶ τὴν αἰωνιότητα. Γι᾿ αὐτὸ ἡ ἔννοια τοῦ χρόνου ἀποτελεῖ στίγμα πλεύσεως, ὅλως ἰδιαίτερα γιὰ τὸν πιστόν. Ὁ χρόνος ἐκφράζεται μὲ τὰ συμβεβηκότα, δηλαδὴ αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν, τὰ γεγονότα, ὅπως θὰ λέγαμε. Ὅπως ἐκφράζεται ὁτιδήποτε μὲ τὴν κίνηση ἢ τὴν ἀκινησία ὅλων τῶν σωμάτων, ποὺ μελετᾷ ἡ Φυσική. Πρέπει νὰ ποῦμε ὅταν λέμε «ἀκινησία», δὲν ὑπάρχει. Θὰ βάζαμε τὴ λέξη «ἀκινησία» ἐντὸς εἰσαγωγικῶν, διότι οὔτε σὲ ἕνα ἄτομο τῆς ὕλης δὲν ὑπάρχει, μέσα στὸ ἄτομο τῆς ὕλης, δὲν ὑπάρχει ἡ ἔννοια τῆς ἀκινησίας. Ὅλα εἶναι σὲ μία φοβερὴ κίνηση.
Ἔτσι μπορεῖ νὰ γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου -ὅταν ἦλθε ὁ καιρός· ποὺ γνώστης μόνο ὁ Θεὸς εἶναι-, «ἐξαπέστειλεν ὁ Θεός», ὡς πρὸς τὸ πλήρωμα, «ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν Υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον», γράφει ὁ Ἀπόστολος εἰς τὴν πρὸς Γαλάτας ἐπιστολή του· ἢ «προεγνωσμένου μὲν πρὸ καταβολῆς κόσμου -δηλαδὴ τοῦ Χριστοῦ- φανερωθέντος δὲ ἐπ᾿ ἐσχάτων τῶν χρόνων δι᾿ ἡμᾶς». Προεγνωσμένου ἀπὸ καταβολῆς κόσμου, ἀλλὰ τώρα σὲ μᾶς φανερώθηκε. Ἤ: «Καθὼς δὲ ἤγγιζεν ὁ χρόνος τῆς ἐπαγγελίας», λέγει εἰς τὰς Πράξεις ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «ἥν ὤμοσε ὁ Θεὸς τῷ Ἀβραάμ, ηὔξησεν ὁ λαὸς καὶ ἐπληθύνθη ἐν Αἰγύπτῳ».
Ὁ χρόνος συνεπῶς εἶναι στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ. Συνιστᾷ ξετύλιγμα τῶν βουλῶν Του εἰς αὐτὸν τὸν κόσμο. Τί θέλει ὁ Θεὸς ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Ἐὰν διὰ τὸν Θεὸν ὁ χρόνος εἶναι σημαντικότατον στοιχεῖον γιὰ τὴ φανέρωση τῶν βουλῶν Του, ὁμοίως καὶ διὰ τὸν ἄνθρωπον, ὁ χρόνος εἶναι σπουδαιότατον στοιχεῖον γιὰ νὰ κατανοήσει καὶ ἀποδεχθεῖ ὁ ἄνθρωπος ὅ,τι ὁ Θεὸς τοῦ προσφέρει. Μέσα εἰς αὐτὸν μποροῦμε, πολλὰ πράγματα -ὄχι ὅλα- νὰ κατανοήσουμε. Κι ὅταν λέμε χρόνο, ἐννοοῦμε ἱστορία· διότι μέσα στὸν χρόνο ἔχομε τὰ συμβεβηκότα, δηλαδὴ τὰ γεγονότα. Τὰ γεγονότα συνιστοῦν τὴν ἱστορία, εἶναι γνωστό, τὰ συμβεβηκότα. Συνεπῶς ἱστορία σημαίνει γεγονότα. Τὰ γεγονότα ποὺ ὁ Θεὸς δημιουργεῖ, ὅπως εἶναι ἡ Ἐνανθρώπησις, μὲ ὅ,τι τὴ συνιστᾷ, καὶ ἡ ἀποδοχὴ ἢ ἡ ἀπόρριψις αὐτῶν τῶν γεγονότων ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει, τρόπον τινά, τὸν τρόπο, τὴν ἐλευθερία νὰ ἀποδεχθεῖ ἢ νὰ ἀπορρίψει. Ἡ Ἱστορία συνεπῶς πρέπει νὰ ἑρμηνεύεται θεολογικά. Θὰ τὸ ξαναπῶ: Ἡ Ἱστορία πρέπει νὰ ἑρμηνεύεται θεολογικά· γιὰ τὴν ἀποκρυπτογράφηση τῶν βουλῶν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴ σωστὴ στάση τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ κόσμος μιλᾷ γιὰ τὴ φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας. Ἴσως λίγοι μορφωμένοι ἄνθρωποι μποροῦν νὰ γνωρίζουν καὶ νὰ μιλοῦν, πολὺ παραπάνω νὰ πραγματεύονται φιλοσοφικὰ τὴν Ἱστορία. Ἐδῶ μιὰ παρένθεση, ἐπιτρέψατέ μου, ὁ Πλάτων δὲν ἠσχολήθῃ μὲ τὴν φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας. Γιὰ τὸν ἁπλοῦν λόγον ὅτι ἐπειδὴ εἶναι συμβεβηκότα καὶ συνεπῶς ρέοντα, ἄρα μὴ ἔχοντα ἀξία, ὁ Πλάτων ἠσχολήθῃ μὲ ὅ,τι θὰ μποροῦσε νὰ μένει. Γιὰ νὰ καταλάβετε ὅτι πράγματι λίγοι ἄνθρωποι μποροῦν νὰ ἀσχοληθοῦν μὲ τὴ φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας· δηλαδὴ τὴ θεώρηση τῆς Ἱστορίας καὶ τὴν ἑρμηνεία της ἀπὸ φιλοσοφικῆς σκοπιᾶς, ἀπὸ πλευρᾶς ἀνθρωπίνης διανοήσεως: «Γιατί αὐτὸ ἔγινε; Ἀπὸ ποῦ ἐξαρτᾷται; Ποία ἡ σημασία αὐτοῦ τοῦ πράγματος;». Αὐτὴ εἶναι ἡ φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας.
Ἀντίθετα, ἡ θεολογικὴ θεώρηση τῆς Ἱστορίας εἶναι ἡ ἑρμηνεία τῆς Ἱστορίας μὲ θεολογικὰ κριτήρια. Καὶ εἰς αὐτὴν θὰ μείνομε. Δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει ἡ φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας. Πολλὲς φορὲς πέφτει ἔξω· γιατί εἶναι προσπάθεια τῆς ἀνθρωπίνης διανοίας. Ἀλλὰ θὰ μείνομε στὰ θεολογικὰ κριτήρια τῆς Ἱστορίας. Κι αὐτὰ εἶναι σταθερά. Ἐξάγονται δὲ ἀπὸ τὴν ἀποκάλυψη τῶν ὅσων λέγει ὁ Θεός. Ἀπὸ κεῖ βγάζομε, ἐξάγομε, τὴ θεολογία τῆς Ἱστορίας.
Ἔτσι, ἡ Παλαιὰ Διαθήκη, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἕνα ἐγχειρίδιον, ἀπὸ μιὰν ἄποψη. Εἶναι ἕνα ἐγχειρίδιον τῆς θεολογίας τῆς Ἱστορίας. Προσέξατέ το. Αὐτοὶ ποὺ τόσο μὲ εὐκολία καὶ ἐλαφρὰ συνείδηση ἀπορρίπτουν -πολλοὶ ἐκ τῶν Χριστιανῶν μας...- θὰ τὸ ξαναπῶ ὅτι εἶναι ἕνα ἐγχειρίδιον τῆς θεολογίας τῆς Ἱστορίας ἡ Παλαιὰ Διαθήκη. Ἐκεῖ ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός· ἀποκαλύπτονται οἱ βουλές Του· ἀλλὰ καὶ οἱ ἐπιπτώσεις ἀποδοχῆς ἢ μὴ ἀποδοχῆς ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Θεὸς λέγει κάτι καὶ βλέπουμε τὸν λαὸ Του ἄλλοτε νὰ δέχεται καὶ ἄλλοτε νὰ μὴ δέχεται ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ὁ Θεὸς ἀποκαλύπτει.
Πάντως, σὲ κάθε της βῆμα ἡ Παλαιὰ Διαθήκη αὐτὸ τὸ δείχνει. Ἕνα παράδειγμα θὰ σᾶς πῶ. Μόνο ἕνα. Ἐλλείψει χρόνου. Λέγει ὁ Θεός: «Καὶ ἐὰν θέλητε καὶ εἰσακούσητέ μου· «ἐὰν θέλετε καὶ μὲ ἀκούσετε», λέει διὰ τοῦ προφήτου Ἠσαΐου- «τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς φάγεσθε (:θὰ φᾶτε τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς. Ὅ,τι μπορεῖ νὰ δώσει ἡ γῆ θὰ εἶναι δικό σας». Ἐὰν δὲ μὴ θέλητε (:ἐὰν δὲν θέλετε), μηδὲ εἰσακούσητέ μου (:οὔτε μὲ ἀκούσετε), μάχαιρα ὑμᾶς κατέδεται (:θὰ σᾶς φάει μαχαίρι)· τὸ γὰρ στόμα Κυρίου ἐλάλησε ταῦτα». Τί σημαίνει αὐτό; Γίνεται μιὰ σφαγὴ ἀνθρώπων. Ἄς ποῦμε, μπῆκαν οἱ Βαβυλώνιοι μέσα στὴν Παλαιστίνη, κατέσφαξαν, κατέκαψαν, αἰχμαλώτισαν, ἔσυραν εἰς τὴν Βαβυλῶνα τοὺς Ἑβραίους... Τί θὰ ἔλεγε ἐδῶ ἡ φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας; Τί μπορεῖ νὰ πεῖ; Ἄ! Θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ: «Στάθηκε πλεονέκτης ὁ Ναβουχοδονόσωρ, ἤθελε νὰ ἁπλώσει τὰ σύνορά του...».... Ὄχι! Λέει ἡ θεολογία τῆς Ἱστορίας. Εἶναι γιὰ ὅλους αὐτὰ ποὺ λέγω, προσέξατέ το. Ὄχι! Γιατί δὲν ἔμειναν εἰς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἄν τὸ πεῖτε αὐτὸ σὲ κοσμικοὺς ἀνθρώπους, ἀμέσως θὰ ἀπορρίψουν αὐτὸ ποὺ λέτε, καὶ τὸν ἴδιο θὰ ἀπορρίψουν. Γι᾿ αὐτὸ εἶναι πάρα πολὺ σημαντικὰ πράγματα αὐτά. Γιατί μᾶς ἐπετέθησαν, γιατί μπήκαμε στὸν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο; Γιατί νικήσαμε, νικηθήκαμε, τοῦτο, κεῖνο...; Γιατί; Γιατί χάσαμε τὴν Μικρὰν Ἀσίαν, γιὰ ποιό λόγο;
«Τάδε λέγει Κύριος», λέει ὁ προφήτης Ἰερεμίας, «Ἐρωτήσατε δὴ ἕν ἔθνεσιν τίς ἤκουσε τοιαῦτα φρικτὰ ἅ ἐποίησε σφόδρα παρθένος Ἰσραήλ;». Τὸν λέει «παρθένο» γιατί δὲν εἶχε μιγεῖ μὲ τὴν εἰδωλολατρία· ἀλλὰ ἀλίμονο: «ὅτι ἐπελάθοντό μου ὁ λαός μου (:μὲ ξέχασε ὁ λαὸς μου), εἰς κενὸν ἐθυμίασαν (:στὰ κούφια θυμίασαν -δηλαδὴ στὰ εἴδωλα) ὡς ἄνεμον καύσωνα διασπερῶ αὐτοὺς κατὰ πρόσωπον ἐχθρῶν αὐτῶν, δείξω αὐτοῖς ἡμέρὰν ἀπωλείας αὐτῶν», λέει στὸ 18ο κεφάλαιο ὁ Ἰερεμίας. Ἐκεῖ παίρνομε λοιπὸν τὴν ἀπάντηση. Αὐτὴ εἶναι ἡ θεολογία τῆς Ἱστορίας. Δὲν εὐηρέστησαν εἰς τὸν Θεόν. Ὄχι γιατί ἤτανε μικρὸς λαός, οὔτε γιὰ τίποτα ἀπ᾿ ὅλα αὐτά.
Ἔτσι ἀκολουθεῖται τὸ ἑξῆς σχῆμα: Ὑποσχέσεις Θεοῦ -ἐπ᾿ ἀγαθοῖς-, ἀποστασία, τιμωρία, μετάνοια, καὶ πάλι ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ ἀγαθές. Αὐτὸ τὸ σχῆμα διαρκῶς τὸ μετέρχεται ὁ Θεὸς μέσα στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Θέλετε; Καὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία... Ἁμαρτάνει ὁ λαός, τιμωρεῖ ὁ Θεός, μετανοεῖ ὁ λαός, πάλι ὁ Θεὸς σὰν Ἀγαθὸς δίνει τὰ ἀγαθά Του- αὐτὸ τὸ σχῆμα, διαρκῶς μέσα στὴν Ἱστορία. Ἔτσι, ἀγαπητοί μου, μποροῦμε νὰ θεολογήσουμε ἐπὶ τῆς Ἱστορίας, μὲ βοηθὸ τὴν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στὴν Ἱστορία.
Ἡ κατ᾿ ἐξοχὴν ὅμως θεολογικὴ θεώρηση τῆς Ἱστορίας μᾶς δίδεται στὴν Καινὴ Διαθήκη. Τὸ κέντρον ὅλων τῶν ἀποκαλύψεων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι τὸ θεανθρώπινον πρόσωπον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ- ποὺ ἀποτελεῖ καὶ κριτήριον τὸ θεανθρώπινο πρόσωπον τοῦ Χριστοῦ. Μὲ αὐτὸ μποροῦμε πλέον νὰ βλέπομε καὶ νὰ ἑρμηνεύομε τὰ πάντα.
Αὐτὲς τίς ἡμέρες, αὐτὸν τὸν καιρό, βλέπετε, περνοῦμε ποικίλες ἀναστατώσεις σὲ μιὰ παγκοσμία κλίμακα. Στὸ πλαίσιο ποὺ μιλᾶμε γιὰ τὴν παγκοσμιοποίηση τῶν πάντων. Ἄλλοι θέλουν, ἄλλοι δὲν θέλουν, ἄλλοι ἀνησυχοῦν, ἄλλοι λέγουν ὅ,τι ἀγαθὸν ὅτι εἶναι... Πάντως ὑπάρχουν ἀναστατώσεις. Μὲ τί μάτια θὰ ἑρμηνεύσομε τὰ γεγονότα; Ἄν δοῦμε φιλοσοφικά -γιὰ τρίτη φορὰ ἐπανέρχομαι- δὲν θὰ ἐκτιμήσομε σωστά. Μόνο θεολογικὰ ἂν δοῦμε, τότε θὰ ἑρμηνεύσομε σωστά. Λαοὶ ποὺ ἀπετίναξαν τὴν ὀρθόδοξον πίστιν καὶ οἰκοδόμησαν πύργους Βαβέλ, γκρέμισαν τὰ κτίσματά των- δηλαδή, τὰ σχέδιά των- σὰν χάρτινους πύργους. Σημειώσατε, ἂν εἴχαμε περισσότερο χρόνο, θὰ σᾶς μιλοῦσα ποῦ στηρίζεται ὅτι ὁ Θεὸς δὲν θέλει τὴν παγκοσμιοποίηση. Δὲν τὴ θέλει. Θὰ ἀναφερόμεθα εἰς τὴν οἰκοδομὴν τοῦ πύργου τῆς Βαβέλ. Καὶ Βαβὲλ θὰ πεῖ σύγχυσις. Ἔτσι τὸ βλέπει ὁ κόσμος, ἡ φιλοσοφία τοῦ κόσμου, ἔτσι μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι διαβάζουμε στὸν 2ο Ψαλμό: «Ἱνατὶ ἐφρύαξαν ἔθνη, καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά; -ἐφρύαξαν- φρυάττω· ἐφρύαξαν, λέει, ἔθνη. Γιατί; Ἐρωτάει ὁ Ψαλμωδός. «Καὶ λαοὶ κάθισαν καὶ σχεδίασαν κούφια πράγματα;». «Παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ κατὰ τοῦ χριστοῦ αὐτοῦ». Κατὰ τοῦ Θεοῦ καὶ κατὰ τοῦ Μεσσίου. Εἶναι ἡ προσπάθεια νά, τρόπον τινά, ἀποθρησκευτικοποιήσομε, ὅλους τοὺς λαοὺς τῆς γῆς. Μὴν νομίσετε, προσέξτε, ὅταν ἔρθει ὁ Ἀντίχριστος, δὲν θὰ καταργήσει -ὡς Ἀντίχριστος, τὸ λέει τὸ ὄνομά του-τὴ διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου, τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ θὰ καταργήσει ὅλες τίς θρησκεῖες τοῦ κόσμου· καὶ τὸν Βουδισμό, καὶ τὸν Μωαμεθανισμό, ὅλες τίς θρησκεῖες τοῦ κόσμου... Γιατί; Θέλει νὰ ἐπιτύχει μέσα σὲ ἐκεῖνα τὰ τρία χρόνια ποὺ θὰ βασιλέψει, θέλει νὰ ἐπιτύχει τὴ λατρεία τὴ δική του- δηλαδὴ ὁ διάβολος διὰ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀντιχρίστου. Ὅλες τίς θρησκεῖες - τὸ λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος· ὅτι δὲν θὰ δεχθεῖ «οὐδὲν σέβασμα». Δὲν θὰ δεχθεῖ οὐδὲν σέβασμα ὁ Ἀντίχριστος. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, θέλει δηλαδὴ τὸν ἄνθρωπο ἄνευ θρησκείας. Ὅπως τὸ βλέπομε. Σήμερα, λέμε, γιὰ νὰ φτάσομε στὴν παγκοσμιοποίηση, πρέπει πιὰ ἢ νὰ τὰ ἑνώσομε ὅλα ἢ νὰ τὰ ἀπορρίψομε ὅλα. Πᾶν ὅ,τι εἶναι θρησκευτικόν. Πᾶν ὅ,τι εἶναι σέβασμα. Γιατί ἀλλιώτικα δὲν θὰ εὐοδωθεῖ αὐτὴ ἡ παγκοσμιοποίησις.
Βλέπομε λοιπὸν τὴ στάση, ἰδία χριστιανικῶν λαῶν, ποὺ ἤδη ἐστράφησαν κατὰ τοῦ Θεοῦ καὶ κατὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ· ὁ λεγόμενος δυτικὸς κόσμος, δυτικὸς Χριστιανισμός. Καὶ βγάζουν ἀποφάσεις. Τί λέει; Κατὰ τὸν Ψαλμό; «Διαῤῥήξωμεν τοὺς δεσμοὺς αὐτῶν καὶ ἀποῤῥίψωμεν ἀφ᾿ ἡμῶν τὸν ζυγὸν αὐτῶν». Δηλαδὴ «νὰ πάψομε νὰ ἔχουμε σχέσεις μὲ τὸν Χριστιανισμόν, νὰ ἀπορρίψουμε τὴ εὐαγγελικὴ ἠθική -ὦ πωπω...- ὡς ἄχρηστη ἢ δύσχρηστη». Δηλαδὴ κάποτε «φρυάττει» ὁ Θεός, ὅταν λέει ἀνεβαίνει «φάσις», δηλαδὴ εἴδησις στὸν οὐρανό, ὅτι στὰ Σόδομα οἱ ἄνθρωποι μετέρχονται τέτοια ἤθη. Καὶ λέει στὸν Ἀβραάμ, ποὺ ἐμφανίζεται «παρὰ τὴν δρῦν Μαμβρῆ»: «Πάω νὰ δῶ, ἔτσι εἶναι;». Ἀκοῦστε: Λέει ὁ Θεός: «Πάω νὰ δῶ, ἔτσι εἶναι; Μήπως, μήπως... Δὲν ἦρθε καλὴ εἴδησις». Δείχνει μὲ ἕνα ἀνθρώπινο σχῆμα -ἀνθρώπινο σχῆμα εἶναι αὐτό. Ὁ Θεὸς δὲν ξέρει;- ὅτι καλλιεργοῦν οἱ ἄνθρωποι τέτοιες θέσεις.
Λοιπόν. Καταλαβαίνετε, γιὰ νὰ μπορέσομε νὰ κάνομε αὐτὸ ποὺ ἐμεῖς θέλομε, -ἡ ὁμοφυλοφιλία πρῶτα πρῶτα, γιατί αὐτὸ ὑπῆρχε στὰ Σόδομα- πρέπει νὰ ἀπορρίψομε τὸ Εὐαγγέλιο. «ὁ κατοικῶν ἐν οὐρανοῖς», ὅμως, λέει στὴ συνέχεια, «ἐκγελάσεται αὐτούς (:θὰ τοὺς κοροϊδέψει)», «ἐκγελάσεται αὐτούς· καὶ ὁ Κύριος ἐκμυκτηριεῖ αὐτούς». «Μυκτηρίζω» εἶναι ὅταν μὲ τὰ δυό μου δάχτυλα πιάνω τὴ μύτη μου. Ἦταν ἕνας τρόπος κοροϊδίας στοὺς Ἑβραίους. Ὅπως σέ μᾶς, καὶ ποιός δὲν ἔβγαλε τὴ γλῶσσα του, εἶναι ἡ γλῶσσα στὰ μικρὰ παιδιά, ὅταν λέμε σὲ ἕνα μικρὸ παιδὶ κάτι καὶ δὲν τὸ θέλει, τὸ κοροϊδεύει, βγάζει τὴ γλῶσσα του καὶ μᾶς κοροϊδεύει. Τότε στοὺς Ἑβραίους ἤτανε τὸ ἐκμυκτηρίζω, πιάνω τὰ ρουθούνια μου καὶ μιλάω ὅπως θὰ μποροῦσε νὰ μιλήσει κανεὶς κρατῶντας τὴ μύτη του κ.ὅ.κ.
«Τότε λαλήσει πρὸς αὐτοὺς (:Θὰ λαλήσει ὁ Κύριος)». Μὲ τί θὰ λαλήσει; Μὲ τὰ γεγονότα, ἀγαπητοί μου, ἀπαντάει ὁ Θεὸς μὲ τὰ γεγονότα- ἐν ὀργῇ αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ θυμῷ αὐτοῦ ταράξει αὐτούς». Καὶ αὐτὸ τὸ «ταράξει αὐτοὺς» εἶναι ὅλες οἱ ταραχὲς ποὺ ζοῦμε σὲ ὅλες τίς ἐποχὲς καὶ ἰδίως στὴν ἐποχή μας καὶ ὁ Θεὸς ποιός ξέρει τί θὰ δώσει ἀκόμα- οὔτε ξέρομε... Αὐτὸ σημαίνει βλέπω τὴν Ἱστορία μὲ θεολογικὰ κριτήρια. Γι᾿ αὐτὸ κι ὁ Ψαλμωδὸς βγάζει τὰ συμπεράσματά του καὶ λέει, στὸν ἴδιο Ψαλμό, τὸν δεύτερο: γιατί μιλάει ὁ Θεός, ἀλλὰ μιλάει καὶ ὁ Ψαλμωδός, παρεμβαίνει τρόπον τινά: «Καὶ νῦν»- λέει, γιατί φοβᾷται, γιατί λυπᾷται, σοῦ λέει: «Ποῦ θὰ πᾶμε;». «Καὶ νῦν, βασιλεῖς, σύνετε, παιδεύθητε, πάντες οἱ κρίνοντες τὴν γῆν. Δράξασθε παιδείας- δράττομαι παιδείας. Ξέρετε ἕνα ἀπὸ τὰ ὀνόματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, δὲν ξέρω ἂν τὸ ξέρετε, εἶναι τὸ ὄνομα Παιδεία, εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ὀνόματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τὸ Π μὲ μεγάλο, κεφαλαῖο. Δηλαδὴ «ἁρπάξτε τὸν Χριστό, ζήσετε χριστιανικά», αὐτὸ θέλει νὰ πεῖ-, μήποτε ὀργισθῇ Κύριος καὶ ἀπολεῖσθε ἐξ ὁδοῦ δικαίας. ὅταν ἐκκαυθῇ (:πάρει φωτιὰ) ἐν τάχει ὁ θυμὸς αὐτοῦ, μακάριοι πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ᾿ αὐτῷ». Εἴμεθα μακάριοι ἐὰν πιστεύομε σὲ ἐκεῖνα ποὺ λέει ὁ Θεὸς καὶ βέβαια φυλλάττομε τὸν ἑαυτό μας.
Τὸ μέλλον ποὺ εἶναι μέρος τοῦ χρόνου, ἀγαπητοί, εἶναι πάντοτε μιὰ ἐλπίδα τοῦ παρόντος γιὰ τὴ διόρθωση τοῦ παρελθόντος. Μὴν ἀπογοητευόμεθα. Στὸ χέρι μας εἶναι. Ὅταν ὁ Κάϊν ἀντελήφθῃ ὅτι δὲν ἔγινε δεκτὴ ἡ θυσία του, σκυθρώπασε, σκοτείνιασε, λέει, τὸ πρόσωπό του καὶ τοῦ λέει ὁ Θεός: «Ἳνα τί περίλυπος ἐγένου-γιατί λέει πέσανε τὰ μοῦτρα σου; Μάλιστα τοῦ λέει: ''συνέπεσε τὸ πρόσωπό σου;''. «Πέσανε τὰ μοῦτρα σου» ποὺ τὸ λέμε ἐμεῖς. «Ἡσύχασε· δηλαδή: μὴ φοβᾶσαι»,» πρὸς σὲ ἡ ἀποστροφὴ αὐτοῦ -δηλαδή, δικό σου εἶναι τὸ θέμα-, καὶ σὺ ἄρξεις αὐτοῦ (:κι ἐσὺ θὰ γίνεις κύριος τοῦ ἑαυτοῦ σου γιὰ νὰ διορθώσεις κάτι)». Καὶ ὁ Κάϊν νικήθηκε ἀπὸ τὸ κακὸ καὶ ἐφόνευσε τὸν Ἄβελ, τὸν ὁποῖο τόσο πολὺ εἶχε ζηλοτυπήσει.
Μιὰ Πρωτοχρονιὰ εἶναι μία χρονικὴ ἀφετηρία. Λέμε πολλὲς εὐχές. Ἄς βάλομε ἀρχὴ νὰ πραγματοποιήσομε τὴν ἐπιστροφή μας στὸν Θεό. Στὸ χέρι μας εἶναι. Τὰ παιδιὰ τραγουδοῦν: «Πάει ὁ παλιὸς ὁ χρόνος...».... Τὸν διώχνουμε γιατί οὐσιαστικά μας βαραίνουν τὰ λάθη μας καὶ οἱ ἁμαρτίες μας. Κυνηγᾶμε τὸν καινούριο χρόνο, γιατί μέσα μας ἔχομε ἐλπίδες βελτιώσεώς μας. Καὶ ἡ ἐλπίδα εἶναι δεμένη πάντοτε μὲ τὸν χρόνο. Ἄς ἐπιστρέψομε πίσω εἰς τὸν Κύριο καὶ ὁ Κύριος γνωρίζει νὰ περιφρουρεῖ τὸν λαό Του. Ἀγαπητοί μου. Ἄς ἀρχίσουμε νὰ ἀποκτοῦμε θεολογικὸ μάτι· θεολογικὰ κριτήρια. Πάντοτε ὑπὸ τὴν καθοδήγηση τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Πρέπει νὰ θεολογοῦμε τὴν Ἱστορία καὶ νὰ διακρίνομε τὴ ζωντανὴ παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέσα στὴν Ἱστορία. Πρέπει ἔτσι νὰ διακρίνουμε καὶ τίς βουλὲς τοῦ Θεοῦ, τὴν ἀγάπη Του, τὴ σοφία Του καὶ τὴ δικαιοσύνη Του. Νὰ βροῦμε τὸ μέτρον ποὺ θὰ κρίνομε τὴν Ἱστορία. Καὶ τὸ μέτρο εἶναι ὁ Χριστός. Ἄς πάψομε νὰ λέμε ἐκεῖνο ποὺ ἔλεγε ὁ Πρωταγόρας ὁ σοφιστής, θὰ τὸ θυμόσαστε ἀπὸ τὸ σχολεῖο, «Πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος»- δηλαδὴ ὅλων τῶν πραγμάτων τὸ μέτρο εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ὄχι... «Πάντων χρημάτων (:πραγμάτων) μέτρον Χριστός». Αὐτὸς εἶναι τὸ μέτρον ποὺ θὰ μετρᾶμε τὰ πάντα. Ὁ Χριστὸς λοιπὸν εἶναι ὁ Κριτὴς τῆς Ἱστορίας. Ὁ Χριστὸς εἶναι καὶ τὸ κριτήριο τῆς Ἱστορίας.
Ὅπως βλέπει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης καὶ ἀκούει στὴν Ἀποκάλυψη: «Καὶ ἤκουσα ἑνὸς ἐκ τῶν τεσσάρων ζῴων λέγοντος, ὡς φωνὴ βροντῆς· ἔρχου (:Ἔλα)». Ἀποτείνεται πρὸς τὸν Κύριον, τὸν Ἰησοῦν Χριστόν. Ποῦ ἔλα; Ποῦ; Εἰς τὴν Ἱστορίαν. Εἰς τὴν Ἱστορίαν. Ἔρχου! «Καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ, ἵππος λευκός, καὶ ὁ καθήμενος ἐπ᾿ αὐτὸν ἔχων τόξον· καὶ ἐδόθη αὐτῷ στέφανος, καὶ ἐξῆλθε νικῶν καὶ ἵνα νικήσῃ». Ὁ Χριστὸς θὰ νικήσει. Εἶναι γραμμένο. Δὲν θὰ νικήσουν οἱ δυνάμεις τοῦ κόσμου τούτου. Ὁ Χριστὸς θὰ νικήσει.
Ἀγαπητοί μου, αὐτὴ εἶναι ἡ μεγάλη ἐλπίδα τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν χρησιμοποιεῖ τὸν Χριστὸν ὡς κριτήριον τῶν πάντων καὶ ὅταν ἔχει τὴν ἐλπίδα ὅτι ὁ Χριστὸς θὰ νικήσει καὶ οἱ ἀγῶνες του δὲν πηγαίνουν χαμένοι, τότε εὐελπιστεῖ, χαίρεται, σὲ ἕνα κόσμο μὲ τόσα συμβεβηκότα, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον δυσάρεστα. Γι᾿ αὐτό, μὴν ἀφήσομε ποτὲ τὸν Χριστὸν νὰ φύγει ἀπὸ τὴ ζωή μας.
Ἀγαπητοί μου. Καλὴ χρονιά, εὐλογημένη ἀπὸ τὸν Κύριον.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
καὶ μὲ ἀπροσμέτρητη εὐγνωμοσύνη στὸν πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστὸ γέροντα Ἀθανάσιο Μυτιληναῖο,
Ἀπομαγνητοφώνηση ὁμιλίας καὶ ψηφιοποίηση κειμένου:
Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΗ:
- http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/mnhmh_agivn/mnhmh_agivn_023.mp3
