Καταφρονήσας τύπτεται τὸ σαρκίον.
Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ Σεβαστιανὸς ῥοπαλίσθη.
Φιλάνθρωπη ψυχή ο Σεβαστιανός, από τη θέση αυτή πολλές φορές υπήρξε προστάτης των φτωχών και των πασχόντων χριστιανών. Πρόθυμα επίσης, βοηθούσε στις ανάγκες της Ρωμαϊκής Εκκλησίας. Γι' αυτό και ο πάπας Γάιος του απένειμε τον τίτλο του υπερασπιστή της Εκκλησίας.
Όταν όμως άρχισε ο διωγμός κατά των χριστιανών, συνελήφθη μια ομάδα χριστιανών. Ο Σεβαστιανός, προκειμένου να τους εμψυχώσει την ώρα που αυτοί δικάζονταν, προς γενική κατάπληξη όλων δήλωσε ότι είναι χριστιανός. Ο Διοκλητιανός διέταξε το θάνατό του. Και ο Σεβαστιανός δεν άργησε να πέσει κάτω, τρυπημένος στο στήθος από βέλος.
Το σώμα του παρέλαβε κάποια ευσεβής χήρα, η Λουκίνα. Διαπίστωσε όμως, ότι ανέπνεε ακόμα. Αφού τον περιποιήθηκε, μετά από λίγες ήμερες ο Σεβαστιανός ανέκτησε την υγεία του. Αλλά και πάλι επεδίωξε και συνάντησε το Διοκλητιανό και τον ήλεγξε για τη σκληρότητά του. Τότε αυτός διέταξε και τον μαστίγωσαν μέχρι θανάτου. Έτσι, ο Σεβαστιανός έγινε παράδειγμα αγωνιστικότητας για την πίστη «ἄχρι θανάτου» (Αποκάλυψη Ιωάννου, θ' 10).
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Συγκλήτου σφαλλομένης παριδῶν τὰ συνέδρια, Σεβαστιανὲ πανολβίαν, συναγείρεις συνέλευσιν, Μαρτύρων ἀληθῶς πανευκλεῶν, σὺν σοῖ καταβαλόντων τὸν ἐχθρόν, μεθ' ὧν θείας συναυλίας ἀξιωθεῖς, φαιδρύνεις τοὺς βοώντας σοι, δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σοῦ, πάσιν ἰάματα.
Εις την Ζωήν
Ζωὴ πρὸς ὕψος ἐκ κεφαλῆς ἠρμένη,
Καπνῷ δυσώδει λαμβάνει ζωῆς τέλος.
Εις τον Τραγκυλίνον
Ναί, βάλλετε σφοδρῶς με συχνοῖς τοῖς λίθοις,
Ἐκ καρδίας ἔκραζεν ὁ Τραγκυλῖνος.
Εις τον Κλαύδιον
Καὶ τοὺς περὶ Κλαύδιον ὧδε τακτέον.
Οὕς, κἄν βυθὸς συνέσχεν, οὐρανὸς φέρει.
Εις τον Τιβούρτιον
Τιβουρτίου τέμνουσι τὴν θείαν κάραν,
Σύ μου Θεὸς κράζοντος, ὦ Θεοῦ Λόγε.
Εις τον Κάστουλον
Κάστουλον εἷλκον εἰς ἀπωλείας βόθρον.
Ὡς δ' οὐχ ὑπεῖξε, γῆς ἐνεβλήθη βόθρῳ.
Εις τον Μάρκον και Μαρκελλίνον
Ἐχθρῶν παγέντες, οἷα λόγχαι, καρδίας,
Νύττεσθε λόγχαις, Μάρκε καὶ Μαρκελλῖνε.
Όλοι
μαρτύρησαν κατά τον διωγμό που κίνησε ο Διοκλητιανός (284 - 304 μ.Χ.)
εναντίον των χριστιανών, μαζί με τον Άγιο Σεβαστιανό (βλέπε ίδια ημέρα).
Οι
σύζυγοι Νικόστρατος και Ζωή πέθαναν από ασφυξία αφού τους είχαν
κρεμάσει ανάποδα και από κάτω δημιούργησαν ειδική εστία φωτιάς, ώστε να
βγαίνει πολύς καπνός και να πηγαίνει απ' ευθείας στο πρόσωπό τους.
Ο
Τραγκυλίνος πέθανε δια λιθοβολισμού, τον Κλαύδιο και τον Κάστορα
έπνιξαν μέσα στη θάλασσα, ο Τιβούρτιος θανατώθηκε δια λιθοβολισμού, ο
Καστούλος θανατώθηκε μέσα σε βόθρο και τέλος, τον Μάρκο και τον
Μαρκελλίνο τους θανάτωσαν με τις λόγχες.
Οι δύο τελευταίοι ήταν
αδέλφια και γιοι του Τραγκυλίνου και Μαρκίας, οι οποίοι ήταν εθνικοί και
πήγαν στη φυλακή να μεταστρέψουν από την χριστιανική πίστη τους δύο
γιους τους. Στο τέλος όμως, με τη συμπαράσταση του Άγιου Σεβαστιανού,
έγιναν και αυτοί χριστιανοί με τις συνέπειες που περιγράψαμε πιο πάνω,
αφού προηγουμένως ο Τραγκυλίνος χειροτονήθηκε από τον επίσκοπο Γάιο
επίσκοπος και οι δύο γιοι του Διάκονοι. Για δε τη σύζυγο του
Τραγκυλίνου, Μαρκία, δεν βρίσκουμε κανένα στοιχείο ότι μαρτύρησε, παρά
μόνο ότι έγινε χριστιανή.
Ἤθλησεν Εὐβίοτος ἄχρις αἱμάτων,
Βίου δὲ τέρμα εὗρε χωρὶς αἱμάτων.
Κατά τον διωγμό εναντίον της Εκκλησίας επί Διοκλητιανού, υποβλήθηκε σε πολλά βάσανα και φυλακίσεις. Αλλά η θεία χάρη τον προστάτευε και τον έσωζε. Λιθοβολήθηκε, ραβδίσθηκε, μαστιγώθηκε, σχίστηκαν οι σάρκες του και παρ' όλα αυτά επέζησε και έφερε...
Εἴκων ὁ Φλῶρος τῇ πάλαι κατακρίσει,
Εἰς γῆν ἀπῆλθε· γῆ γὰρ ἦν, καὶ τὶ ξένον;
Επειδή ήταν μορφωμένος και γνώριζε τις Θείες Γραφές διακρίθηκε στην Κωνσταντινούπολη και προσλήφθηκε σαν γραμματέας στο παλάτι. Σύντομα λόγω των ικανοτήτων του αναδείχθηκε...
Ἔγωγε τμηθῶ πρῶτον, Ἕρμυλος λέγει.
Οὔ, φησὶ Φωκᾶς, ἀλλ' ὁ Φωκᾶς Ἕρμυλε.
Eίλοντο τον θάνατον ευσεβοφρόνως.
Όθεν χάριν δέδεκτο και των θαυμάτων.
Tης των βροτών την φύσιν εγκαινισάσης.
Ἀλλ' εἰ θανὼν ζῇς, ὥς περ οὖν ζῇς ἀξίως.
Σε ηλικία 25 ετών έγινε μοναχός στη Μονή του Αγίου Σάββα και μετά 12 χρόνια άσκησης, χειροτονήθηκε από τον Πατριάρχη Θωμά πρεσβύτερος, με πρόταση του ηγουμένου της Μονής.
Μετά δύο χρόνια αποσύρθηκε από τη Μονή σ' ένα κελί, όπου καλλιέργησε πολύ την προσευχή. Μάλιστα ο ηγούμενος της Λαύρας, εμπιστεύτηκε στον Μιχαήλ την πνευματική μόρφωση των δύο αδελφών Γραπτών Θεοδώρου και Θεοφάνη (βλέπε 27 Δεκεμβρίου και 11 Οκτωβρίου). Αλλά ο Πατριάρχης Θωμάς, έχοντας ανάγκη τον Μιχαήλ, τον μετακινεί μαζί με τους δύο μαθητές του στα Ιεροσόλυμα και τον καθιστά σύγκελλο και σύμβουλό του.
Αργότερα τον στέλνει στη Ρώμη για κάποια εκκλησιαστικά ζητήματα, επέδωσε μάλιστα μέσω αυτού και επιστολές στον τότε αυτοκράτορα Λέοντα τον εικονομάχο, τον οποίο ο Πατριάρχης Θωμάς παρατηρούσε σκληρά για τον διωγμό κατά των εικόνων. Εξοργισμένος απ' αυτό ο Λέοντας, έριξε την πατριαρχική πρεσβεία στη φυλακή, όπου έμεινε για αρκετά χρόνια μέχρι τη δολοφονία του Λέοντα.
Αλλά και μετά την ανάρρηση του Μιχαήλ Τραυλού στο θρόνο (820 μ.Χ.) και αφού για λίγο ο όσιος αποφυλακίζεται, συλλαμβάνεται και πάλι, φυλακίζεται και αυτή η φυλάκισή του παρατάθηκε μέχρι και όλη τη βασιλεία του Θεοφίλου.
Αποφυλακίστηκε από τη Θεοδώρα και τον γιο της Μιχαήλ και αποδόθηκε στην Εκκλησία σαν Ομολογητής, αφού στο σώμα του έφερε τα στίγματα των αγώνων του. Μετά την καθαίρεση του εικονομάχου Πατριάρχου Ιωάννη, η ψήφος όλων για τη διαδοχή, ήταν με το μέρος του Μιχαήλ. Αλλά ο Μιχαήλ, 80 χρονών πλέον και ασθενής, αρνήθηκε να δεχτεί το θρόνο και ζήτησε να του παραχωρηθεί η μονή της Χώρας για να αναπαυθεί. Εκεί πέρασε και τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ειρηνικά και όταν πέθανε τον έθαψαν κοντά στους τάφους των ομολογητών Γερμανού και Πατριάρχη και Θεοδώρου του Γραπτού (846 μ.Χ.).