(Σχόλιο: Ὁ Ἅγιος Νικόλαος, ὅπως ἀναφέρεται στό ἀπολυτίκιό του, ἦταν μέν εἰκόνα πραότητος, ἀλλά ἦταν συγχρόνως καί κανόνας πίστεως. Γι’ αὐτό καί ἤλεγξε μέ δρυμύτητα τόν αἱρετικό τόν Ἄρειο, χαστουκίζοντάς τον δυνατά).
Στά χρόνια τοῦ ἁγίου Νικολάου ζοῦσε ὁ αἱρετικός καί βλάσφημος Ἄρειος. Αὐτός ἀρνεῖτο ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦταν Θεός - ὁμοούσιος μέ τόν Πατέρα- καί τόν παρουσίαζε ἁπλῶς ὡςκτίσμα. (σημ.: παραδεχόταν, δηλαδή, μονάχα τήν ἀνθρωπίνη φύση τοῦ Χριστοῦ)
Ἡ πλανεμένη αὐτή
διδασκαλία τοῦ Ἀρείου ἔφερε σύγχυση
καί ταραχή στήν Ἐκκλησία καί γι᾽αὐτό ὁ βασιλεύς, ὁ ἅγιος Κωνσταντίνος,
συνεκάλεσε στήν Νίκαια τῆς Βιθυνίας τό
ἔτος 325 τήν Α´ Οἰκουμενική Σύνοδο, στήν ὁποῖα συμμετεῖχαν 318 ἅγιοι
Πατέρες. Μεταξύ αὐτῶν ἦταν καί ὁ ἅγιος
Σπυρίδων, ὡς ἀρχιερεύς Τριμυθοῦντος, καί ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος, ὡς διάκονος, βοηθός τοῦ Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρου.
Μεταξύ αὐτῶν πάλι ἦταν
καί ὁ ἅγιος Νικόλαος, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Μύρων τῆς Λυκίας. Βλέποντας ὁ ἅγιος
Νικόλαος στήν Σύνοδο ὅτι ὁ Ἄρειος προσπαθοῦσε νά ἀποστομώσει ὅλους τούς
Ἀρχιερεῖς καί νά φαίνεται ὅτι ὑπερισχύει ἡ δική του πλάνη, ἀπό θεῖο ζῆλο κινούμενος, σηκώθηκε ἀπό τήν θέση του καί ἔδωσε σ᾽αὐτόν,
στόν αἱρετικό Ἄρειο, ἕνα δυνατό ράπισμα, ἕνα χαστούκι, ἐνώπιον μάλιστα τοῦ
βασιλέως καί αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου.
...Αὐτό σημαίνει,
ὅτι ὁ ἅγιος ἐθεωρεῖτο ὡς πολύ ζηλωτής τῶν ὀρθοδόξων δογμάτων καί μάλιστα ἦταν ἐπιθετικός κατά τῶν αἱρετικῶν διδασκαλιῶν...
στήν συνέχεια ἔχουμε τήν φυλάκιση τοῦ ἁγίου
Νικολάου, πού δικαιολογεῖται ἀκριβῶς ἀπό τήν πράξη του αὐτή.
Στήν φυλακή δέ ὁ ἅγιος, πού πῆγε γιά τήν ὁμολογία τῆς πίστης μας,
εἶχε θεοφάνεια. Γιατί τοῦ παρουσιάστηκε
ὁ Χριστός καί ἡ Παναγία, ἡ Ὁποία τοῦ πρόσφερε ἕνα Ὠμοφόριο, ὅπως τό
βλέπουμε καί στήν Εἰκόνα του.
Αὐτό ὑποδηλώνει, ὅτι ἡ Παναγία ἀνακηρύττει ὡς καλόν Ἀρχιερέα ἐκεῖνον πού ζεῖ ἀσκητικά -σάν τόν ἅγιο Νικόλαο- καί ὁμολογεῖ τήν Ὀρθόδοξη πίστη, ἀλλά καί πάσχει γι᾽αὐτήν, σάν τόν ἅγιο Νικόλαο, πού φυλακίστηκε γιά τήν πίστη.
-------------------------------------
Ἀπόσπασμα ἀπό κείμενο τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου
Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμία.