Νεοβαρλααμισμὸς ἡ «Λειτουργικὴ Ἀναγέννηση».

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης

1. Η ταυτότητα της «Λειτουργικής Αναγέννησης»

Γιά όσους δεν έχουν ειδική θεολογική μόρφωση o τίτλος τού θέματος είναι ασφαλώς δυσνόητος. Τί σημαίνει ό όρος «Νεοβαρλααμισμός» καί ποια είναι η ταυτότητα της «Λειτουργικής Αναγέννησης»; Αυτά θά αναλύσουμε στις δύο ενότητες της εισηγήσεως.

Οι εννέα Ωδές

Αι Εννέα Ωδαί

Νικολάου Σπ. Βούλγαρη

Καθηγητού Θεολογίας

Στα μουσικά είδη μπορούν να καταταγούν και οι γνωστές  στη λειτουργική πράξη, οι προσευχητικές «Εννέα Ωδαί». Ονομάζονται και ύμνοι ή αίνοι και εκφράζουν την ενέργεια του «Άδω», δηλαδή τραγουδώ, ψάλλω, υμνώ.

Είναι λυρικά κυρίως άσματα, ποιήματα ή μελωδήματα με τα οποία εκφράζονται με έξαρση τα συναισθήματα του ποιητή. Εκκλησιαστικώς στη Λειτουργική πράξη αυταί καθ’ εαυταί αι Ωδαί, δεν είναι μουσικοί ύμνοι, αλλά εννέα συστήματα ύμνων ή τροπαρίων που έχουν συντεθεί στον ίδιο ρυθμό.

Σίγησαν τους Ναούς μας όμως δεν φίμωσαν την συνείδησή μας και την φωνή μας

Τα στασίδια άδεια. Μόνα. Άψυχα κούτσουρα. Αυτά τα στασίδια που αιώνες τώρα, μέσα σε μπαρούτια και πολέμους, δέχονταν να σηκώσουν το βάρος των καιρών, τον πόνο και τον καημό, την χαρά και την αισιοδοξία των χωριανών μου. Αυτά τα στασίδια, σήμερα, άψυχα κούτσουρα.

«Ένας!»

 Αρχιμ. Παΐσιος, Αρναία Χαλκιδικής

Ψάλαμε χθες τους τρίτους Χαιρετισμούς.

Όλα στη θέση τους. Κατά πως οφείλουμε.

Η Κυρία Θεοτόκος, η Μάννα μας, στο κέντρο του μεγαλόπρεπου Ναού του Πρωτομάρτυρος, να μας κοιτά με ‘κείνο το διαπεραστικό Της βλέμμα.

Ο Δέσποτας στον θρόνο του. Οι παπάδες και οι διάκοι λαμπροφορεμένοι τα ιερά τους να λιβανίζουν με αγιορείτικο μοσχοθυμίαμα. Οι ψαλτάδες τυλιγμένοι στο ράσο τους να ψέλνουν με πόθο τα αργά μαθήματα.

Όντως, όλα στη θέση τους.

Κι όμως…

Οι καμπάνες βουβές, γεμάτες απορία για την σιωπή τους.

Οι πόρτες διπλοκλειδωμένες. Στέκουν υπερήφανα, έτοιμες θαρρείς να εκδιώξουν με το σπαθί τους τον εχθρό.

Τα στασίδια άδεια. Μόνα. Άψυχα κούτσουρα. Αυτά τα στασίδια που αιώνες τώρα, μέσα σε μπαρούτια και πολέμους, δέχονταν να σηκώσουν το βάρος των καιρών, τον πόνο και τον καημό, την χαρά και την αισιοδοξία των χωριανών μου. Αυτά τα στασίδια, σήμερα, άψυχα κούτσουρα.

Οι Χριστιανοί μας αμπαρωμένοι. Κατά τα αυστηρά κελεύσματα του άρχοντος του κόσμου τούτου.  (Δε τους κρίνω, δε τους κακολογώ, δε τους κακίζω. Ναι, οφείλουμε να προσέχουμε και πολύ μάλιστα. Αλλά από πού;)

Η ακολουθία προχωρά. Τα «γράμματα» φτάνουν κοντά στη μέση.

Ερημιά και ταυτόχρονα περίεργη ανησυχία.

Η Μάννα…

Εγκύκλιος Ιεράς Συνόδου, Περί της χρήσεως ηλεκτρονικών μέσων στο ιερό αναλόγιο κατά τη Θεία Λατρεία

«Περί τῆς χρήσεως ἠλεκτρονικῶν μέσων ἐν τῷ ἱερῷ ἀναλογίῳ κατά τήν Θείαν Λατρείαν»

Πρός

τήν Ἱεράν Ἀρχιεπισκοπήν Ἀθηνῶν καί

τάς Ἱεράς Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Ἐκ Συνοδικῆς Ἀποφάσεως, ληφθείσης ἐν τῇ Συνεδρίᾳ τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 5ης μηνός Φεβρουαρίου ἐ.ἔ., γνωρίζομεν ὑμῖν, ὅτι ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος, ἐν τῇ ῥηθείσῃ Συνεδρίᾳ Αὐτῆς, διεξελθοῦσα τό ὑπ' ἀριθ. πρωτ. 59/11.12.2018 ἔγγραφον τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Θείας Λατρείας καί Ποιμαντικοῦ Ἔργου, ἀπεφάσισεν ὅπως γνωρίσῃ ὑμῖν τά ὡς κάτωθι ἀφορῶντα εἰς τήν χρῆσιν ἠλεκτρονικῶν μέσων ὑπό τῶν ἱεροψαλτῶν ἐν τῷ ἱερῷ ἀναλογίῳ, κατά τήν Θείαν Λατρείαν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Ανταπαντήσεις – «ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ»

Στό ὑπ᾿ ἀρ. 31 τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ μας Ἐρῶ, Ἰουλίου–Σεπτεμβρίου 2017, δημοσιεύσαμε ἄρθρο τοῦ συνεργάτου μας ἀρχιμ. π. Χρίστου Κυριαζόπουλου μέ τίτλο «ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ».

    Στίς 15 Μαΐου 2018 ἐλάβαμε ἀπό τόν ἀρχιμ. κ. Θεοδόσιο Μαρτζοῦχο, πρώην πρωτοσύγκελλο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πρεβέζης, ἐπιστολή μέ τόν τίτλο: «Ἀπαντήσεις στό ἄρθρο: “Σκέψεις γιά τήν μετάφραση τῶν κειμένων τῆς λατρείας” τοῦ ἀρχιμανδρίτη Χρίστου Κυριαζόπουλου».

Επειδή κάποιοι πάλι και πάλι επαναφέρουν το θέμα Εξ Αγίου Όρους «ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΩΝ»

Ὑπογράφουν οἱ κατωτέρω Ἁγιορεῖτες Ἱερομόναχοι, μὲ τὶς συνοδεῖες τους:

   Ἱερομόναχος Γρηγόριος, Ἱερὸν Κελλίον Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, Καρυές

   Ἱερομόναχος Ἀρσένιος, Ἱερὸν Κελλίον Γενεσίου τῆς Θεοτόκου «Παναγούδα», Καρυές

   Ἱερομόναχος Εὐθύμιος, Ἱερὰ Καλύβη Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, Καψάλα    

    Τὸν τελευταῖο καιρὸ γίνεται πολὺς λόγος γιὰ τὸ θέμα τῶν μεταφράσεων τῶν λειτουρ­γικῶν κειμένων τῆς Ἐκκλησίας σὲ γλώσσα περισσότερο προσιτὴ στὸν σημερινὸ κόσμο. Στὸ μικρὸ αὐτὸ ἄρθρο ἐξετάζεται κατὰ πόσον μιὰ ἐνδεχόμενη μετάφραση τῶν λειτουρ­γικῶν κειμένων θὰ βοηθήση ἢ θὰ βλάψη, καὶ ἂν ἑπομένως εἶναι σκόπιμη ἢ καὶ θεμιτὴ ἡ προσπάθεια αὐτή.

Παρατυπίες που παρατηρήθηκαν κατά την εορτή των Θεοφανείων

Mε αφορμή δημοσιεύματα, με φωτογραφικά στιγμιότυπα, που αναρτήθηκαν στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης από την εορτή των Θεοφανίων  σε διάφορα μέρη της Ελλάδος και την τέλεση του Μεγάλου Αγιασμού των Υδάτων (ακολουθία συναρπαστική και αποκαλυπτική των κοσμολογικών διαστάσεων της σωτηρίας) διαπιστώνεται ότι αρκετοί από τους τελούντες τον Αγιασμό της εορτής, υπερβαίνουν τις υποστατικές διατάξεις της Εκκλησίας με πολλές προχειρότητες και αυτοσχεδιασμούς. Καταγράφοντας τις διάφορες παρεκτροπές δεν αποσκοπούμε στον έλεγχο αλλά στην υπενθύμιση, στον προβληματισμό και στον επανατροχιασμό στην Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας.

Α. Καινοφανής συνήθεια που εισήλθε στην Εκκλησία είναι η τέλεση του Αγιασμού προς δυσμάς, ενώ η αρχαιότατη παράδοση της Εκκλησίας, που βασίζεται στην Αγία Γραφή, στους Αγίους Αποστόλους  και τους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας επιβάλλει να προσευχόμαστε προς «ανατολάς». Αυτό έπραττε όλος ο χριστιανικός κόσμος μέχρι την Β’ Βατικάνειο Σύνοδο.(1962). Η ξαφνική εμφάνιση της τελέσεως των ιερών ακολουθιών προς δυσμάς, τυγχάνει αθεολόγητη  και έξω από την ιερά παράδοση, άρα πρέπει να εξαφανιστεί από την πράξη της Εκκλησίας.

Αλλ’ ας εκθέσουμε εν συντομία το γιατί η Εκκλησία έχει αυτή την πρακτική.

H λιτανεία των 180 χιλιομέτρων προς τιμήν της θαυματουργής εικόνας του Αγ.Νικολάου Βελικορέτσκυ

Η πιστή των απλών πιστών. (Η Χάρις δίδεται όπου υπάρχουν θυσίες)

Στις 29 Ιουλίου στη Ρωσία εορτάζεται «Η λιτάνευση της εικόνας του Αγ.Νικολάου Βελικορέτσκυ από τη Βιάτκα στο Βελικορέτσκυ»
Η Βιάτκα είναι μια πόλη της Ρωσίας η οποία από το 1934 μετονομάστηκε σε Κίροφ και βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Βιάτκα,ενώ το Βελικορέτσκυ είναι ένα χωριό το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 180 χιλιομέτρων από τη Βιάτκα.

Η λιτάνευση της θαυματουργής εικόνας του Αγ. Νικολάου Βελικορέτσκυ χρονολογείται από τον 14ο αιώνα. Ο Άγ. Νικόλαος ζήτησε η εικόνα του να μεταφέρεται ετησίως στο χωριό στο οποίο ανακαλύφθηκε από έναν χωρικό (σ' ένα πεύκο).

Πως μπαίνουμε στον Ιερό Ναό;

Πως μπαίνουμε στον Ιερό Ναό
Του π. Γεωργίου Κουγιουμτζόγλου. Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου, μετόχιον Ιεράς Μονής Γρηγορίου Αγίου Όρους.  Συμβολή στη λογική λατρεία του Θεού, για ενεργό συμμετοχή των πιστών, Θεσσαλονίκη 2008, σελ. 97-106
Όταν αποφασίζουμε να πάμε στον ιερό Ναό^[1] πρέπει προκαταβολικά να πιστεύουμε ότι μπαίνουμε σε χώρο ιερό, σε τόπο προσευχής και κατανύξεως, όπου ευρίσκεται και κατοικεί αόρατα ο Θεός, ο Βασιλεύς των Βασιλευό­ντων και ότι κάθε είσοδος μας σε Ναό μας προσθέτει αγια­σμό και Θεία ευλογία.
Αυτό επιβάλλει να μπαίνουμε σιωπηλοί, το βάδισμα μας να γίνεται σεμνά και αθόρυβα, οι κινήσεις μας γενικά πρέπει να δεικνύουν ευλάβεια και ή διάθεση μας να μαρτυρεί διάθεση για λήψη ευλογίας και θείας Χάριτος.

Μια ακόμα πλάνη! Πλάνη ὁ καθαγιασμὸς δύο Ἁγίων Ποτηρίων εἰς μίαν θ. Λειτουργίαν.

Λογικῶς καί θεολογικῶς ἀπαράδεκτος καινοτομία.

Ἕνας παλαιός μαθητής μου στό Ἐκκλησιαστικό Λύκειο Ἀθηνῶν, καί σήμερα πρωτοπρεσβύτερος σέ ὅμορη Μητρόπολη τῶν Ἀθηνῶν, μέ πολύ συνειδητοποιημένη ποιμαντική διακονία, μέ εἶχε ρωτήσει πρίν ἀπό δύο χρόνια ἄν εἶναι δυνατόν νά καθαγιάζονται δύο ἤ περισσότερα Ἅγια Ποτήρια σέ μιά Θ. Λειτουργία, γιατί ὁ ἴδιος εἶχε ἰδεῖ μέ τά μάτια του σέ ἐνορίες τῆς Καστοριᾶς καί τοῦ λεκανοπεδίου τῆς Ἀττικῆς νά εἰσοδεύονται κατά τήν Μεγάλη Εἴσοδο δύο Ἅγια Ποτήρια! Τοῦ εἶχα ἀναπτύξει τότε προφορικά τήν ἐπιχειρηματολογία μου, ἀποδεικνύοντας  ὅτι αὐτό εἶναι ἀπαράδεκτο, καί λογικά καί θεολογικά καί ἐκεῖνος μέ παρεκάλεσε νά δημοσιεύσω αὐτά διότι –ὅπως μοῦ εἶπε– ἔχει προκληθεῖ μεγάλη σύγχυση ἐπί τοῦ προκειμένου.