ΕΙΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ ΑΙΩΝΙΟΝ
Ο
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
κυρός ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Μια μεγάλη εκκλησιαστική
προσωπικότητα,
ένας μεγάλος Θεολόγος,
ένας ακατάβλητος αγωνιστής,
ένας χαρισματικός ιερωμένος,
ένας σοφός επίσκοπος
κοιμήθηκε την 1η Απριλίου
2013
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ
Ο κατά κόσμον
Νικόλαος Γκατζηρούλης γεννήθηκε στον Βόλο το 1927. Αποφοίτησε από την Θεολογική
Σχολή Αθηνών το 1949. Χειροτονήθηκε διάκονος το 1956, πρεσβύτερος το 1959 και
στις 14 Απριλίου το 1968 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος.
Μετά από έξι
χρόνια, στις 25 Ιουνίου 1974, κηρύχθηκε έκπτωτος του μητροπολιτικού θρόνου,
χωρίς δίκη και απολογία, από ένα νόθο συνοδικό σχήμα, που το «βάπτισαν» οι τότε
κρατούντες (Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ Τίκας, δικτάτορας Δ. Ιωαννίδης και υπουργός
Παιδείας – καθηγητής – Π. Χρήστου), με συνοπτική διαδικασία, “Πρεσβυτέρα
Ιεραρχία”. Απαγόρευσαν αυθαίρετα, παράνομα και αντιΚανονικά τη συμμετοχή στην
Ιεραρχία τους 34 από τους 66 εν ενεργεία μητροπολίτες, με τις δύο Συντακτικές
Πράξεις (3 & 7) της δικτατορίας, και μόνο για πολιτικούς λόγους, στερώντας
τους συγχρόνως το δικαίωμα της προσφυγής στη δικαιοσύνη.
Αυτό κι αν
ήταν παγκόσμια πρωτοτυπία! Στον 21ο αιώνα, που καυχώμαστε για τα
ανθρώπινα δικαιώματα να υπάρχουν άνθρωποι, στερούμενοι και των στοιχειωδών
αγαθών του ελεύθερου πολίτη!
Η περιβόητη
αυτή «πράξη» – το όνειδος στην ιστορία της Ελλάδας – τόνιζε: «Αρχιερείς οίτινες
δι’ ενεργειών και εκδηλώσεών των, διαταράσσουν την ειρήνη και ενότητα της
Εκκλησίας, δύνανται να κηρύσσωνται έκπτωτοι του Αρχιερατικού θρόνου… Η απόφασις
αυτή εκτελείται άμα τη δημοσιεύσει της δια της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, μη
υποκειμένη εις ένδικον μέσον ή προσφυγήν ενώπιον πάσης εκκλησιαστικής ή
πολιτειακής αρχής ή δικαστηρίου…». (Συντ. Πρ. 7 της 2/2-7-1974).
Με το
κατάπτυστο αυτό χουντικό κατασκεύασμα-νόμο εκδιώχθηκαν και άλλα ένδεκα (11)
διαμάντια-μητροπολίτες της εκκλησίας μας. Για το έκτρωμα αυτό (Σ.Π. 3 & 7)
έγραψαν αρκετοί, μεταξύ των οποίων και ο καθηγητής του Κανονικού Δικαίου του
Παν. Αθηνών Κων/νος Μουρατίδης ο οποίος τις ονόμασε: «ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΙΚΕΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ» και την “Πρεσβυτέρα Ιεραρχία” ως «ΛΗΣΤΡΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟ». Ο
μακαριστός Φλωρίνης Αυγουστίνος μίλησε για «ΚΥΚΛΩΠΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟ». Ο
Κοζάνης Διονύσιος χαρακτήρισε την απόφαση έκπτωσης των 12 μητροπολιτών «Πράξη
παραφροσύνης και αυτοκτονίας που δίνει την εντύπωση ότι οι Ιεράρχες
ΟΥΤΕ ΘΕΟΝ ΦΟΒΟΥΜΕΘΑ ΟΥΤΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΕΝΤΡΕΠΟΜΕΘΑ». Με την ίδια γλώσσα μίλησαν ο
Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιος, ο καθηγητής του Παν. Θεσ/νίκης Στ. Σάκκος
κ.α.
Και σαν να
μην έφθανε η έκπτωσή τους, η μισάδελφη “Πρεσβυτέρα Ιεραρχία” τους απένειμε και…
τιμητικά παρατσούκλια – τίτλους [εφεύρημα του μόλις χειροτονηθέντος
(14-7-1974) Δημητριάδος Χριστοδούλου] προκειμένου να τους ταπεινώσει ακόμη
περισσότερο! Ιεράρχες με αξιοπρέπεια και οι 12, δεν δέχθηκαν να αποποιηθούν
τους κανονικούς τους επισκοπικούς τίτλους, ΜΗ ΥΠΟΓΡΑΨΑΝΤΕΣ ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ
ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ. Έτσι στερήθηκαν για
αρκετά χρόνια τη μισθοδοσία τους, ζώντας με ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΕΣ. ΝΑΙ, ΜΕ ΤΙΣ
ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΕΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ! Ο μακαριστός π. Νικόδημος όταν στις 18 Ιουλίου 1974
εγκατέλειπε το επισκοπείο της μητρόπολης Αττικής και Μεγαρίδος, μοναδική του
“περιουσία” είχε, τα βιβλία, που τόσο αγαπούσε και τα οποία αφού φόρτωσε σ’ ένα
τρίκυκλο, τα μετέφερε σε κάποιο σπίτι που τον φιλοξένησε προσωρινά.
Ο Σ/τος
Νικόδημος είχε πολλά προσόντα, που τον έκαναν να ξεχωρίζει, γιατί ήταν δεινός
ρήτορας, άριστος γνώστης της θεολογικής και φιλολογικής επιστήμης, μεγάλος
συγγραφέας, γνώστης πέντε ξένων γλωσσών, καθηγητής των ιερών Κανόνων, ιεράρχης
που, ο λόγος του έπεφτε σαν πύρινη ρομφαία στα κεφάλια των εμπαικτών της
πίστης, των μη διοικούντων συνετά και των διεφθαρμένων στο χώρο της Εκκλησίας
και όχι μόνον.
Το περιοδικό
«Εκκλησία» γράφοντας για τα χαρίσματα που διέθετε ο άγιος πατήρ τονίζει: «Το
ανεπίλεπτον ήθος, ο ακέραιος χαρακτήρ, η ισχυρά θέλησις, η απλότης και η
λιτότης, η εργατικότης, η πολυμερής μόρφωσις, αι ευρείαι αντιλήψεις, ο καθαρός
και στοχαστικός νούς, η δύναμις του λόγου, το υψηλόν ορθόδοξον φρόνημα, η
φλογέρα της αγάπης προς την Εκκλησίαν και το θείον Ιδρυτήν της, το αίσθημα
ευθύνης, αι οργανωτικαί και διοικητικαί ικανότητες…».
Δεν
γνωρίζουμε εάν υπήρξε ή υπάρχει τέτοιο πνευματικό ανάστημα, όχι μόνο στην
Εκκλησία αλλά και στην πολιτεία. Αυτόν τον Ιεράρχη, ο αρχιεπίσκοπος των ΤΑΝΚΣ
και η «Πρεσβυτέρα Ιεραρχία» έφθασε στο σημείο να τον διαπομπεύσει δίδοντάς του
το παρατσούκλι: «Νικόδημος μητροπολίτης Έλους».
Η ΔΙΚΑΙΩΣΗ!!
Το 1989, με
νόμο, που ψηφίστηκε την τελευταία ημέρα από την τότε Οικουμενική Κυβέρνηση, και
με πρόταση του τότε υπουργού Οικονομικών Ι. Παλαιοκρασσά, δόθηκε το δικαίωμα
στους 11 να προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Μαζί με τους υπόλοιπους
διωκόμενους μητροπολίτες προσέφυγε και ο Σος Νικόδημος και δικαιώθηκε – όπως
όλοι – με τριάντα αποφάσεις, που αφενός αναβίωσαν τα Β.Δ. εγκατάστασής τους στις
Μητροπόλεις τους, αφετέρου δε δέχτηκαν τις εκπτώσεις τους από τον επισκοπικό
θρόνο, ως μηδέποτε γινόμενες.
Ο Ουρανός
πανηγύρισε, ο πιστός λαός του Θεού αισθάνθηκε αγαλλίαση, που, επί τέλους, μετά
από δεκαπέντε χρόνια θα επανενθρονίζονταν το δίκαιο στον τόπο του.
Κάποιος όμως
σκύλιασε. Βρίζοντας και απειλώντας θεούς και δαίμονες, και χρησιμοποιώντας, ως
όργανά του, αφενός εμπαθείς και συμφεροντολόγους επισκόπους – τους είχε άλλωστε
στο χέρι γιατί ήταν ευάλωτοι – και αφετέρου πολιτικούς και σκοτεινά κέντρα, ξεκίνησε
μία πείσμονα επιχείρηση άρνησης συμμόρφωσης της διοίκησης της Ελλαδικής
Εκκλησίας προς τις αποφάσεις του ΣτΕ – που δικαίωναν τους έκπτωτους αγίους
μητροπολίτας – δηλώνοντας μάλιστα αναιδώς: «Εγώ είμαι αντάρτης!... Εγώ
δεν εφαρμόζω τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας!... Εγώ αυτούς θα
τους συντρίψω!... (ΤΟ ΒΗΜΑ). Και τηλεφωνώντας στον μοιχεπιβάτη δεσπότη
Αττικής Δωρόθεο είπε: «Άκου, Δωρόθεε, δεν θα δώσεις ούτε πετραδάκι από
την μητρόπολή σου στον Νικόδημο, γιατί αυτός, αν μπει στην Ιεραρχία, θα μας
φάει όλους!» (ΤΟ ΒΗΜΑ)
Μετά από
σωρία παραβάσεων, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Γ. Πλαγιανάκος, έδωσε
παραγγελία στον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών κ. Αθ.
Ανδρεουλάκο να ασκήσει ποινική δίωξη, για παράβαση καθήκοντος, στον αρχιεπίσκοπο
Σεραφείμ και τα μέλη της Ιεράς Συνόδου.
Δεν πέρασε
δεκαήμερο από την ημέρα της παραπομπής τους στη δικαιοσύνη και η κυβέρνηση
Μητσοτάκη, σε κυβερνητική σύσκεψη, αποφάσισε να παρέμβει και να αναστείλει
την ποινική δίωξη, βάσει ενός άσχετου νόμου του Κ.Π.Δ. άρθρου 30 παρ. 2.
Βγαίνοντας, μάλιστα, από τη σύσκεψη ο τότε υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε στους
δημοσιογράφους περιχαρής: «Η κυβέρνηση έκανε χρήση των δυνατοτήτων
που της δίνονταν από την Ποινική Δικονομία» (!!!).
Κι ύστερα σου
λένε ότι η Δικαιοσύνη είναι «τυφλή» (ανεξάρτητη, ανεπηρέαστη) και οι
κυβερνητικές παρεμβάσεις αδιανόητες! (Το πρόβλημα το ζούμε έντονα στη Λάρισα).
Άλλη
περίπτωση δικαίωσης
(σαν την παραπάνω), που έμεινε στα χαρτιά είναι και η παρακάτω:
Μια
δωδεκαμελής επιτροπή από αρχιερείς εργάστηκε για αρκετό καιρό και έφερε ένα
σχέδιο επίλυσης του «εκκλησιαστικού» τον Μάρτιο του 1999. Κι ενώ όλα ήταν
έτοιμα να επικυρωθούν από την Ιεραρχία, τα μεσάνυχτα επικοινώνησε τηλεφωνικός ο
υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Γ. Σουφλιάς με τον αρχιεπίσκοπο
Σεραφείμ – τον οποίο ξύπνησε – και απαίτησε: «Επ’ ουδενί πρέπει ο
Λαρίσης Θεολόγος να αποκατασταθεί εις την Λάρισα».
Έτσι το
σχέδιο που έβαινε στη λύση του επιτυχώς, ναυάγησε, γι’ αυτό κι έγραψε ο τύπος:
«Ο υφυπουργός, παρά τω κ. Σεραφείμ, τουτέστι ο βουλευτής της “Ν. Δημοκρατίας”
και υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Γεώργιος Σουφλιάς, εξετέλεσε
πλήρως και εν τάχει την ανατεθείσαν εις αυτόν υπό τον προϊστάμενου του
αρχιεπισκόπου “ιεράν” αποστολήν…
Ο κ. Γ.
Σουφλιάς, πειθαρχικός στον εντολέα του κ. Σεραφείμ, έγραψε στα παληά του
καραγκούνικα τσαρούχια τις αποφάσεις του ΣτΕ, που εδικαίωσαν τους 8
μητροπολίτες, και πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων το Σύνταγμα και τους Νόμους
της Χώρας… Ιδρύει απλόχερα μητροπόλεις και θέσεις βοηθών επισκόπων, για να
ικανοποιήσει τον… προϊστάμενόν του κ. Σεραφείμ…» (Ο.Τ. 24 Μαΐου 1991).
Αυτούς τους
βοηθούς επισκόπους πέρασε με ειδική διάταξη σε ένα, εντελώς άσχετο με τα
εκκλησιαστικά θέματα, νομοσχέδιο και έκτοτε τους πληρώνει ο ελληνικός λαός, σε
μια περίοδο μάλιστα σκληρής λιτότητας, όπου οικογένειες πλήττει η ανεργία.
Τελικά οι
πολιτικές εξελίξεις αποτέλεσαν καθοριστικό παράγοντα στο εκκλησιαστικό. Η κυβέρνηση
Μητσοτάκη οδηγείται σε πτώση. Ο Ανδρέας Παπανδρέου αναλαμβάνει την ηγεσία της
χώρας. Ακολουθούν απανωτές συσκέψεις (στο σπίτι της Εκάλης) μεταξύ Μιμής
(συζύγου Παπανδρέου), Μποτόπουλου (προέδρου ΣτΕ), Ηλιάκη (πνευματικού Μιμής),
Νομικού Συμβούλου της Εκκλησίας Χριστινάκη κ.α. για νέα μεθόδευση εξόντωσης
των τριών εναπομεινάντων – ανεπιθύμητων – αρχιερέων Νικοδήμου, Θεολόγου και
Κωνσταντίνου. Εκεί μέσα μεθοδεύτηκε το “ψευτοεπιτίμιο ακοινωνησίας”, το οποίο,
το ΣτΕ, θεώρησε «πνευματικό θέμα» και το ίδιο αναρμόδιο να παρέμβει. Έτσι ο
τότε υπουργός Παιδείας του ΠΑΣΟΚ Δ. Φατούρος “στηριζόμενος” σ’ αυτό κηρύσσει
αναδρομικά άκυρα τα βασιλικά διατάγματα που είχαν εκδοθεί για τους
δοκιμαζόμενους αρχιερείς.
Ο νομομαθής
τότε Δημητριάδης Χριστόδουλος είχε πει: «Ουδόλως
συνιστά νόμιμον βάσιν εκδόσεως διαταγμάτων ανακλητικών των αρχικώς βασιλικών
διαταγμάτων». Άλλος δε μητροπολίτης μίλησε για μεθόδευση προσώπων
«κινουμένων εις το εκκλησιαστικόν παρασκήνιον». Αυτή τη φορά, δυστυχώς, έγιναν παραβάσεις
σκοπιμότητας και με την ΣΥΜΒΟΛΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ. Ανώτατος
δικαστικός, βγαίνοντας από την αίθουσα διασκέψεων, εκμυστηρεύτηκε το εξής:
«Θυσιάσαμε τους τρεις μητροπολίτες για να ειρηνεύσει η Εκκλησία!».
Ο δε
μακαριστός Χριστόδουλος σε μια δήλωση-βόμβα είπε: «Εάν ο λαός μάθαινε τα τεκταινόμενα γύρω από την υπόθεση των 12 ΘΑ
ΣΙΧΑΙΝΟΤΑΝ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΣΧΗΜΟΥΣ!».
Δυστυχώς, και
οι μετά τον Σεραφείμ διάδοχοι – Χριστόδουλος & Ιερώνυμος Β΄ – όχι μόνον
ακολούθησαν την ίδια τακτική, αλλά, προχωρώντας ακόμη παραπέρα, “σαλαμοποίησαν”
την μητρόπολη Αττικής και Μεγαρίδος χωρίς την έγκριση του κυριάρχου μητροπολίτη
– όπως προβλέπουν οι Ιεροί Κανόνες – τοποθετώντας στα κομμάτια της ανθρώπους
που απασχόλησαν (όχι όλοι) αρνητικά τα Μ.Μ.Ε..
Ο κανονικός
και νόμιμος μητροπολίτης Αττικής Νικόδημος, αρνούμενος κατηγορηματικά να κάνει
συνειδητές εκπτώσεις, για λόγους δήθεν εκκλησιαστικής οικονομίας – φράση που
πιπίλιζαν οι παράνομοι – αποσύρθηκε στο ιερό ησυχαστήριο του Νέου Στουδίου,
στις παρυφές της Πάρνηθας, στον Αυλώνα Αττικής, όπου ζούσε ασκητικά,
αγωνιζόμενος μέσω του περιοδικού “ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ” ως κάλαμος οξυγράφος,
ασκώντας έντονη κριτική στους παραβάτες των Ιερών Κανόνων και στους
εκτρεπόμενους εκκλησιαστικούς ηγέτες.
Από κει ψηλά,
με φωνή πληγωμένου αετού, σάλπιζε προς κάθε κατεύθυνση το χρόνιο αίτημα: «Χρόνια
ζητάω να δικαστώ και να μ’ επιβληθούν ποινές αν φταίω. Μου επιβάλλονται όμως
ποινές χωρίς να δικασθώ. Αυτό δεν γίνεται πουθενά… Και οι βάρβαροι ακόμα δεν
δικάζονται κατ’ αυτόν τον τρόπο».
Ο Κύριος μας, που «ετάζει νεφρούς και καρδίας», παράλληλα με τις
δοκιμασίες, του έδωσε και πολλά χαρίσματα – όπως προαναφέραμε. Ένα επιπλέον
γνώρισμα που τον ξεχώριζε ήταν και η ικανότητα να διεισδύει στη σκέψη, στα
λόγια και το χαρακτήρα των συνομιλητών του όπως θα διαπιστωθεί από τις παρακάτω
περιπτώσεις.
1) Μία επιτροπή αγωνιζομένων επισκέφτηκε τον Μακαριώτατο αρχ/ον Ιερώνυμο
στην πατρική του κατοικία, στα Οινόφυτα, τον Μάιο του 2008 και αφού του εξέθεσε
το πρόβλημα έλαβε υπόσχεση ότι θα έδινε λύση στο χρονίζον εκκλησιαστικό
πρόβλημα.
Επιστρέφοντας η επιτροπή στην έδρα της, θεώρησε καθήκον να επισκεφτεί –
μία που το έφερνε ο δρόμος – τον Σεβασμιώτατο γέροντα Νικόδημο στο ησυχαστήριό
του. Αφού του εξιστόρισαν τον λόγο της επίσκεψής τους, τους κοίταξε και
μειδιώντας τους απάντησε: «Μην περιμένετε τίποτα… Σας γέλασε…».
Όπως και έγινε.
2) Μπροστά από μερικά χρόνια, είχαμε μεγαλόστομες δηλώσεις, ότι ο
Μακαριώτατος Ιερώνυμος είχε βάλει στόχο της ζωής του να τακτοποιήσει τον
Αττικής Νικόδημο. Όλη του μάλιστα την προσπάθεια την ανέλαβε ο Ζακύνθου-Δωδώνης
Χρυσόστομος κάνοντας και τις παρακάτω βαρυσήμαντες δηλώσεις: «Πέρασαν 35 χρόνια
μετά την απομάκρυνσή του από τον θρόνο της Μητρόπολης Αττικής. Πρέπει να
πραγματοποιηθεί η αποκατάστασή του. Η Εκκλησία δεν εκδικείται» (ΒΗΜΑ).
Όταν ρωτήθηκε ο Σ/τος γέροντας, είπε: «Δεν περιμένω τίποτα. Οι άνθρωποι
παίζουν θέατρο. Περιμένετε λίγο και δεν θα πιστεύετε αυτά που θα κάνουν…».
Έτσι και έγινε!
Ο άγιος Αττικής έφυγε αδικημένος. «Δια φθόνον εμίσησαν αυτόν» γι’ αυτό και
οι ψευδάδελφοι τον πολέμησαν έως εσχάτων. Παρ’ όλα αυτά, η μορφή του
θρονιάστηκε στις καρδιές του πιστού λαού και ο εν ουρανοίς δικαιοκρίτης Κύριος
δε θ’ αργήσει να αποκαλύψει την αποκατάστασή του, δεδομένου ότι τον διακόνησε
επί της γης ως δούλος αγαθός και πιστός.
Όπως τόσοι άγιοι, «δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοσύνης» από σκληρούς διώκτες
και άθλια εκκλησιαστικά κατεστημένα, έφυγαν από την παρούσα ζωή αδικαίωτοι
ζήσαντες ως πάροικοι και παρεπίδημοι και επιζητούντες, την μέλλουσαν πόλιν,
έτσι κι ο Σ/τος Νικόδημος, – πιστεύουμε ακράδαντα – ότι συναγάλλεται και
συνευφραίνεται, εκτός των άλλων, και με τους άγιο Νεκτάριο, Θεολόγο και Κων/νο
– θύματα κακόβουλων και ζηλόφθονων επισκόπων.
Μακαριστέ μας π. Νικόδημε, πρέσβευε σε παρακαλούμε, στον Κύριό μας να μας
φυλάγει από την «αγάπη» των ποιμένων, των δε διωκτών σου να μαλακώσει τις καρδιές, ώστε η οσία
κοίμησή σου να γίνει αφορμή μετανοίας τους.
