ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ, «Οι καυχώμενοι εν τω σταυρώ του Χριστού» (Οι Άγιοι Κολλυβάδες -Μέρος Θ΄, Ι΄, ΙΑ΄. ΑΒ΄)

                             

Συνέχεια από:

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ: «Οι καυχώμενοι εν τω σταυρώ του Χριστού» (Μ. Βασίλειος – Εις τον ΜΔ Ψαλμόν) (MΕΡΟΣ Α΄, Β΄, Γ, Δ', Ε΄, ΣΤ΄, Ζ΄,Η΄ )

ΑΓΩΝΑΣ ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ: ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ: «Οι καυχώμενοι εν τω σταυρώ του Χριστού» (Μ. Βασίλειος – Εις τον ΜΔ Ψαλμόν) (MΕΡΟΣ Α΄, Β΄, Γ, Δ', Ε΄, ΣΤ΄, Ζ΄,Η΄ )

«Ο γαρ επί τω Σταυρώ μη καυχώμενος, πάντων εστίν αθλιώτερος»

(Ι. Χρυσόστομος – «ΝΕΑ ΚΛΙΜΑΞ»)

MΕΡΟΣ IΒ΄

Οι πνευματικοί νόμοι, οι εντολές του Χριστού, εντολές κοινωνίας προς τον Άγιο Τριαδικό Θεό, έχουν απόλυτη και αναμφισβήτητη σημασία από τη φύση τους. Αυτή την ακτινοβολία των εντολών, σε ευρύτερη θεολογική παρατήρηση, περικλείουν και οι Αναβαθμοί (75 τον αριθμόν) της Οκτωήχου, που ερμηνεύει – αναλύει ο Όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο βιβλίο του «ΝΕΑ ΚΛΙΜΑΞ».

Για τα πολύτιμα φώτα των Αναβαθμών της Οκτωήχου συνιστώ τη μελέτη (εισαγωγή) του Αγίου Νικοδήμου στο βιβλίο του «ΝΕΑ ΚΛΙΜΑΞ» με τίτλο «Τοις αναγινώσκουσιν».

Δυσκολεύθηκα τι να υπογραμμίσω ως γενικό συμπέρασμα στην παρούσα μικρή προσπάθειά μου και από εσωτερική, ήρεμη παρακίνηση, υπογράμμισα το εξής τμήμα της εισαγωγής του Αγίου: «Δέξασθε λοιπόν αδελφοί, την παρούσαν κοινωφελεστάτην, ως νομίζω, βίβλον, ήτοι την Νέα Κλίμακα μετά χαράς και αγαλλιάσεως∙ ούτω γαρ εκρίναμεν αρμόδια να την ονομάσωμεν∙ και ταύτην συνεχώς αναγινώσκετε απαξάπαντες∙ αναγινώσκοντες δε, σπουδάζετε και να τελειώνετε δια των έργων τα αναγινωσκόμενα∙ Εάν γαρ ούτω ποιήτε, σας πληροφορώ, ότι έχετε να αναβήτε κατά διάνοιαν από την γην εις τον ουρανόν, από τον κόσμον εις τον Θεόν, και από το ψεύδος των  προσκαίρων τούτων εις την αλήθειαν των αιωνίων αγαθών.».

Να υπογραμμίσω την σύντομη – περιληπτική διατύπωση των Αναβαθμών, το περιεχόμενο των οποίων περιλαμβάνει (δίκην του Ατόμου της Ύλης) μεγίστη ισχύ θεολογικών – πνευματικών νοημάτων.

Την αλήθεια αυτή διατυπώνει ως εξής ο Όσιος Νικόδημος:

«Μη στοχασθήτε, ότι οι Αναβαθμοί ούτοι, καθώς είναι σύντομοι εις τα λόγια, έτσι είναι σύντομοι και εις τα νοήματα, όχι! διατί αυτοί, όσον έχουσιν ολίγας λέξεις, τόσον περιέχουσι μεγάλας εννοίας, καθώς εν τη αναγνώσει έχετε να το καταλάβετε∙ μάλιστα δε οι Τριαδικοί Αναβαθμοί, είναι γεμάτοι θεολογίαν».

1^ο Σχόλιο: Ο Άγιος Νικόδημος ελέγχει το σημερινό καθεστώς των νεοελληνικών (γλωσσικών) μετασχηματισμών της εκκλησιαστικής γλώσσας στη Θεία Λατρεία, που επιχειρούν οι οικουμενιστές. Σχετικά γράφει ο Όσιος στην εισαγωγή του βιβλίου του:

«Αλλά τι να προφασίζονται μερικοί; Εγώ δεν καταλαμβάνω τι γράφουν τα βιβλία, και πώς να τα αγοράσω; ή πώς να τα αναγνώσω; αλλ’ εις τούτο αποκρίνεται ο Χρυσορρήμων∙ ότι ναι δεν καταλαμβάνεις τα βιβλία, μα διατί; διατί δεν τα αναγινώσκεις μετά προσοχής και επιμελείας∙ διατί δεν αναγινώσκεις τα εν τοις βιβλίοις δύσκολα νοήματα πολλαίς φορές και διατί δεν ερωτάς περί αυτών και τους σοφώτερους. «Ου νοείς τα εγκείμενα; πως γαρ δυνήση νοήσαι ποτέ; μηδέ απλώς εγκύψαι βουλόμενος; λάβε μεταχείρας το βιβλίον∙ ανάγνωθι την ιστορίαν άπασαν∙ και τα γνώριμα κατασχών, τα άδηλα και τα ασαφή πολλάκις έπελθε∙ καν μη δυνηθής τη συνεχεία της αναγνώσεως ευρείν το λεγόμενον, βάδισον προς τον σοφώτερον, ελθέ προς τον διδάσκαλον∙ ανακοίνωσαι περί των ειρημένων∙ πολλήν επιδειξαι την σπουδήν».

Ο θεολογικός ορθολογισμός του Ι. Χρυσοστόμου, όπως βλέπουμε, δεν έχει καμμία σχέση με τη νοησιαρχική άρθρωση των εκκλησιαστικών κειμένων υπό των οικουμενιστών επισκόπων. Εάν ένας σημερινός επίσκοπος αφιέρωνε ώρες από ραδιοφώνου ή σ’ ένα Πνευματικό Κέντρο, σε συστηματικές συνάξεις των πιστών, προς υποστήριξη της συνύφανσης του διαχρονικού Εκκλησιαστικού Είναι με το σύγχρονο Δέον, όπως τα έχουμε παραλάβει, τότε δεν θα υπήρχαν γνωστικά προβλήματα επί της Εκκλησιαστική γλώσσας, Γραφής και Λατρείας. (τέλος σχολίου)

Σήμερα, όπου το εκκλησιαστικό πλήρωμα εισήλθε σ’ ένα ιστορικό – θεολογικό λυκόφως, λόγω μη αντιστάσεώς του στις Νέο-ταξικές επιλογές, η μελέτη των Αναβαθμών ανοίγει κύκλο αντιστάσεων. Έτσι, εκεί ατόφυα και ανόθευτα, συνάντησα (πολλάκις) και τον βαθύτερο θεολογικό στοχασμό του Ι. Χρυσοστόμου, όπως στην ερμηνεία του Έβδομου Αναβαθμού του δ΄ ήχου, ο οποίος είναι: «Η καρδία μου προς σε Λόγε υψωθήτω∙ και ουδέν θέλξει με των του κόσμου τερπνών, προς χαμαιζηλίαν».

Ο εν λόγω Αναβαθμός καλεί τον Ορθόδοξο πιστό σε (επιτρεπτή) καύχηση εν Κυρίω, γι’ αυτό και ο Όσιος Νικόδημος επικαλείται (στην ερμηνεία του) τον Ι. Χρυσόστομο: «Ου πανταχού το καυχάσθαι κεκώλυται, αλλ’ εστίν όπου και αναγκαίον εστίν∙ ο γαρ επί τω Σταυρώ μη καυχώμενος, πάντων εστίν αθλιώτερος. Διό και Παύλος λέγει «ο καυχώμενος εν Κυρίω καυχάσθω. Πως δε κακόν το καυχάσθαι; Εάν ως Φαρισαίος αυτό ποιώμεν» (Ι. Χρυσόστομος)

Αναμφίβολα ο Σταυρός έγινε το σύμβολο (το σημείον του υιού του ανθρώπου – Ματθ. κδ΄, 24,30) του ίδιου του Χριστού, ο φόβος και ο τρόμος των δαιμονίων, διότι μυστικώς και ακατάληπτα έχει τη χάρη και τη δύναμή Του. Ο Τίμιος Σταυρός, όχι σαν απλό γεωμετρικό σχήμα αποδεσμευμένο από τον Εσταυρωμένο Κύριο, τιμάται ως σύμβολο της μεγάλης θυσίας του Χριστού.

Ο Άγιος Μακάριος Μόσχας γράφει:

«Πολλές φορές ένα και μόνο σημείο του Σταυρού, που γίνεται με πίστη και έντονα βιώματα, είναι ισχυρότερο από πολλά λόγια προσευχής μπροστά στο θρόνο του Υψίστου. Σ’ αυτό υπάρχει το φως που καταυγάζει την ψυχή, η ιαματική δύναμη που θεραπεύει τα ασθενήματα των ψυχών και των σωμάτων, η μυστική δύναμη που αντιδρά σε κάθε βλάβη. Ταράζουν την ψυχή σου ακάθαρτοι λογισμοί και επιθυμίες; Περιτειχίσου με το σημείο του Σταυρού, διπλασίασε και τριπλασίασε αυτό το τείχος και οι ακάθαρτοι λογισμοί θα δαμαστούν. Κατατυραννιέται η καρδιά σου από τη μελαγχολία και τη θλίψη; Σε κυριεύει ο φόβος ή σε περιστοιχίζουν πειρασμοί; Αισθάνεσαι τις πονηρίες των αοράτων εχθρών; Κατάφυγε σ’ αυτή τη δύναμη του Σταυρού , και η ειρήνη της ψυχής θα ξαναγυρίσει, οι πειρασμοί θ’ απομακρυνθούν, η παρηγορία της χάριτος του Θεού και η πνευματική ευφροσύνη θα πλημμυρίσουν την καρδιά σου».

2^ο Σχόλιο: Αυτό το ισχυρό και ακατάβλητο όπλο της Ορθοδόξου Πίστεώς μας, τον Σταυρό δηλ., τον βιώνουμε, αναμφίβολα, ως θεμέλιο άσειστο της ζωής, των σαλευμένων φρούριο, των ευρισκομένων εν απορίαις και περιστάσεσι απαλλαγή, λύτρωση εκ των πειρασμών και ασπίδα έναντι των κινδύνων και θλίψεων.

Χωρίς ιδιαίτερη ανάλυση ο Άγιος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, τον οποίο είχα την ευλογία να γνωρίσω ως φοιτητής, στα πλαίσια επισκέψεώς μας στο Άγιο Όρος (1975), σε εύστοχο τροπάριό του, ευκρινούς θεολογικής όρασης της σχέσεως Σταυρού και Ανάστασης, γράφει:  

«Όλος ηλιόμορφος ο Σταυρός, φέγγει απροσίτω, αναλάμψας εν τη Σιών, την του Σταυρωθέντος Ανάστασιν κηρύττει, δι’ ής εκ της κακίας, πάντες ανέστημεν» (τέλος σχολίου).

Γνωρίζουμε, ότι η Καινή Διαθήκη φανερώνει – προβάλλει τον Τίμιο Σταυρό ως μέγιστο βιβλίο Θεογνωσίας∙ ως μέγιστο όπλο (η Σταυρική ζωή) εναντίον των παθών, έργο όχι απλό, του οποίου η πορεία-έκβαση ενισχύεται από τη χάρη του Σταυρού!

Είναι ευνόητον γιατί ο Ι. Χρυσόστομος τόνισε:

«Ο γαρ επί τω Σταυρώ μη καυχώμενος, πάντων εστίν αθλιώτερος».

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ

==================================================================

«Οι καυχώμενοι εν τω σταυρώ του Χριστού»

(Οι Άγιοι Κολλυβάδες)

MΕΡΟΣ IΑ΄

Αναρίθμητα και διεξοδικά είναι τα κείμενα του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου «περί της Συνεχούς Μεταλήψεως» με μετακινήσεις τους (παράλληλα) σε βασικές, ώριμες και κατασταλαγμένες Πατερικές θέσεις μέσα στη διαχρονική Ορθόδοξη Εκκλησία, σύμφωνες πάντοτε με την Αγία Γραφή.

Δώσαμε δείγματα στο προηγούμενο (Ι) άρθρο μου και, συν Θεώ, συνεχίζουμε πάλι με τον θείο Μελέτιο (σε μετάφραση του Αγ. Νικοδήμου): «Ο έχων γνώσιν της αληθείας και καλύπτων αυτήν, ο μη τους θείους κανόνας και νόμους υπερασπίζων, είναι δίκαιον να κολασθή όχι ολιγώτερον εκείνων, οίτινες τους παραβαίνουσιν∙ ο σιωπών την αλήθειαν, είναι ως ο κρύπτων τον Χριστόν εν τω τάφω, καθώς είπεν εις των Πατέρων∙ και άλλος πάλιν είπε∙ το να σιωπά τις την ευσέβειαν, είναι μέγας κίνδυνος, και κόλασις αιώνιος, και λάκκος απωλείας∙ δεν είναι δίκαιον και πρέπον οι ευσεβείς να σιωπώσιν, όταν παραβαίνονται οι νόμοι του Θεού, και οι κακοί ζητούσι να συστήσουν την πλάνην των∙

διότι είπεν ένας μέγας Πατήρ, όταν είναι κίνδυνος να χωρισθή τις από τον Θεόν, και εις τον Θεόν αναφέρεται το κακόν, ουδείς ευσεβής πρέπει να σιωπήση ή όλως να ησυχάση∙ διότι η σιωπή είναι προδοσία και άρνησις της αληθείας και τούτο το φανερώνει ο Πρόδρομος του Κυρίου και οι γενναίοι Μακκαβαίοι, οι οποίοι δια την μικράν εντολήν του νόμου εκινδύνευσαν μέχρι θανάτου και δεν επρόδωκαν ουδέ το ελάχιστον του νόμου. Και ο πόλεμος πολλάκις είναι επαινετός και η μάχη φαίνεται καλλιτέρα από την ψυχοβλαβή ειρήνην∙ διότι καλλίτερον είναι να ανθίσταται τις εις τους κακόφρονας, παρά να ακολουθή αυτούς, και από μεν τον Θεόν να χωρίζεται, να ενώνεται δε με αυτούς» (Υπόθ. 10).

Στο τέλος ο Αγ. Νικόδημος προσθέτει:

«ο δε θείος Χρυσόστομος λέγει «ανίσως δεν είναι καλόν να σιωπά τις, όταν αδικήται, πως δεν θέλει κολασθή, όστις παραβλέπει και σιωπά, όταν οι θεϊκοί νόμοι και κανόνες υβρίζωνται;» (Λόγος 64, Εις τον Ιερομαρτ. Βαβύλαν).

1^ο Σχόλιο: Οι λεπτότατες (πνευματικά) παρατηρήσεις του Αγ. Νικοδήμου, ως υπεύθυνες και έγκυρες ανιχνεύσεις της Ορθοδοξίας, μας βοηθούν να καθορίσουμε το πνευματικό μας επίπεδο στη βάση των Πατέρων και της Αγίας Γραφής, για δημιουργία γνήσιου (Ορθοδόξου) πνευματικού ανθρώπου και για αποφυγή της ευτέλειας του οικουμενισμού.

Δεν θαυμάζουμε – ενθυμούμεθα τον Αγ. Νικόδημο (μόνο) για τη μνήμη του, για το συγγραφικό χάρισμά του και την ορθόδοξη ηθική του αλλά (νομίζω), κυρίως, για την θαυμάσια αδιαλλαξία του έναντι της αμαρτίας και των αιρέσεων! (τέλος σχολίου)

Οι μελέτες του Αγίου Νικοδήμου (Κολλυβάδων) έχουν (και είχαν) άμεση ωφέλιμη επίδραση στις ψυχές των πιστών, ως θεμέλιο σταθερό στην Μοναχική ή έγγαμη ζωή τους.

Η Ομολογία εκφράζεται στο χώρο των Κολλυβάδων μέσα στην Σταυρική – μαρτυρική προσπάθειά τους για αφύπνιση συνειδήσεων, πάντοτε στη σφαίρα της «Συνεχούς Θείας Μεταλήψεως».

Ομολογία και Άσκηση δεν χωρίζονται∙ πήγαιναν στη ζωή των Κολλυβάδων πλάι – πλάι.

Ο Αγ. Νικόδημος δεν παρέλειψε και τις απαραίτητες εξηγήσεις. Γράφει (σελ. 56): «Και ας έλθη εις το μέσον ο Μέγας Βασίλειος, η βάσις των ορθών δογμάτων της Εκκλησίας να μας το είπη∙ αναγκαία, λέγει, «προς ζωήν αιώνιον η κοινωνία του Σώματος και αίματος του Χριστού. Και πάλιν. Δει τον αναγεννηθέντα δια του Βαπτίσματος τρέφεσθαι λοιπόν τη μεταλήψει των θείων μυστηρίων∙ χρεία ουν λοιπόν τρέφεσθαι ημάς τροφήν ζωής αιωνίου, ην τινα παρέδωκεν ημίν ο Υιός του Θεού του ζώντος. Και πάλιν ερωτώμενος από μίαν γυναίκα Καισαρίαν Πατρικίαν ονόματι, αποκρίνεται εις μίαν του επιστολήν λέγων∙ και το κοινωνείν δε καθ’ εκάστην ημέραν και μεταλαμβάνειν του αγίου Σώματος και Αίματος του Χριστού, καλόν και επωφελές, αυτού σαφώς λέγοντος∙ ο τρώγων μου την σάρκα, και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον∙ τις γαρ αμφιβάλλει ότι το μετέχειν συνεχώς της ζωής ουδέν άλλο εστίν, ή ζην πολλαχώς;» (Ορ. Ηθ. 21, περί βαπτ. 3).

2^ο Σχόλιο: Αναμφίβολα, η καθοδήγηση να βαδίζουμε ή να διαβάζουμε (στις μικρές ηλικίες) είναι απαραίτητη - αναγκαία∙ περισσότερο αναγκαία, όμως, είναι η καθοδήγηση – γνώση στα εκκλησιολογικά βήματα του πιστού.

Την ανάγκη αυτή καλύπτει ο αγ. Νικόδημος επικαλούμενος, στη θεμελίωση των επιχειρημάτων του, τους Αγίους Πατέρες∙ εδώ πολλοί άνθρωποι της γενεάς μου (και όχι μόνο) δίχως άλλο υστερούν, γι’ αυτό και η αδράνεια του εκκλησιαστικού σώματος έναντι της διαφθοράς και (έναντι) της αιρέσεως του οικουμενισμού. Αυτή η ανησυχία της πνευματικής ορθότητας, προβάλλει (ακόμα) και από τα έργα των αρχαίων φιλοσόφων – ποιητών:

«Ποιο δρόμο ν’ ακολουθήσω

για ν’ ανεβώ στον πύργο εκεί ψηλά;

Της δικαιοσύνης τον ίσιο,

ή τη λοξή γυροβολιά;» (Πίνδαρος)

Για ν’ απλοποιήσουμε τις σκέψεις μας, θα παραθέσουμε (προς αξιοποίηση) μερικές θεμελιώδεις θεολογικές και εκκλησιολογικές θέσεις του Αγ. Νικοδήμου (των Πατέρων), που φωτίζουν, ρυθμίζουν τη ζωή μας και αποκαλύπτουν τις αλήθειες της Ορθοδόξου πίστεως. (τέλος σχολίου)

1^ον) «Πολλοί απήλαυσαν την πίστιν και ήσαν Χριστιανοί, αλλ’ επειδή δεν είχον αγαθά έργα ακόλουθα της πίστεως, εξέπεσαν από την σωτηρίαν. Ημείς όμως και τα δύο ας επιμεληθώμεν, και την πίστιν και τα καλά έργα, δια να δυνάμεθα να λέγωμεν αφόβως και τα λοιπά της προσευχής» (Σελ. 26).

2^ον) «Ας προσέχωμεν εις τας εντολάς του Κυρίου μας, και έξω από τα γεγραμμένα ας μη περιπατώμεν. Και αι εντολαί του δεν είναι βαρείαι, καθώς λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Αλλ’ επειδή ο Κύριός μας έκαμεν ανελλιπώς εις την γην το θέλημα του Πατρός, δια τούτο πρέπει να τον παρακαλώμεν να δίδη δύναμιν και εις ημάς και να μας φωτίζη για να κάμνωμεν και ημείς το άγιον του θέλημα εις την γην καθώς το κάμνουσιν οι άγιοι Άγγελοι εις τον ουρανόν∙ διότι «χωρίς αυτού ου δυνάμεθα ποιείν ουδέν» (Ιωαν. 15, 5)» (Σελ. 29).

3^ον) «Άλλο είναι η μέριμνα και φροντίς και άλλο η εργασία. Και μέριμνα μεν είναι περισπασμός και ταραχή του νοός, περί πολλά (Λουκ. β΄, 41), εργασία δε το να εργάζεται τις, να σπείρη δηλ., ή άλλην τέχνην να μεταχειρίζεται. Να μη μεριμνά όμως και απασχολή τον νουν του, αλλά μόνον εις τον Θεόν να έχη όλην του την ελπίδα και μέριμναν, κατά τον προφήτην Δαβίδ, όστις λέγει∙ «επίρριψον επί Κύριον την μέριμνά σου, και αυτός σε διαθρέψει» (Ψαλμ. νδ΄, 23)» (Σελ. 30).

4^ον) «Από αυτήν την Γραφήν (Παλαιά και Νέα) εξήντλησαν ως από βρύσιν όλοι οι άγιοι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας, οι οποίοι μας ποτίζουσι με τα καθαρώτατα νάματα της θεοπνεύστου διδασκαλίας των, των οποίων τας διδασκαλίας και τα συγγράμματα, πρέπει να δεχώμεθα ως άρτιον επιούσιον, δια να μη αποθάνη η ψυχή μας από την πείναν του λόγου της ζωής, πριν να αποθάνη το σώμα, καθώς το έπαθε και ο Αδάμ, διότι παρέβει την θεϊκήν εντολήν» (Σελ. 33).

5^ον) «πρέπει δε και οι διδάσκαλοι όσοι διδάσκουσι τα παιδία των Χριστιανών, να τα παιδεύωσι περισσότερον εις την χρηστοήθειαν. Επειδή τις ωφέλεια, εάν μάθη τις γραμματικά και τα άλλα φιλοσοφικά μαθήματα, έπειτα είναι διεφθαρμένο;» (Σελ. 33)  (Συνεχίζεται)

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ

=================================

«Οι καυχώμενοι εν τω σταυρώ του Χριστού»

(Οι Άγιοι Κολλυβάδες)

MΕΡΟΣ I΄

Aναμφίβολα, από τη Χίο μέχρι κάτω την Πάτμο και από τη Σκιάθο μέχρι την Ικαρία, οι Άγιοι κολλυβάδες όργωσαν το Αιγαίο Πέλαγος με βίωμα βαθειάς ορθόδοξης πνευματικότητας, φέρνοντας στο φως την Πατερική, την Ασκητική και την Λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, μέσα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας: «Στο σκότος της Τουρκοκρατίας έλαμψε το καθαρά παραδοσιακό πνευματικό «κίνημα» των Κολλυβάδων. Το τι πρόσφερε αυτό στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, αρνούμενο τη στατικότητα της εποχής και την απλοϊκή αντίληψη περί παραδόσεως, και δυναμικά αναμοχλεύοντας τη λειτουργική πατερική παράδοση, είναι σ’ όλους γνωστό. Σ’ αυτό οφείλεται η προβολή του λησμονημένου αιτήματος της συχνής προσελεύσεως στη Θ. Κοινωνία, η έξαρση του νοήματος του εβδομαδιαίου Πάσχα, η συναφής προσπάθεια απαλλαγής της αναστάσιμης Κυριακής από τα νεκρώσιμα στοιχεία…» (Ι. Φουντούλης).

Στο βιβλίο «περί της Συνεχούς Μεταλήψεως» (Αγ. Μακάριος Νοταράς – Αγ. Νικόδημος Αγιορείτης) καταχωρείται η ερμηνευτική (ενοποιητική με την Γραφή και την Ι. Παράδοση) αντίληψη περί της Συνεχούς Μεταλήψεως.

Εύστοχα ο π. Θεόκλητος Διονυσιάτης στο βιβλίο του «Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης», γράφει: «Ενταύθα να αποσαφηνίσωμεν τι ηννόει ο θείος Πατήρ με τον όρον «συνεχής Θ. Μετάληψις», και υπό ποίας προϋποθέσεις θα έδει να εφαρμόζηται. Κατ’ αρχήν, δεν πρέπει να λησμονήσωμεν, ότι ο ίδιος ήτο μέγας ασκητής, ότι διητάτο με «κουκία βρεγμένα, νερόμελον, ελαίας, ορύζιον νερόβραστον και άρτον». Και ότι, θιασώτης ων της συνεχούς Θ. Μεταλήψεως, ησθάνετο εαυτόν ηνωμένον με τον Χριστόν, όπως προκύπτει από τα ερωτικά κείμενα των βιβλίων του. Βεβαίως, θα ήτο σφάλμα να υποθέσωμεν, ότι συνιστών μετά θέρμης εις όλα τα έργα του την συνεχή Θ. Μετάληψιν και διωκόμενος επί τριάκοντα πέντε σχεδόν έτη δια το ορθόδοξον τούτο φρόνημά του, είχεν υπ’ όψιν του Χριστιανούς ωσάν και αυτόν. Αντιθέτως μάλιστα, την συνεχή Θ. Μετάληψιν εθεώρει αναγκαιοτέραν δια τους ατελείς, ως γράφει, μη έχοντας όμως κανονικά εμπόδια. Και δια μεν τους ατελείς, την συνεχή Θ. Μετάληψιν βλέπει ως φάρμακον προς ιατρείαν των παθών, δια δε τους τελείους, ως μέσον πλείονος τελειότητος, ως τρυφήν και απόλαυσιν» (Σελ. 311).

1^ο Σχόλιο: Περί της Σταυρικής ζωής των Κολλυβάδων.

Από τότε, οι εμμένοντες στην παράδοση Μοναχοί (Κολλυβάδες) στέκουν στα υψηλά υψίπεδα της Ομολογίας και της Σταυρικής ζωής, για να μην απεμπολήσουν την αγιότητα της Ακριβείας στην Ορθοδοξία. Εδέχθησαν συκοφαντίας, διωγμούς, ύβρεις, βιαιοπραγίες και αφορισμούς. Είχαν εσωτερικότητα θεμελιακή της υπάρξεως της Ορθοδοξίας και των Παραδόσεών της, διότι όπου καινοτομία ή αίρεση, εκεί και η παρουσία του πνευματικού θανάτου.

Σήμερα, μέγας πόνος από την απραξία των Ορθοδόξων (γενικά) έναντι των καινοτομιών και της παναιρέσεως του Οικουμενισμού. Καμμία (σχεδόν) αντίσταση στην δολίευση της συνειδήσεως. Τα υλικά αγαθά, η υπερβολική μέριμνα, η ανηθικότητα, η αποστασία από το Θεό, η διανομή των ανέσεων και η κατανάλωση, έχουν πυρακτώσει τον πλανήτη μας, εικόνα των οποίων είναι οι σεισμοί, τα Ηφαίστεια και τα «ακραία» καιρικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων και των ασθενειών. Που είναι η αήττητη σταυρική εμμονή της Ορθόδοξης συνείδησης στην παραδοσιακή ελευθερία της;

Οι σημερινοί επίσκοποι έχουν «ξεχάσει» ότι:

«Η Ορθόδοξη Εκκλησία σαν σύστημα και ζωή εδράζεται στη θυσία του Εσταυρωμένου και των αγίων μαρτύρων. Από τα χρόνια των διωγμών μέχρι τα χρόνια της Βυζαντινής Ορθοδοξίας και από το Βυζάντιο μέχρι σήμερα η Εκκλησία συμπάσχει και συσταυρώνεται με τον ιδρυτή της Ιησού Χριστό και μ’ Αυτόν πάλι αναστήνεται και συνεχίζει αδιάκοπα αυτή τη πορεία μέσα στον κόσμο» (Αρχιμ. Νικόλαος Ι. Πρωτόπαπας). (τέλος σχολίου)

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ» του βιβλίου «Περί Συνεχούς Μεταλήψεως», γράφει:

α) «…επάναγκες είναι να μεταλαμβανώσι συχνά το Σώμα και Αίμα του Κυρίου μας όλοι οι ζώντες πιστοί και ορθόδοξοι Χριστιανοί, όσοι δεν έχουν από τον Πνευματικό τους κανόνα, και ότι η συχνή Μετάληψις προξενεί μεγάλην ωφέλειαν εις τας ψυχάς και τα σώματά των, η δε αργή και σχολαία προξενεί εκ του εναντίου εις αυτούς μεγάλην βλάβην και αφανισμόν. Και προς τούτοις θέλομεν λύσει τας ενστάσεις, ας φέρουσιν εις τούτο οι εναντίοι».

β) «Και λοιπόν εις τρία μέρη θα διαιρέσωμεν το παρόν βιβλιάριον. Και εις μεν το πρώτον θέλομεν πραγματευθή περί της Κυριακής ταύτης και προπαρασκευαστικής ευχής (ανάλυση του «Πάτερ ημών»), εις δε το δεύτερον περί του συνεχώς μεταλαμβάνειν και εις το τρίτον θέλομεν διαλύσει τας ενστάσεις των εναντίων».

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, διαβάζουμε:

«Σχολάσωμεν, αδελφοί, τη ησυχία, τη νηστεία, τη προσευχή, τοις δάκρυσι, ταις συνάξεσι, τω εργοχείρω, τη συντυχία των αγίων Πατέρων, τη υπακοή της αληθείας, τη ακροάσει των θείων Γραφών, όπως μη χερσωθή ημών η διάνοια, μάλιστα δε της Μεταλήψεως των θείων και αχράντων Μυστηρίων αξίους εαυτούς παραστήσωμεν∙ όπως των τικτομένων απιστιών τε και ρυπαρών λογισμών διασμηχθή ημών η ψυχή, και ενοικήσας εν ημίν ο Κύριος, ρύσηται ημάς εκ του πονηρού» (αγ. Εφραίμ ο Σύρος).

Και κάτι επίκαιρο αναγράφεται (στο β΄ μέρος του βιβλίου):

«Η Τεσσαρακοστή η μεγάλη μίαν φοράν τον χρόνον γίνεται, Πάσχα δε κάμνομεν, ήτοι κοινωνούμεν, τρεις φοραίς την εβδομάδα, ή και τέσσαρας∙ ή δια να ειπώ καλλίτερα, όσες φοραίς ημείς θέλομεν. Επειδή και το Πάσχα δεν είναι η νηστεία, αλλ’ είναι η Μετάληψις και Κοινωνία, ήτις γίνεται εις εκάστην λειτουργίαν» (Ι. Χρυσόστομος – Λόγος εις τους τα πρώτα Πάσχα νηστεύοντας).

2^ο Σχόλιο: Στο «Γ΄ ΜΕΡΟΣ» του βιβλίου, ανάμεσα στις απαντήσεις που δίδει ο Άγιος Νικόδημος σε δεκατρείς (13) συνολικά ενστάσεις των «εναντίων περί του συνεχώς μεταλαμβάνειν» (Σελ. 19), περιέχονται και απαντήσεις που εκμηδενίζουν το σημερινό «σύστημα αυθεντικότητας» των οικουμενιστών επισκόπων – ιερέων.

Ο Άγιος Νικόδημος διευρύνει τις απαντήσεις του «περί συνεχούς Θείας Μεταλήψεως», διαπερνά τον φόβο της αληθούς εκκλησιολογίας που διακατέχει το σημερινό (γενικά) πλήθος της Ορθοδοξίας (μη τυχόν και αντιμετωπίσουν διώξεις), ξεφεύγει από την εντροπία και το χάος των κακοδόξων ερμηνευτών των Ι. Κανόνων και της Γραφής, ανάγεται στο Πατερικό σύμπαν και διατυπώνει ορθά την οφειλόμενη πορεία του πιστού, ως μέλος της διαχρονικής Εκκλησίας. Με αίσθημα ευθύνης συντάσσομαι με τις θέσεις του Αγίου Νικοδήμου, ως βήμα σωτηρίας.

1^ον) Τι διαβάζουμε στις απαντήσεις του Αγίου εις την «ΕΝΣΤΑΣΙ 11».

Η διατύπωση της Ενστάσεως είναι η εξής:

«Πολλοί εναντιούμενοι λέγουσιν, ότι το να μεταλαμβάνη τις δεν είναι δόγμα πίστεως, το οποίον να φυλάττεται και απαραιτήτως».

Ο Άγιος Νικόδημος απαντά:

i) «Αγκαλά και η συχνή Μετάληψις δεν είναι δόγμα πίστεως, αλλ’ όμως είναι μια δεσποτική εντολή, ήτις περιέχεται και εις άλλα ρητά του Κυρίου μας, μάλιστα δε εις εκείνο όπερ είπε∙ «τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν» (Λουκ. 22, 19)∙ συνεχώς δηλ. καθ’ εκάστην εν όσω στέκεται ούτος ο αιών∙ και δια τούτο, καθ’ ο εντολή δεσποτική, πρέπει αναγκαίως να φυλάττεται…»

ii) Ο Ομολογητής θείος Μελέτιος λέγει:

«Μη υπακούστε ούτε εις μοναχούς, ούτε εις ιερείς εις όσα κακώς σας συμβουλεύουσι∙ και τι λέγω εις μοναχούς και ιερείς; ούτε εις τους επισκόπους να πείθεσθε, όταν σας συμβουλεύουσιν να κάμνετε και να λέγετε και να φρονήτε, όσα δεν είναι ωφέλιμα εις την ψυχήν σας» (Συνεχίζεται)

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ

=================================================

«Οι καυχώμενοι εν τω σταυρώ του Χριστού» (Οι Άγιοι Κολλυβάδες )

                                        Μέρος Θ΄

Το κίνημα των Κολλυβάδων αποτελεί την ισχυρότερη φιλοσοφία της Ορθόδοξης αφύπνισης στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (από τα μέσα του 18ου αιώνα έως τα μέσα του 19ου αιώνα)∙ υπήρξε μια πανίσχυρη και κυρίαρχη πνευματική κίνηση του Ορθοδόξου φρονήματος έναντι της εγκόσμιας «ιερότητας» (εκκοσμίκευση).

Θεμελιώδες χαρακτηριστικό των Μοναχών-Κολλυβάδων ήτο η σύνδεσή τους με την ανόθευτη ιερή παράδοση.

Ο αλησμόνητος Κωστής Μπαστιάς, έγραψε:

«Οι Κολλυβάδες εκφράζανε τον αγώνα της Ορθοδοξίας να κρατήσουν την ιερή της παράδοση ανόθευτη από συμβιβασμούς που θα νοθεύανε και την μορφή και την ουσία της. Γιατί μορφή και ουσία στην Ορθοδοξία είναι αλληλένδετα και κάθε ρωγμή στη θαυμαστή τούτη ενότητα είναι φοβερό τραύμα» (Κ. Μπαστιά «Ο Παπαδιαμάντης», δοκίμιο – Αθήνα 1962, σ. 29).

1ο Σχόλιο: Με την σχεδία της Ι. Παραδόσεως της Εκκλησίας διέπλευσε το πλήρωμα τις χιλιετίες∙ τους σκοτεινούς αιώνες της τουρκικής σκλαβιάς και η Ελλάδα, σήμερα, και η Εκκλησία, σπεύδουν στον χορό των οικουμενιστών, αμνήμονες. Στις ημέρες τους οι Κολλυβάδες φανέρωσαν τη βαθύτερη μνήμη της Εκκλησίας – Ι. Παραδόσεως. Χωρίς τους Ορθόδοξους πνευματικούς πυρήνες, η Ελλάδα θ’ αφανιστεί. (τέλος σχολίου)

Στην «ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΠΙΣΤΕΩΣ» του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου αναπτύσσεται, γίνεται κατανοητή, η πνευματική φιλοσοφία των Κολλυβάδων.

«Η της Εκκλησίας παράδοσις αρχήν οίδε το στόμα και την φωνήν των Ιερών Αποστόλων», διαβάζουμε σε κείμενο (έργο) του Αγ. Αθανασίου του Παρίου» (Ε.Β.Ε. 2182, ft. 82v-87r).

Στο σπάνιο κείμενο «ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΠΙΣΤΕΩΣ, ήτοι ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΑΙΟΤΑΤΗ» του Αγίου Νικοδήμου, διαβάζουμε:

Α) «Είναι δε και μερικοί, οίτινες, χωρίς να ηξεύρουν όλως τι θέλει να ειπή Κολυβάς, και χωρίς να καταλαμβάνουν το αίτιον, δια το οποίον ημείς κατηγορούμεθα και δυσφημιζόμεθα, μόνον διατί ακούουν να λέγουν ημάς άλλοι, Κολυβάδας, και αιρετικούς, και κακοδόξους, και άλλα παρόμοια δύσφημα, ευθύς ακολουθούν και αυτοί τας ιδίας δυσφημίας… όθεν εις πληροφορίαν της αληθείας αναγκαζόμεθα να εκθέσωμεν ενταύθα την παρούσαν ιδιόχειρον Ομολογίαν της ημών πίστεως, και να απολογηθώμεν δια βραχέων, τι φρονούμεν, περί ων αδίκως κατηγορούμεθα» (Σελ. 106).

Β) «Ημείς, λοιπόν, οπού φυλάττομεν την ανωτέρω παράδοσιν της Εκκλησίας, της εν Σαββάτω ποιούσης τα μνημόσυνα των κεκοιμημένων, και ημείς οπού φυλάττομεν τους ρηθέντας λόγους του θείου Δαμασκηνού και του ιερού Τριωδίου, ημείς λέγω κατηγορούμεθα και ονομαζόμεθα Κολυβάδες∙ παρά τίνων; Παρ’ εκείνων οπού παραβαίνουν την της Εκκλησίας παράδοσιν ταύτην, και ποιούσι μνημόσυνα εν Κυριακή!

Ω γη, και ήλιε, και δίκης βλέποντες οφθαλμοί! Και είναι τούτο δίκαιον, ημείς, οπού μάλιστα πρέπει να επαινούμεθα περί τούτου, και να εγκωμιαζώμεθα ως φύλακες της Εκκλησιαστικής Παραδόσεως; Κρίνατε απαθώς, παρακαλούμεν, κρίνατε οι διακριτικοί, και φόβον Θεού εις την ψυχήν σας έχοντες. (Σελ. 114).

2ο Σχόλιο: Ο Άγιος Νικόδημος είναι ο ακούραστος – υπέροχος γνώστης περί τα εκκλησιαστικά θέματα∙ νεότερος πατέρας της Εκκλησίας πολυγραφότατος∙ αγωνιστικά ετοιμοπόλεμος (ενάντια) προς κάθε προσπάθεια φαλκιδεύσεως του Δόγματος και του Ήθους της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπερασπιζόμενος το πνεύμα – φρόνημα της Ορθοδόξου Ιεράς Παραδόσεως. Υποδεικνύει – αποδεικνύει στα συγγράμματά του ότι η αμαρτία και η αίρεση έρχονται με χίλια πρόσωπα και από χίλια μονοπάτια. Η διαχρονική πνευματική (καρτεσιανή) βαθύνοιά του προστατεύει τον πιστό προσευχητικά και κατηχητικά. Το βλέπουμε στο βιβλίο του «ΝΕΑ ΚΛΙΜΑΞ»∙ εκεί γράφει:

«Αρμόζει δε ο Αναβαθμός ούτος («τοις οδούσιν αυτών, μη παραδώς Σώτερ τον σον δούλον, λέοντος τρόπον, κατ’ εμού κινούνται και γαρ οι εχθροί μου» – Σελ. 93) και εις σε αδελφέ∙ διότι, αχ! πόσαις φοραίς επιάσθης και συ από τα οδόντια του διαβόλου και αν ο Θεός δεν έκαμνεν έλεος εσύ βέβαια ποτέ δεν ήθελες ελευθερωθή από αυτά» (Σελ. 94).

Να ξαναθυμηθούμε τι γράφει: «κατηγορούμεθα και ονομαζόμεθα Κολυβάδες∙ παρά τίνων; παρ’ εκείνων οπού παραβαίνουν την της Εκκλησίας παράδοσιν ταύτην, και ποιούσι μνημόσυνα εν Κυριακή.

Αυτό συμβαίνει και σήμερα∙ οι ακριβείς περί το Ήθος και του Δόγματος της Ορθοδοξίας καλούνται ζηλωτές, σχισματικοί, ενώ την εκκλησία «υπερασπίζουν» οι αιρετικοί (οικουμενιστές) (και) με «συνοδικές» αποφάσεις – Κρήτη 2016!

«Ω γη, και ήλιε, και δίκης βλέποντες οφθαλμοί!» (Αγ. Νικόδημος).

Η οικουμενιστική Κίρκη με το μαγικό ραβδί της ξεπρόβαλε στον εκκλησιαστικό χώρο – ορίζοντα∙ Ορθόδοξοι πιστοί, προσοχή, στην ηθικολογία της∙ η τέχνη της δεν παρέχει λύτρωση, σωτηρία ψυχών.

Για να εννοήσει κάποιος τον ουρανό του πνεύματος των Αγίων Κολλυβάδων πρέπει, οπωσδήποτε, να μελετήσει τα «ανέκδοτα Φιλοκαλικά και Κολλυβάδικα υμναγιολογικά κείμενα για τον Μοναχισμό, τους Νεομάρτυρες και την Παράδοση, των αγίων Νικοδήμου Αγιορείτου και Αθανασίου Παρίου, μαζί με την δυσεύρετη Απολογία και Ομολογία πίστεως του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου» (Βλέπε το βιβλίο «Εν ασκήσει και μαρτυρίω» του Π.Β. ΠΑΣΧΟΥ).

Στην «Ομολογία πίστεως» του Αγίου Νικοδήμου συναντούμε την Θεολογία, τον Ορθόδοξο φωτεινό – στιλπνό κόσμο των νοημάτων περί: πίστεως, «περί Κολύβων», «περί μνημοσύνων», «περί προνομίων της Κυριακής», «ότι ο Κύριος ημών εδούλευε την τεκτονικήν τέχνην», «περί της των Μάγων Ιστορίας» και «περί του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας».

Στο επόμενο άρθρο «συν Θεώ», θα γνωρίσουμε (σύντομα) τις σπανίου πνευματικού κάλλους σελίδες του βιβλίου «περί της συνεχούς Θείας Μεταλήψεως» των Αγίων Νικοδήμου και Μακάριου Νοταρά, Επισκόπου Κορίνθου». (τέλος σχολίου)

Αντιγράφω εκ του βιβλίου των Διονυσίου Μ. Μπατιστάτου και Γεωργίου Ν. Βλαχογιάννη, θεολόγων – εκπαιδευτικών, με τίτλο «Χριστοκεντρικό Λαϊκό Κίνημα Ευσεβείας»:

«Το Κολλυβαδικό κίνημα, διωγμένο (Εσταυρωμένο) αρχικά απ’ τ’ Άγιο Όρος, εξαπλώθηκε σε διάφορα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά, με Μητρόπολι θα λέγαμε την Σκιάθο∙ παντού οι Κολλυβάδες «απέλαυον της αγάπης και του σεβασμού των κατοίκων», όπως μας πληροφορεί ο Αλέξ. Παπαδιαμάντης στα 1895, σε νεκρολογία του για τον πατέρα του, ιερέα, παπα-Αδαμάντιον» (Σελ. 131).

Να θυμηθούμε: Μακάριος ο Νοταράς, Νικόδημος Αγιορείτης, Αθανάσιος ο Πάριος, Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης, ο Κύριλλος, ο Ηλίας, ο άγιος Αρσένιος Πάρου, ο Διονύσιος ο Γέροντας και οι δύο ευσεβείς – ευλαβείς Αλεξ. Παπαδιαμάντης και Αλεξ. Μωραϊτίδης (και άλλοι), αυτοί δημιούργησαν την Φιλοκαλική Αναγέννηση του νεώτερου Ελληνισμού.

Αναμφίβολα, οι Άγιοι Κολλυβάδες συνέχισαν, χωρίς διακοπή, την πίστη και ζωή της Μίας, αληθινής, αδιαίρετης (ορθόδοξης) Εκκλησίας.

Ερώτημα: Δεν θα έπρεπε η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου να είναι το μεγάλο κέντρο παγκόσμιας ακτινοβολίας των Αγίων Κολλυβάδων;

Η Σκιάθος, ως δυναμικό πεδίο του Ορθοδόξου πνεύματος είναι πολύ κοντά, αλλά, σήμερα, απελπιστικά αποδυναμωμένο!..