Ἡ Γέννησις τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ
«Ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος»
«Τίς θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια (μόνος)» (Ψαλμ. 76,14-15)
Η γενεά μας, ἀγαπητοί μου, εἶνε γενεὰ ἀντιφατική , ἡ ἐποχή μας εἶνε ἀπὸ τὶς πιὸ ἀνήσυχες. Ὁ αἰώνας αὐτὸς ἀπὸ πλευρᾶς ἐπιστήμης εἶνε αἰώνας μεγάλων ἀνακαλύψεων, ἐνῷ ἀπὸ πλευρᾶς εὐημερίας παρουσιάζει κάτι τὸ ὀξύμωρο· ἀπ᾽ τὸ ἕνα μέρος κάποιοι δυστυχοῦν καὶ πεθαίνουν, ἀπὸ τὸ ἄλλο μαζεύτηκε πλοῦτος στὰ χέρια λίγων ποὺ τὸν σπαταλοῦν. Ἀπὸ πλευρᾶς δὲ θρησκείας –ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρει,γιατὶ αὐτὴ εἶνε ἡ ψυχὴ τοῦ πολιτισμοῦ–, εἶνε αἰώνας ἀπιστίας, γιὰ τὸν ὁποῖον ἁρμόζει νὰ ἐπαναληφθῇ ὁ ἔλεγχος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;» (Ματθ. 17,17. Μᾶρκ. 9,19. Λουκ. 9,41).
Οἱ ἄνθρωποι τοῦ αἰῶνος μας, οἱ εὔπιστοισὲ ὅλα, ὡς πρὸς τὴ θρησκεία μας εἶνε δύσπιστοι. Δὲν πιστεύω, ἂν δὲν δῶ θαῦμα, σοῦ λένε. Ἀλλὰ τὸ θαῦμα ἔχει δύο ἔννοιες· θαῦμα εἶνε ἢ κάτι ποὺ προκαλεῖ τὸ θαυμασμὸ γιὰ τὴν τέχνη ποὺ εἶνε φτειαγμένο καὶ τὶς ἰδιότητες μὲ τὶς ὁποῖες εἶνε ἐφωδιασμένο, ἢ ἕνα ἔκτακτο ὑπερφυσικὸ γεγονός. Ὑπὸ τὴν πρώτη ἔννοια θαύματα εἶνε γεμάτη ἡ φύσι γύρω μας μὲ τὰ μυστήρια ποὺ κρύβει· ὁ σπόρος ποὺ ῥίχνεις στὴ γλάστρα καὶ βγαίνει ἕνα λουλούδι,αὐτὸ τὸ χῶμα τῆς γῆς ποὺ τρέφει χιλιάδες τώρα χρόνια τοὺς ἀνθρώπους, τὰ δέντρα, τὰ ζῷα,τὰ πουλιά, τὰ ἔντομα, ὅλη ἡ δημιουργία τοῦκόσμου ἀπὸ τὸ μηδέν. Αὐτὰ εἶνε πρώτη, ἡ κατώτερη κλίμακα. Ὑπάρχει καὶ ἡ ἀνώτερη· ἐδῶ ὑπάγονται ἐκεῖνα τὰ ἔκτακτα γεγονότα ποὺσυμβαίνουν στὴ ζωὴ τοῦ κόσμου καὶ τὰ ὁποῖαἐκφεύγουν ἀπὸ τὴν τάξι τῶν φυσικῶν νόμων καὶ ἀγγίζουν πλέον τὸν καθαρὰ πνευματικὸ καὶ μυστηριώδη κόσμο. Ποιά εἶνε αὐτά; Τὰ πρῶτα τὰ βρίσκουμε στὸ μεγάλο βιβλίο τῆςφύσεως. Τὰ δεύτερα ποῦ θὰ τὰ βροῦμε;
Μὴ διαβάζετε πολλά. Ὑπάρχουν δύο βιβλία· αὐτὰ σᾶς συνιστῶ νὰ μελετᾶτε. Τὸ ἕνα εἶνε τὸ μεγάλο πολυσέλιδο βιβλίο ποὺ λέγεται φυσικὸς κόσμος . Τὸ ἄλλο βιβλίο εἶνε πολὺ μικρό· ἀλλ᾽ ἐὰν δὲν διαβάσετε τὸ μικρό, δὲν ἐξηγεῖται τὸ μεγάλο. Καὶ τὸ μικρὸ αὐτὸ βιβλίο, ποὺ ὁ καθένας μπορεῖ νὰ τό ᾽χῃ στὴν τσέπη του –κι ἀλλοίμονο ἂν δὲν τὸ ἔχουμε καὶ δὲν τὸ διαβάσουμε καὶ δὲν τὸ ἐφαρμόσουμε–, εἶνε ἡ ἁγία Γραφή . Τὰ μεγάλα θαύματα εἶνε ἐκεῖ.
Ἀπὸ ποῦ ν᾽ ἀρχίσουμε καὶ ποῦ νὰ τελειώσουμε; Ἡ δημιουργία! θαῦμα δὲν εἶνε ἡ προέλευσι τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἀπὸ ἕναν ἄνθρωπο καὶ ἕνα ζεῦγος κατὰ τὸ λόγο τοῦ Δημιουργοῦ «Αὐξάνε σθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν…»(Γέν. 1,28); Θαῦμα ἔπειτα δὲν εἶ νε ἐκείνη ἡ ἄφλεκτος βάτος ποὺ εἶδε ὁ Μωυσῆς; Θαῦμα δὲν εἶνε ὅτι τὰ νερὰ τοῦ Νείλου μεταβλήθηκαν σὲ αἷμα; Θαῦμα δὲν εἶνε ὅτι μὲ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ σχίστηκε ἡ Ἐρυθρὰ θάλασσα καὶ πέρασαν οἱ Ἰσραηλῖτες; Θαῦμα δὲν εἶνε ὅτι οἱ Τρεῖς Παῖδες ἔμειναν ἄθικτοι μέσα στὸ φλογισμένο καμίνι; Θαῦμα δὲν εἶνε ὅτι ἄγγελος Κυρίου ἔφραξε τὰ στόματα τῶν λεόντωνκαὶ δὲν πείραξαν τὸν προφήτη Δανιήλ; Θαύματα γεμάτη ἡ ἁγία Γραφή. Θαύματα στὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως, τὴ γῆ καὶ τὴ θάλασσα, ἀλλὰ καὶ πάνω στὸν ἥλιο μὲ τὸ λόγο τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ «Στήτω ὁ ἥλιος κατὰ Γαβαών…»(Ἰησ. 10,12).Τέτοιαθαύματα διηγεῖται ἡ ἁγία Γραφή.
Ἀπ᾽ ὅλα τώρα τὰ θαύματα, τῆς φύσεως καὶ τῆς ἁγίας Γραφῆς, ποιό εἶνε τὸ μεγαλύτερο; Τὸ μεγαλύτερο, τὸ θαῦμα τῶν θαυμάτων, ἐκεῖνο ποὺ ἐμπρός του ἰλιγγιᾷ ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου κι οὔτε οἱ ἄγγελοι μποροῦν νὰ τὸ συλλάβουν, εἶνε αὐτὸ ποὺ ἑορτάζουμε τώρα· ἡ ἐνανθρώπησις τοῦ Θεοῦ, ἡ Γέννησις τοῦ Χριστοῦ.
Εἶπα ὅτι εἶνε θαῦμα. Μὰ ἐκεῖνοι ποὺ δὲν πιστεύουν εἶνε τυφλοί , εἶνε σὰν τοὺς τυφλοπόντικες ποὺ δὲν ξέρουν ὅτι πάνω ἀπὸ τὴ γῆ ὑπάρχουν ἥλιος, λουλούδια, δέντρα, ἀστέρια.
Ἔτσι κι αὐτοὶ δὲν εἶνε εἰς θέσιν νὰ δοῦν καὶδὲ νιώθουν τίποτα σήμερα. Τί τὸ σπουδαῖο; σοῦ λένε· ἕνα βρέφος φτωχὸ γεννήθηκε σὲ μιὰ φάτνη μέσα σὲ μιὰ σπηλιά. Ἔ, λοιπόν; πολλὰ παιδιὰ γεννήθηκαν καὶ θὰ γεννηθοῦν στὸν κόσμο μέσα σὲ συνθῆκες φτώχειας…Ναί· ἀλλὰ τὸ βρέφος αὐτὸ διαφέρει ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα. Εἶνε Θεῖο Βρέφος, εἶνε μοναδικό,ἐξαίρεσις. Εἶνε τὸ θαῦμα τῶν θαυμάτων· φαίνεται μικρὸ καὶ ἀδύνατο, ἀλλὰ κρύβει μυστήριο· τὸ φτωχὸ αὐτὸ βρέφος κρατάει στὰ χέρια του ὁλόκληρο τὸ σύμπαν. Τὸ βρέφος αὐτὸ κατέλυσε τὴν εἰδωλολατρία, ἔφερε τὴ μεγαλύτερη ἀνατροπή, τὴν ἐπανάστασι τῆς ἀγάπης ἐναντίον τοῦ μίσους, ἐπανάστασι ποὺ ἐξακολουθεῖ μέχρι σήμερα καὶ μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων, γιὰ νὰ γίνῃ «μιὰ ποίμνη, εἷς ποιμήν» (Ἰω. 10,16) . Τὸ βρέφος αὐτὸ εἶνε ὁ Βασιλεὺς πού, ἐνῷ γιὰ ὅλους τοὺς ἄλλους βασιλεῖς λέμε «ἔζησαν», «βασίλευσαν», ὁ Βασιλεὺς αὐτὸς ζῇ καὶ βασιλεύει εἰς αἰῶνας καὶ «τῆς βασιλείας αὐ - τοῦ οὐκ ἔσται τέλος» (Λουκ. 1,33. Σύμβ. πίστ. 7).
Τὸ βρέφος αὐτὸ εἶνε ὁ Θεὸς ποὺ κατέβηκε στὴ γῆ καὶ ἔγινε ἄνθρωπος. Τί μυστήριο! Πῶς νὰ τὸ ἐκφράσουμε; Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει ὅτι, ἂν ὁ ἥλιος πλησίαζε τὴ γῆ, ἡ γῆ θὰ γινόταν κάρβουνο. Ἐδῶ ὅμως δὲν χαμήλωσε ἁπλῶς ὁ ἥλιος· πάτησε πάνω στὴ γῆ ὁ ἴδιος αὐτὸς ποὺ ἔφτειαξε τοὺς ἥλιους καὶ τοὺς γαλαξίες, καὶ ἡ γῆ δὲν κάηκε! Γι᾽ αὐτὸ ὁ ἱερὸς Ἀμβρόσιος λέει κάπου· Μὴ μοῦ μιλᾶτε γιὰ ἄλλα θαύματα, ἕνα εἶνε τὸ θαῦμα, ἡ γέννησις τοῦ Σωτῆρος. Στὴν Ἀθήνα μιὰ κυρία πλησίασε τὸν ἱεροκήρυκα Πανάρετο Δουλιγέρη καὶ τοῦ εἶπε· –Πάτερ, στὴν ἐκκλησία τῆς γειτονιᾶς μας ἔγινε θαῦμα· ν᾽ ἀνεβῇς στὸν ἄμβωνα νὰ τὸ κηρύξῃς. Ἐκεῖ -νος δὲν ἔδειξε νὰ ἐντυπωσιάζεται. Αὐτὴ στενοχωρημένη ἐπέμενε· –Μὰ δὲν ἀκοῦς, δὲ σοῦ κάνει ἐντύπωσι; Κ᾽ ἐκεῖνος ἀπαντᾷ· –Κυράμου, αὐτὸ εἶνε μικρὸ θαῦμα· τέτοια γίνονταικάθε μέρα στὸν κόσμο. Ἐγὼ ἕνα θαῦμα θεωρῶ μεγάλο· ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ νὰκάνῃ τὸν ἄνθρωπο Θεὸ κατὰ χάριν, κ᾽ ἐγὼ ἀ-κόμη δὲν ἔγινα κἂν ἄνθρωπος… Σοφὰ λόγια.
Ἀδελφοί μου, τὴν ἐνανθρώπησι τοῦ Θεοῦ ἑορτάζουν οἱ πιστοί , ὄχι οἱ ἄνθρωποι τῶν διασκεδάσεων. Οἱ πιστοὶ ὅμως λιγοστεύουν δυστυχῶς. Μικρὸ τὸ ποίμνιο τοῦ Χριστοῦ (Λουκ. 12,32). Ἀλλὰ καὶ ἕνας ἂν μείνῃ πιστός, κι ἂν ἔρθῃ μέραποὺ οἱ ἄνθρωποι τὸν ἀρνηθοῦν, «καὶ οἱ λίθοι κεκράξονται» (Λουκ. 19,40) , καὶ τὰ ἄστρα θὰ κηρύξουν ὅτι «Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός,εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός· ἀμήν»(Φιλ. 2,11 καὶ θ. Λειτ.).
Τὰ Χριστούγεννα εἶνε ἑορτὴ μεγάλη, εἶνε ἡ ἑορτὴ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, ἡ μεγαλύτερη ἀπόδειξις ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἐγκατέλειψε τὸνἄνθρωπο. Εἶνε, ὅπως λένε οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἡ «μητρόπολις τῶν ἑορτῶν»· γιατὶ ἂνὁ Χριστὸς δὲν γεννιόταν, δὲν θὰ εἴχαμε οὔτε Φῶτα οὔτε Ὑπαπαντὴ οὔτε Σταύρωσι οὔτε Ἀνάστασι οὔτε Ἀνάληψι οὔτε Πεντηκοστή, δὲν θὰ εἴχαμε οὔτε κατορθώματα καὶ βίους τῶν ἁγίων.
Ὅλες οἱ ἑορτὲς ἐδῶ ἔχουν τὴ ῥίζα τους.Σὲ μιὰ ἐφημερίδα διάβασα, ὅτι κάποιος μεγάλος ἐπιστήμονας εἶχε βάλει κανόνα στὸν ἑαυτό του, νὰ διαβάζῃ μιὰ φορὰ τὸ χρόνο ὁλόκληρη τὴν ἁγία Γραφή, ἀπ᾿ τὴν ἀρχὴ μέχρι τὸ τέλος. Ποιός ἀπὸ μᾶς τὸ κάνει αὐτό; Πρέπει νὰ ὁμολογήσουμε, ὅτι σ᾽ αὐτὸ εἴμαστε ἔνοχοι· δὲν εἴμαστε λαὸς τῆς Βίβλου, δὲν διαβάζουμε Γραφή, Εὐαγγέλιο. Γι᾿ αὐτὸ ξεράθηκαν οἱ καρδιές.
Μέσα στὴν ἁγία Γραφὴ λοιπὸν ὑπάρχει τὸ ἑξῆς. Ὁ πατριάρχης Ἰακὼβ βρέθηκε μιὰ νύχτα στὴν ἔρημο ὁλομόναχος. (Ὁλομόναχος; Μὴν τὸ πῇς. Ποτέ δὲν εἶσαι μόνος. Μαζί σου εἶνε ὁ Θεός· καὶ τὸ ὄνομα τοῦ γεννηθέντος Χριστοῦ αὐτὸ σημαίνει· «Ἐμμανουήλ, …μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός» Ἠσ. 7,14· 8,8. Ματθ. 1,23). Βρέθηκε λοιπὸν μόνος στὴν ἐρημιά, ποὺ ἀκούγονταν τὰ θηρία. Πῆρε ἕνα λι-θάρι γιὰ προσκέφαλο, ἔκανε τὴν προσευχήτου καὶ κοιμήθηκε. Τὴ νύχτα εἶδε ὄνειρο· μία κλίμακα, μιὰ σκάλα, ποὺ ἡ βάσι της πατοῦσεστὴ γῆ καὶ ἡ κορυφή της ἔφτανε στὸν οὐρανό, καὶ πάνω στὰ σκαλιά της ἀνέβαιναν καὶ κατέβαιναν οἱ οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ. Σηκώθηκε ἔντρομος ἀπ᾽ τὸν ὕπνο καὶ εἶπε· «Ὡς φοβερὸς ὁ τόπος οὗτος· οὐκ ἔστι τοῦτο ἀλλ᾽ ἢ οἶκος Θεοῦ, καὶ αὕτη ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ»(Γέν. 28,17).
Αὐτό, ἀδελφοί μου, ποὺ εἶδε ὁ Ἰακώβ, ἡ κλῖμαξ αὐτή, ἦταν προφητεία· καὶ σήμερα εἶνε ἡἐκπλήρωσι τῆς προφητείας. Ποιά εἶνε ἡ κλῖ μαξ, ἡ σκάλα αὐτή, ποὺ ἕνωσε τὴ γῆ μὲ τὰ οὐράνια; Εἶνε ἡ ἐνανθρώπησις τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς Θεοτόκου. Ἀπ᾿ τὴν ὥρα ποὺ ὁ Χριστὸς ἦρθεκαὶ πάτησε ἐδῶ, ἡ γῆ εἶνε πλέον ἑνωμένη μὲτὰ οὐράνια. Ὑπάρχει τώρα γέφυρα. Κι ὅπως ὁ Χριστὸς κατέβηκε στὴ γῆ, ἔτσι καλεῖ τώρα ἐμᾶς ν᾽ ἀνεβοῦμε ἀπὸ τὴ γῆ στὸν οὐρανό.
Μπρὸς ἀδέρφια μου, πατῆστε τὰ σκαλιά! Καὶ τὸ πρῶτο σκαλί, ποὺ γιὰ νὰ τὸ πατήσῃς χρειάζεται ἀπόφασι ἡρωική, γράφει «Μετανοεῖτε» (Ματθ. 3,2· 4,17) . Κι ἅμα πατήσῃς τὸ πρῶτο σκαλί, θ᾽ ἀποκτήσῃς φτεροῦγες ἀετοῦ καὶ θ᾽ ἀνεβαίνῃς ψηλά,ἐκεῖ ποὺ εἶνε ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι, γιὰ νὰ πῇς· «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος σαβαώθ, πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης» (θ. Λειτ.· βλ. Ἠσ. 6,3)· ἀμήν.
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ποὺ ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Γεννήσεως Χριστοῦ ὁδ. Χριστοκοπίδου 12, Ψυρρῆ - Ἀθῆναι τὴν 25-12-1959 βράδυ.
