ΑΓΩΝΑΣ ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ: Ο Ιερός Χρυσόστομος για την Αγγελική ζωή των μοναχών

Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2020

Ο Ιερός Χρυσόστομος για την Αγγελική ζωή των μοναχών

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ

Τίποτα δεν προκαλεί τόση παραφροσύνη και δεν οδηγεί στον γκρεμό, τίποτε δεν συντελεί τόσο στην απώλεια των μελλοντικών αγαθών, όσο η προσήλωση σε αυτά τα φθαρτά. Τίποτε δεν συντελεί στο να απολαμβάνει κανείς και τα εδώ αγαθά και τα εκεί, όσο η προτίμηση των ουρανίων από οτιδήποτε άλλο στην επίγεια ζωή μας. Διότι τι λέγει ο ίδιος ο Χριστός;

: «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν(:Ζητείτε, πρώτα από όλα και πάνω από όλα, την βασιλεία του Θεού και την αρετή που θέλει από σας ο Θεός, και όλα αυτά τα επίγεια αγαθά θα σας δοθούν μαζί με τα ανεκτίμητα αγαθά της βασιλείας των ουρανών)»[Ματθ.6,33]. Καθόσον βέβαια εάν δεν υπήρχε δυνατότητα αποκτήσεως των ουρανίων αγαθών, δεν έπρεπε τότε ούτε τα επίγεια να επιθυμεί κανείς. Τώρα όμως, εάν λάβει εκείνα, είναι δυνατόν να αποκτήσει και τα επίγεια· και όμως ορισμένοι ούτε και έτσι πείθονται, αλλά ομοιάζουν με αναίσθητους λίθους και επιδιώκουν τις σκιές της ηδονής.

Αλλά ποιο είναι το ευχάριστο στην παρούσα ζωή; Ποιο το τερπνό; Διότι θέλω σήμερα να σας μιλήσω με μεγαλύτερη παρρησία. Θα ανεχτείτε, όμως, να μάθετε ότι η ζωή εκείνη που θεωρείται δύσκολη και φορτική, δηλαδή η ζωή των μοναχών και των αφοσιωμένων στον Θεό ανθρώπων, είναι κατά πολύ γλυκύτερη και ποθητή από τη ζωή αυτήν που νομίζουμε εύκολη και ελαφριά. Και μάρτυρες της υπεροχής αυτής είστε εσείς, που πολλές φορές ζητήσατε τον θάνατο ως λυτρωτή από τις δυσκολίες και τις στενοχώριες σας και μακαρίσατε εκείνους που ζουν στα όρη, στα σπήλαια, που δεν ήλθαν σε γάμο και ζουν την χωρίς κοσμικές φροντίδες ζωή, ενώ εσείς που είστε τεχνίτες ή στρατιώτες ή ζείτε απλώς έτσι χωρίς κανένα σκοπό και περνάτε την ημέρα σας στις σκηνές του θεάτρου και της ορχήστρας, είστε γεμάτοι από τυραννικές φροντίδες και προβλήματα· καθόσον από τα θέατρα και τις ορχήστρες, αν και υπάρχει η αντίληψη ότι αναβλύζουν από εκεί αμέτρητες ηδονές και πηγές ευφροσύνης, εντούτοις από εκεί προέρχονται κατά τρόπο ανυπολόγιστο τα πιο φαρμακερά βέλη. Διότι, εάν κάποιος αιχμαλωτιστεί από τον έρωτα κάποιας από τις γυναίκες της ορχήστρας, θα βασανιστεί περισσότερο από όσο θα βασανιζόταν σε μύριες εκστρατείες και σε μύριες αποδημίες και θα ζει σε αθλιότερη κατάσταση από μία πόλη πολιορκούμενη.

Αλλά όμως για να μην εξετάσουμε τώρα εκείνα, αφού τα αφήσουμε στη συνείδηση αυτών που έχουν γίνει αιχμάλωτοι αυτού του πάθους, εμπρός να ομιλήσουμε για τη ζωή των πολλών εν γένει, και θα βρούμε ότι υπάρχει τόση διαφορά μεταξύ των δύο αυτών τρόπων ζωής, όση διαφορά υπάρχει μεταξύ λιμένος και πελάγους, που συνεχώς σαρώνεται από τους ανέμους. Πρόσεχε λοιπόν από τον τόπο διαμονής τα προοίμια της ευημερίας· διότι οι μοναχοί, αφού απέφυγαν τις αγορές και τις πόλεις και τους κοσμικούς θορύβους, προτίμησαν τη ζωή στα όρη, η οποία δεν έχει τίποτε το κοινό προς τα παρόντα πράγματα, ούτε βιοτική λύπη, ούτε οδύνη, ούτε τόσο μεγάλη φροντίδα, ούτε κινδύνους, ούτε επιβουλές, ούτε φθόνο, ούτε ζηλοτυπία, ούτε παράλογους έρωτες, ούτε τίποτε άλλο παρόμοιο.

Από την εδώ ζωή ήδη μελετούν τα της ουρανίου βασιλείας, μιλώντας με τις κοιλάδες, τα όρη, τις πηγές, την ησυχία και την ηρεμία και πριν από όλα αυτά με τον Θεό. Και το δωμάτιό τους είναι καθαρό από κάθε θόρυβο, ενώ η ψυχή τους είναι ελεύθερη από κάθε πάθος και ασθένεια, λεπτή και ελαφριά και πιο καθαρή από αυτόν τον λεπτότατο αέρα. Το έργο τους όμως είναι όμοιο με το έργο που είχε ο Αδάμ στην αρχή και πριν από την αμαρτία, όταν φορούσε ως ένδυμα τη δόξα και μιλούσε με τον Θεό με παρρησία και κατοικούσε στον τόπο εκείνο που ήταν γεμάτος από μακαριότητα. Πράγματι, ως προς τι αυτοί είναι κατώτεροι από τον Αδάμ, όταν, πριν από την παρακοή, τοποθετήθηκε να καλλιεργεί τον παράδεισο; Δεν είχε καμία βιοτική φροντίδα· όμως ούτε και αυτοί έχουν. Μιλούσε με τον Θεό με καθαρή συνείδηση· το ίδιο κάνουν και αυτοί· ή μάλλον έχουν μεγαλύτερη παρρησία από εκείνον, τόσο μεγαλύτερη, όσο μεγαλύτερη χάρη έχουν απολαύσει με τη χορηγία του αγίου Πνεύματος.

Έπρεπε λοιπόν να τα βλέπετε αυτά οι ίδιοι με τα μάτια σας, επειδή όμως δεν θέλετε, αλλά περνάτε τον καιρό σας μέσα στους θορύβους και τις αγορές, θα σας τα παρουσιάσω έστω και δια του λόγου, για να γνωρίσετε ένα μόνο μέρος από τον τρόπο ζωής τους, διότι δεν είναι δυνατόν να εξετάσουμε ολόκληρο τον βίο εκείνων. Αυτοί οι φωστήρες της οικουμένης, όταν ανατείλει ο ήλιος, μάλλον δε πολύ πριν από την ανατολή, αφού σηκωθούν από το κρεβάτι τους, υγιείς, γεμάτοι πνευματική διαύγεια και νηφαλιότητα- διότι ούτε καμία λύπη και φροντίδα δεν τους ενοχλεί, ούτε βάρος στο κεφάλι τους και πόνος και στενοχώρια, ούτε τίποτε άλλο παρόμοιο από αυτά, αλλά ζουν σαν άγγελοι στον ουρανό-· αφού λοιπόν σηκωθούν από το κρεβάτι τους πολύ νωρίς το πρωί γεμάτοι από χαρά και ευχαρίστηση και αφού στήσουν ένα χορό όλοι μαζί , με χαρούμενη συνείδηση και με ένα στόμα όλοι μαζί, ψάλλουν ύμνους στον Θεό των όλων και Τον δοξολογούν και Τον ευχαριστούν για όλες τις ευεργεσίες Του, τις ατομικές και τις κοινές. Ώστε λοιπόν εάν θέλετε, αφού αφήσουμε τον Αδάμ, ας ρωτήσουμε ως προς τι διαφέρει των αγγέλων ο χορός αυτός που ψάλλει στη γη κα λέγει: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία»[Λουκ.2,4].

Ακόμη μάλιστα και η ενδυμασία τους είναι αντάξια της αρετής τους· διότι βέβαια δεν είναι στολισμένοι σαν εκείνους που περιφέρονται με τους χιτώνες τους στις οδούς, τους μαλθακούς και χαυνωμένους, αλλά σαν τους μακαρίους εκείνους αγγέλους, τον Ηλία, τον Ελισαίο, τον Ιωάννη και τους αποστόλους, των οποίων τα ενδύματα ήσαν κατασκευασμένα, άλλων από τρίχες αιγών, άλλων από τρίχες καμήλων, για ορισμένους μάλιστα από αυτούς υπήρξαν αρκετά και μόνο τα δέρματα των ζώων και αυτά πολύ πεπαλαιωμένα.

Έπειτα, αφού ψάλουν τους ύμνους εκείνους και κάμψουν τα γόνατα, παρακαλούν τον Θεό που εξύμνησαν, για πράγματα τα οποία ορισμένοι ούτε και να τα σκεφτούν μπορούν με ευκολία. Διότι τίποτε από τα παρόντα δεν ζητούν και κανένα λόγο δεν κάνουν για αυτά, αλλά ζητούν να μπορέσουν να σταθούν με παρρησία προ του φοβερού βήματος, όταν θα έλθει ο μονογενής Υιός του Θεού να κρίνει ζώντες και νεκρούς, και κανένας να μην ακούσει τη φοβερή εκείνη φωνή, που λέει: «ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐκ οἶδα ὑμᾶς(:“αληθινά σας λέγω δεν σας γνωρίζω”)»[Ματθ.25,12], και ακόμη να διανύσουν τον επίπονο αυτόν βίο με καθαρή συνείδηση και πολλή προκοπή σε έργα αρετής και να πλεύσουν με γαλήνη το φοβερό πέλαγος. Προΐσταται μάλιστα αυτών κατά την προσευχή αυτήν ο πατέρας, ο ηγούμενός τους. Στη συνέχεια, αφού σηκωθούν και τελειώσουν τις αγίες εκείνες και συνεχείς προσευχές, με την ανατολή του ηλίου μεταβαίνει ο καθένας στην εργασία του, συγκεντρώνοντας με τον τρόπο αυτόν πολλά έσοδα για αυτούς που έχουν ανάγκη.

Πού είναι τώρα εκείνοι που παραδίδουν τους εαυτούς τους στους διαβολικούς χορούς και τα πορνικά τραγούδια και συχνάζουν στα θέατρα; Και βέβαια ντρέπομαι να τους φέρω στη μνήμη μου, αλλά όμως χάριν της δικής σας ασθένειας είναι ανάγκη να το κάνω και αυτό. Καθόσον και ο Παύλος λέγει: «ἀνθρώπινον λέγω διὰ τὴν ἀσθένειαν τῆς σαρκὸς ὑμῶν. ὥσπερ γὰρ παρεστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ ἀκαθαρσίᾳ καὶ τῇ ἀνομίᾳ εἰς τὴν ἀνομίαν, οὕτω νῦν παραστήσατε τὰ μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ δικαιοσύνῃ εἰς ἁγιασμόν(:Χρησιμοποιώ ανθρώπινες εικόνες και εκφράσεις εξαιτίας της αδυναμίας της ανθρώπινης φύσεώς σας, η οποία ακόμη είναι σαρκική και για αυτό η άσκηση της αρετής σάς φαίνεται δουλεία. Όπως δηλαδή προσφέρατε τα μέλη σας να υπηρετούν ως δούλοι την αμαρτία, που κάνει τον άνθρωπο ακάθαρτο και παραβάτη του νόμου, για να διαπράττετε την ανομία, έτσι τώρα να προσφέρετε τα μέλη σας να υπηρετούν την ενάρετη ζωή, για να προοδεύετε σε αγιότητα)»[Ρωμ.6,19].

Και εμείς λοιπόν εμπρός ας εξετάσουμε παράλληλα και τον χορό που απαρτίζουν στη σκηνή του θεάτρου οι πορνευόμενες γυναίκες και οι θηλυπρεπείς νέοι και τον χορό των μακαρίων αυτών μοναχών από πλευράς ηδονής, εξαιτίας της οποίας μάλιστα πολλοί από τους ράθυμους νέους συλλαμβάνονται στις παγίδες αυτών. Και θα βρούμε πράγματι να υπάρχει τόση διαφορά μεταξύ των δύο αυτών χορών, όση θα υπήρχε εάν κάποιος είχε ακούσει αγγέλους να ψάλλουν στον ουρανό την παναρμόνια εκείνη μελωδία, και σκύλους και χοίρους να ουρλιάζουν και να μουγκρίζουν επάνω στην κοπριά. Διότι με τα μεν στόματα των μοναχών δοξάζεται ο Χριστός, με τη γλώσσα όμως εκείνων υμνείται ο διάβολος. Μήπως όμως εκεί ηχούν αυλοί μαζί με τη χωρίς καμία αξία φωνή τους και την απαίσια όψη τους, καθώς φουσκώνουν οι σιαγόνες τους και τεντώνουν τα νεύρα τους; Αλλά και στην περίπτωση των μοναχών ενηχεί η χάρις του αγίου Πνεύματος, η οποία χρησιμοποιεί τα στόματα των αγίων αντί αυλού, κιθάρας και φλογέρας. Μάλλον δε όσα και να πω, δεν θα μπορέσω να παρουσιάσω την πνευματική ηδονή, γι΄αυτούς που δεν είναι προσκολλημένοι στη λάσπη και το χώμα. Για τον λόγο αυτόν και θα ήθελα να πάρω κάποιον από αυτούς τους μανιακούς και να τον οδηγήσω εκεί και να του δείξω τον χορό αυτών των αγίων και δε θα χρειαζόταν στο εξής κανένας λόγος μου. Αλλά όμως έστω και αν ομιλώ προς ανθρώπους με γήινα φρονήματα, θα προσπαθήσω με τον λόγο, έστω και κατά ελάχιστον από τη να τους αποσύρω λάσπη και τον βούρκο.

Λοιπόν από μεν τα θέατρα ο ακροατής δέχεται κατευθείαν το πυρ του παράλογου έρωτος. Διότι, σαν να μην αρκούσε η παρουσία της πόρνης για του ανάψει τη σκέψη, του προστίθεται και η καταστροφή από τη φωνή της, ενώ στην περίπτωση των μοναχών και αν ακόμη η ψυχή πάσχει από κάτι παρόμοιο, το αποβάλλει αμέσως. Όχι μόνο μάλιστα η φωνή, ούτε και η όψη, αλλά και η ενδυμασία ερεθίζει ακόμη περισσότερο τους θεατές. Και αν ο προσηλωμένος στην ύλη και αδιάφορος θεατής συμβεί να είναι κάποιος πτωχός, από το θέαμα θα αγανακτήσει πολλές φορές και θα πει στον εαυτό του ότι ‘’η μεν πόρνη και ο θηλυπρεπής νέος, αν και είναι παιδιά μαγείρων και υποδηματοποιών, πολλές φορές δε και δούλων ακόμα, ζουν μέσα σε τόση τρυφή, ενώ εγώ, αν και είμαι ελεύθερος, και κατάγομαι από ελεύθερους γονείς, προτιμώντας τους δικαίους τόπους, δεν μπορώ ούτε στον ύπνο μου να τα φανταστώ αυτά’’, αλλά αφού κατακυριευτεί με τον τρόπο αυτόν από τη στενοχώρια θα φύγει. Στην περίπτωση των μοναχών όμως δεν συμβαίνει τίποτε το παρόμοιο, αλλά το εντελώς αντίθετο. Διότι, όταν δει τα παιδιά των πλουσίων και τους απογόνους των ενδόξων προγόνων να φορούν τέτοιου είδους ενδύματα, που δεν τα φορούν ούτε οι τελευταίοι από τους πτωχούς, και να χαίρονται εξαιτίας αυτού, σκεφτείτε πόση παρηγορία της πτωχείας παίρνει και φεύγει. Και αν συμβεί να είναι πλούσιος, αναχωρεί, αφού σωφρονιστεί, γενόμενος καλύτερος.

Επίσης, στο μεν θέατρο, όταν δουν την πόρνη να στολίζεται με χρυσά κοσμήματα, ο μεν πρώτος θα στενοχωρηθεί κα θα θρηνήσει βλέποντας τη γυναίκα του να μην έχει τίποτε παρόμοιο, ενώ οι πλούσιοι θα περιφρονήσουν και θα εγκαταλείψουν τις συζύγους τους εξαιτίας αυτού του θεάματος. Διότι όταν η πόρνη προβάλλει στους θεατές κατά τρόπο προκλητικό και την ενδυμασία και το βλέμμα, και τη φωνή και το βάδισμα και τα πάντα, φεύγουν εκείνοι από εκεί κατακυριευμένοι από τη φλόγα εκείνη και μεταβαίνουν έτσι αιχμάλωτοι στα σπίτια τους. Από εδώ προέρχονται οι ύβρεις και οι ατιμώσεις, από εδώ οι περιφρονήσεις, οι διαμάχες και ο καθημερινοί θάνατοι. Από εδώ γίνεται ανυπόφορη η ζωή για αυτούς που αιχμαλωτίζονται από την πόρνη και η νόμιμη σύζυγος προκαλεί στο εξής αηδία, και τα παιδιά δεν είναι αγαπητά όπως πρώτα, και γίνονται όλα άνω κάτω στο σπίτι, και φαίνεται ότι ενοχλείται και από αυτήν ακόμη την ηλιακή ακτίνα. Όμως δεν προκαλείται καμία παρόμοια αποστροφή προς τη σύζυγό του από τους χορούς των μοναχών, αλλά θα δεχτεί η σύζυγος τον άντρα της που τους έχει επισκεφτεί ήμερο και πράο, απαλλαγμένο από κάθε παράλογη ηδονή και θα είναι η συμπεριφορά του περισσότερο ευχάριστη τώρα, παρά προηγουμένως. Ο μεν χορός λοιπόν των θεάτρων γεννά κακά, των δε μοναχών αγαθά. Και ο μεν ένας από πρόβατα δημιουργεί λύκους, ενώ ο άλλος από λύκους δημιουργεί αρνιά.

Ωστόσο, φαίνεται πως δεν είπαμε τίποτε ακόμη για την ηδονή. Και τι θα μπορούσε να υπάρξει πιο ευχάριστο από το να μην ταράσσεται, ούτε να υποφέρει η ψυχή του ανθρώπου, ούτε να στενοχωριέται και να αναστενάζει; Πλην όμως πρέπει να συνεχίσουμε ακόμη τον λόγο και ας εξετάσουμε την απόλαυση που χαρίζει κάθε ένα από αυτά τα άσματα και τα θεάματα· και θα δούμε ότι η μεν μία διαρκεί μόνο μέχρι την εσπέρα, όσο χρόνο δηλαδή ο θεατής βρίσκεται στο θέατρο, ενώ ύστερα τον κάνει να υποφέρει φοβερότερα από ό,τι εάν του είχε καρφωθεί ένα πάρα πολύ αιχμηρό αντικείμενο μέσα του, ενώ αυτή που προέρχεται από τους μοναχούς αυξάνει συνεχώς μέσα στις ψυχές των θεατών και προκαλεί αγαθές σκέψεις και συνεχή ευφορία. Καθόσον και τον τύπο των αντρών αυτών-των μοναχών- και το ευχάριστο του τόπου και τη γλυκύτητα της συμπεριφοράς και την καθαρότητα του τρόπου ζωής τους και τη χάρη του ωραιότατου και πνευματικού αυτού άσματος να διατηρούν σταθερά μέσα τους σε όλη τη ζωή τους. Αυτοί λοιπόν που απολαμβάνουν διαρκώς αυτά τα λιμάνια, αποφεύγουν στο εξής τους θορύβους του κόσμου σαν κάποια κακοκαιρία.

Και αποτελούν ευχάριστο θέαμα οι μοναχοί για αυτούς που τους επισκέπτονται και τους βλέπουν, όχι μόνο όταν ψάλλουν και προσεύχονται, αλλά και όταν είναι προσηλωμένοι στις ιερές Γραφές. Διότι μόλις τελειώσουν την προσευχή, άλλος μεν παίρνει το βιβλίο του Ησαΐα και συνομιλεί με αυτόν, άλλος συνομιλεί με τους αποστόλους μέσα από τη διδασκαλία τους που μελετά και άλλος μελετά τα συγγράμματα άλλων αγίων και φιλοσοφεί περί του Θεού, περί του σύμπαντος, περί των ορατών, περί των αοράτων, περί των αισθητών, περί των πνευματικών περί της ευτελείας της παρούσης ζωής και περί του μεγαλείου της μελλούσης.

Ακόμη τρέφονται με άριστη τροφή θέτοντας στην τράπεζά τους όχι ψημένες σάρκες άλογων ζώων, αλλά τρέφονται με τα λόγια του Θεού, που είναι γλυκύτερα από μέλι και την κηρήθρα, που είναι μέλι θαυμάσιο και πολύ καλύτερο από εκείνο με το οποίο ο Ιωάννης ο Βαπτιστής τρεφόταν την παλαιά εποχή στην έρημο. Διότι αυτό το μέλι δεν το συγκεντρώνουν ορισμένες άγριες μέλισσες, που κάθονται επάνω στα λουλούδια, ούτε καθιστούν γλυκιά τη δροσιά και την εναποθέτουν στις κυψέλες, αλλά το κατασκευάζει η χάρη του αγίου Πνεύματος και το εναποθέτει, αντί των κηρηθρών, των κυψελών, και των σπηλαίων, στις ψυχές των πιστών, ώστε, εκείνος που θέλει, να μπορεί να τρώει συνεχώς χωρίς φόβο. Αυτές λοιπόν τις μέλισσες μιμούμενοι και αυτοί, πετούν γύρω από τις κηρήθρες των αγίων βιβλίων, αποκομίζοντας από αυτά μεγάλη ηδονή.

Και εάν θέλεις να γνωρίσεις την τράπεζα εκείνων, πλησίασε και θα ακούσεις να λένε τέτοια λόγια, που είναι όλα ευχάριστα και γλυκά και γεμάτα από πνευματική ευωδία. Κανέναν αισχρό λόγο δεν μπορούν να πουν τα στόματα εκείνα, ούτε ευτράπελο, ούτε σκληρό, αλλά όλα όσα λένε είναι αντάξια των ουρανών. Και δεν θα αποτύγχανε κανείς εάν παρομοίαζε τα μεν στόματα των πολλών ανθρώπων, που περιφέρονται στην αγορά και κάνουν σαν λυσσασμένοι για τα βιοτικά πράγματα, με οχετούς κάποιου βούρκου, τα δε στόματα των μοναχών με πηγές που ρέουν μέλι και αναβλύζουν νάματα καθαρά. Και εάν κάποιος δυσανασχέτησε επειδή ονόμασα τα στόματα των πολλών ανθρώπων «οχετούς κάποιου βούρκου», ας γνωρίζει ότι το είπα αυτό από πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Διότι η αγία Γραφή δεν ακολουθεί αυτό το μέτρο, αλλά χρησιμοποιεί άλλο πολύ χειρότερο παράδειγμα. Διότι λέγει ο Ψαλμωδός: «ἰὸς ἀσπίδων ὑπὸ τὰ χείλη αὐτῶν(:Δηλητήριο οχιάς υπάρχει κάτω από τα χείλη τους)»[Ψαλμ.139,4] και «τάφος ἀνεῳγμένος ὁ λάρυγξ αὐτῶν(:ο λάρυγγάς τους είναι τάφος ανοικτός, από τον οποίο εξέρχονται δυσωδίες)»[ Ψαλμ. 5,10]. Όμως δεν είναι παρόμοια τα στόματα των μοναχών, αλλά είναι γεμάτα από πολλή ευωδία.

Και έτσι μεν έχουν τα των μοναχών, ποιος όμως ανθρώπινος λόγος θα παραστήσει τα όσα συμβαίνουν στον ουρανό; Ποιος νους μπορεί να τα συλλάβει; Το αγγελικό τέλος τους, την ανέκφραστη μακαριότητα, τα απόρρητα αγαθά; Ίσως σε πολλούς τώρα να άναψε η φλόγα και να κυριευτείτε από την επιθυμία να μιμηθείτε αυτόν τον ενάρετο τρόπο ζωής· ποιο όμως το κέρδος, όταν έχετε την φλόγα αυτήν μόνο όσο βρίσκεστε εδώ που μιλάμε, και όταν φύγετε, θα σβήσετε αυτήν και θα μαραθεί ο πόθος σας αυτός;

Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε για να μη συμβεί αυτό; Όσο ακόμη ο πόθος σου αυτός είναι θερμός, πήγαινε προς εκείνους τους αγγέλους [:τους μοναχούς] και κάνε να αυξηθεί η φλόγα του περισσότερο· διότι ο δικός μου λόγος δε θα μπορέσει να τον ανάψει τόσο, όσο η ίδια η θέα των πραγμάτων που σας περιγράφω με τα λόγια μου. Μην πεις: «Θα συζητήσω με τη σύζυγό μου και θα τακτοποιήσω πρώτα τα προβλήματά μου». Η αναβολή αυτή είναι αρχή της ραθυμίας. Άκουσε ότι κάποιος θέλησε να αποχαιρετήσει τους ανθρώπους της οικίας του και δεν τον άφησε ο προφήτης: «Καὶ κατέλιπεν Ἑλισαιὲ τὰς βόας καὶ κατέδραμεν ὀπίσω Ἠλιοὺ καὶ εἶπε· καταφιλήσω τὸν πατέρα μου καὶ ἀκολουθήσω ὀπίσω σου· καὶ εἶπεν Ἠλιού· ἀνάστρεφε, ὅτι πεποίηκά σοι(:ο Ελισαίος εννόησε την συμβολική αυτή πράξη του Ηλία, εγκατέλειπε τα βόδια του και έτρεξε όπισθεν του Ηλία και του είπε: “επίτρεψέ μου να μεταβώ, για να αποχαιρετήσω και να καταφιλήσω τον πατέρα μου, και έπειτα θα σε ακολουθήσω”. Ο δε Ηλίας του είπε: “Γύρνα πίσω και μην πας εκεί, διότι σε έχω καταστήσει προφήτη”)»[Γ΄Βασ.19,20].

Και γιατί λέγω ‘’να αποχαιρετήσει’’; Να θάψει τον πατέρα του θέλησε ο μαθητής, και ούτε αυτό του επέτρεψε ο Χριστός[ βλ. Λουκ.9.59-60: «Εἶπε δὲ πρὸς ἕτερον· ἀκολούθει μοι· ὁ δὲ εἶπε· Κύριε, ἐπίτρεψόν μοι ἀπελθόντι πρῶτον θάψαι τὸν πατέρα μου. εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ἄφες τοὺς νεκροὺς θάψαι τοὺς ἑαυτῶν νεκρούς· σὺ δὲ ἀπελθὼν διάγγελε τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ(:Και είπε ο Ιησούς προς κάποιον άλλο μαθητή: “Έλα μαζί μου”. Και εκείνος είπε· “Κύριε, δώσε μου την άδεια να πάω πρώτα να θάψω τον πατέρα μου και έπειτα να σε ακολουθήσω”. Ο Ιησούς, όμως,(διότι ήθελε να τον προφυλάξει από τις συνήθεις κληρονομικές διαφορές που επακολουθούν τον θάνατο του πατέρα) του είπε: “Άφησε τους πνευματικώς νεκρούς, τους ανθρώπους που δεν πιστεύουν σε Εμένα, να θάψουν τους νεκρούς τους. Εσύ όμως μαζί με τους άλλους μαθητές μου, πήγαινε και κήρυττε στους ανθρώπους τη βασιλεία του Θεού”)»]. Αν και βέβαια ποιο πράγμα σου φαίνεται τόσο αναγκαίο, όσο η κηδεία του πατέρα σου; Όμως ούτε αυτό το επέτρεψε ο Κύριος.

Για ποιον λόγο λοιπόν; Διότι ο διάβολος παραμονεύει με αλύγιστη την ορμή του για να μπορέσει να επιτύχει κάποια διείσδυση· και εάν συμβεί να βρει μικρή βιοτική φροντίδα και αναβολή, δημιουργεί μεγάλη αδιαφορία. Για τούτο και κάποιος συμβουλεύει: «Μὴ ἀναβάλλου ἡμέραν ἐξ ἡμέρας(:μην αναβάλλεις από τη μία στην άλλη ημέρα)»[Σοφ. Σειράχ, 5,7]. Διότι έτσι θα μπορέσεις να επιτύχεις περισσότερα πράγματα, έτσι και οι υποθέσεις του σπιτιού σου θα ρυθμιστούν καλύτερα. Διότι λέγει: «Ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν»[Ματθ.6,33]. Γιατί εάν εμείς απαλλάσσουμε από κάθε φροντίδα εκείνους που αδιαφορούν για τις δικές τους υποθέσεις και επιφορτίζονται τις δικές μας, πολύ περισσότερο θα το κάνει αυτό ο Θεός, ο οποίος επιδεικνύει και χωρίς αυτά τη φροντίδα Του και την πρόνοιά Του.

Δεν πρέπει λοιπόν να επιδεικνύεις μεγάλη φροντίδα για τα δικά σου θέματα, αλλά να τα εμπιστεύεσαι στον Θεό. Διότι, εάν φροντίσεις εσύ, φροντίζεις ως άνθρωπος, αν όμως δείξει πρόνοια ο Θεός, προνοεί ως Θεός. Μην φροντίσεις γι’ αυτά, αδιαφορώντας για τα σπουδαιότερα, διότι ο Θεός δε θα δείξει πολύ ενδιαφέρον γι ‘αυτά. Για να προνοεί λοιπόν σε μεγάλο βαθμό γι’ αυτά ο Θεός, εμπιστεύσου όλα αυτά σε Αυτόν. Διότι εάν εσύ ο ίδιος ασχοληθείς με αυτά αφήνοντας τα πνευματικά, δεν θα δείξει μεγάλη πρόνοια γι' αυτά ο Θεός. Επομένως, για να έχουν καλή εξέλιξη τα θέματά σου και να απαλλαγείς από κάθε φροντίδα, φρόντισε για τα πνευματικά και περιφρόνησε τα υλικά· διότι έτσι και τη γη θα επιτύχεις μαζί με τον ουρανό και τα μελλοντικά αγαθά θα επιτύχεις, με τη χάρη και την φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, στον Οποίον ανήκει η δόξα και η δύναμη στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

· https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-matthaeum.pdf

· Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ),εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 11^Α, Υπόμνημα στον Ευαγγελιστή Ματθαίο, επιλογές από την ομιλία ΞΗ΄, σελίδες 381-399.

· Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 68, σελ. 80- 91 .

· Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

· Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.