Ο άλλος κάτοχος του παπικού δακτυλιδίου, μητροπολίτης Μαυροβουνίου Αμφιλόχιος, δεν υπολείπεται σε φιλοπαπικό φρόνημα
πρώτο μέρος δεύτερο μέρος
Μετά την
παραίτηση του πάπα Βενέδικτου το Φεβρουάριο του 2013 (και πριν από την εκλογή
του νυν πάπα Φραγκίσκου) προσκεκλημένος σε μία τηλεοπτική εκπομπή[6] μίλησε
για τις σχέσεις του και γνωριμίες με διάφορους πάπες.
«Τρέφω
ιδιαίτερη εκτίμηση προς το πρόσωπο του νυν πάπα Βενεδίκτου ΙΣΤ΄.
Γνωρίζω
και άλλους δύο πάπες. Τον πάπα Παύλο ΣΤ', τον επισκέφτηκα το 1965».
Ας
φωτίσουμε λίγο περισσότερο αυτό το γεγονός, το ότι έγινε δεκτός από τον πάπα
Παύλο ΣΤ' το 1965. Πρόκειται τότε για έναν νεαρό φοιτητή, λαϊκό, ηλικίας μόλις
27 ετών (ο Αμφιλόχιος γεννήθηκε το 1938), ξένο, ο οποίος βρέθηκε στη Ρώμη για
μεταπτυχιακές του σπουδές. Τι ισχυρές διασυνδέσεις πρέπει να έχει κανείς για να
γίνει δεκτός από τον πάπα, έχοντας αυτή την ιδιότητα! Μέσῳ κρατικής πρεσβείας
βέβαια αυτό μπορεί να γίνει εφικτό. Ο νεαρός, λοιπόν, τότε Ρίστο Ράντοβιτς
έφθασε το 1963 (σε ηλικία 25 ετών) στη Ρώμη για σπουδές του στο Παπικό
Ανατολικό Ινστιτούτο (Pontifical Oriental Institute, Pontificium Institutum Orientalium), το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Εταιρείας του
Ιησού, δηλαδή του γνωστού παπικού τάγματος των Ιησουιτών (ποιος του παρείχε την
υποτροφία; Είναι άλλο εδνιαφέρον ζήτημα...).
Εκεί έκανε την μεταπτυχιακή
του εργασία με θέμα «Η εκκλησιολογία εις ορθοδόξους Σέρβους», θέμα καθαρά
εκκλησιολογικό (=οικουμενιστικό), που ως γνωστόν βρίσκεται στο κέντρο
ενδιαφέροντος της ρωμαιοκαθολικής θεολογίας του 20ου αιώνα και ειδικά της Β'
Βατικανής Συνόδου. To ενδιαφέρον
της υπόθεσης βρίσκεται στο ότι εκείνη την εποχή -την εποχή του σκληρού
κομμουνισμού- για απλό πολίτη της Γιουγκοσλαβίας ήταν αδύνατο να βγει έξω από
τη χώρα και να πάει στο εξωτερικό. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι
κομμουνιστές μετά την ανάληψη της εξουσίας είχανε κλείσει τα σύνορα και οι
πολίτες δεν είχαν τη δυνατότητα ούτε το διαβατήριο να αποκτήσουν (παρόμοια
κατάσταση ίσχυε και σε άλλες κομμουνιστικές χώρες - Ρωσία, Αλβανία, κ.ο.κ). Ακόμα
πιο δύσκολη έξοδος από τη Γιουγκοσλαβία σ' όλη την περίοδο του κομμουνισμού
ήταν για εκείνους που δεν τελείωσαν την στρατιωτική τους θητεία -που ήταν άκρως
υποχρεωτική και αναπόφευκτη την περίοδο αυτή- και ο νυν Μητροπολίτης
Μαυροβουνίου δεν την έκανε ποτέ. Το διαβατήριο τότε αποκτάτο με την άδεια του
κομμουνιστικού κόμματος και στο εξωτερικό ταξίδευαν μόνο οι επιλεγμένοι. Ο
γέροντας Ιουστίνος βρισκόταν στη Μονή Τσέλιε υπό περιορισμό και παρακολούθηση
εκ μέρους του κομμουνιστικού κόμματος, και η γνωριμία μαζί του δεν θα μπορούσε
να βοηθήσει σε μία τέτοια υπόθεση, μάλλον το αντίθετο. Την ίδια εποχή (από το
1963) και στο ίδιο εκπαιδευτικό ίδρυμα (The Pontifical Oriental Institute) βρισκόταν για τις σπουδές του και ο νυν πατριάρχης
Βαρθολομαίος, εξ ού και η γνωριμία των δύο σήμερα επιφανών εκκλησιαστικών
ανδρών, η αρχή της οποίας προέρχεται από τη Ρώμη. Είναι ταυτοχρόνως και η εποχή
της διεξαγωγής της Β' Βατικανής Συνόδου. Το πρώτο λοιπόν στάδιο της εξειδίκευσης
στη θεολογική επιστήμη του νυν Μητροπολίτου Αμφιλοχίου - μετά την ολοκλήρωση
των προπτυχιακών σπουδών του στη Θεολογική Σχολή του Βελιγραδίου- που επιμελώς
αποσιωπάται, παραγκωνίζεται και παραμένει σχεδόν άγνωστο στο ευρύ κοινό, ήταν
στο Ιησουιτικό Ινστιτούτο στη Ρώμη. Από εκεί ήλθε μετά στην Αθήνα.
«Τον
Ιωάννη Παύλο Β'», συνεχίζει ο Μητροπόλιτης Αμφιλόχιος τον λόγο του στην
προαναφερθείσα εκπομπή, «τον επισκέφτηκα το 2003... Έχω εισέλθει και στον
προσωπικό του χώρο. Υπάρχει παρεκκλήσιον το οποίο έκανε ένας Σλοβένος, και εκεί
βρίσκονται κομματάκια του λειψάνου του Αποστόλου Πέτρου, ο οποίος εθεμελίωσε...
Αυτά βρέθηκαν σε 3-4ο στρώμα του σημερινού επιβλητικού ναού του Αγίου Πέτρου. Προσκύνησα
τα λείψανα, και επιθύμησα να μου δώσει ο πάπας ένα κομματάκι. Ακόμα και σήμερα
λυπάμαι, πρώτη φορά το ομολογώ, που δεν ζήτησα, σίγουρα θα μου το έδινε». Παραλίγο,
βλέπουμε, να εκστομίσει ολόκληρη την παπική κακοδοξία ότι ο Απόστολος Πέτρος
εθεμελίωσε την Εκκλησία της Ρώμης! Συγκρατήθηκε τελευταία στιγμή. Σ' αυτή τη
συνάντηση ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β' τους έδώσε -ήταν και αυτή τη φορά μαζί με
τον επίσκοπο Μπάτσκας Ειρηναίο- μια επιταγή των 100.000 ευρώ[7].
Της
συνάντησης του 2003 προηγήθηκε το πρώτο από κοινού ταξίδι του Μητροπολίτου
Αμφιλοχίου και του Επισκόπου Μπάτσκας Ειρηναίου στο Βατικανό και επίσκεψή τους
στον πάπα Ιωάννη Παύλο Β' το 1993. Η επίσκεψή τους αυτή έγινε λαθραίως και χωρίς
την προηγούμενη γνώμη και γνώση και συναίνεση της Ιεραρχίας της Σερβικής
Εκκλησίας. Ιδού πως την περιγράφει αργότερα ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος· «Η
συνάντηση με τον πάπα έγινε με μεγάλη επισημότητα. Μιλήσαμε πάνω από μία ώρα. Ο
πάπας είπε ότι πρόκειται για ιστορική συνάντηση, και όντως είναι, διότι είναι
πρώτη φορά που δύο ορθόδοξοι επίσκοποι Σέρβοι γίνονται δεκτοί από τον πάπα, ακόμα
από τον καιρό του Αγίου Σάββα». Σε μία επίσκεψη που κράτησε μία ολόκληρη
εβδομάδα είχαν πολλές συναντήσεις με καρδιναλίους και άλλα επίσημα πρόσωπα του
Βατικανού, επισκέψεις σε ιδρύματα, συμπροσευχές, ενώ στην βασιλική Santa Maria in Trastavere όπου ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος έκανε το κήρυγμα, «ήταν
μία από τις σπάνιες περιπτώσεις που είχα τόσο προσεκτικούς ακροατάς», όπως διαβεβαίωνε
αργότερα. Αυτή η επίσκεψη του 1993 έγινε όμως μερικούς μόνο μήνες μετά την
αναγνώριση της Κροατίας, Σλοβενίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ως ανεξαρτήτων
κρατών εκ μέρους του Βατικανού. Το Βατικανό ήταν πρώτο που ανεγνώρισε την
ανεξαρτησία των αποσπασθεισών τότε μερών της πρώην Γιουγκοσλαβίας, και αυτό
εκτόξευσε σε ύψος τις βιαιότητες, τα εγκλήματα και την αιματοχυσία. O Milan Bulajic στο βιβλίο
του «Διάλυση του κράτους της Γιουγκοσλαβίας 1989/1992 - έγκλημα κατά της
ειρήνης»[8]
γράφει· «Την απόφαση για οριστική διάλυση του κράτους της Γιουγκοσλαβίας την εκκίνησε
το Βατικανό...· αυτό συμφωνήθηκε στη συνάντηση του πάπα Ιωάννου Παύλου Β' με
τον ΥΠΕΞ της Γερμανίας Γκένσερ στο Βατικανό στις 29-11-2001».
Για τον
Βενέδικτο ΙΣΤ' συνεχίζει ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος στην ίδια εκπομπή· «Διαβάζω
τις μελέτες του, είναι ένας βαθυνούστατος θεολόγος, από τους λίγους στη
σύγχρονη Ευρώπη, με το θεολογικό του νου να βρίσκεται πολύ κοντά στην Ορθόδοξη
Ανατολή, παραπέμπει συχνά και στους Ορθοδόξους Πατέρες, και στα θεμέλιά τους...
[δεν ολοκλήρωσε εδώ την σκέψη του, σ.σ] ειδικά όταν γράφει για τον Ιησού από το
Ναζαρέτ -πρόκειται για το καινούργιο του βιβλίο, πολύ ενδιαφέρον- ο Βενέδικτος
ΙΣΤ' λοιπόν θεώρησε ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στα καθήκοντά
του, και αυτό τον τιμά».
Στο τέλος
διηγήθηκε ένα στιγμιότυπο από τη συνάντηση με τον πάπα Ιωάννη Παύλο Β'· «Να σας
πω κάτι από τη συζήτηση με τον μακαρίας μνήμης πάπα Ιωάννη Παύλο Β', στο γεύμα
στο σπίτι του. Ήσαν παρόντες δύο καρδινάλιοι, ήμασταν εμείς οι δύο ορθόδοξοι
επίσκοποι, και ένας σύμβουλός του Πολωνός, επίσκοπος. Και έτσι καθόμαστε και
συζητάμε, και θα πω εγώ - ενώ μου είχε πει νωρίτερα ο αδελφός Μπάτσκας κάτι
παρόμοιο, και τους λέω. Παναγιώτατε, αυτός ο αδελφός μου Μπάτσκας Ειρηναίος
λέει ότι θα ήταν πολύ επικίνδυνο ένας Μαυροβούνιος να γίνει πάπας Ρώμης. Γιατί,
απαντάει ο πάπας. Λόγῴ της υπερηφανείας Παναγιώτατε, του λέω [θεωρείται κοινώς
ότι οι Μαυροβούνιοι διακρίνονται για την υπερηφάνειά τους, σ.σ]. Βλέπετε ότι
συζητήσαμε και για αυτό το ζήτημα... [γελώντας]».
Ο Μητροπολίτης
Αμφιλόχιος συναντήθηκε και με τον νυν πάπα Φραγκίσκο τρείς φορές στο Βατικανό.
Πρώτη φορά κατά την ενθρόνισή του τον Μάρτιο του 2013, δεύτερη φορά τον
επισκέφτηκε μαζί με τον αδελφό Μπάτσκας Ειρηναίο τον Ιανουάριο του 2016, και
τρίτη φορά τον Ιούλιο του 2016, που ήταν πάλι παρόν και ο αδελφός Μπάτσκας
Ειρηναίος. Σύνολο βλέπουμε ότι ο Μητροπολίτης Αμφιλόχιος είχε (τουλάχιστον) οκτώ
συναντήσεις με διάφορους πάπες στο Βατικανό (Παύλο ΣΤ' - Ιωάννη Παύλο Β' -
Βενέδικτο ΙΣΤ' - Φραγκίσκο), κατά το διάστημα 1965-2016. Το ίδιο μπορεί να ισχυριστεί
και για τον επίσκοπο Μπάτσκας Ειρηναίο, και αυτός είχε (τουλάχιστον) οκτώ
συναντήσεις με διάφορους πάπες (Παύλο ΣΤ' - Ιωάννη Παύλο Β' - Βενέδικτο ΙΣΤ' -
Φραγκίσκο).
Ο
γραμματεύς της μητροπόλεως Μαυροβουνίου πρωτοπρεσβύτερος Obren Jovanovic σε επιστολή
του πρός την παπική Θεολογική Σχολή του Ζάγκρεμπ το 2012 γράφει· «Έχοντας υπόψη
την συνεργασία των ορθοδόξων και ρωμαιοκαθολικών θεολόγων των Θεολογικών Σχολών
Λιουμπλιάνας, Ζάγκρεμπ και Βελιγραδίου, η οποία καθιερώθηκε την δεκαετία του
'70 και '80 του 20ου αιώνος, μέσα στην οποία εξέχουσα θέση είχε ο Μητροπολίτης
Αμφιλόχιος, σας στέλνουμε...»[9]. Ακόμα
μία φορά επιβεβαιώνεται η συμμετοχή των καθηγητών της Θεολογικής Σχολής του
Βελιγραδίου στις οικουμενιστικές συναντήσεις και Συνέδρια με εξέχουσα θέση να
κατέχουν οι Ιουστινίται. Αυτό άλλωστε διαπιστώνεται και από τα τεύχη του
επίσημου περιοδικού του Σερβικού Πατριαρχείου της εποχής εκείνης, όπου υπάρχουν
ειδήσεις από τις συναντήσεις αυτές, με φωτογραφίες -στις οποίες διακρίνονται οι
Ιουστινίται, π.χ. ο πρώην Ερτζεγοβίνης Αθ. Γιέφτιτς- και τις ανάλογες
περιγραφές των δραστηριοτήτων και πορισμάτων τους. Την ίδια εποχή που στην
Ελλάδα επιμελούνται και κυκλοφορούν το βιβλίο «Ορθόδοξος Εκκλησία και
Οικουμενισμός»! Αλλά, αυτή είναι μια
άλλη ιστορία στην οποία, όπως είπαμε, δεν θα επεκταθούμε εδώ.
Είναι πλέον γνωστός ο λόγος του γέροντος Παϊσίου για τον
νυν Μαυροβουνίου Αμφιλόχιο Ράντοβιτς, που είπε σε μερικούς επισκέπτες του, και δημοσιεύεται
στο βιβλίο «Γέροντας Παϊσιος ο Αγιορείτης - Μαρτυρίες προσκυνητών», τ. Β', έκδ.
Αγιοτόκος Καπαδοκία 2012· «και τότε ο Γέροντας είπε κάτι ανατριχιαστικό για
εμάς, τους ανυποψίαστους: "Αυτός που λες, είναι φίδι κολοβό!". Τότε
απορήσαμε όλοι· τώρα πια όμως, με τις εξελίξεις στην Σερβική Εκκλησία,
αναγνωρίζουμε την σημασία και την αλήθεια των λόγων του».
Ο Μητροπολίτης
Αμφιλόχιος έχει ζήσει για ορισμένο χρονικό διάστημα μαζί με τον γέροντα Παΐσιο
στο κελί του στο Άγιον Όρος, κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην Ελλάδα -γεγονός
άλλωστε πολύ γνωστό στην Σερβική Εκκλησία, το οποίο ανέβασε στα ύψη την υπόληψή
του και δημιούργησε μία αύρα μυστικότητας γύρω από το πρόσωπό του- και σε
κάποιες εκπομπές και ομιλίες του έχει μεταφέρει σто σερβικό κοινό τις εμπειρίες
του από αυτήν την περίοδο, για π.χ. μία λεπτομερέστατη περιγραφή εμφανίσεως του
Χριστού στον Γέροντα, όπως του διηγιόταν τότε, λέει, ο ίδιος ο Γέροντας
Παϊσιος.
Αρχιμ. Συμεών (Βιλόφσκυ)
[3] Η λατινική λέξη «Pontifex»
κυριολεκτικά σημαίνει «Κατασκευαστής Γεφυρών» (pons+facere). Στην
συγκεκριμένη περίπτωση μάλλον περιγράφει την δημιουργία γεφυρών μεταξύ θεού και
ανθρώπων.
[5] Βλ. το περιοδικό της
Ρωμαιοκαθολικής Αρχιεπισκοπής του Ζάγκρεμπ Glas Concila, αρ. 51 (1643), 18-12-2005.
[6] https://www.youtube.com/watch?v=vHxdjTah7gk
- είναι ολιγόλεπτο απόσπασμα της εκπομπής που αφορά μόνο τον λόγο του για τους
πάπες.
