Ελπιδοφόρος Σ. Σωτηριάδης
Αφορμώμενος από την πρόσφατη δημοσίευση της απόφασης του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως προς το ζήτημα του Μητροπολίτη Πάφου Τυχικού, θεωρώ απαραίτητο να δημοσιεύσω αυτή την παρέμβαση λόγω του ότι διαδίδονται συστηματικά λανθασμένες πληροφορίες από κληρικούς και λαϊκούς κατά τις δημόσιες τοποθετήσεις τους. Πιστεύω ότι είναι καθήκον κάθε ανθρώπου να διερευνά την αλήθεια. Συνεπώς, έχοντας παρακολουθήσει την εξέλιξη και κλιμάκωση των γεγονότων σχετικά με τον Μητροπολίτη Τυχικό που προκλήθηκε από μια μερίδα των μελών της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, κατόπιν ανάμειξης και εξωτερικών επεμβάσεων, όπως η απόφαση της ίδιας της Ιεράς Συνόδου αναφέρει, πιστεύω ότι είναι υποχρέωσή μου να συμβάλω στο να διαλυθεί η σύγχυση που επικρατεί, να κατατεθεί η αλήθεια και να καταπολεμηθεί η συκοφαντία την οποία υφίσταται ο εν λόγω Αρχιερέας.
Ας πάρουμε, λοιπόν, τα πράγματα από την αρχή, δηλαδή από τις διαδικασίες. Κατ’ αρχάς, είναι φανερό ότι παραβιάστηκαν όλα τα άρθρα του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου που αφορούν την ποινική δικονομία περί προδικασίας.1 Δεν συστάθηκε καμία ανακριτική επιτροπή που να έλαβε κάποια καταγγελία (Κ.Χ. Παρ. Β΄ ΙΙ Α΄ §2.1), δεν έγινε διερεύνηση των «αδικημάτων» του Μητροπολίτη (Κ.Χ. Παρ. Β΄ ΙΙ Α΄ §12), δεν ορίστηκε κάποιος ανακριτής (Κ.Χ. Παρ. Β΄ ΙΙ Α΄ §13-4), ούτε ορίστηκε κάποιος Εκκλησιαστικός Εισαγγελέας που να συνέταξε επισήμως κάποιο κατηγορητήριο (Κ.Χ. Παρ. Β΄ ΙΙ Α΄ §15-16). Οι κατηγορίες που παρουσιάστηκαν ως κατηγορητήριο δεν υποβλήθηκαν με βάση την κανονική δομή που ορίζει το Καταστατικό (Κ.Χ. Παρ. Β΄ ΙΙ Α΄ §16.2), δεν απεστάλησαν στον κατηγορούμενο αντίγραφα των μαρτυρικών καταθέσεων, ενώ δεν δόθηκε το κατηγορητήριο και η κλήση κατά συγκεκριμένη ώρα και μέρα ώστε να εμφανισθεί ενώπιον Δικαστηρίου (Κ.Χ. Παρ. Β΄ ΙΙ Α΄ §19).
Πέρα από αυτή την πλήρη παραβίαση όλων των άρθρων που αφορούν την προδικασία, πολλές επίσης πτυχές της κύριας διαδικασίας που προβλέπει το Καταστατικό ΔΕΝ τηρήθηκαν από την Ιερά Σύνοδο. Δεν δόθηκε η ευκαιρία στον Μητροπολίτη Τυχικό να ασκήσει τα δικαιώματά του ως κατηγορούμενος, δηλαδή να προσκαλέσει την εξέταση μαρτύρων κατηγορίας ή υπεράσπισης, να έχει συνήγορο και να προβάλει ενστάσεις (Κ.Χ. Παρ. Β΄ ΙΙ Β΄ §26-27). Δεν κλήθηκαν μάρτυρες ούτε προσήχθησαν άλλα αποδεικτικά στοιχεία από τον Εκκλησιαστικό Εισαγγελέα (αφού δεν ορίστηκε εισαγγελέας) (Κ.Χ. Παρ. Β΄ ΙΙ Β΄ §31) και δεν διαθέτουμε πρακτικά της δίκης (Κ.Χ. Παρ. Β΄ ΙΙ Α΄ §39). Μάλιστα, η ίδια η Ιερά Σύνοδος που συνήλθε ως έκτακτη Σύνοδος μεταμορφώθηκε αυτόματα (άραγε ποιο άρθρο του Καταστατικού Χάρτη προβλέπει κάτι τέτοιο;) και εκτέλεσε χρέη τόσο Εκκλησιαστικού Εισαγγελέα όσο και Δικαστηρίου ταυτόχρονα! Κάτι τέτοιο υπερβαίνει τα όρια κάθε έννοιας δικαίου και λογικής.
Τέλος, ο Κατασταστικός Χάρτης ορίζει ότι, εφόσον υποβληθεί έκκλητο, η απόφαση του Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου δεν εφαρμόζεται μέχρι αυτό να εκδικαστεί. Μόνο σε περίπτωση καθαίρεσης ή αφορισμού η απόφαση έχει άμεσες συνέπειες (Κ.Χ. Ζ΄ §82). Αντιθέτως, λοιπόν, προς αυτή την καταστατική αρχή, η Ιερά Σύνοδος επέβαλε άμεσα στον Μητροπολίτη Τυχικό την απόφαση της έκπτωσης και τον απομάκρυνε από την θέση του αποκόπτοντας μάλιστα και το ήμισυ του μισθού του, χωρίς αυτό να προβλέπεται από τον Καταστατικό Χάρτη. Στην πράξη, οι ιεράρχες οι οποίοι καταδίκασαν τον Μητροπολίτη Τυχικό, μετέτρεψαν τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου σε κουρελόχαρτο και τον ποδοπάτησαν ξεδιάντροπα.
Κι όμως, παρόλο που ο Μητροπολίτης Τυχικός υπέστη όλες αυτές τις αδικίες και αυθαιρεσίες, δεν αντιτάχθηκε στις αποφάσεις της Συνόδου και δεν αντέδρασε στην πρωτοφανή και αδιαμφισβήτητη καταπάτηση του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου. Η Ιερά Σύνοδος αποφάνθηκε στις 22 Μαΐου την έκπτωση και άμεση απομάκρυνσή του από τον Μητροπολιτικό θρόνο της Πάφου και την υποχρέωσή του να καταθέσει ομολογία πίστεως στην οποία θα καταδικάζεται ο αποτειχισμός.1 Αν και αυτή η απόφαση της Συνόδου είναι αυθαίρετη και δεν στηρίζεται σε κανένα κανόνα της Εκκλησίας, καθότι δεν υπήρξε οποιαδήποτε κατηγορία ότι ο Μητροπολίτης Τυχικός ενστερνίζεται κάποια αίρεση, εντούτοις ο τελευταίος τήρησε τους όρους της απόφασης αυτής υπογράφοντας στις 18 Ιουνίου 2025 μια πλήρη ομολογία πίστεως, την οποία και απέστειλε σε όλα τα μέλη της Ιεράς Συνόδου.2 Ο λόγος που η Αρχιεπισκοπή Κύπρου, μέχρι και σήμερα, διαδίδει σε μέσα μαζικής επικοινωνίας ότι δεν έχει λάβει την ομολογία πίστεως παραμένει ακατανόητος. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τη σειρά του, παρόλο που αναγνώρισε ότι υπήρξαν πολλές παραλείψεις ως προς τις προβλέψεις του Καταστατικού Χάρτη, δικαίωσε αντικανονικά την απόφαση της Ιεράς Συνόδου.3 Ωστόσο, η Ιερά Σύνοδος μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμόσει τις αποφάσεις που η ίδια έλαβε στις 22 Μαΐου 2025 ισχυριζόμενη ότι δήθεν δεν έλαβε κάποια ομολογία πίστεως.
Ανεξάρτητα από όλες αυτές τις αυθαιρεσίες της Ιεράς Συνόδου, το πιο σημαντικό είναι η ίδια η ουσία του ζητήματος, το αν δηλαδή αληθεύουν αυτά για τα οποία ο Μητροπολίτης Τυχικός κατηγορείται, και αν αυτά είναι αρκετά ώστε να επιβληθεί σε αυτόν έκπτωση από τον Μητροπολιτικό του θρόνο.
Ως προς την πρώτη κατηγορία περί του θέματος της αποτείχισης, ο κληρικός για τον οποίο γίνεται λόγος στο πρώτο σημείο του ανακοινωθέντος1 σίγουρα δεν απεστάλη στην Θεσσαλονίκη από τον Μητροπολίτη Τυχικό με οποιονδήποτε δόλο αλλά, όπως σημείωσε ο καταδικασθείς και στην δημόσια διευκρίνισή του, απλώς μετέβη στην Θεσσαλονίκη με κανονική άδεια για σπουδές και ο Μητροπολίτης Τυχικός δεν είχε καμία ανάμειξη σε οτιδήποτε έπραξε μετά την αποχώρησή του από την Μητρόπολη Πάφου.
Αξιολογώντας το δεύτερο ζήτημα των μεικτών γάμων, και πάλι ο Μητροπολίτης Τυχικός έχει διασαφηνίσει ότι δεν εμπόδισε ποτέ την πραγματοποίησή τους όπως προκύπτει και από τον αριθμό των μεικτών γάμων που διενεργήθηκαν. Το μόνο που ο ίδιος έπραττε ήταν να προτρέπει του αλλόδοξους να γίνουν Ορθόδοξοι Χριστιανοί χωρίς, όμως, να τους ασκεί καμία πίεση.4 Τέλος, το Ιερό Εξωκκλήσιο το οποίο εγκαινιάστηκε στις 6 Ιουλίου 2024 στα Μέσανα της Πάφου αφιερώθηκε στον Άγιο Επιφάνιο Σαλαμίνος και δευτερευόντως στον Άγιο Νεκτάριο, Επίσκοπο Πενταπόλεως, 5 και όχι στον κληρικό Νεκτάριο Βιτάλη, όπως ψευδώς διαδόθηκε από ποικίλα ΜΜΕ. Το ότι έγινε μια αγιογραφία προς τιμήν του προαναφερθέντος κληρικού μέσα στο Εξωκκλήσιο δεν σημαίνει ότι αφιερώθηκε σε αυτόν. Συνεπώς, κανένας κανόνας της Εκκλησίας δεν παραβιάστηκε εκ μέρους του Μητροπολίτη και καμία κατηγορία δεν αληθεύει.
Έχοντας όλα τα ανωτέρω υπόψη, θα ήθελα να απευθύνω μία ειλικρινή έκκληση προς τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου για συμμόρφωσή τους με τον Καταστατικό Χάρτη και τους κανόνες της Εκκλησίας. Θεωρώ ότι, με βάση τα όσα έχουν διασαφηνιστεί πιο πάνω, τα μέλη της Ιεράς Συνόδου οφείλουν να αναθεωρήσουν και να ανακαλέσουν την άδικη απόφασή τους αποκαθιστώντας τον Μητροπολίτη Τυχικό στον θρόνο του. Αν αυτό ακούγεται υπερβολικό, πιστεύω ότι είναι αδιαμφισβήτητη ανάγκη να επανεξεταστεί το ζήτημα του Μητροπολίτη Τυχικού από ένα αρμόδιο Εκκλησιαστικό Δικαστήριο το οποίο θα συσταθεί και θα λειτουργήσει με τρόπο εναρμονισμένο προς τις επιταγές του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου. Αυτή όφειλε να είναι και η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου με βάση τις παραλείψεις που διαπίστωσε.
Κλείνοντας, θα ήθελα να καταθέσω και το προσωπικό μου βίωμα για τον παρόντα κλυδωνισμό της ενότητας του σώματος της Εκκλησίας. Ο διχασμός που προωθείται τον τελευταίο καιρό από τους διοικούντες την Πολιτεία και την Εκκλησία της Κύπρου, μου θυμίζει έντονα τα πέτρινα χρόνια του 1972 – 73 κατά τα οποία ζήσαμε και πάλι έναν τραγικό διχασμό ανάμεσα στην Κυπριακή κοινωνία. Αυτή η διχόνοια και διάσπαση της ενότητας μεταξύ των συμπατριωτών μας οδήγησε τελικά στα τραγικά για τον τόπο γεγονότα του αττίλα 1 και αττίλα 2 με την ενεργοποίηση των πνευματικών νόμων.
Μακάρι να έχω λάθος… Πολύ φοβάμαι όμως, ότι ο σημερινός διχασμός έχει όλες τις προϋποθέσεις να μας οδηγήσει και πάλι σε ένα τρίτο τραγικό αττίλα. Αν, λοιπόν, παρ’ ελπίδα συμβεί κάτι τέτοιο, ας μην θρηνήσουμε επί των ερειπίων για τους πεσόντες ρωτώντας «γιατί». Η απάντηση για τον νέο αττίλα 3 ίσως να βρίσκεται στο παρόν κείμενο και στα όσα τραγικά και αντιεκκλησιαστικά ζούμε σήμερα στην πατρίδα μας.
Εύχομαι όλοι να συνέλθουμε πριν είναι και πάλι πολύ αργά…
Με ανείπωτη αγωνία για τον τόπο και τον πιστό λαό του Θεού.
Ελπιδοφόρος Σ. Σωτηριάδης