Ομιλίες στο βιβλίο της Αποκάλυψης του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου από το μακαριστό γέροντα π. Αθανάσιο Μυτιληναίο. Ερμηνεία εις την Αποκάλυψη, 5η συνέχεια από τη 5η Ομιλία που έγινε στις 16-11-1980

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ :ΑΓΩΝΑΣ α.φ.196 http://www.agonas.org/

«Ἐγώ εἰμι τὸ Α καὶ τὸ Ω, λέγει Κύριος ὁ Θεός, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ»

Ἀποκ. 1, 78.

 

Καί λέει Κύριος: «οἱ δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς ὁ ἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρὸς αὐτῶν»³³ , θά λάμψουν σάν τόν ἥλιο στήν Βασιλεία τοῦ Πατέρα τους

Τί σημαίνει ὅμως ἐδῶ στήν γῆ ὅτι ἔχουμε τό βασιλικό ἀξίωμα; Θά μοῦ πεῖτε: «Ναί, στόν Οὐρανό, ἐστεμμένοι. Μάλιστα. Ἐδῶ στή γῆ τί σημασία ἔχει αὐτό; τί ἔννοια ἔχει;». Νά βασιλεύω ἐπί τῶν παθῶν μου, νά εἶμαι κύριος πάσης τῆς κτίσεως, ὁλόκληρης τῆς δημιουργίας.

Ὅταν ὁ Θεός εἶπε στούς πρωτοπλάστους νά εἶναι κύριοι, νά κατακυριεύσουν τήν κτίση³⁴, δέν ἐννοοῦσε ἐδῶ ὁ Θεός, ὅταν ἔλεγε στόν Ἀδάμ, νά γίνει κύριος τῆς κτίσεως μέ τήν ἔννοια νά κατακτήσει τήν κτίση ὅπως σήμερα τήν κατακτοῦμε. Προσέξτε αὐτό τό σημεῖο· γιατί σήμερα ἡ κατάκτηση τῆς κτίσεως εἶναι τό ἄνοιγμα τοῦ τάφου μας. Ὅταν κατακτῶ τήν ἀτομική ἐνέργεια, ἀνοίγω τόν τάφο μου, νά πάθω καρκίνο, γιατί ἡ ραδιενέργεια μέ σκοτώνει. Ὅταν κατακτῶ τά μυστικά τῆς κτίσεως καί τά ἀποδεσμεύω γιά νά τά χρησιμοποιήσω, αὐτά μέ σκοτώνουν! Ἤ ἔχετε ἀντίρρηση; Αὐτό πού τρῶμε· μᾶς σκοτώνει! Αὐτό πού πίνουμε· μᾶς σκοτώνει! Αὐτό πού ἀναπνέουμε· μᾶς σκοτώνει! Πρῶτα δέν μᾶς σκότωναν αὐτά· τώρα πού κατακτοῦμε τά μυστικά τῆς κτίσεως, αὐτά μᾶς σκοτώνουν. Δέν εἶναι λοιπόν αὐτό. Θά ’τανε παράξενο ὁ Θεός νά πεῖ νά γίνουμε κύριοι τῆς κτίσεως, καί αὐτή ἡ κυριότητά μας νά μᾶς σκοτώσει στό τέλος! Δέν εἶναι αὐτό. Θά πεῖ: Ἐγώ εἶμαι στήν κορυφή τῆς δημιουργίας. Δέν ὑπάρχει κανένα κτίσμα πού νά εἶναι πιό πάνω ἀπό μένα. Ὅλα αὐτά εἶναι κάτω ἀπό μένα. Εἶμαι κύριος τῆς κτίσεως.

Μπορεῖτε νά δεῖτε νεότερο ἤ παλαιότερο ἀσκητή· δέν ἔχει κανένα περιουσιακό στοιχεῖο· εἶναι κύριος τῆς κτίσεως. Γιατί εἶναι κύριος τῆς κτίσεως; Καί τά θηρία ἀκόμη ὑποτάσσονται σ’ αὐτόν· ὁλόκληρη ἡ κτίση!

Λέει, ἐπί παραδείγματι, ὁ ἀββᾶς Μωϋσῆς ὀ Αἰθίωψ. Κάποτε πῆγαν ἐπισκέπτες νά τούς περιποιηθεῖ, καί δέν εἶχε νερό στήν ἔρημο· πῶς νά βράσει λίγα ὄσπρια; Βγαίνει ἔξω, βάζει ἕνα τσουκαλάκι, καί λέει: «Κύριε, στεῖλε μου λίγο νερό.». Ἀμέσως λοιπόν ἦρθε ἕνα σύννεφο καί γέμισε μόνο τό τσουκαλάκι μέ νερό. Τό πῆρε, ἔβρασε τά ὄσπρια καί τά ἔδωσε στούς ἐπισκέπτες!

Αὐτό θά πεῖ εἶμαι βασιλιάς τῆς κτίσεως! Αὐτό θά πεῖ. Καί μάλιστα ὄχι κατ’ αὐτόνομον τρόπο, πού ἀποδεσμεύω τά μυστικά τῆς κτίσεως, γιά νά μέ σκοτώσουν. Τί θά πεῖ κατ’ αὐτόνομον τρόπο; Ὅτι δέν ὑπάρχει ὁ Θεός. Εἶμαι κύριος τῆς κτίσεως, ἀλλά νά γνωρίζω ὅτι πάνω ἀπό μένα εἶναι ὁ ἀπόλυτος Κύριος, ὁ Θεός.

Ἀλλά ἀκόμη εἶμαι κύριος καί ἐπί τῶν παθῶν μου. Τί κυβερνᾶ τά πάθη μου; Ὁ ἡγεμών νοῦς! «Καὶ πνεύματι ἡγεμονικῷ στήριξόν με.»³⁵  «ἡγεμονικῷ»! Ἡγεμών θά πεῖ βασιλιάς. Μέ βασιλικό νοῦ στήριξέ με. Νά εἶναι ὁ νοῦς βασιλιάς• αὐτός νά κυβερνᾶ τήν ὕπαρξή μου. Νά μήν γίνομαι δοῦλος τῶν ἀνθρώπων· νά μήν γίνομαι δοῦλος τῶν ἰδεῶν· νά μήν γίνομαι δοῦλος τῆς ὕλης. Αὐτό θά πεῖ ἀπό τήν παροῦσα ζωή νά εἶμαι μέ τό ἀξίωμα τοῦ βασιλέως.

Ἀλλά, ἀγαπητοί μου, ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος μᾶς κάνει «βασιλεῖς» καί «ἱερεῖς», ἔρχεται. «Ἰδοὺ ἔρχεται...»! Πῶς ἀκοῦτε αὐτή τήν λέξη, «ἔρχεται»; Γιά τούς πιστούς εἶναι ἕνα ἄνοιγμα... «ἔρχεται»! «Ἰδοὺ ἔρχεται μετὰ τῶν νεφελῶν, καὶ ὄψεται αὐτὸν πᾶς ὀφθαλμὸς καὶ οἵτινες αὐτὸν ἐξεκέντησαν, καὶ κόψονται ἐπ’ αὐτὸν πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς. ναί, ἀμήν. [Ἐγώ εἰμι τὸ Α καὶ τὸ Ω, λέγει Κύριος ὁ Θεός, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ.]»³⁶  Νά, ἔρχεται μέ τά σύννεφα τοῦ οὐρανοῦ, μέ τίς νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ, καί θά Τόν δεῖ κάθε μάτι· καί αὐτοί πού Τόν ἐλόγχισαν. Καί τότε θά κλάψουν καί θά χτυπήσουν τά στήθη τους ὅλες οἱ φυλές τῆς γῆς. Ναί, ἀλήθεια. [Ἐγώ εἶμαι τό Α καί τό Ω, λέει ὁ Κύριος ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος ὑπάρχει, ὁ Ὁποῖος ὑπῆρχε καί ὁ Ὁποῖος θά ἔλθει, ὁ Παντοκράτωρ.]

Οἱ στίχοι 7 καί 8, πού σᾶς διάβασα τώρα, ἀγαπητοί, κλείνουν τό προοίμιο καί ἀποτελοῦν καί τήν κεντρική ἰδέα τοῦ ὅλου βιβλίου. Ὅπως συμβαίνει πολλές φορές καί στίς ἐπιστολές τοῦ ἀποστόλου Παύλου, στό προοίμιο νά ἔχει τήν κεντρική ἰδέα τῆς ἐπιστολῆς.

Ποιά εἶναι ἡ κεντρική ἰδέα τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως; Εἶναι ἡ Δευτέρα τοῦ Χριστοῦ Παρουσία. Θά εἶναι τό κεντρικό σημεῖο, γύρω ἀπό τό ὁποῖο θά στρέφονται ὅ,τι θά μᾶς πεῖ καί θά μᾶς μιλήσει τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως· «Ὁ Χριστός ἔρχεται! Ὁ Χριστός ἔρχεται!...»

Μέ τήν εἰσαγωγή τοῦ «ἰδοὺ» θέλει νά μᾶς ἐπιστήσει τήν προσοχή ἐπί τῆς κεντρικῆς αὐτῆς ἰδέας, κάτι πού τό κάνει πολύ συχνά ἡ Ἁγία Γραφή. «Ἰδοὺ» λένε οἱ ἱεροί Εὐαγγελιστές στά εὐαγγέλιά τους· δηλαδή «Νά· κι ἔγινε ἐκεῖνο, κι ἔγινε ἐκεῖνο.». Ὥστε λοιπόν ξαφνικά μᾶς λέει: «Νά· ἔρχεται!»· πού εἶναι, ὅπως σᾶς εἶπα, τό κύριο μέρος τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως.

Ἀλλά αὐτή ἀκριβῶς ἡ εἰκόνα –«ἰδοὺ ἔρχεται μετὰ τῶν νεφελῶν» τοῦ οὐρανοῦ καί «ὄψεται αὐτὸν πᾶς ὀφθαλμὸς» καί ἐκεῖνοι πού «ἐξεκέντησαν», ἐκεῖνοι πού ἐλόγχισαν τόν Χριστό, καί αὐτοί θά κτυποῦν τό κεφάλι τους καί τό στῆθος τους, βλέποντας Ποιόν ἐλόγχισαν– ἔχουμε μία θαυμάσια εἰκόνα ἐρχόμενου Χριστοῦ, καί ταυτοχρόνως μία φοβερή εἰκόνα!

Ἐδῶ συναντιοῦνται δύο προφητεῖες χριστολογικές. Καί οἱ δύο ἀνήκουν στήν Παλαιά Διαθήκη, καί εἶναι σέ συνδυασμό ἐδῶ. Ἡ μιά ἀνήκει στόν προφήτη Δανιήλ ³⁷  καί ἡ ἄλλη ἀνήκει στόν προφήτη Ζαχαρία³⁸. Αὐτές οἱ δυό προφητεῖες εἶναι ἐκεῖνες πού ἔδωσαν τό ἄνοιγμα γιά τήν σύνθεση αὐτοῦ τοῦ ὁράματος, καί ταυτοχρόνως προφητείας, πού ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης μᾶς παραθέτει καί κλείνει τό προοίμιό του.

Ἀλλά ἐπειδή ὅμως εἶναι πολύ μεγάλο θέμα καί ἡ ὥρα τελείωσε, θά κλείσουμε. Θά ἤθελα μόνο νά σᾶς ἔλεγα. Ὅταν κάποτε φτάσει μιά στιγμή νά νοιώσουμε –ἀλλά νά φτάσει ὅμως! Δέν θά εἶναι συναισθηματικό πρᾶγμα· νά ’ναι ἕνα φτασμένο πρᾶγμα μές στήν καρδιά μας– ὅτι ὁ Χριστός ἔρχεται, τότε γίνεται ἕνας πόθος, μιά ἐλπίδα, μιά νοσταλγία... τότε τίποτα δέν μᾶς κρατᾶ στήν παροῦσα ζωή! Δέν ἐπιθυμοῦμε νά πεθάνουμε ἤ νά φύγουμε· ὄχι· ἁπλῶς, ὁ Χριστός ἔρχεται! Εἶναι μιά βαθειάβαθειά ἐλπίδα αὐτή.

Εἶναι ἕνα τραγουδάκι, ὄμορφο τραγουδάκι τῶν Κατηχητικῶν Σχολείων, πού λέει ὅτι ὁ Χριστός ἔρχεται ξανά στή γῆ. Ὅσες φορές τό ἀκούω αὐτό, εἰλικρινά μέ συγκινεῖ.

Ἔτσι πρέπει ν’ ἀρχίσουμε, ἀγαπητοί μου, μέσα μας νά αἰσθανόμαστε αὐτήν τήν ἐμπειρία· ὁ Χριστός ἔρχεται! Ἦταν ἡ ἐμπειρία τῆς πρώτης χριστιανικῆς Ἐκκλησίας. Μ’ αὐτήν τήν ἐμπειρία ἔζησε ἡ Ἐκκλησία, μέ αὐτήν τήν ἐμπειρία ἔδωσε τούς Μάρτυρες, μέ αὐτήν τήν ἐμπειρία ἔδωσε καί τούς Ἁγίους· μέ αὐτήν τήν ἐμπειρία, ἀγαπητοί μου, θά ξαναδώσει Μάρτυρες καί θά ξαναδώσει Ἁγίους. Τό εὔχομαι μέ ὅλη μου τήν καρδιά!

Ομιλία 6η - 1η συνέχεια

Κυριακή 23-11-1980

(Οἱ ὁράσεις Δανιήλ καί Ζαχαρίου. – «Ἐγώ εἰμι τὸ Α καὶ τὸ Ω». – Ὁ «συγκοινωνὸς ἐν τῇ θλίψει» καί τό σταυρικό νόημα τοῦ Εὐαγγελίου.)

«Ἰδοὺ ἔρχεται μετὰ τῶν νεφελῶν, καὶ ὄψεται αὐτὸν πᾶς ὀφθαλμὸς καὶ οἵτινες αὐτὸν ἐξεκέντησαν, καὶ κόψονται ἐπ’ αὐτὸν πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς. ναί, ἀμήν.»¹ Δηλαδή: Νά• ἔρχεται μετά τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ, καί θά Τόν δεῖ κάθε μάτι καί ἐκεῖνοι πού Τόν ἐλόγχισαν, καί τότε θά χτυποῦν τό στῆθος τους ὅλες οἱ φυλές τῆς γῆς. Ναί, ἀμήν.

Ὅπως λέγαμε τήν περασμένη φορά, ἀγαπητοί, ὅτι αὐτοί οἱ στίχοι, ὁ 7 καί ὁ 8, κλείνουν τό προοίμιο καί ἀποτελοῦν τήν κεντρική ἰδέα ὅλου τοῦ βιβλίου, ὅπως συνήθως συμβαίνει στά βιβλία τῆς Παλαιᾶς καί τῆς Καινῆς Διαθήκης, συνήθως, ἀλλά καί στίς ἐπιστολές τοῦ ἀποστόλου Παύλου, πού εἶναι καί ἡ κεντρική ἰδέα εἶναι ἡ δεύτερη τοῦ Χριστοῦ παρουσία.

Ἡ περικοπή αὐτή περιέχει δύο χριστολογικές προφητεῖες ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη· ἡ μία ἀνήκει στόν προφήτη Δανιήλ καί ἡ δεύτερη στόν προφήτη Ζαχαρία.

Ὡς πρός τήν πρώτη, τήν προφητεία τοῦ Δανιήλ, βλέπουμε ὅτι ὁ προφήτης Δανιήλ –6ος αἰώνας π.Χ.– δέν εἶδε μόνο τήν πρώτη ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, ἀλλ’ εἶδε καί τήν δεύτερη ἔλευση. Συγκεκριμένα τό μάτι του τό προφητικό διεισδύει στά ἔσχατα τῆς Ἱστορίας, καί μᾶς λέει στό 7ο κεφάλαιό του: «ἐθεώρουν», ἔβλεπα, «ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν», ἦταν ἐρχόμενος, «καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη»² .

Συνεπῶς δέν εἶναι μία, θά λέγαμε, δέν εἶναι ἡ πρώτη παρουσία τοῦ Χριστοῦ· ἐδῶ εἶναι ἡ δεύτερη τοῦ Χριστοῦ παρουσία, πού βλέπουμε τόν «ὡς υἱὸν ἀνθρώπου», πού εἶναι ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱός τοῦ Θεοῦ, νά φθάνει «ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν», δηλαδή τόν Θεό Πατέρα.

Ἀλλά καί αὐτός ὁ Κύριος, ὅταν διαλεγόταν μέ τόν Καϊάφα, βεβαίωσε αὐτό, καί μέ ὅρκο –διότι ὁ Καϊάφας ὅρκισε τόν Κύριο– λέγοντας ὁ Κύριος: «Πλὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ’ ἄρτι ὄψεσθε», ἀπό ’δῶ κι ἐμπρός θά δεῖτε, «τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου –δηλαδή τόν ἑαυτό Του– καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως –δύναμις εἶναι ἡ Θεότης, ὁ Θεός Πατήρ– καὶ ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ»³ . Δηλαδή: Ἐσεῖς τώρα μέ καταδικάζετε· θά δεῖτε ὅμως ὅτι θά ἔρθω νά σᾶς κρίνω ἐγώ!

Τό ὅτι πρόκειται νά ἔλθει ὡς Κριτής καί ὅτι αὐτοί οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου ἀναφέρονται στήν ἰδιότητά Του ὡς Κριτής, τό βλέπουμε ἀπό αὐτό τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, στό 14ο κεφάλαιο, νά λέει τά ἑξῆς –ὄχι ὡς Λυτρωτής· ὡς Κριτής: «Καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ, σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης, νεφέλη λευκή, καὶ ἐπὶ τὴν νεφέλην καθήμενος ὅμοιος υἱῷ ἀνθρώπου, ἔχων ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ στέφανον χρυσοῦν καὶ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ δρέπανον ὀξύ.»⁴ , ἕνα δρεπάνι πολύ κοφτερό.

Αὐτό τί μᾶς θυμίζει, ὅτι ἔρχεται μέ «δρεπάνι» στά χέρια Του; Ἀκριβῶς ὅτι δέν ἔρχεται ὡς Λυτρωτής, ἀλλά ἔρχεται ὡς Κριτής. Ἀντιθέτως στήν πρώτη ἔλευσή Του δέν ἦλθε ὡς Κριτής· ἦλθε ὡς Λυτρωτής. Ἔτσι ἡ πρώτη παρουσία συνδέεται μέ τήν λύτρωση, καί ἡ δεύτερη παρουσία συνδέεται μέ τήν κρίση. Τό εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος· τό εἶπε ὁ ἴδιος: «οὐκ ἦλθον ἵνα κρίνω τὸν κόσμον, ἀλλ’ ἵνα σώσω τὸν κόσμον» ⁵. Ἀλλά ὁ ἴδιος εἶπε: «Ὅταν ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου»⁶ , γιά νά κρίνει τόν κόσμο... καί λοιπά καί λοιπά. Ὥστε ἔτσι ἔχουμε αὐτές τίς δυό ἰδιότητες τοῦ Κυρίου, πού συνδέονται μέ τίς δύο ἐμφανίσεις τοῦ Κυρίου.

Ἀλλά ἀκόμη θυμίζει, τό ὅτι κρατάει ὁ Κύριος δρεπάνι στά χέρια, ἐκεῖνον τόν λόγο πού εἶπε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής, ὅτι «τὸ πτύον ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ», τό φτυάρι, λέει, εἶναι στό χέρι Του, «καὶ διακαθαριεῖ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ», θά καθαρίσει τό ἁλῶνι Του, «καὶ συνάξει τὸν σῖτον αὐτοῦ εἰς τὴν ἀποθήκην, τὸ δὲ ἄχυρον κατακαύσει πυρὶ ἀσβέστῳ⁷.» , θά μαζέψει τό σιτάρι, καί τό ἄχυρο πού θά μείνει στό ἁλῶνι θά τό κάψει μέ φωτιά πού δέν θά σβήνει ποτέ.

Ἀκόμη θυμίζει καί τήν παραβολή τῶν ζιζανίων⁸ , πού ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, πού εἶπε «Ἀφῆστε νά αὐξάνονται μαζί ὁ σῖτος μέ τά ζιζάνια, μέχρι τήν συντέλεια.⁹». Μ’ αὐτή τήν λέξη ὁ Κύριος· «συντέλεια» · τότε θά γίνει τό ξεκαθάρισμα· ὁ σῖτος θά ὁδηγηθεῖ στήν ἀποθήκη, τά δέ ζιζάνια θά πᾶνε στόν κλίβανο, ἤτοι οἱ ἀγαθοί ἄνθρωποι, οἱ εὐσεβεῖς, στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, οἱ δέ ἀσεβεῖς στήν αἰώνια Κόλαση.

Αὐτά ὅλα ἀναφέρονται στό πρῶτο σημεῖο –γιατί σᾶς εἶπα εἶναι συνδυασμός τοῦ χωρίου πού σᾶς διάβασα δύο προφητειῶν– τό πρῶτο ἀναφέρεται λοιπόν στήν προφητεία τοῦ Δανιήλ.

Τό δεύτερο ἀναφέρεται στήν προφητεία τοῦ Ζαχαρίου. Ὁ Ζαχαρίας μᾶς σημειώνει στό 12ο κεφάλαιο, 1014, τά ἑξῆς: «Καὶ ἐκχεῶ ἐπὶ τὸν οἶκον Δαυῒδ καὶ ἐπὶ τοὺς κατοικοῦντας Ἱερουσαλὴμ πνεῦμα χάριτος». Θά δώσω, λέει, στόν οἶκο τοῦ Δαυΐδ πνεῦμα χάριτος. Εἶναι ἡ πρώτη παρουσία τοῦ Χριστοῦ· «Δέν ἦρθα νά κρίνω, ἀλλ’ ἦρθα νά σώσω.»¹⁰ , πνεῦμα τῆς χάριτος. «καὶ οἰκτιρμοῦ», καί νά σᾶς λυπηθῶ, «καὶ ἐπιβλέψονται πρός με ἀνθ’ ὧν κατωρχήσαντο», θά γυρίσουν νά μέ κοιτάξουν –εἶναι τοῦ ρήματος κατωρχοῦμαι, πού θά πεῖ περιφρονῶ, περιγελῶ– καί θά ἀρχίσουν νά μέ περιγελοῦν. Ἀλλά θά μετανοήσουν ὅμως, ὅταν θά μέ δοῦν ὅπως θά μέ δοῦν –ποῦ;– πάνω στόν σταυρό. «καὶ κόψονται ἐπ’ αὐτὸν κοπετόν, ὡς ἐπ’ ἀγαπητῷ», θά ἀρχίσουν νά χτυποῦν τό κεφάλι τους, τό στῆθος τους, νά ξεριζώνουν τά μαλλιά τους, ὅπως ἀκριβῶς κανείς κάνει κοπετό σ’ ἕνα ἀγαπημένο του πρόσωπο, «καὶ ὀδυνηθήσονται ὀδύνην ὡς ἐπὶ τῷ πρωτοτόκῳ», καί θά πονέσουν μέ πόνο πολύ, ὅπως ὅταν πεθαίνει τό πρωτότοκο παιδί. «Καὶ κόψεται ἡ γῆ», θά κτυπᾶ τό κεφάλι της ἡ γῆ. Ποιά «γῆ»; Προσέξτε: τῆς Ἰουδαίας. Ὄχι ὁλόκληρη ἡ γῆ· τῆς Ἰουδαίας. «κατὰ φυλὰς φυλὰς...» «Πᾶσαι αἱ ὑπολελειμμέναι φυλαί, φυλὴ καθ’ ἑαυτὴν καὶ αἱ γυναῖκες αὐτῶν καθ’ ἑαυτάς.»¹¹

συνεχίζεται

32. Ἀποκ. 4, 4.

33. Ματθ. 13, 43.

34. Βλ. Γέν. 1, 28.

35. Ψαλμ. 50, 14.

36. Ἀποκ. 1, 78.

37. Βλ. Δαν. 7, 13.

38. Βλ. Ζαχ. 12, 1014.

1. Ἀποκ. 1, 7-8.

2. Δαν. 7, 13.

3. Ματθ. 26, 64.

4 . Ἀποκ. 14, 14.

5. Ἰωάν. 12, 47.

 6. Ματθ. 25, 31.

7 . Ματθ. 3, 12. Λουκ. 3, 17.

8 . Βλ. Ματθ. 13, 24-30.

9 . Ματθ. 13, 40.

10. Ἰωάν. 12, 47.

 11. Ζαχ. 12, 10-14.