Κυριακή 28 Ιανουαρίου 2018

Υπερηφάνεια, το μεγαλύτερο αμάρτημα Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου «Πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται» (Λουκ. 18,14)


άν, γαπητοί μου, μπορ κανες π σς ν μο δείξ να νησ πο ν μ τ βρέ­χ θάλασσα, τότε μπορε ν βρεθ κα ν­θρωπος πο ν μ τν πλήττουν τ κύματα τς μαρ­τίας. Κα μία μέρα κόμα ν ενε ζωή του, δν τν ποφεύγει (βλ. Ἰὼβ 4,17· 14,4-5. Παρ. 20,9). Ενε ­μαρτωλς νθρωπος! τ φωνάζει ­δια συνείδησί του, τ φωνάζει παγκόσμιος ­στο­­ρία, τ φωνάζει πρ παντς τ σημεριν ε­αγ­γέλιο. κείνη μακαρία φων πο κούσα­με, « Θεός, λάσθη­τί μοι τ ­μαρ­­τωλ» (Λουκ. 18,13), ξίζει παραπάνω π λ­λες πολύωρες προσ­ευχές· ατ νέβασε π τ γ στν οραν ναν μαρτωλό. Ατ ενε προσ­ευχ κα κάθε λλου νθρώπου πο δν φησε τ συνείδησί του ν πω­ρωθ.
μαρτωλς νθρωπος κάθε ποχς, μ πρ παντς μαρτωλός, στ τετράγωνο κα στν κύβο, νθρωπος το αἰῶ­νος μας. Μπο­ρε κανες ν παριθμήσ τ ­μαρ­τή­ματα το συγχρόνου κόσμου; Εκολώτερο ενε ν μετρή­σ τος κόκκους τς μ­μου τς θαλάσσης τς τρίχες τς κεφαλς του τς σταγό­νες τν κεανν, παρ τ μαρτήματα πο δι­απράττονται, μικρ κα μεγάλα, κρυφ κα φανερά, ν οκ κα ν δήμ, σ ­ποι­ο­δήποτε σημεο το κόσμου. Ο γ­γελοι σφαλς θ χουν σημειώσει στ μητρα τους τν αἰῶνα μς ς τν πι μαρτωλ αἰῶνα τς στορίας.
μαρτωλς νθρωπος. λλ ἐὰν σς ρωτήσω, ποιά ενε μεγαλύτερη π λες τς ­μαρτίες, τί θ παντήσετε; ενε φόνος, ψευδορκία, σέβεια στος γονες, τ ­μαρτήματα τς σαρκός, χαριστία, βλασφημία τν θείων;… χι, γαπητοί μου.
σφαλς ατ κα λλα κόμη ενε σο­βαρ κα κλείνουν τν θύρα το παραδείσου. λλ πάνω π ατά, στν κορυφ τς πυ­ραμί­δος, ενε να μάρτημα πο πάνω στ ζυγαρι το Θεο ζυγίζει περισσότερο. Ποιό νά νε ατό; νας μοιχς πόρνος δικος χάριστος κα φονις κ γκληματί­ας, ρ­χονται στιγμς πο ναλογίζε­ται τ μάρτημά του, τ θύματα πο χει δημι­ουργήσει, τν αώνια κόλασι πο τν περιμένει, κα πέφτει μπροστ στν Λυτρωτ το κόσμου κα λέει «Χριστέ, συχώρεσέ με». νας μόνο στέκεται ρθι­ος, σν κολώνα κα πάσσαλος, κα δν λυγίζει ν ζητήσ τ ­λεος το Θεο· κα μαρτία του, βυσσώ­δης, πο μες δν τν πολογίζουμε λλ ο γ­γελοι κα ζω κα στορία κα ψυχολο­γία κα πρ παντς τ ερ εαγγέλιο σήμερα τ βα­θμολογον ς τν βαρύτερη μαρτία – ποιά ενε, δελφοί μου; Ενε περηφάνεια.
στε περηφάνεια ενε τόσο μεγάλο κακό, στε κατατάσσεται στν πρώτη γραμ­μή;…
* * *
Σς φαίνεται, γαπητοί μου, ατ περβολι­κό. λλ σς κάνω μία ρώτησι, πάνω στν ποία στυψαν τ μυαλά τους κα φιλόσοφοι χω­ρς ν βρον πάντησι. ­ρώτησι ενε· πό­θεν τ κακό; π πο εσέβαλε τ κακ στν κό­­σμο; Μήπως ­π τ Θεό; ­παγε τς βλασφημί­ας! γαθς Θες δν μπορε νά νε πηγ το κα­κο. Μήπως π τν ν­θρωπο; Ο­τε· γιατ νθρωπος ε­νε τ θμα το κακο. Τότε π πο ρθε συμφορά; Κατ τ Γρα­φ τ κακ προ­λ­θε π τ σαταν, ατς ενε φευρέτης τς μαρτίας. Κα ποιά μαρτία διέπραξε;
Προ­ηγουμένως σατανς ταν τ λαμπρό­τε­ρο στρο. Γιατ πως πάρχουν λικ στρα, τσι πάρχουν κα πνευματικ στρα (βλ. κα Dante Al­ighieri, «Παράδεισος», 3ο βιβλίο το ργου Θεία Κωμδία). παράδει­σος ενε γεμτος π τέτοια στρα· χι ­λικ πο μι μέρα θ σβήσουν πως λο τ σύμ­παν, λ­λ πνευματικ πο ποτέ χρόνος δν θ τ σβή­σ, πως ενε π.χ. ο μεγάλοι πατέρες τς κ­κλησίας (Γρηγόριος, Βασίλειος, Χρυσό­στομος κ.λπ.), γι τος ποίους κκλησία μας ψάλλει «στέρες πολύφωτοι το νοητο στερεώ­­ματος» (δοξ. γ. Πατέρ.). Πρν ­π τος γίους πατέρας, ­στέρες κα φτα μεγάλα ενε ο γγελοι, κα πρτος μέσα στ πλήθη κενα, γγε­λος πο φωσφόριζε κα σελάγιζε στ νοητ στε­ρέωμα, ταν «ωσφόρος». Τ νομα ατ στν ­γία Γραφ σημαίνει κα τν αγερινό, τν γνω­στ πλα­νή­τη φροδίτη· κατ λέξιν σημαί­νει «ατν πο φέρει τν ω, δηλαδ τν α­γή, κα προμηνύει τν νατολή» (Ψαλμ. 109,3). Κυρίως μως σημαίνει τν σαταν, κα δηλώνει κρι­βς τ κάλλος, τν ραιότητα κα λαμπρότη­τα πο ε­χε. ωσφόρος λοιπόν, πρωτοστά­της γγελος πο βρισκόταν κοντ στ θρόνο το ψί­στου, πεσε (σ. 14,12)· πεσε π τ ψος το ο­ρανο «ς στραπή», καριααστ στιγμή, ­πως στραπή, τσι τν εδε Κύριος (Λουκ. 10,18).
Κα τίθεται τ ρώτημα· πς πεσε ωσ­φόρος; (σ. ..), ποιά ταν μαρτία του πο τν γκρέμισε π τν ορανό; Γραφ ­παντ. ωσφόρος δν εχε λικ σμα· ­μαρτία του δν ταν οτε μοιχεία οτε πορ­νεία οτε κλοπή, κάτι π ατ πο διαπράττει νθρωπος μ τ σμα του· μαρτία πο διέπραξε τ ­υλο πνεμα ταν μαρτία υλη, πνευματικ ­μαρτία, ταν περηφάνεια.
νοξτε σς παρακαλ τν προφήτη σαΐα (βλ. σ. 14,13-15), κ κε θ δτε τί λέει. Επε μέσα στ σκέψι του ωσφόρος· Μικρ εν θέσι πο κατέχω, πρέπει ν ψωθ· θ νεβ στν ο­ρα­ν πάνω π τ σύννεφα, θ στήσω τ θρόνο μου πάνω π τ στέρια, θ γίνω μοιος μ τν ψιστο(!). Κα μόλις κανε ατ τν περή­­­φανη σκέψι, κατέπεσε στν δη. Κι χι μόνο διος λλά, πως λέει ποκάλυψις συμβο­λικά, μ τν ορά του παρέσυρε κα τ να τρίτο τν στέρων, δηλαδ γγέλους πο γιναν δαίμονες (π. 12,4). Κα τότε κούστηκε φω­ν το ρχαγγέλου Μιχαήλ, πο τν κομε κ μες στν θεία λειτουργία, «Στμεν καλς, στ­μεν μετ φόβου…» (θ. Λειτ.), σάλπιγγα πο σήμανε συναγερμ κα γρήγορσι γγέλων κα νθρώπων γι ν μείνουν πιστο στν Κύριο.
περηφάνεια λοιπν γκρέμισε π τν ο­ραν τν ωσ­φό­ρο κα πλθος γγέλους· γκρέ­μισε πειτα στν δμ τος πρωτοπλάστους πο μειναν μετανόητοι στν παρακοή τους, γκρέμισε στ Βαβλ μ τ σύγχυ­σι τν γλωσσν κείνους πο ξεκίνησαν ν χτίζουν πύργο πο θά φτανε μέχρι τ στρα, γκρέμισε ­σχυρος κα περηφάνους πως π.χ. τν πάν­οπλο Γολιθ μ τ σφεντόνα νς Δαυΐδ. Κύ­ριος, πως ψαλε Παναγία, «καθελε δυνά­στας π θρόνων κα ψωσε ταπεινούς» (Λουκ. 1,52).
ς ίξ καθένας μας να βλέμμα στ βάθη τς ψυχς του. Δν πάρχει θνητς πάνω στ γ, πο ν μν χ μέσα του περηφάνεια. λλος περηφανεύεται γι τν ραιότητά του, λλος γι τ σωματική του δύναμι, λλος γι τ γνσι κα πιστήμη του, λλος γι τ πλού­τη του, λλος γι τ παιδιά του, λλος γι τ γυνακα του, λλος γι τν πατρίδα του, λ­λος γι ,τιδήποτε π τ λικ γαθά. Μέσ᾿ στ ίζα τς πάρξεώς μας ενε περηφάνεια.
Τ ποτελέσματα τς περηφανείας ποιά ε­­νε, γαπητοί μου; στορία παλαιότερη κα νεώτερη μ μύρια παραδείγματα, καθς κα σύγχρονη περα, πογράφουν κενο πο ε­πε τ ψευδς στόμα το Λυτρωτο μας, τι «πς ψν αυτν ταπεινωθήσεται, δ τα­πεινν αυτν ψωθήσεται» (Λουκ. 18,14· βλ. κα 14,11). Ατ ενε νόμος πο θέσπισε Κύριος.
Σς παρακαλ σήμερα, νοξτε τν προφή­­τη σαΐα κα θ βρτε κάποια φοβερ χωρία (βλ. σ. 6,11· 24,6-13). Λέει κε, προφητεύοντας πρν ­π χτακόσα χρόνια, τι ξ ατίας τς περη­φανείας θ ρθ μέρα πο ο πόλεις θ ­δειάσουν, θ μείνουν ρημες, κατοίκητες, γ θ ρημώσ, ο νθρωποι θ λιγοστέψουν. πειδ τ θνη κα ο λαο περηφανεύον­ται, θ ταπεινωθον· θ γίν «ρμαγεδν» κα «σει­σμς μέγας» (π. 16,16,18)· κα μέσα στ ρείπια θ ταφον στρατηγο κα βασιλες κα ρχοντες κα πιστήμονες πυρηνικν ρευνν. περηφάνεια ενε λέθριο κακό.
* * *
Γι᾿ ατ κριβς, γαπητοί μου, κα γία μας κκλησία σήμερα παρουσιάζει μπροστά μας δύο εκόνες, τ μαύρη εκόνα το περή­φανου νθρώπου πο μιμεται τ δαίμονα, κα τ φωτει­ν εκόνα το ταπεινο. περή­φανος κάνει χθρ τ Θεό· κα ποιος πάει κόν­τρα μ τ Θεό, ποιος κι ν ενε, θ γίν στάχτη.
Σήμερα κκλησία μας νοίγει τ Τριδιο. Κρεμάει π τ στρα μι σκάλα κα μς λέει· Προχωρετε, νεβαίνετε, γίνετε ­στρονατες το πνεύματος! βδομήντα μέρες διαρκε περίοδος ατή. Σήμερα ενε πρώτη μέρα. τελευταία θ ενε τ Μέγα Σάββατο, ταν ερες σκορπίζοντας δα­φνόφυλλα μέσα στ να θ λέ «νάστα, Θεός, κρνον τν γν…» (Ψαλμ. 81,8). μπρός! σαλπίζει τ ερ εαγγέλιο.
ς νεβομε τ σκάλα ατή. Τ πρτο σκα­λ γράφει πάνω· Ταπεινωθτε! ς ταπεινωθομε, ς κλάψουμε, ς πενθήσουμε, ς γίνου­με λαφρο σν φτερωτο γγελοι, κα τότε θ φτάσουμε στ ψη τν ορανν, γι ν μνο­με κε μαζ μ τος γγέλους Πατέρα Υἱὸν κα γιον Πνεμα ες αἰῶνας αώνων· μήν.
(†) πίσκοπος Αγουστνος