αρχιμανδρίτου Αθανασίου Μυτιληναίου : ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ 24-6-2001

  

ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

       Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού αρχιμανδρίτου Αθανασίου Μυτιληναίου

    με θέμα:

         Η ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ

                      [Εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 24-6-2001]

      Σήμερα η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, γιορτάζει το Γενέσιον του μεγάλου προφήτου και Βαπτιστού Ιωάννου, του Προδρόμου. Μεγάλη μορφή και «μείζων τῶν προφητῶν» ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Ανάμεσα, βέβαια, στις αρετές που τον στόλιζαν αυτόν τον τελευταίο προφήτη της Παλαιάς Διαθήκης, εκείνη που ιδιαιτέρως έλαμπε ήταν η αρετή της ταπεινοφροσύνης.

Δεν ήταν μικρό πράγμα, τη στιγμή που εσημειώνετο το απόγειο της δόξης του, τη στιγμή που τα φτερά της φήμης του είχαν φτάσει σε όλη την Ιουδαία γη και Σαμάρειαν και Γαλιλαίαν, τη στιγμή που είχε φτάσει να είναι ο πιο δημοφιλής άνθρωπος, να ομολογεί συνειδητά, με όλο το βάθος μιας σωστής ταπεινώσεως, ότι «αὕτη οὖν ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ πεπλήρωται. Ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦσθαι.». Δηλαδή «η χαρά για μένα επληρώθη. Έχω πλήρη χαρά. Διότι Εκείνος πρέπει να αυξάνει - ποιος Εκείνος; Ο Μεσσίας- ὁ ὀπίσω μου ἐρχόμενος», λέγει, «καὶ ἔμπροσθέν μου γέγονε». «Ὁ ὀπίσω μου ἐρχόμενος», χρονικά. «Ἔμπροσθὲν μου γέγονε», ποιοτικά. «Είναι ανώτερός μου». «Ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦσθαι». «Εκείνος να αυξάνει, εγώ δε να ελαττώνομαι, να χάνομαι μπροστά Του».

     Κι αυτή του η μεγάλη ταπείνωση, αγαπητοί μου, δεν ήταν απλώς μία κουβέντα. Ήταν λόγια που έκρυβαν μια σειρά από ενέργειες. Ήταν λόγια που έδειχναν μια ήδη παρμένη στάση. Όταν ερωτάται επισήμως από τους ιερείς: «Μήπως αυτός είναι ο Χριστός;» - «Χριστός» θα πει Μεσσίας· Εκείνος ο οποίος έρχεται να σώσει τον λαό Του· Μεσσίας είναι η εβραϊκή λέξη, ονομασία, «Χριστός» είναι η ελληνική· από το χρίω, που σημαίνει «εκείνος που εχρίσθη για κάποιον ειδικόν σκοπόν»· κι αυτός ο σκοπός είναι η σωτηρία των ανθρώπων.

      Δεν σφετερίζεται ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος ξένους τίτλους και ξένα αξιώματα. Αλλά τι λέει; «Όχι. Δεν είμαι εγώ». «Μήπως είσαι ο Ηλίας;». Διότι ήτανε καταγεγραμμένο ότι ο Ηλίας θα επανέλθει. Μάλιστα στη Σοφία Σειράχ τονίζεται αυτό, ότι ο Ηλίας θα επανέλθει. Αλλά πάλι λέγει: «Δεν είμαι εγώ». «Ποιος είσαι; Μήπως είσαι ο κατεξοχήν προφήτης που λέγει και ονοματίζει ο Μωυσής;». «Όχι, δεν είμαι εγώ». Αρκείται να σημειώσει ότι απλώς ήταν μία «φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ». Είδατε; Λέει «φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ». Δεν λέει «φωνή βοώσης», αλλά «φωνὴ βοῶντος». Δηλαδή ανθρώπου βοώντος. Εκεί πάει το «βοῶντος». Θα μπορούσε να ήτανε «φωνὴ βοῶντος», γιατί εκεί πάει το «βοῶντος». «Φωνή ανθρώπου που απλώς φωνάζει εις την έρημον». Μεγάλη ταπείνωσις. «Εγώ δεν είμαι τίποτα. Μόνο μια φωνή. Μόνο μια φωνή». Κι όμως ο Ιωάννης, κατ’ αυτήν την μαρτυρίαν του Κυρίου μας Ιησού ήτο «μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν». Και μάλιστα λέει: «Προφήτης Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ οὐδεὶς ἐστίν». Άλλος ευαγγελιστής λέει: «Οὐκ ἐγήγερται». Δηλαδή δεν βρέθηκε προφήτης μεγαλύτερος από τον Ιωάννη. «Μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν». «Ο μεγαλύτερος που ποτέ γεννήθηκε από γυναίκα». Σκεφτείτε. Κι όμως, βλέπει κανείς την ταπείνωσή του. Έτσι θα λέγαμε, αγαπητοί μου, ω, αυτή η αγία ταπείνωσις… Το βλέπουμε αυτό και από την ιερή ιστορία. Με την αρετή της ταπεινοφροσύνης κοσμούνται βέβαια όλες οι άγιες κορυφές, όλοι οι άγιοι- δεν θα μπορούσε να είναι κανείς άγιος, εάν δεν είχε ταπείνωση.

     Τι είναι, όμως, η ταπείνωσις; Μας λέει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος ότι είναι η στολή του Θεού. Τι είναι; Η στολή του Θεού. Γιατί ο Θεός την ταπείνωσιν περιεβλήθη και ήλθε εδώ εις την γην. Αν η ταπείνωσις δεν ήτο η στολή της θεότητος, τότε ο Ιησούς δεν θα έφτανε στον Ιορδάνη να βαπτιστεί από τον Ιωάννη. Αλλά, τι λέω; Δεν θα έφτανε εις την γην, ώστε η θεότης να περιβληθεί την ταπείνωσιν, το ένδυμα, την στολή της ταπεινώσεως· διότι, επειδή ακριβώς είναι η αρετή που υπάρχει εις τον Θεόν, γι'αυτό ο Υιός και Λόγος του Θεού έκλινεν, χαμήλωσε ουρανούς και κατέβη και ήλθε εδώ εις την γην.

     Και όποιος άνθρωπος προσπαθεί να ζει ταπεινά, του Θεού μοιάζει, αναμφισβήτητα, και είναι παιδί του Θεού. Χαρακτηριστικά γράφει για τον ταπεινό άνθρωπο ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος τα εξής- σας διαβάζω σε απόδοση, σε μετάφραση: « Ο ταπεινός άνθρωπος όλους τους αγαπά και όλοι τον αγαπούν. Όλοι τον επιθυμούν, και όπου φθάνει, σαν άγγελο φωτός τον υποδέχονται. Ο σοφός και ο διδάσκαλος σωπαίνουν μπροστά του. Όλοι το στόμα του κοιτάζουν και τα λόγια του προσέχουν, σαν λόγια Θεού. Τα απλά και μετρημένα του λόγια είναι σαν τα λόγια των σοφών και είναι γλυκύτερα από το μέλι στον φάρυγγα. Απ’ όλους σαν Θεός λογαριάζεται, έστω κι αν είναι αγράμματος και άσημος στην εμφάνιση». Αυτά λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος. Έχει πολλά, γράφει πολλά.

      Ωστόσο, η ταπείνωσις, αγαπητοί, είναι μια μυστική δύναμις που κυριολεκτικά υποβάλλει το περιβάλλον. Υποβάλλει και επιβάλλεται στο περιβάλλον. Είναι μια αρετή που δίδει σε εκείνους που την επέτυχαν, προηγουμένως, όλες τις άλλες αρετές. Προηγούνται όλες οι αρετές. Θα λέγαμε, η συνισταμένη όλων των αρετών, η συνισταμένη, είναι η ταπείνωσις. Πρέπει να έχεις ζήσει όλες τις αρετές προκειμένου να έχεις ταπείνωση. Δεν είναι η πρώτη. Είναι η τελευταία· δηλαδή, έρχεται στο τέλος. Η ταπείνωση δεν είναι ο αυτοεξευτελισμός, όπως μερικοί νομίζουν. Είναι μία πραγματική γνώσις του εαυτού μας. Βαθεία γνώσις του εαυτού μας.

     Λέγει ο Μέγας Βασίλειος τι είναι ταπείνωσις και απαντά: «Ἡ ἀπόθεσις τοῦ ματαίου φρονήματος καὶ ἡ του ἐπ’ ἅρματος καὶ ὕψους ἀλαζονικοῦ καὶ οἰήματος διακένου πρὸς τὴν οἰκείαν ἀξίαν ἐπάνοδος». Να φύγεις από ψηλά, από την αλαζονεία, και να κατέβεις χαμηλά. Δεν θα ‘θελα παρά να κρατούσατε τις τρεις τελευταίες λέξεις· απ’ αυτό που λέγει ο Μέγας Βασίλειος. Τι είναι ταπείνωσις; «Πρὸς τὴν οἰκείαν ἀξίαν ἐπάνοδος».  «Να γυρίσεις πίσω στην πραγματική σου αξία». Δηλαδή, να γυρίσεις εκεί που είσαι. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ο υπερήφανος, ο αλαζών, δεν είναι, δεν βρίσκεται στην πραγματική του αξία, είναι κάπου αλλού. Κάπου αλλού, κάπου αλλού. Τώρα καλείται να γυρίσει πίσω στην πραγματική του αξία και να δει πραγματικά ποιος είναι. Τι είναι λοιπόν, ταπείνωσις; «Ἡ ἐπάνοδος πρὸς τὴν οἰκείαν ἀξίαν». Πάρα πολύ σημαντικό. Για να μπορεί δηλαδή κανείς να βλέπει ποιος είναι ο ίδιος.

    Η ταπείνωσις διαποτίζει ολόκληρη την προσωπικότητα του ανθρώπου, ολόκληρη. Και χαρακτηρίζεται από την πληρότητα τριών πτυχών της ανθρωπίνης προσωπικότητος. Από την ηθικήν πτυχή, από την διανοητική πτυχή και από την υλική ή σωματική πτυχή. Για να τα δούμε αυτά τα τρία· για να μπορούμε επισημαίνοντες, να ξέρομε πώς θα κινηθούμε να προσπαθήσουμε να πετύχουμε ό,τι μπορούμε από αυτήν την θαυμασία αρετή, την στολή της θεότητος.

       Και πρώτα είναι η ηθική ταπείνωσις. Τι είναι αυτό; Είναι η γνώσις, η συναίσθησις της αμαρτωλότητός μας. Ταπείνωση σημαίνει συγκέντρωση της καρδιάς. Σημαίνει ότι μαζεύει η καρδιά, ενώ η αλαζονεία σκορπάει την καρδιά. Μέσα σ’ αυτήν τη συγκέντρωση της καρδιάς βλέπει ο άνθρωπος την αληθινή του αξία, την αληθινή του κατάσταση, ότι αυτός είναι. Ο απόστολος Παύλος, στην πορεία της ηθικής του ζωής, κατέβηκε, αγαπητοί μου, τρία σκαλοπάτια ταπεινώσεως. Το πρώτο σκαλοπάτι- ή καλύτερα, να σας διαβάσω τι έλεγε- το πρώτο σκαλοπάτι: «Είμαι ο έσχατος των αποστόλων». Βάζει τον εαυτόν του στη γραμμή, στον στίχο, στη γραμμή των αποστόλων- απόστολος δεν ήταν; Πώς θα το ηρνείτο αυτό. Και τι λέει; «Είμαι ο έσχατος των αποστόλων». Ο τελευταίος. Όχι χρονικά ο έσχατος, αλλά ποιοτικά ο έσχατος. Διότι και χρονικά ήταν τελευταίος. Άλλο τώρα ότι έχομε τον μέγαν Παύλον. Τον Μέγα Παύλον. Τον φωτιστή των Ελλήνων· που σήμερα ειρωνευόμεθα τον Παύλον, τον βγάζομε έξω, δεν τον θέλομε, τον λέμε: «ασκημομούρη»! Ακούτε; Έτσι τον λένε οι δωδεκαθεΐτες. Δωδεκαθεΐτες. Ποιοι είναι αυτοί; Εκείνοι που επιστρέφουν εις την ειδωλολατρία και πιστεύουν στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Και πολλά άλλα…! «Ήρθε», λένε, «αυτός ο ασκημομούρης να προσβάλει την ωραία μας θρησκεία»! Μπράβο σας Έλληνες! Μπράβο σας… Δεν ντρέπεστε που μιλάτε με τον τρόπον αυτόν; Ο ΜΕΓΑΣ Παύλος…

     Δεύτερο σκαλοπάτι. Έλεγε ότι «είμαι ο έσχατος των ανθρώπων», «είμαι ο τελευταίος των ανθρώπων». Ο τελευταίος των ανθρώπων, ε; Και το τρίτο σκαλοπάτι: «Είμαι ο έσχατος των αμαρτωλών». Των αποστόλων, των ανθρώπων, των αμαρτωλών. Έτσι μιλούσε ο Παύλος, έτσι έβλεπε τον εαυτό του, είχε γυρίσει «ἐπὶ τὴν οἰκείαν ἀξίαν». Αλήθεια, «ἐπὶ τὴν οἰκείαν ἀξίαν»; Εκεί. Έτσι έβλεπε. Και καλά έκανε. Και αυτό και το γράφει αυτό σε μια του επιστολή. Όμως, άλλο τώρα ότι ήταν ο μέγας Παύλος. Και πρέπει κι εμείς να γίνομε οι τελώναι της παραβολής τελώνου και Φαρισαίου.

     Και πηγαίνομε, αγαπητοί μου, εις το δεύτερον. Εις την διανοητικήν ταπείνωσιν. Τι είναι αυτή η διανοητική ταπείνωσις; Είναι η ταπείνωσις της διανοίας. Δηλαδή του νου μας. Του μυαλού μας. Και τι είναι εδώ; Είναι η ακριβής γνώσις των προσόντων μας. Κάθε άνθρωπος έχει προσόντα. Ξέρετε ότι τα προσόντα είναι η προίκα που δίνει ο Θεός σε κάθε άνθρωπον που έρχεται εις τον κόσμον; Και βέβαια τον κάθε άνθρωπον τον προικίζει αναλόγως. Δεν υπάρχει όμως ούτε ένας άνθρωπος που να μην έχει προίκα. Μερικοί λένε: «Δεν μου έδωσε τίποτε ο Θεός. Δεν έχω τίποτα». Δεν βλέπεις καλά, αδελφέ μου. Ο Θεός και σένα σε προίκισε. Και μόνο γιατί σου έδωσε αθάνατη ψυχή, δεν είναι πελωρία προίκα; Αλλά και προσόντα. Ποιος είναι εκείνος ο οποίος μπορεί να πει ότι «δεν έχω τίποτα, τίποτα, τίποτα!». Δεν μπορείς να το πεις αυτό. Αλλά πρόσεξε όμως: Αυτά που έχεις θα πεις: «Δεν είναι από μένα. Είναι από τον Θεό. Η προίκα μου είναι από τον Θεό».

     Γι'αυτό έλεγε ο απόστολος Παύλος, στην προς Ρωμαίους έγραφε: «Μὴ ὑπερφρονεῖν παρ᾿ ὃ δεῖ φρονεῖν, ἀλλὰ φρονεῖν εἰς τὸ σωφρονεῖν» - έχει αυτήν την ομοιοκαταληξία, και είναι χαριτωμένη πρότασις. Δηλαδή, να μην υπερφρονεί κανείς- είναι το αντίθετο, γιατί, ξέρετε, έχουμε δύο καταστάσεις, θα σας τις πω παρακάτω, «να μην έχει κανείς παραπανίσιο φρόνημα για τον εαυτό του, αλλά πρέπει να φρονεί για εκείνο το οποίον πρέπει να φρονεί και να σωφρονεί, δηλαδή να έχει το μυαλό του σωστό». Γιατί, ξέρετε; Διότι εκείνος ο οποίος θα ήθελε ή νόμιζε, ό,τι ακριβώς σας είπα, να μην εκτιμήσει ότι ο Θεός, από τον Θεό πήρε κάτι, αρχίζει να πηγαίνει στο άλλο άκρο, που λέγεται, στο άλλο άκρο του άξονος, που λέγεται: «αισθήματα μειονεκτικότητος». Ο άνθρωπος που έχει αισθήματα μειονεκτικότητος, το ξέρετε ότι είναι υπερήφανος; Είναι το άλλο άκρον. Η άλλη, θα λέγαμε, πλευρά. Ναι, ναι, ναι, ναι! Ο άνθρωπος που έχει αισθήματα μειονεκτικότητος, δεν είναι ταπεινός. Ο ταπεινός ποτέ δεν έχει αισθήματα μειονεκτικότητος. Μα ποτέ! Όταν λέει: «Ε, εμείς, ε, τα φτωχαδάκια, οι κακόμοιροι, οι έτσι, οι αλλιώς…». Δεν είσαι ταπεινός άνθρωπος. Είσαι υπερήφανος. Πάσχεις μάλιστα απ’ αυτό που δεν έπρεπε να πάσχεις, από το αίσθημα της κατωτερότητος, όπως σας είπα.

        Γι'αυτό λέει ο Παύλος στην δευτέρα προς Κορινθίους επιστολή του ότι «ἡ ἱκανότης ἡμῶν ἐκ τοῦ Θεοῦ». Η ικανότητά μας είναι από τον Θεό. Ναι. Σου λέει ο άλλος: «Έχεις αυτό». «Δόξα τῷ Θεῷ». Ακούστε: «Δόξα τῷ Θεῷ. Μου το έδωσε ο Θεός για να υπηρετώ την Εκκλησία Του. Να υπηρετώ την δόξα Του. Δόξα τῷ Θεῷ! Δεν το αρνούμαι. Δεν το αρνούμαι, αλλά δοξάζω τον Θεόν, γιατί σε Εκείνον αποδίδω εκείνον το οποίον έχω».

     Ακόμη πρέπει να ενθυμούμεθα, παρότι αυτό σημειώθηκε στον προ-χριστιανικό κόσμο, τα λεγόμενα «χαρτία» του Σωκράτους. Το χαρτί δεν είναι η ύλη, απλώς αυτό που σήμερα  λέμε «χαρτί», ήτανε απλώς η ύλη που έγραφαν, αδιάφορο αν ήταν διφθέρα, αν ήταν πάπυρος, αν ήταν ό,τι… ελέγοντο χαρτία. Του λένε, λοιπόν, του Σωκράτη όπως τον έβλεπαν πολύ σοφόν άνθρωπον. Καθόταν εκεί στην αγορά και συζητούσε με τους νέους και προβλημάτιζε και έλυνε και προβλήματα… Θαυμάσιος άνθρωπος! Τον είχα αγαπήσει από την εποχή του σχολείου που μαθαίναμε γι’ αυτόν και τον διέσωσε θαυμάσια ο πολύ μεγάλος και καλός μαθητής του, ο Πλάτων. Του είπανε: «Λοιπόν, Σωκράτη, αυτά τα οποία λες και είναι σοφά πράγματα, γιατί δεν τα γράφεις; Να μείνουνε σε βιβλίο. Πόσοι γράψανε και γράψανε». Ξέρετε τι απήντησε; «Θεωρώ τα χαρτία πολυτιμότερα, με μεγαλύτερη αξία, από την δική μου σοφία». Ναι, ναι! Έτσι μίλησε ο Σωκράτης. Ο προχριστιανικός Σωκράτης.

      Όταν δε κάποτε είχαν επαινέσει τον μεγάλο Νεύτωνα, τον μεγάλο αυτόν επιστήμονα, και του είπαν ότι είναι σοφός, σπουδαίος και τρανός, ξέρετε τι είπε; «Εμείς μοιάζουμε με μικρά παιδάκια που παίζουμε με τα κοχύλια μιας παραλίας που μπροστά μας επεκτείνεται ένας απέραντος ωκεανός γνώσεως και επιστήμης». Αυτό απήντησε ο μεγάλος Νεύτων· ο οποίος, όταν έλεγε το όνομα του Θεού, και φορούσε καπέλο, απεκαλύπτετο. Οι αληθινά σοφοί είναι και ταπεινοί άνθρωποι. Και έτσι μιλούν και ορθώς μιλούν και μας εκπλήσσει αυτό. Πάντως, η διανοητική ταπείνωσις είναι πάρα πολύ σπουδαία. Πάρα πολύ...

      Και πηγαίνομε εις το τρίτο, που είναι η σωματική ή η λεγομένη «υλική» ταπείνωσις. Τι είναι αυτό; Να διαθέτομε μια αληθινή γνώση των σωματικών μας και υλικών μας προσόντων. Και των περιουσιακών μας, ακόμη, δυνατοτήτων. Ναι. Έλεγε ο Σοφός Σειράχ, είναι στο 25^ον κεφάλαιον, έλεγε: «Τρία εἴδη ἐμίσησεν ἡ ψυχή μου· πτωχὸν ὑπερήφανον, καὶ πλούσιον ψεύστην, γέροντα μοιχὸν ἐλαττούμενον συνέσει». «Τρία πράγματα», λέει, «εμίσησε η ψυχή μου: Όταν ο φτωχός είναι υπερήφανος, υπερηφανεύεται ότι έχει, ότι κάνει, ότι δείχνει… Τον πλούσιο που λέει ψέματα -Γιατί, άνθρωπε, λες ψέματα; Τι έχεις να κερδίσεις περισσότερο; Δεν είσαι ευχαριστημένος με όσα έχεις; Λες ψέματα; Για να κερδίσεις περισσότερα; - Και τον γέροντα που του λείπει το μυαλό και είναι μοιχός». Κυνηγάει γυναίκες. Ο γέρος άνθρωπος… «Αυτά τα τρία», λέει, «τα μίσησε η ψυχή μου».

      Εγώ μένω στο πρώτο-γιατί αυτό είναι το θέμα μας- είναι ο υπερήφανος πτωχός. Αγαπητοί μου, δεν πρέπει να υπάρχει αυτή η αλαζονεία. Δεν πρέπει να υπάρχει. Πρέπει να ζυγίζομε πάρα πολύ καλά τι έχομε και τι δεν έχομε. Κι αν ακόμη έχομε, δεν πρέπει να υπερηφανευόμεθα. Ε, να λέει κανείς: «Είσαι πλούσιος; Μόνο θα σου θέσω ένα ερώτημα: Τα πλούτη σου πώς τα απέκτησες; Με δικαιοσύνη; Μήπως με αδικίες; Αν με αδικίες απέκτησες τα πλούτη σου, άντε κρύψε τη μούρη σου να μη σε βλέπουν οι άνθρωποι, γιατί θα σε κατηγορούν. Αν, όμως, τίμια και δίκαια απέκτησες την περιουσία σου, ε, να λες: Δόξα τῷ Θεῷ».

      Ξέρετε οι Εβραίοι πίστευαν μία πλάνη φοβερή φοβερή: Εάν κάποιος ήταν πλούσιος, πίστευε ότι είναι και ενάρετος: «Γιατί», λέει, «ο Θεός είδε την αρετή μου και μου έδωσε πλούτη». Έτσι εσκέπτοντο οι Εβραίοι! Αλίμονο, αλίμονο… Και μάλιστα, όταν βλέπει κανένας ότι η πτωχεία, και μάλιστα η θεληματική πτωχεία, η εκουσία πτωχεία είναι αρετή, και μάλιστα είναι η πρώτη αρετή -Πώς αρχίζουν οι Μακαρισμοί; «Μακάριοι», λέει, «οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». «Μακάριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι». Ξέρετε τι θα πει αυτό; Μην ερμηνεύομε στραβά και λέμε ότι είναι οι κουτοί άνθρωποι. «Πτωχός τῷ πνεύματι» θα πει αυτός που είναι πτωχός δια της ιδίας των προαιρέσεως. Δια της ιδίας των θελήσεως. Θέλω να είμαι πτωχός. Όχι ότι δεν μπορώ να είμαι πλούσιος. Δεν θέλω να είμαι πλούσιος! Για την Βασιλεία του Θεού. Όλοι οι άγιοι ήσαν πτωχοί. Θεληματικά πτωχοί. Και μάλιστα ξεκινάει έτσι ο ορμαθός των Μακαρισμών. Αυτή η πτωχεία είναι σπουδαία. Πάρα πολύ σπουδαία. Το να μην έχεις, όμως, και να υπερηφανεύεσαι, α ! Δείχνει ανόητον άνθρωπον.

      Ακόμη, είναι τα προσόντα μας. Τα σωματικά μας προσόντα. Ότι είμαι δυνατός, ότι έχω γερά πόδια, ότι τούτο, ότι έχω υγεία… Γιατί αλαζονεύεσαι, άνθρωπέ μου; Μια ριπή και έπεσες κάτω. Μια αρρώστια, ένα μικρόβιο και έπεσες κάτω. Και λες και υπερηφανεύεσαι ότι είσαι υγιής, ότι είσαι γερός, ότι είσαι… ότι είσαι… ότι είσαι… Ξέρεις τι σε περιμένει αύριο; Δεν πρέπει, λοιπόν, να υπερηφανευόμεθα ούτε για την υγεία μας, ούτε για τον πλούτο που είπαμε, ούτε για την υγεία μας, ούτε για τα προσόντα μας, τα οποιαδήποτε, γιατί είναι αλαζονεία. Να πάμε να αγοράσουμε ένα αυτοκίνητο να μας κοιτάζουν όλοι… Να πάρεις αυτοκίνητο, μιλώντας στην εποχή μου, σε συγχρόνους ανθρώπους, θα έλεγα: Δεν είναι αμαρτία να έχει κανείς ένα αυτοκίνητο. Αν μάλιστα έχει υποθέσεις, δουλειές που χρειάζεται ένα αυτοκίνητο. Πώς να το κάνουμε; Το χρειάζεται. Είναι τα συμπληρωματικά του πόδια. Να πάρεις ένα αυτοκίνητο. Πρόσεξε όμως: Μην πάρεις τέτοιο που να αλαζονεύεσαι και να λες ότι «Τόσο το αγόρασα…». Πρόσεξέ το αυτό.

      Πάντως, αγαπητοί μου, πρέπει να έχουμε αυτήν την ταπείνωση. Ξέρετε τι έπαθε ένας μαθητής του Σωκράτη, μια που τον θυμήθηκα σήμερα; Αλαζονευόταν, αλαζονευόταν ότι έχει πάρα πολλά κτήματα. Και ο πανέξυπνος Σωκράτης του λέγει: «Σε παρακαλώ, κάτω στο χώμα, φτιάξε μου τον χάρτη της Αττικής. Αυτός, λοιπόν, έφτιαξε το περίγραμμα της Αττικής. Του λέει: «Ωραία. Μπορείς να μου βρεις πού είναι τώρα τα χωράφια σου;». «Α», λέει, «είναι πολύ μικρά έναντι του χώρου της εκτάσεως της Αττικής». «Ε, καημένε», του λέει, «για τόσο μικρά χωράφια αλαζονεύεσαι;».

      Είδατε; Αγαπητοί, για να μπορέσουμε να μπούμε στην Βασιλεία του Θεού θα πρέπει να περάσουμε σκύβοντας από την πολύ χαμηλή της θύρα, που είναι η ταπείνωση. Ναι! Ένα θαυμάσιο υπόδειγμα ταπεινώσεως προβάλλεται σήμερα, ο εορταζόμενος άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Σημειώσατε ότι στους αγίους ποτέ δεν γιορτάζομε γενέθλια. Πότε γεννήθηκαν. Η γενέθλιος ημέρα του κάθε αγίου είναι μόνο η ημέρα που εμαρτύρησε ή έζησε, τελείωσε την ζωή του, οσιακά. Μόνο σε τρία πρόσωπα γιορτάζουμε γενέθλια: Στον Κύριό μας Ιησού Χριστόν, τα γνωστά μας Χριστούγεννα, το Γενέσιον της Θεοτόκου, ως προοίμιον της μεγάλης χαράς που θα ερχόταν εις τον κόσμον και το Γενέσιον του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Γι'αυτό η Εκκλησία βάζει, βάζει πλάι, δεξιά Του, στον Χριστό, βάζει την Παναγία και από εκεί βάζει τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Μεγάλος είναι ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Εντούτοις, η ταπεινοφροσύνη του ήταν πάρα πολύ μεγάλη και βαθιά.

     Η ταπεινοφροσύνη να είναι για όλους μας ο ευθυγραμμιστής όλων των πράξεων της ζωής μας, να είναι το σύνθημα της ζωής μας. Ναι, το σύνθημα της ζωής μας: Ταπεινόφρονες. Αμήν.

                ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

    και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή

               μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

              απομαγνητοφώνηση και ηλεκτρονική επιμέλεια κειμένου:

                             Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΗ:

https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/mnhmh_agivn/mnhmh_agivn_030.mp3