Με αφορμή τη γιορτή των
Τριών Ιεραρχών, «μνείαν ποιούμεθα και των μητέρων αυτών». Πίσω από τα μεγάλα
αυτά αναστήματα της Πίστεως υπάρχουν κρυμμένα στην σιωπή και την ταπείνωση τα
αρραγή θεμέλια του προσωπικού τους μεγαλείου. Οι μητέρες τους. Οι τρείς
«Φωστήρες της Τρισηλίου Θεότητος» ευτύχησαν να έχουν άγιες και σοφές κατά Θεόν
και κατά άνθρωπον μητέρες. Δε θα μπορούσε άλλωστε να συμβεί διαφορετικά. Είναι
αξίωμα το ρητό: «πίσω από κάθε σπουδαίο άνδρα υπάρχει μια γυναίκα». Τις
περισσότερες φορές αυτή είναι η μάννα.
Οι μητέρες των Μεγάλων
Πατέρων και Οικουμενικών διδασκάλων Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του
θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου, δηλαδή η Εμμέλεια, η Νόννα και η Ανθούσα
αντίστοιχα, άγιες σήμερα της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, δεν απέσπασαν τον
ανυπόκριτο θαυμασμό των χριστιανών μόνο, αλλά και των ειδωλολατρών σοφών και
διδασκάλων της εποχής τους και όλων των εποχών. Γιατί άραγε; Διότι η σοφή και
ανδρεία γυναίκα και η σωστή μητέρα είναι πάντοτε μέν, πολύ περισσότερο όμως
σήμερα, είδος πρώτης ανάγκης, δυσεύρετο όμως και «υπό εξαφάνιση», για να μη
πούμε και απειλούμενο.
Οι τρείς αυτές άγιες της
Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, οι άξιες μητέρες των αξίων βλαστών τους, βαδίζοντας
στα ίχνη της Μοναδικής Μητέρας όλων μας, της Υπεραγίας Θεοτόκου, η Οποία
οδήγησε το τεσσαρακονθήμερο βρέφος της στο Ναό, πρόσφεραν κι αυτές τα παιδιά
τους στο Θεό και την Εκκλησία. Πρόσφεραν τα μέγιστα στην Ορθοδοξία και στον λαό
του Θεού, διότι με την αγωγή, με την αυτοθυσία τους και την προσευχή τους, μας
χάρισαν τους τρείς ποταμούς της θεολογίας, οι οποίοι άρδευσαν όλο το πρόσωπο
της γης και με τα θεία δόγματα της αληθείας του Χριστού, έγιναν οι Μεγάλοι
Ευεργέτες της ανθρωπότητος. Το καλό που έκαναν στον κόσμο οι άγιοι Τρείς
Ιεράρχες, αυτό το καλό το πιστώνονται και οι μητέρες τους, διότι εστήριξαν την
πορεία των παιδιών τους με διάκριση, με λόγο και παράδειγμα. Το σπίτι των Τριών
Ιεραρχών ήταν το λίκνο και το πρώτο φυτώριο της αγιότητος και της θεολογίας
τους. Μέσα στο σπίτι τους άκουσαν τα «ρήματα ζωής αιωνίου» και είδαν
εφαρμοσμένο στο Ευαγγέλιο και στους δύο Γονείς, ιδιαίτερα όμως στις Μητέρες
τους.
Οι μητέρες των Τριών
Ιεραρχών συνθέτουν από κοινού, αλλά και κάθε μια χωριστά το ιδανικό πρότυπο της
χριστιανής μάνας με επίγνωση. Υπήρξαν η πιστότερη απομίμηση του ιδανικού και
ανεπανάληπτου προτύπου, της Παναγίας μας. Δεν έχουμε δηλαδή μπροστά μας αφελείς
και αγαθές υπάρξεις, χαμηλής αντίληψης και μικρού δείκτη νοημοσύνης, που
πορεύονται παρορμητικά στο δρόμο τους λόγω ανάγκης και βίας. Αντίθετα
βρισκόμαστε ενώπιον γυναικών που γνωρίζουν σαφώς το θέλημα του Θεού, την
αποστολή τους και τα καθήκοντά τους και γίνονται ολοκαύτωμα πάνω στο βωμό της
μητρικής στοργής και αγάπης.
Η αγία Εμμέλεια, μητέρα
του Μ. Βασιλείου, είναι κόρη μάρτυρος και βαδίζει σταθερά την οδό της
θυσιαστικής πολυτεκνίας με εννέα παιδιά στο πλευρό της, καταλήγει δε τον βίο
της ως αφιερωμένη στο πατρογονικό Ησυχαστήριο στο Ήρι ποταμό μαζί την
πρωτογέννητη θυγατέρα της Μακρίνα, τον μοχλό της οικογενειακής αγιότητος. Αυτή
μαζί με την αγία Μακρίνα αποσπούν από τα δικαστικά έδρανα τον ικανότατο νεαρό
συνήγορο Βασίλειο και τον χαρίζουν στην Εκκλησία.
Η αγία Νόννα, η μητέρα
του αγίου Γρηγορίου, η οψίτοκη, είναι η μάννα της απόλυτης πίστης στο Θεό, του
θυσιαστικού σταυρού του πόνου και της απέραντης προσευχής. Γεννά τον Γρηγόριο,
τον Αρχιεπίσκοπο Κων/λεως και Πρόεδρο της Αγίας Β΄ Οικουμενικής Συνόδου, στα 55
της, και τον αφιερώνει με την προσευχή της και τις παραινέσεις της στο Θεό και
την Εκκλησία.
Τι να πούμε και για την
αγία Ανθούσα, το εύοσμο αυτό άνθος της χριστιανικής αρετής, η οποία πάνω στον
ανθό της νεότητός της, στα 20 της χρόνια, στερείται τον σύζυγό της και σηκώνει
από τότε και μετά σταθερά και αταλάντευτα τον σταυρό της χηρείας και της
θυσιαστικής αφοσιώσεως στην αγωγή του παιδιού της, του μεγαλύτερου ιεροκήρυκα
των αιώνων και των γενεών , του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Το είπε ο
ρητοροδιδάσκαλος της Αντιοχείας Λιβάνιος, όταν πληροφορήθηκε την περίπτωση της
Ανθούσας, το είπε γι’ αυτή, αλλά ισχύει και για τις τρείς στον απόλυτο βαθμό:
«Βαβαί, οίαι γυναίκές εισί παρά χριστιανοίς»!!! «Φοβερό, θαυμαστό, τι σπάνιες
γυναίκες υπάρχουν στους κόλπους των χριστιανών»!!!
Πέρασαν από τότε 16
αιώνες χριστιανικού βίου και πολιτισμού. Ενός πολιτισμού πνευματικού,
μορφωτικού, επιστημονικού, με βασικότατο πυρήνα και κεντρική διήκουσα έννοια
την Ελληνοορθοδοξία. Είναι αυτό που λέμε πιο απλά Ελληνοχριστιανικό πολιτισμό.
Όλους αυτούς τους αιώνες το Γένος μας μαθήτευσε παρά τους πόδας των Τριών
Ιεραρχών. Αυτοί υπήρξαν οι πυξίδες του Πνεύματος και οι οδηγοί της χριστιανικής
ανθρωπότητος γενικά, προς τον Ουρανό. Γενιές και γενιές πέρασαν από τον φλοιό
της γης, μελέτες έγιναν και κείμενα ερμηνευτικά της πατερικής γραμματείας είδαν
το φως της δημοσιότητος, έδρες ιδρύθηκαν στις θεολογικές σχολές σπουδής και
μελέτης της σοφίας τους και της προσφοράς τους και χιλιάδες λόγοι εκφωνήθηκαν, κυρίως
από τον ια΄ αιώνα και μετά, που θεσμοθετήθηκε ο κοινός εορτασμός των Τριών από
την Εκκλησία και από το 1843 από την Παιδεία ως Προστατών των Γραμμάτων..
Πολύ νερό λοιπόν κύλησε
στο ποτάμι της Ιστορίας… Αλλά ο πανδαμάτωρ χρόνος αντί να ξεθωριάσει τη δόξα
τους, την έκανε πιο λαμπρή και ακτινοβόλα, και μαζί με τη δική τους δόξα,
έλαμψε, πιο πολύ και η δόξα των Μητέρων τους.
Μάλιστα. ΄Οσο
παρατηρούμε την εποχή μας, μια εποχή τελείως ματαίων επιδόσεων, κυρίως στους
τομείς της οικογενείας, της παιδείας και της αγωγής, μελαγχολούμε κυριολεκτικά
για την από όλους διαπιστωμένη έλλειψη ανθρώπων αρετής και θυσίας. Κι όσο
προχωρούμε μέσα στην «κατ΄ οίκον Εκκλησία», που είναι το σπίτι μας και η
οικογένειά μας, και αναζητούμε εκεί μέσα, στο πρώτο λίκνο του πολιτισμού, την
Βασίλισσα της καλοσύνης, της ευαισθησίας, της αρετής, της θυσίας, το ολοκαύτωμα
της ολοκληρωτικής προσφοράς, τόσο απογοητευόμαστε και μας πιάνει κατάθλιψη.
«Κάτι σάπιο, λοιπόν, υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας», έλεγαν παλιά.
Ναι, μέσα στο φυτώριο
της αγιότητος, που είναι η ελληνοορθόξη οικογένεια, φύσηξε λίβας καυστικός της
κοσμικής νοοτροπίας και αρρώστησε η βασίλισσα του σπιτιού, η μάννα. Σήμερα υπό
το φως των προβολέων του χρυσού τετάρτου αιώνα της Εκκλησίας, όπου μάννες άγιες
ανέδειξαν άγια παιδιά και στόλισαν τους τοίχους της ορθοδοξίας με εικόνες
αγίων, [πέντε επισήμους και επωνύμους αγίους ανέδειξε η οικογένεια του Μ.
Βασιλείου], σήμερα χάσαμε τη γεννήτρια της αγιότητος, τη μητέρα. Σήμερα πάσχει
η μητέρα. “Cherchez la mere” «Αναζητείστε τη μητέρα».
Έλεγε ο μακάριος
αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, κυρός Χριστόδουλος: «Δώστε μου
καλύτερες οικογένειες και θα σας δώσω ένα καλύτερο κόσμο». Τηρουμένων των
αναλογιών και των συνεπαγωγών μπορούμε και μείς να πούμε: «Δώστε μας καλύτερες
μητέρες, και θα σας δώσουμε ένα καλύτερο κόσμο», γιατί την καλή οικογένεια την
αναδεικνύει κυρίως η καλή μητέρα.
Τι ισχύει και τι
συμβαίνει λοιπόν σήμερα; Σήμερα χάσαμε όλα εκείνα τα ποιοτικά στοιχεία της
πνευματικότητας των μητέρων των Τριών Ιεραρχών. Δεν βλέπουμε πρωτίστως την
αγιότητα του βίου. Πιθανόν να υπάρχει μια καλή συμπεριφορά, πολιτισμένη ίσως
και αξιοπρεπής, πολύ μακριά όμως ευρισκόμενη από την ενέργεια της χάριτος και
την μέθεξη της εκκλησιαστικής ζωής. Ο χριστιανισμός των σπιτιών μας μπορεί να υφίσταται
ως «σήμα κατατεθέν», την δύναμη όμως της υπέρβασης και της θυσίας δεν την
συναντούμε. Λείπει το καλό παράδειγμα, η διάρκεια της αντοχής και υπομονής, η
διάθεση της ολοκληρωτικής προσφοράς, η πραγματική αγάπη που θυσιάζει το εγώ
χάριν των μελών της οικογενείας. Σπάνια βρίσκουμε την πολυτεκνία, τη ορθή βίωση
του ορθοδόξου δόγματος, την αληθινή παρεμβατικότητα στη ζωή των παιδιών, την
αγιογραφική συμβουλευτική, την υπομονή και την επιμονή στην προσευχή, την
υπακοή στο θέλημα του Θεού.
Ζητούμε σήμερα σ΄ ένα
κόσμο όπου χάνεται η πραγματική μητέρα, την όντως μητέρα, όχι μόνο των ωδίνων
του τοκετού, αλλά των καρδιακών πόνων, που δεν τίκτει μόνο, αλλά αναγεννά «εν
πνεύματι και αληθεία» τα παιδιά που της εμπιστεύεται ο Θεός, τα οδηγεί στη
Βασιλεία της Εκκλησίας.
Ζητούμε τη μητέρα, που
κάπου ασφαλώς θα υπάρχει και σήμερα, που δεν βγαίνει στα επάρατα μεσημεριανά
της τηλεοράσεως, αλλά σκυμμένη πάνω από τα τέκνα της αγιογραφεί τον Χριστό στην
ψυχή τους και καλλιεργεί στο πνεύμα τους όλα τα μεγάλα ιδανικά της φυλής μας.
Γι΄ αυτή τη μάννα
ερευνούμε, όχι την τηλεοπτική μάννα, δηλαδή «ένα όπλο πολυτελείας» μόνο για τις
προθήκες των σαλονιών, των καταστημάτων, και των κινηματογραφικών έργων του
σιωνιστικού υποκόσμου.
Αναζητούμε τη μάννα την
προσευχόμενη, την πιστή, την ευλογημένη, το θεμέλιο της ζωής και το στήριγμα
της πατρίδος. Θέλουμε την αγία μάννα που αναδεικνύει αγίους, διότι, «κακά τα
ψέμματα», «οι άγιοι θα σώσουν τον κόσμο».
Τέτοιες ήταν οι μητέρες
των Τριών Ιεραρχών, τέτοιες ήταν οι μάννες της φυλής μας για πολλά χρόνια… οι
μάννες του 1821, της υπομονής, οι μάννες του 1940, της αποφασιστικότητος, οι
κύπριες μάννες του 1955 – 59…Τέτοιες μάννες δυστυχώς σπανίζουν σήμερα: μάννες
με καθαρό πνεύμα, με καθαρή ψυχή, με καθαρό στόμα και με μάτι που θα ατενίζει
στο μέλλον που χτίζει ο Θεός με την χάρη και την αλήθειά Του στις ψυχές των
παιδιών τους.
Αντί αυτής της μάννας…
ήρθε μια άλλη μάννα, μια μητρυιά, και θρονιάστηκε με αναίδεια και ξεδιαντροπιά
μέσα στο σπίτι μας. Είναι η άσχημη και κακή γυναίκα της Νέας Εποχής, η μητρυιά
που λέγεται τηλεόραση, με τις τρείς θανατηφόρες θυγατέρες της, τη μόδα, τη
διασκέδαση και την ελευθεριότητα. Αυτές εξαφάνισαν και φυλάκισαν την ορθόδοξη
ελληνίδα μάννα, την «κόρη» των Μητέρων των Τριών Ιεραρχών, την «εγγονή» της
Παναγίας μας. Ναι εδώ φτάσαμε! Λάθος, κατρακυλίσαμε, γκρεμιστήκαμε. Κάθε μέρα
σκοντάφτουμε στη μάννα της «Πολυκατοικίας» και της «Οικογένειας που βλάπτει»,
δηλαδή στην ανύπαρκτη μάννα. Είμαστε πλέον ορφανοί. Χωρίς πραγματική μάννα. Μας
πήραν τη μάννα μας και την έκαναν ηθοποιό, μοντέλο, δημοσιοσχετίστρια,
συνδικαλίστρια, φεμινίστρια, ό,τι άλλο θέλετε, την έβγαλαν από το σπίτι,
έδιωξαν και τον πατέρα και πλέον σε μια απύθμενη πλατεία «Βάθης» ψάχνοντας τα
παιδιά στον ονειρικό κόσμο των ουσιών ελπίζουν να βρούν τους παλιούς καλούς
καιρούς της οικογενειακής Εστίας και να δούν «καπνόν ανωθρώσκοντα» από το τζάκι
του σπιτιού τους, για να ξαναγυρίσουν, να βρούν εκεί μέσα την αληθινή τους
μάννα.
Ας μη απογοητευθούμε
τελείως! «Ιησούς Χριστός χθές και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας». Είναι ο
Ίδιος Θεός, που ανέδειξε τότε τις μητέρες των Τριών Ιεραρχών και όλες όσες στη
συνέχεια βάδισαν τον ίδιο δρόμο της τεθλιμμένης ασκητικής ζωής και της
πρακτικής αρετής του οικογενειακού σταυρού. Αυτός ξέρει και μπορεί! Αυτός και
σήμερα μέσα από τους ανεξιχνίαστους δρόμους της θείας Του σοφίας και Αγάπης,
ξέρει και μπορεί, να «αναδείξει και εκ λίθων τέκνα τω Αβραάμ», δηλαδή, να βρεί
τις καλοπροαίρετες ψυχές, τις αγνές υπάρξεις, τις καλές διαθέσεις, τα
προικισμένα μυαλά και τις δυνατές καρδιές και να μας χαρίσει ξανά μέσω της
Ορθοδόξου Εκκλησίας μας μάννες ως και τις Μητέρες των Τριών Ιεραρχών. Τον
παρακαλούμε συντόμως και εσπευσμένως να το κάνει. Το έχουμε επείγουσα και
επιτακτική ανάγκη! Και τούτο διότι η αληθινή μάννα είναι το πιο απαραίτητο πρόσωπο
σήμερα, ανάχωμα ιερό σε ένα κόσμο που καταρρέει. ΓΕΝΟΙΤΟ!!!
