Οι επιλογές του Πατρ. Βαρθολομαίου οδηγούν την Oρθοδοξία σε νέα σχίσματα

Ακριβώς πριν από δύο χρόνια, το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης «νομιμοποίησε» τους Ουκρανούς σχισματικούς για να σχηματίσει την «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» (OCU). Αυτό είχε σαν συνέπεια να οδηγηθούμε σε καταστροφή της ενότητας στον Ορθόδοξο κόσμο. Ξεκίνησε ένα κύμα διαιρέσεων.

Και τώρα η Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης σχεδιάζει μια νέα περιπέτεια, αυτή τη φορά στη «Βόρεια Μακεδονία». Τα γεγονότα εκεί ξεδιπλώνονται ακριβώς σύμφωνα με το ουκρανικό σενάριο, αλλά με μια σημαντική διαφορά.

Το γεγονός, ότι το ανάθεμα στους Ουκρανικούς σχισματικούς επιβλήθηκε από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, και ότι αυτή και μόνο αυτή, σύμφωνα με τους Κανόνες, έχει το δικαίωμα να το ανακαλέσει, δεν ενόχλησε κανέναν στην Κωνσταντινούπολη. Για αυτούς, μόνο τα αιτήματα των πολιτικών ήταν σημαντικά. Πριν από δύο χρόνια, όχι οι απλοί πιστοί, αλλά ο πιο σημαντικός πολιτικός της Ουκρανίας, ο Πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο, ζήτησε από την Κωνσταντινούπολη την δημιουργία μιας «ανεξάρτητης Εκκλησίας» με το επιχείρημα ότι ο ουκρανικός Ορθόδοξος λαός στερείται ελευθερίας.

Ο Πρόεδρος το ανακοίνωσε αυτό τον Απρίλιο του 2018 σε προσωπική συνάντηση με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι μετά από μερικούς μήνες, τα λόγια του, σχεδόν κυριολεκτικά, επαναλήφθηκαν από έναν άλλο πολιτικό – τον αρχηγό της «Βόρειας Μακεδονίας» Γκεόργκε Ιβάνοφ.

Η θρησκευτική κατάσταση είναι σχεδόν ίδια με την Ουκρανία. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, η «Ορθόδοξη Εκκλησία της πΓΔΜ» λειτουργεί στη χώρα, η οποία προέκυψε ως αποτέλεσμα περίπλοκων πολιτικών αναταραχών. Στις αρχές του 20ού αιώνα, μετά την απελευθέρωση από την Οθωμανική κυριαρχία, η «Μακεδονία» έγινε μέρος του Βασιλείου της Βουλγαρίας. Κατά συνέπεια, οι πιστοί της πέρασαν στη δικαιοδοσία της Βουλγαρικής Εκκλησίας.

Αλλά παραμονές του Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου, η κατάσταση άλλαξε δραματικά: τα εδάφη της πΓΔΜ πήγαν στο σερβικό βασίλειο. Μαζί με την πολιτική δικαιοδοσία, η εκκλησιαστική δικαιοδοσία άλλαξε επίσης. Έκτοτε, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί υπάγονται στο Πατριαρχείο Σερβίας.

Με την εξουσία των Κομμουνιστών και τον σχηματισμό της Γιουγκοσλαβίας, οι ιδέες του Μακεδονισμού εντάθηκαν στη χώρα. Οι εθνικιστές κέρδισαν δημοτικότητα, τα συνθήματά τους ακούγονταν πιο δυνατά: τη δική τους γλώσσα, τη δική τους κουλτούρα, την Εκκλησία. Απαίτησαν την αναβίωση της Αρχιεπισκοπής της Οχρίδας, η οποία υπήρχε στα εδάφη της σύγχρονης Σερβίας, της τΓΔΜ, της Ελλάδας και της Βουλγαρίας από τον 11ο έως τον 18ο αιώνα. Και οι κομμουνιστές συμφώνησαν το 1958 και βοήθησαν στη δημιουργία μιας ανεξάρτητης θρησκευτικής δομής, αν και η Σερβική Εκκλησία ήταν εναντίον της. Οκτώ χρόνια αργότερα, οι Ιεράρχες που έφυγαν από το Σερβικό Πατριαρχείο δήλωσαν αυτοκεφαλία και δεν αναγνωρίζονταν από καμία Εκκλησία.

Η “Μακεδονική Εκκλησία” απομονώθηκε για δεκαετίες, και σχεδόν κανείς δεν νοιάστηκε για αυτήν. Και το Φανάρι δεν απάντησε στο αίτημα του Gheorghe Ivanov το 2018 για νομιμοποίηση των σχισματικών. Τότε ήταν απασχολημένο με την Ουκρανία.

Δύο χρόνια αργότερα, το ουκρανικό αυτοκεφαλικό έργο σταμάτησε. Η OCU αναγνωρίζεται από τρεις μόνο τοπικές εκκλησίες: την Κωνσταντινούπολη, την Ελλάδα και την Αλεξάνδρεια. Η ίδια η σχισματική δομή δεν επεκτείνεται – ο αριθμός των ενοριών έχει σταματήσει σε περίπου 7 χιλιάδες. Επιπλέον, ως αποτέλεσμα εσωτερικών διαφωνιών, οι σχισματικοί έχασαν έναν από τους πατέρες της διάσπασης στην Ουκρανία – τον «επίτιμο πατριάρχη» Φιλάρετο Denisenko.

Το θέμα του αυτοκεφαλίου δεν ενδιαφέρει πλέον τις ουκρανικές αρχές – ο Πέτρο Πόροσενκο δεν επανεκλέχθηκε για δεύτερη θητεία και ο νέος πρόεδρος, Βόλντυμιρ Ζελένσκι, θεωρεί τον εαυτό του απαλλαγμένο από θρησκευτικά ζητήματα. Όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις πολυάριθμες υποσχέσεις του Πατριάρχη Βαρθολομαίου για την «έγκαιρη αναγνώριση και ενίσχυση» της «νέας Εκκλησία» από τον Ορθόδοξο κόσμο.

Και σε αυτή τη στιγμή της κρίσης, η μη αναγνωρισμένη «Μακεδονική Εκκλησία» θυμήθηκε τον εαυτό της, όχι μέσα από τα χείλη των πιστών, αλλά των πολιτικών. Και κινείται απολύτως σύμφωνα με το σχέδιο του Poroshenko: έχοντας ρίξει το Φανάρι με γραπτές εκκλήσεις.

“Οι Ορθόδοξοι άνθρωποι της χώρας μας αξίζουν την ανεξαρτησία της εκκλησίας και την Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της πΓΔΜ με την ευλογία και την απόφαση του Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης”, έγραψε ο Πρωθυπουργός Ζόραν Ζάγιεφ στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Φαίνεται ότι οι σύμβουλοι του Poroshenko έδωσαν το κείμενο στον Zaev. Προφανώς, πρότειναν το σχέδιο με το οποίο να πέσει σίγουρα το Φανάρι.

Όμως, σε αντίθεση με την Ουκρανία, ο πατριάρχης δεν βιάζεται με τους Μακεδόνες. Προφανώς, κάηκε άσχημα την τελευταία φορά και επι πλέον οι επιλογές του οδήγησαν στο μεγαλύτερο σχίσμα στον Ορθόδοξο κόσμο για πολλούς αιώνες. Και η διαίρεση με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία του κόστισε δεκάδες χιλιάδες πιστούς που σταμάτησαν να ταξιδεύουν στο Άθως.

Τώρα διακυβεύεται μια σοβαρή σύγκρουση με τη Σερβική Εκκλησία, με την οποία η εκκλησία της Κωνσταντινούπολης έχει ήδη μια δύσκολη σχέση. Το γεγονός είναι ότι στα μέσα της δεκαετίας του 2000, μέρος του ποιμνίου της «Μακεδονικής Εκκλησίας» επέστρεψε από το σχίσμα και τώρα υπάρχουν δύο δομές στη χώρα. Επομένως, δεν υπάρχει ενότητα μεταξύ των «Μακεδόνων» σχετικά με την αυτοκεφαλία.

Επιπλέον, οι Έλληνες πρότειναν μια σειρά προϋποθέσεων για τους σχισματικούς. Πρώτον, το Φανάριr θέλει να ελέγξει τους πιο σημαντικούς ναούς και μοναστήρια – κυρίως το περίφημο μοναστήρι της Οχρίδας. Δεύτερον, επιμένει σε ένα διαφορετικό όνομα για τη δομή.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα ελληνικών μέσων ενημέρωσης, το ζήτημα της επίσημης ονομασίας της δομής που ισχυρίζεται ότι δοθεί η αυτοκεφαλία, προκάλεσε διαμάχη μεταξύ των Σκοπίων και της Κωνσταντινούπολης. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, εκμεταλλευόμενος τις διαφορές, επιμένει στο ημι-αυτόνομο καθεστώς των μακεδονικών σχισματικών. Αυτοί όμως θέλουν πλήρη ανεξαρτησία.

Στο ζήτημα της αυτοκεφαλίας της πΓΔΜ, φυσικά, θα υπάρξει αντίθεση από τον ελληνικό κλήρο. Αλλά το Φανάρι ασχολείται πολύ περισσότερο με την ιδέα του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως το πιο σημαντικό πράγμα στον Ορθόδοξο κόσμο.

Επιπλέον, σε αντίθεση με την Ουκρανία, θα είναι πιο εύκολο για το Φανάρι να εφαρμόσει το σχέδιό του. «Το γεγονός είναι ότι η Ουκρανία είναι μια ετερογενής χώρα. Και από θρησκευτική άποψη οι πολίτες της τηρούν την ιδέα μιας «Ορθόδοξης Σλαβικής Αδελφότητας ». Η πΓΔΜ είναι πιο ομοιογενής. Παρά το γεγονός ότι η γειτονική Ελλάδα, η Σερβία και η Βουλγαρία το θεωρούν γη τους, οι Μακεδόνες τηρούν τη φιλοδυτική πορεία και προσπαθούν να βρίσκονται σε τροχιά αμερικανικής επιρροής. Αυτό αποδεικνύεται από την πρόσφατη ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.

Επομένως, η «νομιμοποίηση» των σχισματικών των Σκοπίων από τον Φανάρι σύμφωνα με το σχέδιο που επεξεργάστηκε πριν από δύο χρόνια ο Βαρθολομαίος, είναι αναπόφευκτη. Και αυτό, όπως και με την Ουκρανία, θα οδηγήσει σε νέες αναταραχές στον Ορθόδοξο κόσμο.

Πηγή: rianovosti, Oleg Nalisnik