ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ – ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
(Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης, ὁμότιμος καθηγητής Πατρολογίας τοῦ Α.Π.Θ.)
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶναι μία γιγάντια, μία μεγίστη μορφή τῆς ἐκκλησίας μας. Συγκορυφαῖος καί ἰσάξιος τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Μπορεῖ κανείς νά πεῖ ὅτι ὁ Ἄγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶναι ἡ μεγαλύτερη μορφή ἁγίου καί πατρός κατά τήν δεύτερη χιλιετία.
Γεννήθηκε στήν Κωνσταντινούπολη τό 1296 ἀπό γονεῖς καταγόμενους ἀπό τήν Τραπεζοῦντα, καί ἐκοιμήθη στή Θεσαλονίκη ὡς ἀρχιεπίσκοπός της τό 1359, σέ ἡλικία 63 ἐτῶν.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς δέν ἀποδείχθηκε μόνο ὁ μεγάλος Θεολόγος, ὁ μεγάλος μαχητής καί ὁ μεγάλος ἀγωνιστής τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλά κυρίως ἀναδείχθηκε ὁ μεγάλος ἀσκητής, ὁ μεγάλος ἡσυχαστής, ὁ ἄνθρωπος τῆς προσευχῆς, ὁ ἄνθρωπος τῆς νηστείας.
Στήν Θεσσαλονίκη βρέθηκε τό 1337, μετά ἀπό πρόσκληση τῶν μοναχῶν τῆς πόλεως, γιά νά ἀτιμετωπίσει τόν προκλητικό παπικό μοναχό Βαρλαάμ τόν Καλαβρό.
Ὁ παπικός μοναχός Βαρλαάμ ὁ Καλαβρός προσπάθησε προκλητικά καί προσβλητικά νά μεταφέρει στή Θεσσαλονίκη τό κλίμα τῆς Εὐρώπης, τοῦ Διαφωτισμοῦ, τῆς Ἀναγεννήσεως. Ἡ Ἀναγέννηση εἶχε σάν κύριο στόχο ν’ ἀφήσει τήν Ἐκκλησία, ν’ ἀφήσει τούς Ἁγίους, ν’ ἀφήσει τούς Πατέρες καί νά στραφεῖ στή μελέτη τῶν ἀρχαίων σοφῶν.
Τελικά ὁ παπικός μοναχός Βαρλαάμ ὁ Καλαβρός, μέ τή χάρη καί τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἠττήθηκε. Καί ἠττήθηκε, διότι οἱ Ἅγιοι δέν στηρίζουν τήν παρουσία τους μόνο στή μόρφωση καί στή γνώση καί στίς σπουδές τους, ἀπό τίς ὁποῖες δέν ἐστερεῖτο ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἀλλά στηρίζουν τήν παρουσία τους καί στόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἀγωνιστής τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλά καί ὁ μεγάλος διδάσκαλος τῆς Ἡσυχίας. Ἦταν ὅλος φῶς καί δίδαξε ὅτι, ἄν θέλει κανένας νά τελειωθεῖ, δέν φτάνει κονάχα ἡ σοφία καί ἡ γνώση· χρειάζεται ἡ κακοπάθεια, χρειάζεται ἡ ἐγκράτεια, χρειάζεται ἡ νηστεία, χρειάζεται ὁ φωτισμός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Γέμισε ὁ κόσμος ἀπό σοφούς καί ἀπό ἐγγραμμάτους. Δέν ἔχει γίνει καλύτερος! Εὐρώπη καί Ἀμερική βυθίζονται μέσα στό χάος! Κι ἄν ὑπάρχει κάποια ἐλπίδα μέσα στόν κόσμο, εἶναι ἡ ἁγία μας Ὀρθοδοξία, εἶναι ὁ ἅγιος κόσμος τῆς Ἀνατολῆς.
----------------------------------
Ἀπό τό τρίτομο ἔργο τοῦ πατρός Θεοδώρου Ζήση «ΟΜΙΛΙΕΣ στίς Κυριακές καί στίς Ἑορτές τοῦ ἔτους», τόμος Β΄, ἐκδόσεις «Τό Παλίμψηστον», Θεσσαλονίκη Δεκέμβριος 2024.
Ἐπιμέλεια ἀντιγραφῆς Φώτιος Μιχαήλ, ἰατρός
