Του Κων/νου Αθ. Οικονόμου δασκάλου-συγγραφέα
Ο ΜΥΘΟΣ: Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ο Νάρκισσος ήταν ένας νεαρός, γιος της νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού, που ήταν τόσο όμορφος ώστε όλες οι νύμφες να τον θέλουν για σύντροφό τους. Ο ίδιος όμως ήταν τόσο υπερόπτης και αλαζών που τις απέρριπτε όλες.
Μεταξύ των … θυμάτων του ήταν και η νύμφη Ηχώ η οποία, απελπισμένη καθώς ήταν με τον έρωτά της, τον καλούσε συνεχώς έως ότου η φωνή της έσβησε και ακούγονταν πλέον μόνο οι τελευταίες συλλαβές του ονόματός του. Το τραγικό τέλος του Νάρκισσου όμως είναι αυτό που κάνει την ιστορία του πολύ ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα αλληγορική. Μια μέρα, καθώς περιφερόταν στον ποταμό ο Νάρκισσος πρόσεξε το είδωλό του στο νερό. Ήταν το πιο όμορφο πρόσωπο που είχε δει. Έτσι, ερωτεύτηκε σφοδρά το είδωλό του και καθόταν με τις ώρες και το θαύμαζε, ενώ ταυτόχρονα παραπονιόταν που το πρόσωπο μέσα στο νερό δεν του μιλούσε, παρά μόνο τον κοιτούσε. Ο Νάρκισσος περνούσε ώρες, μέρες ολόκληρες μη κάνοντας τίποτα άλλο παρά το να θαυμάζει την ομορφιά του στο ποτάμι. Αλλά δυστυχώς αυτό του το πάθος του κόστισε την ίδια του τη ζωή, γιατί μια μέρα, στην προσπάθειά του να φιλήσει αυτό που θεωρούσε πως ήταν νύμφη, έπεσε στο ποτάμι και πνίγηκε. Αυτός λοιπόν ήταν ο Νάρκισσος της μυθολογίας ο οποίος έδωσε -και όχι άδικα- το όνομά του σε μια σύγχρονη ψυχολογική διαταραχή προσωπικότητας. Η ιστορία του μας λέει πολλά για τα χαρακτηριστικά της διαταραχής αυτής.ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ: Α΄ Έντονο αίσθημα υπεροψίας και μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του/της. Β΄ Φαντασιώσεις απεριόριστης επιτυχίας, δύναμης, ομορφιάς, εφυϊας, κτλ. Γ΄ Θεωρεί τον εαυτό του/της ξεχωριστό και μοναδικό και πιστεύει πως οι μόνοι οι οποίοι μπορούν να τον/την καταλάβουν είναι άτομα επίσης ξεχωριστά. Εκδηλώνει περιφρόνηση για όσους νιώθει πως είναι κατώτεροι. Δ΄ Απαιτεί τον θαυμασμό των άλλων. Ε΄ Αναμένει ξεχωριστή εξυπηρέτηση από τρίτους και απαιτεί όλοι να συμφωνούν με τις προσδοκίες του/της. ΣΤ΄ Είναι άτομο ιδιαίτερα “καπάτσο”, χειριστικό, το οποίο εκμεταλλεύεται τους άλλους με κάθε μέσο ώστε να επιτύχει το σκοπό του. Ζ΄ Αδυνατεί να τα κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων και γι’ αυτό αδιαφορεί. Η΄ Είναι πολύ ζηλόφθονος με τους άλλους και το δικαιολογεί πιστεύοντας πως και οι άλλοι είναι πολύ ζηλόφθονες απέναντί του/της. Θ΄ Είναι αλαζόνας και υπερόπτης απέναντι στους άλλους. Εμφανίζεται σαν σκληρός ή ασυγκίνητος Ι΄ Θέτει όχι ρεαλιστικούς (εξωπραγματικούς) στόχους, ενώ πληγώνεται εύκολα όταν βιώνει απόρριψη.
Όπως γίνεται εμφανές, το κύριο χαρακτηριστικό του ναρκισσιστή είναι η αλαζονεία, το αίσθημα ανωτερότητας και ότι τα άτομα αυτά είναι ανίκανα να κατανοήσουν τα συναισθήματα των άλλων. Μάλιστα δεν είναι λίγες οι φορές, που θα φτάσουν να πληγώσουν τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους μόνο και μόνο για να καταφέρουν να πετύχουν τον στόχο τους, ή για να εκδικηθούν κάποιον που φαντασιώνονται ότι θέλει το κακό τους. Αυτό όμως που θα πρέπει να καταλάβουμε για τους ναρκισσιστές είναι πως δεν είναι ακριβώς εγωιστές, Γιατί ο εγωκεντρικός ή απλά εγωιστής, είναι ο άνθρωπος ο οποίος θέλει να έχει όλα τα «φώτα» πάνω του, δηλαδή να αποτελεί το κύριο αντικείμενο απασχόλησης από τους υπόλοιπους ανθρώπους ενώ ο νάρκισσος είναι ερωτευμένος με την προσωπικότητά του και την ιδέα που έχει γι’ αυτή, παρά με τον ίδιο του τον εαυτό. Όπως ακριβώς ο μυθικός Νάρκισσος, έτσι και αυτοί είναι παθολογικά ερωτευμένοι με το είδωλο στον “καθρέφτη” τους και θυσιάζουν τα πάντα για να το διατηρήσουν. Στην πραγματικότητα, ανήμποροι να δεχτούν τον εαυτό τους ως έχει, με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του, αναλώνουν όλη τους την ενέργεια στη διατήρηση του κοινωνικού τους προφίλ και είναι έτοιμοι να βρουν εξιλαστήρια θύματα όταν πιστεύουν πως η εικόνα αυτή έχει αμαυρωθεί με κάποιο τρόπο. Πολύ συχνά η εφηβεία δείχνει τα πρώτα σαφή μηνύματα του ναρκισσισμού. Έτσι ένας νάρκισσος για παράδειγμα, μη μπορώντας να ανεχτεί ούτε ένα “β΄”, στην βαθμολογία του, ακόμη και αν όλα τα υπόλοιπα μαθήματα τα έχει περάσει με “Άριστα”, θα φροντίσει να δημιουργήσει μια ολόκληρη θεωρία συνωμοσίας και έντονης ζηλοφθονίας από πλευράς του καθηγητή που “τόλμησε” να μην του βάλει τον μέγιστο δυνατό βαθμό και μπορεί να γίνει ακόμη και έντονα εκδικητικός απέναντί του.
ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ: Ο ναρκισσισμός είναι η διαταραχή προσωπικότητας όπου το άτομο ασχολείται υπερβολικά με τον εαυτό του, την εμφάνιση, τον τρόπο ομιλίας, ακόμα και την γλώσσα του σώματος και γενικότερα την εικόνα την οποία δημιουργεί στους άλλους. Περνάει έτσι πολύ χρόνο της ημέρας μόνος. Σκοπός βέβαια απ’ όλη αυτή την ασχολία είναι να δημιουργεί θετική εκτίμηση στους γύρω του και έτσι να τους ασκεί ένα είδος εξουσίας, όπως τουλάχιστον πιστεύει. Το υπερβολικό ενδιαφέρον για τον εαυτό του οδηγεί στην κατάσταση όπου ερωτεύεται τον εαυτό του, θαυμάζεται από τον εαυτό του.
ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΓΥΡΟ: Βέβαια το ότι ερωτεύεται τον εαυτό του έχει τις δυσμενείς συνέπειες στο άτομο να αδυνατεί να δημιουργήσει μια σχέση αληθινή με κάποιον. Έτσι …
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ:
