Χθές, μαζὶ μὲ τοὺς ἁγίους Ἀπόστολο Φίλιππο καὶ Νεομάρτυρα Κωνσταντῖνο τὸν Ὑδραῖο, συνεορτάσαμε καὶ τὸν μεγάλο ἀντιπαπικὸ ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ,Ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης (Ἡ ἑορτή του μετεφέρθη καὶ τιμᾶται τὴν Β΄ Κυριακὴ τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς). Ὅπως σὲ ἄλλες ἐποχὲς καὶ σὲ ἄλλες Οἰκουμενικὲς Συνόδους ὁ Θεὸς ἔστελνε τους Ἁγίους τους γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουν τοὺς αἱρετικούς, ἔτσι καὶ τὸν 14ο αἰῶνα καὶ στὴν Η΄ (8η) Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, ἔστειλε τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν Παπικὴ κακοδοξία, ἡ ὁποία, κηρυττομένη ἀπὸ τὸν Καλαβρὸ μοναχὸ Βαρλαάμ, ἔσπερνε τὴν σύγχυση στὶς ψυχὲς τῶν Ὀρθοδόξων.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁριοθέτησε ὡς θεόπτης, καὶ στηριζόμενος στοὺς πρὸ αὐτοῦ Ἁγίους ὡς ὁ κατ’ ἐξοχὴν θεολόγος τῆς Παραδόσεως, τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη καὶ αὐτὸ τὸ «πλήρωσε»: συκοφαντήθηκε, χαρακτηρίστηκε αἱρετικός, διώχθηκε, ἐξορίστηκε, φυλακίστηκε.
Αὐτὴ εἶναι ἡ διὰ Χριστὸν κακοπάθεια τῶν Ἁγίων κάθε ἐποχῆς, γι’ αὐτὸ πολὺ σωστὰ ἐγράφη ὅτι, οἱ διαμένοντες σὲ πολυτελεῖς οἴκους, οἱ χρυσοστόλιστοι καὶ ἀεὶ πανηγυρίζοντες Ἐπίσκοποι καὶ Ποιμένες, οἱ εὐφραινόμενοι ὅταν ἀποκαλοῦνται ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων «Γέροντες» καὶ «ραβί, ραβί», εἶναι ἀδύνατο νὰ ἀντισταθοῦν καὶ νὰ πολεμήσουν τὶς αἱρέσεις τῆς κάθε ἐποχῆς.
Τὸ παρακάτω ἄρθρο γιὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ, εἶναι τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Βασιλείου Κοκολάκη.
Oἱ διάλογοι τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμα μέ τούς Μουσουλμάνους εἶναι τόσο ἐπίκαιροι ὅσο ποτέ ἄλλοτε. Οἱ συχνές προκλήσεις τους διά τῶν ὁποίων ἀπό τή μιά ἀνακινοῦν τό μεγάλο κεφάλαιο τοῦ ρατσισμοῦ καί ἀπό τήν ἄλλη μέ τήν προβιά τῆςἀνεξιθρησκείας προσπαθοῦν νά ἐπιβάλλουν τή λυκόμορφη θρησκεία τους μᾶς ὑποχρεώνουν νά παραθέσουμε τούς παρακάτω διαλόγους γιά νά φανεῖ τό ἦθος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στή σχέση της μέ παντός εἴδους ἀνθρώπους διαφόρων θρησκειῶν ἀλλά καί γιά νά ἐνισχυθεῖ τό φρόνημα τῶν πιστῶν Χριστιανῶν μέἀτράνταχτα θεολογικά ἐπιχειρήματα.
(Σέ ὁρισμένα πολύ σημαντικά σημεῖα τοῦ διαλόγου παρατίθενται καί σχετικοί λόγοι τοῦ ἁγίου Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ)
Λίγα λόγια γιά τήν ἐποχή τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ:
Ἡ ἐποχή τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, 14ος αἰ. μ. Χ. χαρακτηρίζεται ἀπό τρεῖς βασικούς κινδύνους: Τίς ἐπιδρομές τῶνὈθωμανῶν, τήν ἀνάπτυξη τῶν σλαβικῶν λαῶν (Ρῶσοι, Πολωνοί, Τσέχοι, Σέρβοι) καί τόν Σχολαστικισμό τῆς Δύσεως (Βαρλααμισμός). Οἱ Βαρλααμιστές ἑρμηνεύουν ὅλη τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μέ βάση τή λογική μέ συνέπεια νά ἀκυρώνουν στήν πράξη τό μυστήριο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου· σημαντικές παρεκκλίσεις ἀπό τήνὀρθόδοξη διδασκαλία εἶναι ἡ ἄρνηση τῆς διακρίσεως οὐσίας καίἐνεργειῶν, ἡ κακοδοξία περί τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ κλπ.
Παράλληλα ἔχουμε τήν ἐμφάνιση τῆς αἱρέσεως
τῶν Μασσαλιανῶν (ἀπολυτοποίηση τῆς ἀσκήσεως-νηστείας-προσευχῆς καί ἀγαμίας, τῆς ἀκτημοσύνης χωρίς ἐργασία καί περιφρόνηση τῶν μυστηρίων) καί τῶν Βογομίλων [(δυαλισμός: καλό–κακό, φῶς–σκότος, Θεός-διάβολος, ὅλα στό ἴδιο ἐπίπεδο,ἰσόκυρα καί ἰσοδύναμα) καί ἄρνηση τῆς Ἁγίας Τριάδος·πολεμική κατά τῶν μυστηρίων, τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱεραρχίας καί τῆς τοῦΧριστοῦ γεννήσεως]. Ὁ ἅγιος συνεκρούσθη μαζί τους.
Σύντομος ἱστορικο-θεολογικός βίος τοῦ ἁγίου:
Ὁ ἅγιος γεννιέται τό 1296 στήν Κων/πολη. Μόνασε στό ὄρος Παπίκιο στά σύνορα Θράκης – Μακεδονίας, στίς Ἱερές Μονές Βατοπεδίου, Μ. Λαύρας, καί Ἐσφιγμένου· τό 1326 χειροτονεῖταιἱερέας στή Θεσσαλονίκη, ἀναχωρεῖ γιά Βέροια, καί τελικά καταλήγει στό ἡσυχαστήριο τοῦ Ἁγίου Σάββα στό Ἅγιο Ὄρος. Τήν 14ηΝοεμβρίου 1359, 63 ἐτῶν, παραδίδει τήν ψυχή του στόν Χριστό.
Θεολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου:
Ὁ ἅγιος εἶναι ὁ κυριότερος ἐκφραστής τοῦ Ἡσυχασμοῦ[1], τῆς μεθέξεως τῆς ἀκτίστου θείας χάρης , κατά παρόμοιο τρόπο πού οἱμαθητές μετεῖχαν στό θαβώριο φῶς· γιά νά φθάσει βέβαια στό στάδιο τοῦ φωτισμοῦ ἀπαιτεῖτο ἐργασία ἀδιαλείπτου προσευχῆς καί δακρύων.
Ἐντύπωση προκαλεῖ ὅτι σέ ἡλικία 17 ἐτῶν εἶχε τέτοια γνώση κλασσικῆς παιδείας, ἐκτός τῆς θεολογικῆς, ὥστε νά κληθεῖ ἀπό τόν αὐτοκράτορα Ἀνδρόνικο Β΄ νά μιλήσει ἐνώπιον σοφῶν ἀνδρῶν αὐλικῶν-καθηγητῶν Παν/μίου, περί Ἀριστοτέλους καί πιό συγκεκριμένα περί τῆς σχέσεως τῆς ἀριστοτελικῆς λογικῆς μέ τή θεολογία· Εἶχε δεινή ἱκανότητα λόγου, τέτοια, ὥστε ο διάσημος θεολόγος καί φιλόσοφος τῆς ἐποχῆς Θεόδωρος Μετοχίτης νά πεῖπρός τόν βασιλιά ὅτι καί ὁ Ἀριστοτέλης νά ἦταν παρών, θά τόνἐπαινοῦσε.
Τό πολιτικό καθεστώς τῆς Κων/πολεως, ἀφορμή γιά θεολογικό διάλογο πρός τό Ἰσλάμ.
Ἡ ἐποχή χαρακτηρίζεται ἀπό τίς διενέξεις Παλαιολόγων-Καντακουζηνῶν:
Συγκεκριμένα ὁ Παλαιολόγος Ἰωάννης Ε΄, νόμιμος αὐτοκράτωρ,ἐκπροσωπώντας κατώτερα στρώματα καί ζηλωτές, ἀφοσιωμένος στόν Πάπα, ἐξορίζει τόν Ἰωάννη Καντακουζηνό ΣΤ΄· ὁΚαντακουζηνός, φιλικά διακείμενος πρός τόν ἡσυχασμό, μέ δική του πρωτοβουλία, ἐκλέγει τόν Φιλόθεο Κόκκινο ὡς Πατριάρχη Κων/λεως, πού ἦταν φίλος ἐπιστήθιος τοῦ ἁγ. Γρηγ. Παλαμᾶ, μέ ἰδιαίτερηἔγνοια γιά τήν ἀκεραιότητα τῆς Ἐκκλησίας. Μεγάλη ἐπιτυχία τουἦταν ἡ ἕνωση τῶν ἡγετῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. ὉΚαντακουζηνός ὑποστηρίχθηκε ἀπό Τούρκους καί Σέρβους.
Σέ προσπάθεια εἰρηνεύσεως τῶν δύο παραπάνω αὐτοκρατόρων, πηγαίνοντας ὁ ἅγιος γιά Κων/πολη τό 1354, λόγῳ θαλασσοταραχῆςἀναγκάζεται νά βγεῖ στήν εὐρωπαϊκή ἀκτή τῆς Καλλιπόλεως τήνὁποία εἶχαν κατακτήσει οἱ Τοῦρκοι, ἐκμεταλλευόμενοι τόν πανικό τοῦ καταστρεπτικοῦ σεισμοῦ τοῦ Μαρτίου 1354.
Ἐκεῖ συλλαμβάνεται ὁ ἅγιος μαζί μέ τή συνοδεία του, ὅπου καίὑπέστη τά πάνδεινα. Αἰχμάλωτος ὤν, στέλνει στήν Ἐκκλησία Θεσ/κης ἐπιστολή, ¨πρός τήν ἑαυτοῦ ἐκκλησίαν¨, στήν ὁποία χαρακτηρίζει τούς Τούρκους ὡς βαρβαρωτάτους πάντων τῶν βαρβάρων.
Ἀπό Καλλίπολη μεταφέρεται στή Λάμψακο· ἐκεῖ περνᾶ ἀπό γύμνια, πείνα, στερήσεις,κακώσεις. Οἱ Τοῦρκοι ἤλπιζαν σέ πλούσιαἀποζημίωση γιά τήν ἀπελευθέρωση τοῦ ἁγίου. Ἐπίσης τόν πίεζαν νά διαλεχθεῖ μέ τούς διδασκάλους τοῦ Ἰσλάμ, διότι ἔχοντας διεστραμμένο νοῦ, θεωροῦσαν τήν αἰχμαλωσία ὡς τιμωρία τῆςἀσεβείας πρός τόν Ἀλλάχ ἀλλά καί ὡς ἀπόδειξη τῆς μή ἀληθινῆς πίστεως τῶν Χριστιανῶν.
Παρατηρεῖ ἑπομένως κανείς ὅτι δέν ἐπεδίωκε ὁ ἅγιος τόν διάλογο πρός ἐπίδειξιν ἀλλά ὅτι ἀναγκάσθηκε νά τούς δείξει τό ὑψηλό θεολογικό του εὖρος! Σαφῶς καί κινδύνεψε ἡ ζωή του, ἐπειδή περιτριγυριζόταν ἀπό ἀγρίους Μουσουλμάνους. Σέ ἀντίθεση μέ τό σήμερα, πού ἀποφεύγουμε τό πνεῦμα τῆς ὁμολογίας καί ἀπό φόβο παρέχουμε στούς Μουσουλμάνους προνόμια, διευκολύνσεις,ἀναγνωρίσεις, τιμές, ἐπιστολές καί δῶρα, ἀκυρώνοντας τήνἀποκλειστικότητα καί μοναδικότητα τῆς ὀρθοδόξου πίστεως.
Ὁ ἅγιος θεωρεῖ τήν αἰχμαλωσία του ἔργο τῆς θείας προνοίας. Σκοπός τῆς αἰχμαλωσίας γι᾿ αὐτόν ἦταν ἡ εὐκαιρία γιά κήρυγμα πρός τούς ἀλλοπίστους καί ἡ ἐνίσχυση τῶν Χριστιανῶν πρός ἀποφυγή ἐξισλαμισμοῦ. Καί ἡ αἰχμαλωσίαἀποτελοῦσε ἕνα μέσο τιμωρίας γιά τίς ἁμαρτίες τοῦχριστιανικοῦ λαοῦ. Πολύ ἐπίκαιρο τό ζήτημα τῆς αἰχμαλωσίας θά ᾿λεγε κανείς. Ἐμεῖς πιθανόν νά τό θεωρούσαμε δοκιμασία, πειρασμό...Πόσο μᾶς λείπει ἡ διάκριση...
Στόν ἅγιο διακρίνουμε τήν ὁμολογία καί τήν παρρησία. Σήμεραἔχουμε χαλαρότητα, ἀδιαφορία καί χλιαρότητα.
Λέει σέ κάποιο σημεῖο στήν ἐπιστολή πρός τήν ἑαυτοῦ Ἐκκλησία περί τῆς πλανεμένης ἀντιλήψεως καί κοσμοθεωρίας γενικότερα τῶν Μουσουλμάνων[2], ὅτι δηλ. ἔχουν βαρύτερη εὐθύνη γι᾿ αὐτό, ἐπειδή γνωρίζουν τί λέει ὁ Χριστός καί τί ἔκανε. Πόσο, περισσότερο ἐμεῖς, πού ζοῦμε μέσα στό λίκνο τῆς Ὀρθοδοξίας, στήν Ἑλλάδα, δένἁρμόζει νά λέμε «δέν γνώριζα».
Γράφει χαρακτηριστικά: Ἐπειδή λοιπόν οἱ παραπάνωἀναφερόμενοι, ἐνῶ γνώρισαν τόν Χριστό δέν τόν δόξασαν καί δέν τόν λάτρευσαν ὡς Χριστό, ὁ Θεός τούς παρέδωσε σέ ἀδόκιμο νοῦ, σέ πάθη καί ἀτιμίες, ὥστε νά ζοῦν μέ αἰσχρότητα καί ἀπανθρωπιά καίὡς θεομίσητοι ...νά ζοῦν μέ τόξο καί μάχαιρα καί μέ ἀσωτία,ἐπιδιδόμενοι σέ ἀνδραποδισμούς, φόνους, λεηλασίες, ἁρπαγές,ἀκολασίες, μοιχεῖες, ἀνδρομανίες...καί νομίζουν ὅτι ὁ Θεός τούςἐπιδοκιμάζει.[3]
Ἀπό Λάμψακο μεταφέρεται στίς Πηγές· ἐκεῖ εἰσπράττει νέες ταπεινώσεις καί βασανιστήρια.
Ἀπό τίς Πηγές πηγαίνει στήν Προύσα· ἐκεῖ πραγματοποιεῖται ὁδιάλογος μέ τόν Ἰσμαήλ. (γιός ἤ ἐγγονός μεγάλου ἀμηρᾶ·amir στάἀραβικά σημαίνει στρατηγός, ἡγεμών, Μουσουλμάνος βασιλιάς, κύριο ὄνομα στόν Πόντο)·ἀπό τήν Προύσα μεταφέρεται στή Νικομήδεια·ἐκεῖ διαλέγεται μέ τούς Χιόνες. Αὐτοί ἦταν Χριστιανοί τῆςἈχαΐας πού ἐξισλαμίσθηκαν καί εἶχαν γίνει δεινοί μουσουλμάνοι θεολόγοι πού βλασφημοῦσαν καί ἀσεβοῦσαν στό πρόσωπο τοῦΧριστοῦ· ὁ διάλογος διεσώθη ἀπό ἕναν Ταρωνείτη( τίτλος Βυζαντινῆς οἰκογενείας) γιατρό πού ἔλεγε ὅτι οἱ Μουσουλμάνοι εἶναι ἄθεοι.
Ἐδῶ θά ρωτοῦσε κάποιος: «παρά τό ὅτι οἱ Μουσουλμάνοι συμμετέχουν στούς σημερινούς διαλόγους τόλμησε νά γράψει κανείςἐξ ἡμῶν ὅτι τό Ἰσλάμ εἶναι βλασφημία, σατανική διδασκαλία, ὅπως κάνουν ἐκεῖνοι γιά τήν πίστη μας;»
Ἀντιθέτως θά λέγαμε, οἱ σημερινοί Οἰκουμενιστές λένε ὅτι «ἴδιος εἶναι ὁ Θεός παρά τό ὅτι γνωρίζουν ὅτι οἱ Μουσουλμάνοι βλασφημοῦν καί άσεβοῦν στόν Χριστό.
Ἀπό τή Νικομήδεια φθάνει στή Νίκαια. Ἐκεῖ γίνεται διάλογος μέἕναν τασιμάνη (μουσουλμάνος ἱερέας).
Τελικά ὁ ἅγιος ἐλευθερώνεται ἀπό τούς Τούρκους κατόπιν καταβολῆς πολλῶν λύτρων ἀπό τόν ἐκθρονισθέντα ΚαντακουζηνόἸωάννη ἤ ἀπό Σέρβους ἐμπόρους, ἀπεσταλμένους ἀπό τόν Στέφανο Δουσάν πού ἐπεδίωκε τό θρόνο τῆς Κων/λεως ὁ ὁποῖος ἦταν κυρίαρχος Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Στερεᾶς Ἑλλάδος καί Ἠπείρου.
Τεχνική διαλόγου, πρότυπο πρός μίμησιν καί γιά σημερινούς διαλόγους.
Λίγα λόγια καί ἁπλά· χρήση παραδειγμάτων· χρήση τῶν δεδομένων καί τῶν ἰσχυρισμῶν τοῦ ἀντιπάλου· χρήση τῆς Ἁγίας Γραφῆς στά σημεῖα πού εἶναι κοινῶς ἀποδεκτή ἀπό τόν συνομιλητή,ὅπως ἐν προκειμένῳ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης· ταπείνωση, φαινομενική ταύτιση μέ τούς λόγους τοῦ συνομιλητῆ πρός ἐπίτευξιν τῆς προσεκτικῆς ἀκοῆς τῶν ὑπολοίπων ἐπιχειρημάτων τοῦἁγίου·μαθηματική λογική διαλόγου.
Παραθέτουμε στή συνέχεια τούς σχετικούς διαλόγους:
Διάλογος Ἰσμαήλ - ἁγίου Γρηγορίου:
-Ἰσμαήλ: Πῶς προσκυνεῖτε τό ξύλο καί τόν σταυρό;
-Ἅγιος Γρηγόριος: Καί σύ δέχεσαι ἐκείνους πού τιμοῦν τή σημαία σου, ἐνῶ δυσανασχετεῖς πρός τούς ἀτιμάζοντες αὐτήν·σημαία τῶν Χριστιανῶν εἶναι ὁ σταυρός!
-Ἰσμ. : Ἀσκεῖται καί σέ σᾶς ἐλεημοσύνη;
-Ἅγ. Γρηγ.: Ἡ πραγματική εἶναι γέννημα τῆς ἀγάπης πρός τόνἀληθινό Θεό·αὐτός πού Τόν ἀγαπᾶ περισσότερο εἶναι ὁ περισσότερο καί ἀληθινά ἐλεήμων.
-Ἰσμ.: Ἀφοῦ ἰσχυρίζεσθε ὅτι ὁ Πατέρας γεννᾶ Υἱό, τότε ὁ Θεόςἔλαβε γυναίκα.
Ἅγ. Γρηγ.: Ἄν πιστεύετε ὅτι ἡ Παρθένος Μαρία γέννησε τόν κατά σάρκα Λόγο χωρίς ἄνδρα, πολύ περισσότερο πιστευτό εἶναι νά γεννᾶ ὁΘεός ἀσωμάτως καί θεοπρεπῶς τόν Λόγο χωρίς τήν ἀνάγκη γυναίκας.
-Ἰσμ.: Ἀγαπᾶτε τόν Ἐσά [Ἰησοῦ], λέτε ὅμως ὅτι εἶναι σταυρωμένος.
-Ἅγ. Γρηγ.: Συμφωνῶ, ἀλλά πρόκειται γιά α)ἑκούσια σταύρωση καί β)γιά ἀπαθή θεότητα.
Διάλογος Τασιμάνη-ἁγίου Γρηγορίου:
-Τασιμάνης: Ἦταν γραμμένα στό Εὐαγγέλιο καί γιά τόν Μωάμεθ· τά ἀπέκοψαν οἱ Χριστιανοί·
-Ἅγ. Γρηγόριος: Εἶναι ἀδύνατη ἡ ἀποκοπή ἀπό τούς Χριστιανούς, γιατί ὁ Χριστός λέει πώς ὅποιος ἀποκόπτει άποκόπτεται ἀλλά καί εἰσπράττει ὡς συνέπεια φρικτές κατάρες.
Ἄν ἐξάλλου ἦσαν θεοχάρακτα τά λόγια περί Μωάμεθ, πῶς θά παρέμεναν Χριστιανοί, οἱ δῆθεν ἀποκόπτοντες αὐτά; Ἐκτός αὐτοῦ τό Εὐαγγέλιο μεταφράσθηκε σέ πολλές γλῶσσες· ἄν παραποιόταν κάτι, πῶς διατηρήθηκε μέχρι σήμερα (14ος αἰ. μ. Χ.) ἡ συμφωνία τῶν νοημάτων του; Ἀκόμη καί οἱ αἱρετικοί καί οἱ ἀντίπαλοι ἄθεοι, τό ἴδιο Εὐαγγέλιο χρησιμοποιοῦν.
-Τασ.: Γιατί δέν ἀγαποῦν καί δέν δέχονται οἱ Χριστιανοί τόν προφήτη Μωάμεθ; Ἐμεῖς ὅμως δεχόμαστε τούς προφῆτες, τόν Χριστό, τά τέσσερα Εὐαγγέλια, καί τό εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ.
-Ἅγ. Γρηγ.: Ὁ Μωάμεθ εἶναι ὁ προφήτης τοῦ Ἀλλάχ, σύμφωνα μέἐσᾶς. Στό Εὐαγγέλιο λέει ὁ Χριστός ὅτι ἐκεῖνος πού δέν πιστεύει στούς λόγους τοῦ διδασκάλου, δηλ. τοῦ Χριστοῦ, δέν ἀγαπᾶ καί τόν διδάσκαλοὡς διδάσκαλο.Οἱ λόγοι τοῦ Χριστοῦ εἶναι νά μήν πιστεύουμε σέ ἄλλον θεό, μέχρι νά ξανάρθει ὁ Χριστός ὡς κριτής κατά τήν Δευτέρα Παρουσία·διότι θά περάσουν ἐν τῷ μεταξύ πολλοί ψευδόχριστοι πού θά πλανήσουν πολλούς·μήν τούς ἀκολουθήσετε ( Ματθ. κδ΄,24)· καίἄγγελος ἄν διδάξει διαφορετικά, ἀνάθεμα!(Γαλ. α΄,8)
Ἐκτός αὐτοῦ ὅμως, συνηθίζουμε ὅπως καί ἐσεῖς νά μήν παραδεχόμαστε ἄνευ μαρτυριῶν ἔργα, πρόσωπα, πράματα. Ὁ Μωϋσῆςἔκανε σημεῖα καί τέρατα, ἔσκισε τή θάλασσα μέ τή ράβδο καί τήν ξαναένωσε, ὁ Θεός ἔβρεξε ἄρτο ἀπό οὐρανό (μάννα) διά τῆς προσευχῆς τοῦ Μωϋσέως, πού ἦταν ὁ πιστός δοῦλος τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Χριστός στή συνέχεια κάνει θαύματα, εἶναι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦὅπως καί ἐσεῖς πιστεύετε, γεννημένος ἀπό παρθένο. Τελικάἀναλήφθηκε, καί θά ξανάρθει γιά νά κρίνει. Ὅλα αὐτά τά δέχονται καί οἱ Μουσουλμάνοι. Ὁπότε πιστεύουμε ἔτσι στήν Ἁγία Γραφή, στόν Χριστό, στό Εὐαγγέλιο.Τόν Μωάμεθ ὅμως δέν τόν βλέπουμε νά μαρτυρεῖται ἀπό προφῆτες οὔτε νά κάνει κάτι τό θαυμαστό. Γι᾿ αὐτό οὔτε στό κοράνι πιστεύουμε.
-Τασ: Ὁ Χριστός εἶναι δοῦλος τοῦ Θεοῦ. Ὄχι Θεός.
-Ἅγ. Γρηγ.: Ὁ Χριστός δέν μπορεῖ νά εἶναι δοῦλος τοῦ Θεοῦ διότι:
1) Καί ἐσεῖς Τόν ἐπικαλεῖσθε ὡς ἔμφυτο Λόγο τοῦ Πατέρα· ἀφοῦὅμως ὁ Θεός εἶναι ἄκτιστος συνεπάγεται ὅτι ἄκτιστος εἶναι καί ὁΛόγος, ἄρα δέν εἶναι δοῦλος!
2) Παραδέχεσθε καί ἐσεῖς ὅτι ὁ Ἀβραάμ εἶπε πρός τόν Θεό:¨ἐσύ πού κρίνεις ὅλη τή γῆ δέν θά κάνεις κρίση;¨ συνεπάγεται ὅτι ἀναγνωρίζει τόν κριτή ὡς Θεό.Οἱ Μουσουλμάνοι δέχονται τόν Χριστό ὡς κριτή. Συνεπάγεται ὅτι ὁ Χριστός εἶναι Θεός, διότι μόνο ὁ Θεός εἶναι κριτής!Ἡ σχέση Χριστοῦ καί Θεοῦ Πατέρα εἶναι σάν τοῦ ἡλιακοῦἀπαυγάσματος μέ τόν ἥλιο.
3) Ἄν ὁ Χριστός εἶναι προφήτης ὅπως ὁ Μωϋσῆς, συνεπάγεται ὅτι εἶναι διαφορετικός τοῦ Χριστοῦ ὁ κριτής, ἀφοῦ ὁ κριτής εἶναι Θεός, ἐνῶὁ προφήτης εἶναι ἄνθρωπος. Οἱ μουσουλμάνοι ὅμως δέχονται τόν Χριστό ὡς κριτή. Ἄρα δέν μπορεῖ ταυτόχρονα νά τόν ποῦν καί προφήτη.
4) Οἱ Μουσουλμάνοι πιστεύουν ὅτι ὁ Χριστός ἀνελήφθη· αὐτός πούἀνελήφθη ἀναμένεται καί πάλι ὡς κριτής· ὄχι ἄλλος! Ἄρα ὁ Χριστός δέν μπορεῖ ὡς Θεός –κριτής νά εἶναι δοῦλος τοῦ Θεοῦ.
-Τασ. : Γιατί ἀναμένεται ὁ Χριστός γιά νά κρίνει;
-Ἅγ. Γρηγ. : Διότι οἱ ἄνθρωποι ἀγάπησαν τό σκότος ἀντί τοῦ φωτός,ὡς φίλοι αἱρέσεων καί ἀθεΐας (ἑτεροδιδασκαλιῶν) καί ἡδυπαθείας (Ἰω. γ΄,19). Ἐνῶ ὁ Χριστός εἶναι τό φῶς!Ἐπίσης δέν εἶναι ἐκ Θεοῦ ὅποιος δέν θεωρεῖ ὡς Κύριο καί Θεό τόν ἐν σαρκί ἐληλυθότα Ἰησοῦ. Ὁ Μωάμεθ δέν θεωρεῖ τόν ἑαυτό του Κύριο. Συνεπάγεται ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ κριτής,ἀφοῦ αὐτός εἶναι ὁ Κύριος πού θά ξανάρθει.
-Τασ.: Ὁ Μωάμεθ ἀπό Ἀνατολή ἔφθασε νικηφόρος στή Δύση. Συνεπάγεται ὅτι τό Ἰσλάμ εἶναι ἀληθινή θρησκεία.
-Ἅγ. Γρηγ.: Ναί, ἀλλά μέ πόλεμο, μάχαιρα, λεηλασίες,ἀνδραποδισμούς, φόνους (θέλημα ἀνθρωποκτόνου διαβόλου)·ἐξάλλου καί ὁ Μ. Ἀλέξανδρος ἀπό Δύση ὑπέταξε ὅλη τήν Ἀνατολή·ἀλλά δέν τοῦἐμπιστεύθηκε κανείς τήν ψυχή του, βλέποντάς τον ὡς Θεό, ὅπως ἐσεῖς τόν Μωάμεθ. Ὁ Μωάμεθ ἐφήρμοσε βία καί ἡδονή.[4] Δέν προσεταιρίσθηκε κανένα ὁλόκληρο τμῆμα τῆς Οἰκουμένης. Ἀντιθέτωςὁ Χριστός ἀπέτρεπε ἀπό τίς ἀπολαύσεις καί κατέλαβε εἰρηνικά ὅλα τά πέρατα τῆς Οἰκουμένης.
Ἕνας ἀπό τούς Τούρκους τότε εἶπε πώς θά ᾿ ρθει κάποτε καιρός πού θά συμφωνήσουν μεταξύ τους μέ τό ἅγιο. Καί ὁ ἅγιος εἶπεστούς Χριστιανούς στήν ἐπιστολή του ἀπό τήν αἰχμαλωσία τάἀκόλουθα:
«Συμφώνησα καί εὐχήθηκα. Ἀλλά ποιό τό ὄφελος γιά τούς τώρα ἤτότε ζῶντες μέ διαφορετική πίστη; Συμφώνησα βέβαια ἐπειδή στόὄνομα τοῦ Χριστοῦ κάθε γόνατο θά καμφθεῖ καί κάθε γλῶσσα θάὁμολογήσει ὅτι ὁ Χριστός εἶναι Κύριος εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Αὐτό θά συμβεῖ στή Δευτέρα Παρουσία!»
Τούς λέει δηλ. γιά μία συμφωνία ὄχι σέ ἱστορικό χρόνο, ἀλλά σέὑπεριστορικό· ἐπειδή ὅμως τά τελευταῖα λόγια τοῦ ἁγίου παρεξηγοῦνται καί ἑρμηνεύονται μέ πνεῦμα πανθρησκειακό ὡς συμφωνία πού θά ἐπιτευχθεῖ μεταξύ Χριστιανισμοῦ καί Ἰσλάμ χρειάζεται νά προσέξουμε ὅτι αὐτή ἡ συμφωνία θά γίνει στή Β΄Παρουσία ὅπου ὅλοι θά συμφωνήσουν ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁΚύριος.
Διάλογος ἁγίου μέ Χιόνες:
-Χιόνες:Τούς δέκα λόγους πού κατέβασε ὁ Μωϋσῆς καί κατέγραψε σέ λίθινες πλάκες, τούς κρατοῦν οἱ Τοῦρκοι. Γι᾿ αὐτό γίναμε Τοῦρκοι.
-Ἅγ. Γρηγόριος: Τότε θά μιλήσω μέ Τούρκους καί ὄχι μέ σᾶς πούἤσασταν Ἑβραῖοι καί γίνατε Τοῦρκοι. Δέν εἶναι πρέπον νά παρουσιάζω τήν εὐσέβεια στίς ἀντιθέσεις σας. Δέν ἔπρεπε κανονικά νάἀποκρίνομαι, ὡς αἰχμάλωτος·ὅπως καί ὁ Χριστός ἔτσι ἔκανε μετά τήν παράδοσή Του. Ἐγώ ποιός εἶμαι; Εἶμαι ἀντάξιος τῆς ΚαθολικῆςἘκκλησίας; (Ἐδῶ φαίνεται ἔντονα ἡ ταπείνωση τοῦ ἁγίου).
-Χιόνες: Ἄν αὐτός πού γέννησε ἡ Μαρία εἶναι Θεός, πῶς τόν χώρεσε μήτρα γυναίκας;
-Ἅγ. Γρηγ.: Ὁ Θεός δέν ἔχει κάποιο μεγάλο σῶμα, ὥστε νά μή χωρᾶ·ὁ Θεός εἶναι ἀσώματος· πανταχοῦ, ὑπέρ τό πᾶν, ἐν ἑνί.
-Χιόνες: Πῶς λέτε τόν Χριστό Θεό ἐνῶ εἶναι ἄνθρωπος, ἀφοῦγεννήθηκε ὡς ἄνθρωπος; Ποιό τό νόημα τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ;
-Ἅγ. Γρηγ. : Ὁ ἄνθρωπος ὑποτάχθηκε στόν διάβολο μέ ἑκούσιαὑπακοή, παραβαίνοντας τή θεία ἐντολή. Συνεπάγεται ἁμαρτία, καί δίκαιη καταδίκη σέ θάνατο.
Ὁ Θεός δέν ἤθελε νά σώσει μέ τή βία ( ὑπακοή σέ κοσμικό τύραννο), τόν ἄνθρωπο, καθ᾿ ὅτι ἡ βία δέν ταιριάζει στόν Θεό· γι᾿ αὐτό δένἐπενέβη δυναμικά· θά καταλυόταν ἔτσι καί τό αὐτεξούσιο τοῦἀνθρώπου· γι᾿ αὐτό ὁ μόνος ἀναμάρτητος Λόγος τοῦ Θεοῦ γίνεται υἱός τοῦ ἀνθρώπου.
-Χιόνες: Πῶς κατασκευάζετε ἐσεῖς πολλά ὁμοιώματα καί τά προσκυνεῖτε, ἄν καί ὁ θεός ἔγραψε στόν Μωϋσῆ νά μήν κατασκευάσει κανένα ὁμοίωμα;
-Ἅγ. Γρηγ. : Προσκυνοῦν καί οἱ φίλοι ὁ ἕνας τόν ἄλλο, ἀλλά δέν θεοποιοῦνται μ᾿ αὐτό. Ὁ Μωϋσῆς κατασκεύασε τό ἐσωτερικό τοῦκαταπετάσματος (τύπος ἐπουρανίων), τό ἐξωτερικό τοῦ Ναοῦ (τύποςἐπιγείων), τίς εἰκόνες Χερουβείμ στά ἄδυτα τοῦ ναοῦ. Ἄρα ὁ Θεός τάἀπαγόρευσε γιά νά μή λατρευθοῦν ὡς θεοί· τό νά ὁδηγοῦνται ὅμως πρός τόν Θεό εἶναι καλό· ἐπαινοῦσαν ἐπίσης τά ὁμοιώματα καί οἱἝλληνες, ὡς θεούς·τά ἐπαινοῦμε καί ἐμεῖς, ὁδηγούμενοι ὅμως στή δόξα τοῦ Θεοῦ.
-Χιόνες: Ὁ Χριστός περιετμήθη· ἐσεῖς;
-Ἅγ. Γρηγ.: Ἐκτός τῆς περιτομῆς ὅμως δόθηκαν καί ἡ τήρηση τοῦΣαββάτου, τό Ἑβραϊκό Πάσχα, οἱ θυσίες, τό θυσιαστήριο, τό καταπέτασμα· γιατί ἐκτός τῆς περιτομῆς δέν τηρεῖτε καί τάὑπόλοιπα ἐσεῖς οἱ Τοῦρκοι;
-Ἅγ. Γρηγ.: Αὐτό δέν ἰσχύει ὅμως διότι ναί μέν ὁ Θεός ἔλεγε καί γινόταν, ἀλλά ἄν ἰσχύει αὐτό καί γιά τόν Χριστό, τότε ἐξισώνεται μέ τήν πέτρα, τό φυτό, τό ζῶο, τό ἑρπετό· ἄρα ἄτοπο! Τό κτῖσμα εἶναι φθαρτό, τρεπτό. Ἀπό τήν ἄλλη ἐφ᾿ ὅσον μιλᾶ ὁ Θεός , μιλᾶ διά τοῦΛόγου· διότι χωρίς λόγο δέν μιλᾶς. Ὁ λόγος ὅμως στόν Θεό εἶναιἐνυπόστατος γι᾿ αὐτό καί γράφεται μέ κεφαλαῖο τό λ. Ἐφ᾿ ὅσον ὁ Θεός εἶναι ἄναρχος, ἀτελεύτητος, ἄτρεπτος, ἀναλλοίωτος , ἀπεριόριστος, λογικός, πάνσοφος (φυσικά ἰδιώματα) αὐτό σημαίνει ὅτι καί ὁ Λόγοςὡς ἐνυπόστατος εἶναι καί αὐτός προαιώνιος καί συναΐδιος Θεός πούἔχει αἰτία ὑπάρξεως τόν Θεό Πατέρα καί εἶναι ἐπίσης ἀτελεύτητος,ἄτρεπτος ἀναλλοίωτος, ἀπεριόριστος· ἐπίσης στόν Θεό συνυπάρχουν μαζί πάντα ὁ Λόγος καί ἡ Σοφία· χωρίς Λόγο δέν ὑπάρχει Σοφία· ἀλλά οὔτε Σοφία χωρίς Λόγο· οὔτε Λόγος ὑπάρχει χωρίς Πνεῦμα· ἀλλά πάντα καί ὁ Λόγος καί τό Πνεῦμα εἶναι μέ τόν Θεό.(ἐνέπνευσε ὁ Θεός πνοή ζωῆς στό πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου καί ἔγινε εἰς ψυχήν ζῶσα)· ἄρα πρόκειται γιά δημιουργικό Πνεῦμα. Ἀφοῦ Δημιουργός εἶναι μόνο ὁΘεός ἄρα τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι καί αὐτό Θεός. (¨Ἰώβ λγ΄,4: "Πνεῦμα Κυρίου εἶναι αὐτό πού μέ ἐποίησε")
Διότι ὁ Θεός δέν εἶναι ἄλογος, οὔτε ἄπνους, οὔτε ἄσοφος.
ΘΕΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΟΦΙΑ πᾶνε πάντα μαζί. Ἕνα τά τρία καί τά τρίαἕνα.
Μονάς ἐν Τριάδι καί Τριάς ἐν Μονάδι!
Τελική ἀπάντηση τῶν Χιόνων: «ἐδείχθη ἀληθές, οὕτω στέργομεν»
Νά σημειωθεῖ ὅτι κατά τήν διάρκεια τῶν διαλόγων ὁ ἅγιοςὑπέμεινε ὕβρεις καί ραπίσματα. Ἐκτός αὐτοῦ νά τονισθεῖ ὅτι ἐπειδή εἶναι αἰχμάλωτος μιλᾶ μέ τρόπο ἤπιο χωρίς ὅμως νά ἀποκρύπτει τήν ἀλήθεια. Ἀντιπαρατίθεται δέ μέ οὐσιαστικά θεολογικάἐπιχειρήματα.
[1] Τρεῖς φάσεις τῶν ἡσυχαστικῶν ἐρίδων χαρακτηρίζουν τήν ἐποχή. 1336-1341, 1341-1347, 1347-1368. Καί στίς τρεῖς νικητήςἀναδεικνύεται ὁ Ἡσυχασμός.
[2] Ἁγ. Ἰω. Δαμασκηνοῦ: «Ὑπάρχει ἐπίσης καί ἡ λαοπλάνος θρησκεία τῶν Ἰσμαηλιτῶν...πού εἶναι πρόδρομος τοῦἀντιχρίστου.Κατάγεται ἀπό τόν Ἰσμαήλ, τό γιό τοῦ Ἀβραάμ πού γεννήθηκε ἀπό τήν Ἄγαρ, γι᾿ αὐτό λέγονται Ἀγαρηνοί καίἸσμαηλῖτες.Τούς λένε ὅμως καί Σαρακηνούς ὡς ἐκ τῆς ¨Σάρρας κενούς¨, ἐπειδή ἡ Ἄγαρ εἶχε πεῖ στόν ἄγγελο ¨ἡ Σάρρα μέ ἀπέλυσε κενή¨. Αὐτοί λοιπόν ἔγιναν εἰδωλολάτρες...μέχρι τά χρόνια τοῦἩρακλείου. Ἀπό τότε ξεφύτρωσε σ᾿ αὐτούς ψευτοπροφήτης πούὀνομαζόταν Μωάμεθ·αὐτός ἀφοῦ μελέτησε Παλαιά καί Καινή Διαθήκη καί συνομιλώντας μέ Ἀρειανό μοναχό, ἵδρυσε δική του αἵρεση. ...διέδωσε ὅτι τοῦ στάλθηκε γραφή ἀπό τόν οὐρανό. Ἀφοῦλοιπόν χάραξε μερικά νομοθετήματα στό βιβλίο του, ἄξια γιά γέλια, τό παρέδωσε γιά σεβασμό. ...»
(Καί ρωτᾶ ὁ ἅγιος τούς Ἰσμαηλῖτες): «Ποιός ὅμως εἶναι αὐτός πού μαρτυρεῖ ὅτι ὁ Θεός τοῦ ἔδωσε γραφή;ποιός ἀπό τούς προφῆτες προφήτεψε ὅτι θά ἐμφανισθεῖ τέτοιος προφήτης; ...Πῶς ὁ Θεός τοῦἔδωσε τή γραφή πού λέτε χωρίς νά εἶσθε κι᾿ ἐσεῖς παρόντες, γιά νάἔχετε καί ἐσεῖς τή βεβαιότητα; Μᾶς ἀπαντοῦν ὅτι ὁ Θεός κάνει ὅσα θέλει. Αὐτό λέμε, τό γνωρίζουμε καί ἐμεῖς, ἀλλά σᾶς ρωτοῦμε πῶς κατέβηκε ἡ γραφή στόν προφήτη σας. Καί ἀποκρίνονται ὅτι ἐνῶκοιμόταν κατέβηκε ἡ γραφή πάνω του. Καί τούς λέμε τότε ἐμεῖς ἐκεῖνο τό ἀστεῖο, ὅτι δηλαδή ἀφοῦ δέχθηκε κοιμισμένος τή γραφή καί δέν αἰσθάνθηκε τήν ἐνέργεια, ἐκπληρώθηκε σέ αὐτόν ἡ λαϊκή παροιμία ¨τῆς νύχτας τά καμώματα βλέπει ἡ μέρα καί γελάει¨. Καί πάλι σέ ἐρώτησή μας, « Πῶς ἐνῶ αὐτός στή γραφή σᾶς δίνει ἐντολή σέ σᾶς νά μήν κάνετε τίποτε ἤ νά μή δέχεσθε τίποτε χωρίς νάὑπάρχουν μάρτυρες, δέν τόν ρωτήσατε ¨Ἀπόδειξέ μας ἐσύ πρῶτα μέ μάρτυρες, ὅτι εἶσαι προφήτης καί ὅτι προέρχεσαι ἀπό τό Θεό, καί ποιά γραφή μαρτυρεῖ γιά σένα;¨» σιωποῦν γεμᾶτοι ντροπή».
[3] "Ἐπεί γοῦν γνόντες περί ὧν ὁ Λόγος τόν Χριστόν οὐχ ὡς Χριστόν ἐδόξασαν ἤ ἐσεβάσθησαν, παρέδωκεν αὐτούς ὁ θεός εἰςἀδόκιμον νοῦν καί πάθη ἀτιμίας ὥστε βιοῦν αἰσχρῶς καίἀπανθρώπως καί θεομισῶς, ἐπί τόξῳ καί μαχαίρᾳ καί ἀσωτίᾳζῆν, ἐπεντρυφῶντας ἀνδραποδισμοῖς, φόνοις, λεηλασίαις,ἁρπαγαῖς, ἀκολασίαις, μοιχείαις, ἀνδρομανίαις...καί τόν θεόν συνευδοκεῖν τούτοις οἴονται".
[4] Βία καί ἡδονή χρησιμοποίησε ὁ Μωάμεθ γιά νά ἐπιβάλει τόἸσλάμ καί τό Κοράνι. Σέ ἀντίθεση μέ τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ πού διά τῆς εἰρήνης καί τῆς ὀδύνης (μαρτυρίου) ἔγινε ἐλεύθερα ἀποδεκτόἀπό τήν Οἰκουμένη. Σήμερα δυστυχῶς ἀρνούμαστε τό Εὐαγγέλιο καί προβάλλουμε τό Κοράνι ἀφοῦ πρῶτα τό ἔχουμε ἐξισώσει μέ τό Εὐαγγέλιο. Ἔτσι ὅμως προσβάλλουμε ὅλους τούς ἁγίους μάρτυρεςἀνά τούς αἰῶνες.
[5] >Ἁγ. Ἰω. Δαμασκηνοῦ: Ὁ Χριστός σύμφωνα μέ τόν Μωάμεθ εἶναι ὁ Λόγος καί τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Αὐτός ὁ Θεός δέν γεννήθηκε οὔτε γεννᾶ αἰωνίως κανέναν. Παράλληλα, σύμφωνα μέ τόν Μωάμεθ,ὁ Χριστός εἶναι καί κτιστός, γεννημένος ἀπό τή Μαρία, τήν ἀδελφή τοῦ Μωϋσῆ καί τοῦ Ἀαρών, ἀσπόρως, ἀφοῦ πρῶτα μπῆκαν στή μήτρα τῆς Μαρίας, ὁ Λόγος καί τό Πνεῦμα. Ἄν ὅμως ὁ Λόγος καί τό Πνεῦμα ὑπάρχουν ἔξω ἀπό τόν Θεό, τότε ὁ Θεός εἶναι ἄλογος καίἄπνους! ( Παράλογο)...Ἄν ὅμως ὁ Λόγος καί τό Πνεῦμα εἶναιἀχώριστα στόν Θεό, τότε σημαίνει ὅτι εἶναι Θεός καί ὁ Λόγος καί τό Πνεῦμα. (ἔλλογο).
Ὁ Ἰησοῦς θεωρεῖται ἡ σκιά τοῦ Χριστοῦ πού γεννιέται· ὁ Ἰησοῦς θεωρεῖται προφήτης καί δοῦλος τοῦ Θεοῦ, καί τελικά εἶναι αὐτός πού σταυρώνεται, ὡς ἡ σκιά τοῦ Χριστοῦ καί ὄχι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. (Ἄξια γέλωτος).
Πηγές:
· ἁγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Διάλογος μέ τούς Χιόνες, τ.7 ΕΠΕ,
· Φιλοθέου Κοκκίνου "Βίος ἁγ. Γρηγ. Παλαμᾶ",
· ἁγ. Γρηγ. Παλαμᾶ καί διαθρησκειακές συναντήσεις ¨Θεοδρομία¨ (π. Θ. Ζ.), τ.2, ἔτος ΙΓ΄
· ἁγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, πρός Φιλόθεον, τ.4 ΕΠΕ,
· ἁγ.Ἰω. Δαμασκηνοῦ, Περί αἱρέσεων, τ. 2 ΕΠΕ.
