Ο Επίσκοπος κι ο Πρεσβύτερος (π. Γρηγόριος - Ηγούμενος Ιεράς Μονής Δοχειαρίου Αγίου Όρους)

Η θεία Λειτουργία αρχίζει με το «Ευλογημένη η βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος…» και ουχί με το «Ευλογημένη η δεσποτεία του επισκόπου τάδε».

Όσο πάμε και γερνούμε, άλλα πράγματα ακούμε κι άλλα πράγματα θωρούμε» (λαϊκή ρήση).

Ούτε θεολόγος είμαι ούτε εντρύφησα ιδιαίτερα στην Θεολογία. Με την βοήθεια του Θεού όμως, παρακολούθησα θεολογικά μαθήματα, και ακαδημαϊκά και εμπειρικά. Ολόκληρη η ακαδημαϊκή θεολογία προσεφέρετο στα Πανεπιστήμια περισσότερο ως επιστήμη παρά ως θρησκεία. Από τους Γεροντάδες μου έμαθα ότι η γνώση του Θεού επέρχεται από την τήρηση των εντολών του Θεού, όπως μας διδάσκει ο υψιπέτης της Θεολογίας Ιωάννης ο ευαγγελιστής, και ότι ο Χριστός δεν ήρθε να παραδώση στους ανθρώπους επιστήμη, αλλά τρόπο ζωής, για να γνωρίση ο άνθρωπος τον Θεό, σύμφωνα με τον όσιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο, και μέχρι σήμερα στην ζωή μου προσπαθώ να ιχνηλατώ αυτές τις δύο υποδείξεις.

Τα ακαδημαϊκά συγγράμματα είχαν πληθώρα από παραπομπές δυτικών θεολόγων και ελάχιστες από τους Πατέρες της Εκκλησίας.

 Ακόμη κι ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης και οι συν αυτώ εθεωρούντο μικροί τον νούν για υψηλή θεολογία από τους ακαδημαϊκούς διδασκάλους, οι οποίοι είχαν σπουδάσει την Θεολογία «εις τας ερήμους και τα σπήλαια και εν ταίς οπαίς της γης» των ευρωπαικών θεολογικών σχολών, καθολικών και προτεσταντικών. Και μέχρις ενός σημείου ανεκτή η κατάσταση. Αλλά τα τελευταία χρόνια μας ήρθαν κάτι διδάσκαλοι από την «βαθυτέρα έρημο» της Ευρώπης και δίδαξαν πράγματα που δεν τα βρίσκουμε ούτε στην Αγία Γραφή ούτε στους Πατέρες της Εκκλησίας.

«Ένας μπαρμπα-Γιάννης το πρώτο μάθημα που έκανε στην Θεολογική Σχολή των Αθηνών ήτανε στο έρημο το έτος μου. Μεταξύ των άλλων παραδοξοτήτων που ελάλησε αυτός ο μεγάλος εμπειρικός θεολόγος ήτανε ότι ο πρεσβύτερος λειτουργεί εις το όνομα του επισκόπου. Διαμαρτυρήθηκα και βγήκα από την αίθουσα. Είπα: «Αν είναι αυτό αλήθεια, ότι οι πρεσβύτεροι λειτουργούν στο όνομα του επισκόπου, ποτέ και μη σώσω να γίνω παπάς». Σχεδόν το είχα ξεχάσει. Πέρασαν πολλά χρόνια και μου διέφυγε αυτό το θεολογικό πόρισμα. Αυτές τις μέρες μου διάβασαν την προσλαλιά του επισκόπου Ναυπακτίας εις χειροτονίαν πρεσβυτέρου και το πρώτο που του υποδεικνύει είναι ότι θα λειτουργή εξ ονόματος του επισκόπου, όχι στο όνομα της Αγίας Τριάδος, όχι στο όνομα του Χριστού! Και η ψυχή μου αναγούλιασε.

Εμείς εκεί στην ακαδημαϊκή θεολογία ακούσαμε ότι «άμα πρεσβύτερος, άμα επίσκοπος». 

 Τώρα τόσο μεγάλη απόσταση έχει ο πρεσβύτερος από τον επίσκοπο; Και πού αναφέρεται αυτό, ότι ο πρεσβύτερος λειτουργεί στο όνομα του επισκόπου; Και αν ο επίσκοπος είναι, είναι, είναι… με ποια ψυχική δύναμη θα μπορέσης να λειτουργήσης στο όνομά του; Μα η θεία Λειτουργία αρχίζει με το «Ευλογημένη η βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος…» και ουχί με το «Ευλογημένη η δεσποτεία του επισκόπου τάδε».

Μνημονεύουμε τον επίσκοπο, για να δείξουμε ότι εγώ ο πρεσβύτερος έχω την ίδια πίστη με τον επίσκοπο αυτόν που μνημονεύω, αλλά όχι να με ενισχύση και να με δυναμώση, για να τελέσω την θεία Λειτουργία. 

Έλεγε ο επίσκοπος Αβύδου Γεράσιμος: «Αν στήσουμε δύο θυσιαστήρια και στο ένα λειτουργή πρεσβύτερος και στο άλλο επίσκοπος, τι παραπάνω θα πη ο επίσκοπος από τον πρεσβύτερο; Το “Κύριε, Κύριε, επίβλεψον εξ ουρανού” η “και τον τρισάγιον ύμνον αναμέλπομεν”; Άλλη φυλλάδα κρατάει ο επίσκοπος όταν λειτουργή και άλλη ο πρεσβύτερος;»

Καημένα παπαδάκια, μας έχουν για κατώτερους κληρικούς οι αυθέντες της Εκκλησίας. Κι εσείς τι να πήτε σ᾽ αυτές τις καινοφανείς διδασκαλίες; 

Οι συνεπίσκοποί του δεν τα ακούνε να τον φρενάρουν η τουλάχιστον να του ζητήσουν από που αρύεται αυτές τις διδασκαλίες και τις λαμπαδοφορεί μέσα στην Εκκλησία και μάλιστα εν ώρα χειροτονίας πρεσβυτέρου;

Είπα δεν είμαι θεολόγος, αλλ᾽ όμως σε τέτοιες καινούργιες διδασκαλίες, που ξενίζουν τις ακοές μου, εσωτερικά επαναστατώ.

 Και θα την κρατήσω αυτήν την επανάσταση για πολύν καιρό σ᾽ αυτές τις μικρές προσλαλιές που βρίσκετε κάθε Κυριακή βράδυ σ᾽ αυτήν την στήλη.

Έλεγε ο μακαριστός Γέροντάς μου όσιος Αμφιλόχιος: «Την λειτουργία της Εκκλησίας την κατέχει ο εφημεριακός κλήρος, στον οποίο πάντοτε πρέπει να εκφράζουμε ευγνωμοσύνη» και «δεήσεις να αναπέμπουμε στον Τριαδικό Θεό για τον εφημέριο κάθε Ενορίας».

Την άλλη Κυριακή θα ανοιχθώ περισσότερο. Τώρα πετάω σαν σπουργιτάκι από στέγη σε στέγη και κοιτάζω τα κεραμίδια, αλλά με τις μικρές μου δυνάμεις θα ανοίξω αετού φτερά. Έως εδώ, γιατί άνοιξη είναι και τα πουλιά ένα-ένα κελαηδούν στις φουσκοδενδριές και λέμε: «Μας το είπε κι ο πετροκότσυφας, μας το είπε κι ο κοκκινολαίμης· περιμένουμε και τον κούκο να περιτρανώση το μήνυμα της ανοίξεως…»