Ο Άγιος Νεομάρτυρας Ιωάννης ο Κάλφας1 26.2.1575

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

“Πληγάς αριθμείν μη Iωάννη θέλε,
Σκηνάς δε μάλλον, ας έχει ένδον πόλος”.

ΚΑΤΑΓΩΓΗ – ΕΡΓΑΣΙΑ: Ο Ιωάννης ήταν ένας τεχνίτης της πέτρας, ειδικός στα σκαλίσματα, από το Γαλατά της Πόλης. Συχνά εργαζόταν στο σαράι του σουλτάνου, αλλά και πολλοί αγάδες τον έπαιρναν και έκτιζε τα ακριβά σπίτια τους.

ΜΙΑ ΧΑΡΗ ΣΕ ΕΝΑ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΠΑΙΔΑ: Ως χαρακτήρας ο Ιωάννης ήταν ταπεινός και ελεήμων. Ορφανά πάντρευε, φυλακισμένους ελευθέρωνε και κατά τον Άγιο Νικόδημο, πολλές άλλες καλοσύνες έκανε. Κάποτε ένας αγάς του έδωσε ένα παιδί, τον ανηψιό του, που είχε έρθει από τις ανατολικές επαρχίες, για να του μάθει την τέχνη του

σκαλίσματος. Μπαινοβγαίνοντας όμως το παιδί με τον Ιωάννη συχνά στο παλάτι, είδε εκεί τα παιδιά, τα λεγόμενα από αυτούς “ιτζ ογλάν”, πως ήταν σε μεγάλη υπόληψη και περνούσαν ευχάριστα και διασκεδαστικά, χωρίς να τους λείπει τίποτε, και θέλησε και αυτό να συμπεριληφθεί σ’ αυτά. Γι’ αυτό πήγε στο θείο του εκείνον και του λέει: “Σε παρακαλώ, να με βάλεις στο σαράι του βασιλιά”. Τότε ο Αγάς παρακάλεσε τον Ιωάννη και διά μέσου αυτού το έβαλε στο βασιλικό σαράι. Και σε λίγο καιρό ανέβηκε σε αξίωμα το παιδί, αγαπούσε όμως και τον Ιωάννη τον μάστορά του πάρα πολύ. Διότι αυτός έγινε η αιτία και έλαβε το αξίωμα.

Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΕΡΙ ΙΣΛΑΜ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΟΥ: Μετά από αρκετά χρόνια, μία ημέρα λέει στον Ιωάννη: “Επειδή ξέρεις γράμματα, σε παρακαλώ, να μου πεις πώς μπορείς να βρεις στα βιβλία σας γραμμένα τα σχετικά με τον δικό μας προφήτη, για τον οποίο ο Θεός εποίησε τον κόσμο και όλα τα άλλα”. Όμως, ο Ιωάννης του είπε αποθαρρυντικά: “Σε παρακαλώ, γι’ αυτά μη με πειράξεις, μόνο αν έχεις άλλα λόγια, λέγε μου. Τα σχετικά με την πίστη, μη μου τα ρωτάς”. Όμως, ο νεαρός επέμενε: “Μα το ψωμί του Βασιλιά που τρώω και μα την στερεά αγάπη, που έχουμε, δε θα σου κάνω κακό και μη φοβηθείς να μου πεις”. Ο Ιωάννης δείχνοντας εμπιστοσύνη στους όρκους του και στη φιλία που είχαν, αποκρίθηκε και κατά το βιογράφο του Ιωάννη, τον Νικόδημο τον Αγιορείτη, του είπε: “Επειδή με ρωτάς, θα σου πω την αλήθεια· Ένας είναι ο αληθινός Θεός, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός ενώ ο Μωάμεθ, στον οποίο πιστεύετε εσείς, ήταν άνθρωπος θνητός, αγράμματος, και στον κόσμο τούτο δεν έκαμε κανένα καλό έργο, αλλά ούτε κανένα θαύμα έκανε τότε που ζούσε, σαν τους άλλους προφήτες του Θεού, τους οποίους έχουμε εμείς οι Χριστιανοί, μόνο εσείς τον κάνατε μεγάλο και τον έχετε για προφήτη. Δεν ήταν εκείνος προφήτης, αλλά πολέμιος του Θεού, και με τα μυθολογήματα και τα παραμύθια του, φάνηκε αρεστός στον απλό και απαίδευτο λαό και τον ακολούθησαν, όπως είχε προφητευθεί για κείνον, ότι θα έλθει να πλανέψει τον κόσμο”.

ΔΙΩΞΕΙΣ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΕΣ: Μόλις τα άκουσε αυτά ο ευεργετηθείς από τον Ιωάννη νέος, μετέβαλε τη φιλία σε έχθρα. Οπότε, φωνάζοντας και άλλους Μωαμεθανούς, τον έδειραν ανελέητα και τον πήγαν στο δικαστή κατηγορώντας τον ότι βλασφήμησε εναντίον της πίστεώς τους. Και ο δικαστής όρισε και τον έδειραν δυνατά, έπειτα τον φυλάκισαν και τον βασάνιζαν, για να αρνηθεί το Χριστό και να πιστέψει στην πίστη τους. Ο Ιωάννης όμως στάθηκε ανδρείος, σαν γενναίος στρατιώτης του Χριστού και τους λέει: “Δεν αρνούμαι εγώ τον γλυκύτατό μου Ιησού Χριστό. Αλλά αυτόν πιστεύω, αυτόν λατρεύω, αυτόν ομολογώ τέλειο Θεό και τέλειο άνθρωπο”.

ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΤΕΡΓΑ ΣΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Βλέποντας οι “γιοι της Άγαρ” το αμετάθετο της γνώμης του, τον έβαλαν στα κάτεργα στέλνοντάς τον στην Μαύρη θάλασσα. Έξι μήνες αργότερα, όταν διατάχθηκε να τον φέρουν πίσω στην Πόλη, τον έβαλαν πάλι στη φυλακή και τον βασάνιζαν επί τρεις μήνες. Όταν είδαν πως δεν μπορούν να τον κάνουν να αλλαξοπιστήσει, ούτε καν να τον ταρακουνήσουν από την πίστη του Χριστού, το είπαν στον Βεζίρη και ο Βεζίρης πρόσταξε τον έπαρχο και τον πήγε στον τόπο της καταδίκης. Εκεί στο “εργάτ παζάρι²”, κοντά στο μπεζεστένι τον αποκεφάλισαν. Ήταν η 26η Φεβρουαρίου του 1575, ημέρα Κυριακή. Έτσι ο Ιωάννης ο Κάλφας έλαβε του Μαρτυρίου το στέφανο και χαίρεται τώρα στον χορό των Μαρτύρων, δίπλα στον Κύριο και Σωτήρα Ιησού Χριστού, εκεί ψηλά στις Σκηνές των Δικαίων της Θριαμβεύουσας Εκκλησίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ: Γράφει ο βιογράφος των Νεομαρτύρων, Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης³, ότι το μαρτύριο του Ιωάννου με “συντομία και ορθότητα το έγραψε ο παπά Ανδρέας και μέγας οικονόμος, που ήταν τότε στην Βλάγκα, στο ναό των οσίων και θεοφόρων πατέρων μας Θεοδώρου και Θεοφάνους των Γραπτών και αυταδέλφων”. Αυτός ο ίδιος ο παπα-Ανδρέας μετέδωσε την Αγία Κοινωνία, μέσα στο δεσμωτήριο στον Μάρτυρα, λίγο πριν το ταξίδι του στους Ουρανούς. Με του Ιωάννου τις πρεσβείες ας αξιωθούμε και εμείς αυτής της ουρανίου Βασιλείας. Αμήν.

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com www.scribd.com/oiknomoukon

1. Κάλφας, στην τουρκική γλώσσα σημαίνει στην κυριολεξία το μαθητευόμενο τεχνίτη [οικοδόμο, ράφτη, τεχνίτη, κ.ά.]

2. Το λεγόμενο και Δημοπρατήριο.

3. Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Συναξαριστής τ. Γ΄, έκδ. Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Ιερά Καλύβη «Άγιος Σπυρίδων Α΄» Νέα Σκήτη, Άγιον Όρος, σ. 405-407.