Ὁ Ἅγιος Ἀθηνογένης ἐπίσκοπος Πηδαχθόης καὶ οἱ Δέκα Μαθητές του
 |
| Ἅγιος Θεόφραστος |
 |
| Ἅγιος Ἀθηνογένης |
Ἀθηνογένης ἐκ ξίφους ἀνῃρέθη,
Ψευδῆ θέαιναν τὴν Ἀθηνᾶν οὐ σέβων.
Eις τους δέκα μαθητάς αυτού.
Xωρεί συνάθλων η δεκάς και προς ξίφος,
Tους σώματα κτείνοντας ου φοβουμένη.
Ἕκτῃ καὶ δεκάτῃ Ἀθηνογένη τάμε χαλκός.
Πατρίδα του Αγίου Αθηνογένη ήταν η Σεβάστεια της Καππαδοκίας. Η μόρφωση του, η θερμή πίστη του, καθώς και η γενναία φιλανθρωπική του δράση, τον ανέδειξαν επίσκοπο Πηδαχθόης.
Σαν επίσκοπος, ήταν φωτεινό πνευματικό λυχνάρι για το ποίμνιο του. Μάλιστα τόσο πολύ ήθελε να συνεχιστεί το έργο του Ευαγγελίου, ώστε με ιδιαίτερη φροντίδα κατάρτισε ικανότατους βοηθούς του. Άλλα όταν έγινε ο διωγμός επί Διοκλητιανού, ο Αθηνογένης με δέκα μαθητές του, τον Ριγίνο, τον Μαξιμίνο, τον Πατρόφιλο, τον Αθηνογένη, τον Αντίοχο, τον Άμμων, τον Θεόφραστο, τον Κλεόνικο, τον Πέτρο και τον Ησύχιο, συνελήφθη από τον ηγεμόνα Φηλίμαρχο, και αφού όλοι ομολόγησαν το Χριστό αποκεφαλίσθηκαν.
Αξίζει δε να αναφέρουμε, ότι στον Αθηνογένη οφείλουμε το γνωστό κατανυκτικό εσπερινό ύμνο, «Φῶς ἱλαρὸν ἁγίας δόξης, ἀθανάτου Πατρός, οὐρανίου, ἁγίου, μάκαρος, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλθόντες ἐπὶ τὴν ἡλίου δύσιν, ἰδόντες φῶς ἑσπερινόν, ὑμνοῦμεν Πατέρα Υἱὸν καὶ Ἅγιον Πνεῦμα, Θεόν. Ἄξιον σὲ ἐν πάσι καιροὶς ὑμνείσθαι φωναὶς αἰσίαις, Υἱὲ Θεοῦ, ζωὴν ὁ διδοὺς διὸ ὁ κόσμος σὲ δοξάζει». Που σημαίνει: Ιησού Χριστέ, συ που είσαι το χαρούμενο φως του Αθανάτου, Ουρανίου, Άγιου και μακαρίου Πατρός, αφού φθάσαμε στη δύση του ήλιου και είδαμε το εσπερινό φως, υμνούμε τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιο Πνεύμα, δηλαδή τον Τριαδικό Θεό. Είναι άξιο να σε υμνούμε σε κάθε ώρα με μελωδικές φωνές, Υιέ του Θεού, εσύ που δίνεις ζωή. Γι' αυτό ο κόσμος σε δοξάζει.
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Χρῖσμα ἀγιόν, εἰσδεδεγμένος, Μάρτυς ἔνθεος, τοῦ Λόγου ὤφθης, Ἀθηνόγενες ἀθλήσας στερρότατα, καὶ ὡς θυσίαν αὐτῶ προσενήνοχας τῶν φοιτητῶν σου δεκάδα τὴν πάνσεπτον μεθ' ὧν πρέσβευε, δοθήναι τοὶς σὲ γεραίρουσι, πταισμάτων ἱλασμὸν καὶ μέγα ἔλεος.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Κανόνα πίστεως, καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάσκαλον, ἀνέδειξε σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια· διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Ἀθηνογένη, πρέσβευε Χριστῷ τῷ θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ὁ Ἅγιος Φαῦστος ὁ Μάρτυρας
Φαύστω υπήρξε σταυρός η σωτηρία,
Aυτώ προσηλωθέντι πίστεως χάριν.
Aυτώ προσηλωθέντι πίστεως χάριν.
Ἔζησε στὰ χρόνια τοῦ ἄλλου ἄγριου διώκτη τῶν χριστιανῶν, τοῦ αὐτοκράτορα Δεκίου (249 – 251).
Μέσα
σὲ σκληρούς, διωγμούς, δημεύσεις, ἐξορίες, φυλακίσεις καὶ μαρτυρικοὺς
θανάτους, ὁ Φαῦστος, ψυχὴ τολμηρὴ καὶ γενναία, παρουσιάστηκε κηρύττοντας
τὸ Χριστό.
Οἱ διῶκτες τὸν συνέλαβαν καὶ τὸν καταδίκασαν σὲ σταύρωση. Τὴ φρικτὴ αὐτὴ τιμωρία, ὑπέμεινε μὲ ἀξιοθαύμαστη καρτερία.
Τὸ μαρτύριό του κράτησε πέντε μέρες, μετὰ εὐλογώντας καὶ εὐχαριστώντας τὸ Θεό, παρέδωσε τὸ πνεῦμα του.
Άγιοι Αντίοχος και Κυριάκος ο δήμιος
 |
| Ἅγιος Ἀντίοχος |
Προς τον το παν βλέποντα Δεσπότην βλέπων,
Aντέσχες Aντίοχε και τομής άχρι.
Ο Άγιος Αντίοχος ήταν αδελφός του Αγίου Πλάτωνα (βλέπε 18 Νοεμβρίου),
καταγόταν από την Σεβάστεια της Καππαδοκίας και ήταν γιατρός. Πήγαινε
από πόλη σε πόλη και από χωριό σε χωριό και γιάτρευε τους ασθενείς όχι
μόνο κατά το σώμα αλλά και κατά την ψυχή.
Τον συνέλαβε ο ηγεμόνας Αδριανός και τον υπέβαλε σε μια σειρά φρικτών βασανιστηρίων. Τον κρέμασε επάνω σ' ένα ξύλο και του ξέσχισε τα πλευρά, κατόπιν τον άφησε μέσα στη φωτιά, έπειτα τον έριξε μέσα σ' ένα καζάνι με βραστό λάδι και στη συνέχεια τον άφησε τροφή στ' άγρια θηρία. Απ' όλα αυτά όμως, ο Αντίοχος, με τη θεία χάρη βγήκε αβλαβής και όχι μόνο. Άλλα με την προσευχή του συνέτριψε τα είδωλα και έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου δια αποκεφαλισμού.
Ο δήμιος όμως, Κυριάκος, που τον αποκεφάλισε είδε να τρέχει από τον λαιμό του αντί για αίμα, γάλα. Τότε και αυτός με θάρρος ομολόγησε τον Χριστό και αποκεφαλίστηκε επί τόπου.
Τον συνέλαβε ο ηγεμόνας Αδριανός και τον υπέβαλε σε μια σειρά φρικτών βασανιστηρίων. Τον κρέμασε επάνω σ' ένα ξύλο και του ξέσχισε τα πλευρά, κατόπιν τον άφησε μέσα στη φωτιά, έπειτα τον έριξε μέσα σ' ένα καζάνι με βραστό λάδι και στη συνέχεια τον άφησε τροφή στ' άγρια θηρία. Απ' όλα αυτά όμως, ο Αντίοχος, με τη θεία χάρη βγήκε αβλαβής και όχι μόνο. Άλλα με την προσευχή του συνέτριψε τα είδωλα και έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου δια αποκεφαλισμού.
Ο δήμιος όμως, Κυριάκος, που τον αποκεφάλισε είδε να τρέχει από τον λαιμό του αντί για αίμα, γάλα. Τότε και αυτός με θάρρος ομολόγησε τον Χριστό και αποκεφαλίστηκε επί τόπου.
Οἱ Ἅγιοι 15.000 Μάρτυρες οἱ ἐν Πισιδίᾳ
Θείων αθλητών αμφί πέντε και δέκα,
Xιλιάδας τέμνουσιν αμφί γην μίαν.
Xιλιάδας τέμνουσιν αμφί γην μίαν.
Ὅλοι μαρτύρησαν διὰ ξίφους.
Οἱ Ἁγίες πολλὲς Μάρτυρες Γυναῖκες
Πολλαί γυναίκες, ει δε τις ζητεί πόσαι,
Oυκ οίδα, Xριστός οίδε, τέμνονται κάρας.
Oυκ οίδα, Xριστός οίδε, τέμνονται κάρας.
Ὅλες μαρτύρησαν διὰ ξίφους.
Άγιοι Αναστάσιος και Ευξίθεος Επίσκοποι Θεσσαλονίκης
Ὁ Ἅγιος Ἀθηνογένης
Άγιοι Αναστάσιος και Ευξίθεος Επίσκοποι Θεσσαλονίκης
Ο Άγιος Αναστάσιος διαδέχθηκε το 434 μ.Χ. στον επισκοπικό θρόνο της Θεσσαλονίκης τον επίσκοπο Ρούφο (βλέπε 9 Σεπτεμβρίου).
Το 435 μ.Χ. ο πάπας Σίξτος Γ' (432 - 440 μ.Χ.) απέστειλε επιστολή στον επίσκοπο Κορίνθου Περιγένη, με την οποία του υπενθύμιζε ότι πρέπει να υπακούει στον επίσκοπο Θεσσαλονίκης και παπικό βικάριο Αναστάσιο, που είχε διαδεχθεί το Ρούφο. Το ίδιο έτος απέστειλε και δεύτερη επιστολή προς τη σύνοδο που επρόκειτο να συνέλθει στη Θεσσαλονίκη, για να επαναλάβει τα δικαιώματα που είχαν παραχωρήσει οι προκάτοχοί του στο βικάριο του παπικού θρόνου, επίσκοπο Θεσσαλονίκης. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 446 μ.Χ., ο πάπας Λέων Α' (440 - 461 μ.Χ.) απευθύνει επιστολή στον Αναστάσιο, με αφορμή τη διένεξή του με το μητροπολίτη Παλαιάς Ηπείρου Αττικό και επικυρώνει τα δικαιώματά του.
Δεν είναι, ωστόσο, γνωστό για ποιό λόγο δεν κατέστη δυνατό να συμμετάσχει αυτοπροσώπως στη Δ' Οικουμενική Σύνοδο, που συγκλήθηκε το 451 μ.Χ. στη Χαλκηδόνα. Στο πρώτο τμήμα της Συνόδου, στις 8 Οκτωβρίου 451 μ.Χ., υπογράφει ως τοποτηρητής του ο επίσκοπος Ηρακλείας Κυντίλλος: «Κυντίλλου ἐπίσκοπου ῾Ηρακλείας ἐπέχοντος τὸν τόπον τοῦ ἁγιωτάτου ἐπισκόπου Θεσσαλονικέων ᾿Αναστασίου». Στο τρίτο τμήμα της Συνόδου (13 Οκτωβρίου) τον επίσκοπο Θεσσαλονίκης αντιπροσωπεύει ο πρεσβύτερος Ανδρέας· εκτός αυτού όμως είναι αξιοπρόσεκτο, ότι ως επίσκοπος Θεσσαλονίκης πλέον δε μνημονεύεται ο Αναστάσιος, αλλά ο Ευξίθεος (ή Ευδόξιος), ο οποίος διαδέχθηκε τον Αναστάσιο, προφανώς μετά το θάνατό του. Εικάζεται ότι ο θάνατος του Αναστασίου είχε επέλθει ήδη περί τα τέλη Σεπτεμβρίου του 451 μ.Χ.
Πιθανόν ο πρεσβύτερος Ανδρέας, που εκπροσώπησε τον Ευξίθεο στις συνεδρίες της Δ' Οικουμενικής Συνόδου, να ταυτίζεται με τον μετέπειτα επίσκοπο Ανδρέα που διαδέχθηκε τον Ευξίθεο στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Θεσσαλονίκης.
Το 435 μ.Χ. ο πάπας Σίξτος Γ' (432 - 440 μ.Χ.) απέστειλε επιστολή στον επίσκοπο Κορίνθου Περιγένη, με την οποία του υπενθύμιζε ότι πρέπει να υπακούει στον επίσκοπο Θεσσαλονίκης και παπικό βικάριο Αναστάσιο, που είχε διαδεχθεί το Ρούφο. Το ίδιο έτος απέστειλε και δεύτερη επιστολή προς τη σύνοδο που επρόκειτο να συνέλθει στη Θεσσαλονίκη, για να επαναλάβει τα δικαιώματα που είχαν παραχωρήσει οι προκάτοχοί του στο βικάριο του παπικού θρόνου, επίσκοπο Θεσσαλονίκης. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 446 μ.Χ., ο πάπας Λέων Α' (440 - 461 μ.Χ.) απευθύνει επιστολή στον Αναστάσιο, με αφορμή τη διένεξή του με το μητροπολίτη Παλαιάς Ηπείρου Αττικό και επικυρώνει τα δικαιώματά του.
Δεν είναι, ωστόσο, γνωστό για ποιό λόγο δεν κατέστη δυνατό να συμμετάσχει αυτοπροσώπως στη Δ' Οικουμενική Σύνοδο, που συγκλήθηκε το 451 μ.Χ. στη Χαλκηδόνα. Στο πρώτο τμήμα της Συνόδου, στις 8 Οκτωβρίου 451 μ.Χ., υπογράφει ως τοποτηρητής του ο επίσκοπος Ηρακλείας Κυντίλλος: «Κυντίλλου ἐπίσκοπου ῾Ηρακλείας ἐπέχοντος τὸν τόπον τοῦ ἁγιωτάτου ἐπισκόπου Θεσσαλονικέων ᾿Αναστασίου». Στο τρίτο τμήμα της Συνόδου (13 Οκτωβρίου) τον επίσκοπο Θεσσαλονίκης αντιπροσωπεύει ο πρεσβύτερος Ανδρέας· εκτός αυτού όμως είναι αξιοπρόσεκτο, ότι ως επίσκοπος Θεσσαλονίκης πλέον δε μνημονεύεται ο Αναστάσιος, αλλά ο Ευξίθεος (ή Ευδόξιος), ο οποίος διαδέχθηκε τον Αναστάσιο, προφανώς μετά το θάνατό του. Εικάζεται ότι ο θάνατος του Αναστασίου είχε επέλθει ήδη περί τα τέλη Σεπτεμβρίου του 451 μ.Χ.
Πιθανόν ο πρεσβύτερος Ανδρέας, που εκπροσώπησε τον Ευξίθεο στις συνεδρίες της Δ' Οικουμενικής Συνόδου, να ταυτίζεται με τον μετέπειτα επίσκοπο Ανδρέα που διαδέχθηκε τον Ευξίθεο στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Θεσσαλονίκης.
Ὁ Ἅγιος Ἀθηνογένης
Aθηνογένης προς το πυρ τρέχων έφη,
Ω φως ιλαρόν Xριστέ δόξης Aγίας.
Ω φως ιλαρόν Xριστέ δόξης Aγίας.
Ἀναφέρεται
μόνο στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Ἁγίου Νικόδημου, ὅτι μαρτύρησε διὰ πυρός.
Μᾶλλον συγχέεται μὲ τὸν Ἅγιο Ἀθηνογένη ἐπίσκοπο Πηδαχθόης.
«Πᾶνος»
