ΤΟ ΑΣΗΚΩΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΩΝ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΩΝ ΜΑΣ
(ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ)
Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου, Θεολόγου- συγγραφέως Ι. Μ.
Κυθήρων και Αντικυθήρων
Εν Κυθήροις τη 24η Αυγούστου 2025
Η σημερινή Κυριακή, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι η ενδεκάτη Κυριακή του Ματθαίου και το μεν Αποστολικό ανάγνωσμα είναι μια περικοπή από την Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του αποστόλου Παύλου, το δε Ευαγγελικό, μια περικοπή από το 17ο κεφάλαιο του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Στην περικοπή αυτή ο ευαγγελιστής Ματθαίος μας παραθέτει μια παραβολή, που είπε ο Κύριος στα πλαίσια μιας σειράς διδασκαλιών, που απεύθυνε προς τον λαόν, καθ’ όν χρόνον αυτός βρισκόταν στη Γαλιλαία, η οποία είναι γνωστή ως η παραβολή του χρεώστου των μυρίων ταλάντων.
Σύμφωνα με την διήγηση της παραβολής κάποιος βασιλιάς θέλησε κάποτε να ζητήσει λογαριασμό από τους δούλους του, στους οποίους ανέθεσε την διαχείριση της περιουσίας του. Τότε του έφεραν κάποιον δούλο, ο οποίος χρωστούσε μύρια τάλαντα, ένα χρέος υπέρογκο, βαρύτατο και ασήκωτο. Ο δούλος, επειδή δεν μπορούσε να ξοφλήσει το χρέος, έπεσε στα πόδια του αφεντικού του και του είπε: Κύριε, ευσπλαγχνίσου με, κάνε λίγη υπομονή και εγώ θα σου ξοφλήσω, ό,τι σου χρωστάω. Τότε ο βασιλιάς τον λυπήθηκε και του χάρισε όλο το χρέος. Μετά από λίγο ο άνθρωπος εκείνος συνάντησε ένα συνάνθρωπό του, που του χρωστούσε εκατό δηνάρια, ένα ελάχιστο χρέος. Αντί λοιπόν και αυτός τώρα, ενθυμούμενος την ευεργεσία του αφεντικού του, να χαρίσει με τη σειρά του το μικρό χρέος του αδελφού του, τον έπιασε από τον λαιμό και του ζητούσε εδώ και τώρα να του δώσει ό,τι του οφείλει. Εκείνος έπεσε στα πόδια και τον παρακαλούσε, να δείξει λίγη μακροθυμία, υποσχόμενος να του δώσει το ποσό, πλήν όμως ματαίως διότι ο άσπλαχνος δούλος τον πήγε και τον έκλεισε στη φυλακή. Έμαθε ο βασιλιάς το τραγικό συμβάν και κάλεσε τον άσπλαγχνο δούλο και του είπε: Πονηρέ δούλε, Εγώ σου χάρισα το υπέρογκο χρέος, επειδή με παρεκάλεσες. Δεν έπρεπε και συ τώρα να χαρίσεις το μικρό χρέος του συνανθρώπου σου; Και οργισμένος ο βασιλιάς τον παρέδωσε σ’ αυτούς που βασανίζουν τους φυλακισμένους, μέχρις ότου ξοφλήσει όλο το χρέος. Και κλείνει ο Κύριος την παραβολή, επιλέγοντας ότι έτσι θα κάνει και ο ουράνιος Πατέρας του, εάν ο καθένας από μας δεν συγχωρήσει με την καρδιά του τα παραπτώματα των άλλων, πράγμα που αποτελεί το συμπέρασμα και το δίδαγμα, στο οποίο αποσκοπούσε η παραβολή.
Από το δίδαγμα όλοι μας καταλαβαίνουμε, ότι ο βασιλιάς της παραβολής, που είναι ο ίδιος ο Θεός, θα έρθει μια μέρα, τότε που θα γίνει η συντέλεια του κόσμου, για να κρίνει όλους τους ανθρώπους σύμφωνα με τα έργα τους. Λησμονούμε συνήθως όλοι μας αυτή την μεγάλη αλήθεια, ότι δηλαδή όλοι μας έχουμε ανοιχτό λογαριασμό με τον Θεό, ότι όλοι μας είμαστε καταχρεωμένοι με βαρύτατα χρέη, που είναι αδύνατον να τα ξοφλήσουμε με τις δικές μας δυνάμεις και ότι τα χρέη αυτά μπορεί να τα σβήσει μόνον ο Θεός, κάτω όμως από ορισμένες προϋποθέσεις.
Ας δούμε στη συνέχεια κάπως πιο αναλυτικά, ποιά είναι αυτά τα χρέη. Κατ’ αρχήν είναι τα αμαρτήματά μας, τα οποία είναι πάμπολλα, αμέτρητα θα λέγαμε. Βέβαια δεν είμαστε σε θέση να συνειδητοποιήσουμε, αυτή την τραγική πραγματικότητα, λόγω του ότι έχουμε συνηθίσει στην αμαρτία, η οποία έχει γίνει, τρόπον τινά, δευτέρα φύση μέσα μας. Κάθε μέρα αμαρτάνουμε αδελφοί μου, είτε με λόγια, είτε με έργα, είτε με τη σκέψη μας, είτε με τις αισθήσεις μας. Οι άγιοι της Εκκλησίας μας είχαν βαθιά συναίσθηση της αμαρτωλότητός των, γι’ αυτό και θεωρούσαν τον εαυτό τους ως τον μεγαλύτερο αμαρτωλό και συνεχώς μετανοούσαν με αδιάλειπτα δάκρυα και πένθος, ζητώντας το έλεος του Θεού. Αντίθετα οι περισσότεροι από μας, επειδή δεν συναισθανόμαστε την αμαρτωλότητά μας, δεν μετανοούμε, ούτε πηγαίνουμε στον πνευματικό να εξομολογηθούμε, νομίζοντας ότι δεν έχουμε αμαρτίες. Και αν κάποιος μας πει: Γιατί δεν πας να εξομολογηθείς; Του απαντούμε: Μα γιατί να πάω; Εγώ δεν έχω αμαρτίες. Ούτε έκλεψα, ούτε σκότωσα, ούτε έχω κάνει κακό σε κανέναν άνθρωπο. Πράγμα που δείχνει, πόσο βαθύ πνευματικό σκοτάδι υπάρχει μέσα μας.
Εδώ πρέπει να τονίσουμε, ότι είναι αδύνατον, να διακρίνουμε τις αμαρτίες μας και να μετανοήσουμε γι’ αυτές, αν δεν έρθει μέσα στην ψυχή μας η Χάρις του Θεού, η οποία θα φωτίσει το πνευματικό σκοτάδι της ψυχής μας. Όσο περισσότερο μας φωτίζει ο Θεός με την Χάρη του, τόσο πιο καθαρά διακρίνουμε το πλήθος των αμαρτημάτων μας και τόσο περισσότερο μετανοούμε. Οι άγιοι, επειδή είχαν πλούσιο τον φωτισμό της Χάριτος, μπορούσαν να διακρίνουν με κάθε λεπτομέρεια και την παραμικρότερη αμαρτία. Για να το καταλάβουμε αυτό καλύτερα, ας φέρουμε ένα παράδειγμα: Μια σταγόνα νερό, όταν τη βλέπει κανείς με γυμνό μάτι, δεν μπορεί να διακρίνει κανένα μικρόβιο. Όταν όμως την δεί με το μικροσκόπιο, τότε βλέπει αμέτρητα μικρόβια.
Αλλά δεν είναι μόνο οι αμαρτίες μας. Έχουμε και άλλα χρέη. Είναι τα χαρίσματα, οι φυσικές ικανότητες και τα προσόντα που μας έδωσε ο Θεός. Όλα αυτά μας τα έδωσε, όχι για να τα σπαταλήσουμε, ικανοποιώντας τα πάθη και τις κοσμικές επιθυμίες μας, αλλά για την πνευματική μας καλλιέργεια και για την ωφέλεια του πλησίον. Εμείς όμως συνήθως πράττουμε το αντίθετο, αμαρτάνοντας βαρύτατα ενώπιον του Θεού. Επίσης ο λογαριασμός των χρεών μας αυξάνει και φουσκώνει ακόμη περισσότερο, αν λάβουμε υπ’ όψη μας και τις πάμπολλες παραλείψεις μας, δηλαδή όλα εκείνα που μπορούσαμε να πράξουμε και από αμέλεια δεν πράξαμε. Όλα αυτά τα χρέη είναι γραμμένα στη μνήμη του Θεού και την ημέρα της κρίσεως θα κληθούμε όλοι μας να λογοδοτήσουμε.
Όλο αυτό το υπέρογκο χρέος είναι αδύνατον να εξοφλήσουμε, έστω και αν θυσιάζαμε την ζωή μας. Μόνο το πανάγιο αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που έχυσε πάνω στο σταυρό, έχει τη δύναμη να σβήνει αμαρτίες, σύμφωνα με τον θεόπνευστο λόγο της Γραφής: «Το αίμα Ιησού Χριστού του Υιού του Θεού καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας». Όμως ο Θεός δεν σβήνει τις αμαρτίες μας προϋπόθετα, με ένα μαγικό τρόπο, χωρίς δηλαδή την ανταπόκριση και την ενεργό συμμετοχή του ανθρώπου. Ο Θεός, ναι μεν συγχωρεί τις αμαρτίες μας δυνάμει της σταυρικής του Θυσίας, αλλά εφ’ όσον και εμείς από τη δική μας πλευρά συνεχώς μετανοούμε, εξομολογούμεθα και συγχωρούμε με την καρδιά μας τον πλησίον μας. Βέβαια η μετάνοια, η εξομολόγηση και η ανεξικακία συνεπάγονται αγώνα συνεχή και ισόβιο.
Ιδιαίτερα η ανεξικακία, δηλαδή το να συγχωρήσουμε το κακό, που μας έκαναν οι άλλοι, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Και τούτο διότι ο παλαιός άνθρωπος που έχουμε μέσα μας, κλωτσάει και αντιστέκεται, οπότε χρειάζεται να παλέψουμε με τον εαυτό μας. Όταν για παράδειγμα κάποιος μας υβρίσει, ή ατιμάσει, ή αδικήσει, ή συκοφαντήσει, τότε ο εγωϊσμός δεν μας αφήνει να συγχωρήσουμε τον αδελφό, για το κακό που μας έκανε. Με κάθε τρόπο ψάχνουμε να βρούμε ευκαιρία, να τον εκδικηθούμε. Αν ρίξουμε μια ματιά στη σύγχρονη κοινωνία μας, θα συναντήσουμε πάμπολλες περιπτώσεις ανθρώπων, που έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς με κάποια πρόσωπα. Ένα μίσος αβυσσαλέο και άσβεστο έχει αναπτυχθεί μέσα τους. Και πως λύνουν τις διαφορές τους; Με κάποια βρισιά, με κάποια προσβολή, με κάποια δικαστική αγωγή, με κάποια μαχαιριά, ή ακόμη και με κάποια σφαίρα.
Ας αγωνιστούμε αδελφοί μου, να καταπολεμήσουμε το πάθος της μνησικακίας και ας μάθουμε να συγχωρούμε τους άλλους, έχοντας προ οφθαλμών όσα μας διδάσκει ο Κύριος στην παραβολή αυτή, όπως επίσης και τους λόγους του: «Εάν αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρ υμών ο ουράνιος. Εάν δε μη αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, ουδέ ο πατήρ υμών αφήσει τα παραπτώματα υμών», (Ματθ. 6,14). Ας μη ξεχνούμε ποτέ, ότι τα πνευματικά χρέη των άλλων απέναντί μας είναι ελάχιστα σε σύγκριση με τα δικά μας χρέη απέναντι του Θεού. Η σκέψη αυτή θα καταπραΰνει το θυμό και την οργή, που ξεσπάει μέσα μας εναντίον του αδελφού, που μας έβλαψε, ώστε κάποτε να φθάσουμε στο σημείο να τον συγχωρήσουμε. Ας σκεπτόμεθα επίσης, ότι μας συμφέρει να συγχωρήσουμε τον αδελφό, διότι μόνον έτσι θα συγχωρήσει ο Θεός τα αμέτρητα πλήθη των ιδικών μας αμαρτιών και μόνον έτσι θα επιτύχουμε την σωτηρία μας, πράγμα το οποίο εύχομαι να γίνει σε όλους μας με την Χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και όλων των αγίων. Αμήν.