Η Θεοτόκος ως πηγή της σωτηρίας
Του Αρχ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Ιεροκήρυκα της Ι.Μ.Πατρών -Δρ. Θεολογίας
Αναψυχή και παρηγορία μέσα στον πολυκύμαντο και τεταραγμένο βίο του σημερινού ανθρώπου αποτελεί η περίοδος του Δεκαπενταυγούστου με τους καθ' εκάστην ψαλλόμενους Παρακλητικούς Κανόνες προς την Υπεραγία Θεοτόκο.
Σαν φάρος μέσα στο ζοφερό σκοτάδι της απέλπιδος εποχής μας το Φως που εκπέμπεται από την Αγνή Κόρη της Ναζαρέτ καθοδηγεί τους πεπλανημένους στις δαιδαλωδεις ατραπούς της ματαιοδοξίας και του υλισμού προς την όντως ευδαιμονία και χαρά, τον Θεάνθρωπο Κύριο Ιησού Χριστό, τον Υιόν και Θεόν της.
Το Φως αυτό πηγάζει από την τεθεωμένη προσωπικότητα της Μητέρας του Κυρίου μας. Η Ορθόδοξος Εκκλησία και Θεολογία δέχεται και βιώνει την μεγίστη αλήθεια ότι η Θεοτόκος είναι το μοναδικό κτίσμα, το οποίο, μέσα σε όλη την υλική και πνευματική δημιουργία, εκπλήρωσε τον σκοπό, για τον οποίο υπάρχει η κτίση.
Είναι το κορυφαίο δημιούργημα του Τριαδικού Θεού, το οποίο -μόνον αυτό σε όλη τη Δημιουργία- έφθασε στην οντολογική ένωση με τον Θεό.
Οι παράγοντες, οι οποίοι συνετέλεσαν σ’ αυτήν την ένωση, είναι η αγνότητα και παρθενία της και η ταπεινοφροσύνη της.
Δεν είναι τόσο εύκολο να κατανοήσει κανείς το μέγεθος και το βάθος της αγνότητας της παρθενίας της Θεοτόκου Μαριάμ. Αγωνίσθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου της να κρατήσει τον εαυτόν της αμόλυντο, ώστε να αναδειχθεί «καθαρωτέρα λαμπηδόνων ηλιακών».
Η Παναγία μας δεν υπήρξε απλώς μία παρθένος κόρη, αλλ’ ήταν και είναι η Παρθένος, η άσπιλη, η αμόλυντη, μέχρι του σημείου ώστε Παρθένος και Παναγία να είναι πλέον λέξεις ταυτόσημες.
Αλλά και η ταπεινοφροσύνη της αφήνει έκπληκτο κάθε άνθρωπο, ο οποίος θα μελετήσει την ζωή της.
«Κεχαριτωμένη» την προσφωνεί ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. «Δούλη Κυρίου» χαρακτηρίζει εκείνη τον Εαυτόν της. Η συγκατάθεσή της στην Σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού Πατρός είναι μία ταύτιση του θελήματός της μετά του θελήματος του Θεού.
Η Μητέρα του Θεανθρώπου Κυρίου, η Θεοτόκος Μαρία ταύτισε την ύπαρξή της την ζωή του κτιστού με την ζωή του ακτίστου. Ένωσε όλη την ανθρωπότητα με τον Δημιουργό, με τον Θεό.
Έτσι η δημιουργία όλη βρίσκει στο Πρόσωπό της την θύρα της «όντως ζωής». "Επ’ αυτή χαίρει πάσα η κτίσις, Αγγέλων το σύστημα και ανθρώπων το γένος".
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς υπογραμμίζει ότι η Παρθένος Μαρία είναι η μόνη που έγινε το μεθόριο της κτιστής και ακτίστου φύσεως. «Ουκούν η παρθενομήτωρ αύτη μόνη μεθόριόν εστι κτιστής και ακτίστου φύσεως, και αυτήν είσονται του αχωρήτου χώραν όσοι δή γινώσκουσι Θεόν, και αυτήν υμνήσουσι μετά Θεόν όσοι τον Θεόν υμνούσι. Αυτή και των προ αυτής αιτία, και των μετ’ αυτήν προστάτις, και των αιωνίων πρόξενος».
Είναι γεγονός ότι η ανθρώπινη Ιστορία σημαδεύεται και ερμηνεύεται μέσα από δύο γυναικείες υπάρξεις, την Εύα και την Θεοτόκο: Η πρώτη οδήγησε τον κατ’ εικόνα Θεού πλασθέντα άνθρωπο στην φθορά και τον θάνατο. Η δεύτερη, μέσω του Σαρκωθέντος Λόγου του Θεού Πατρός, έσωσε τον άνθρωπο.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός υποστηρίζει ότι η Άγνή Κόρη της Ναζαρέτ αποτέλεσε τον βασικό παράγοντα για την επανόρθωση και αποκατάσταση του προτύπου της γυναικός –μητέρας και παρθένου– που είχε αμαυρωθεί και αλλοιωθεί στο πρόσωπο της Εύας.
Η πρώτη Εύα, έχοντας ως κίνητρο την υπερηφάνεια, ολίσθησε στην παρακοή και την παράβαση, ενώ η Θεοτόκος Μαρία, κατέχοντας οντολογικά την υπακοή προς τον Θεό, «τον απατήσαντα όφιν ηπάτησε και τω κόσμω την αφθαρσίαν εισήγαγεν».
Ο Ιερός Χρυσόστομος υπογραμμίζει ότι η παρθένος Εύα έγινε η αιτία εξόδου του ανθρώπου από τον Παράδεισο, αλλά η Παρθένος Θεοτόκος Μαρία άνοιξε εκ νέου τον δρόμο προς τον παράδεισο. «Παρθένος ημάς έξεβαλεν παραδείσου, διά παρθένου ζωήν εύραμεν αιώνιον».
Η Παρθένος Μαρία παραμένει στην κορυφή της αγιότητος της Εκκλησίας. Η δόξα της επισκιάζει όλους τους πιστούς, οι οποίοι την αποδέχονται και την αγαπούν. Η Χάρη της σκέπει τα πάντα και το μεγαλείο της εξαφανίζει κάθε φθαρτό και πρόσκαιρο μεγαλείο. Το θαύμα της αναφλέγει τις καρδιές όλων των αγωνιζομένων Ορθοδόξων Χριστιανών.
Πραγματικά, το θαύμα αυτό που λέγεται Θεοτόκος καταλάμπει το νου και τη διάνοιά μας και αιχμαλωτίζει τις αισθήσεις μας. Μας οδηγεί η μορφή της σε πνευματικές εκστάσεις.
Μεθύει την ύπαρξή μας και τρέφει τη ζωή μας μέσω της Θείας γνώσεως και της σοφίας. Και τούτο γιατί το φως, το οποίο εκπέμπει η Παναγία Θεοτόκος, είναι θεανθρώπινο
Για τον λόγο αυτό ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας αναφωνεί: "Χαίροις Μαρία Θεοτοκε, δι’ ης προήλθεν ο του πρωτοπλάστου πλαστης και της παραβάσεως αυτού διορθωτής και της εν ουρανώ βασιλείας οδηγός...Χαίροις Μαρία Θεοτόκε , δι ής πάσα πνοή πιστεύουσα σώζεται" .
Και ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης, εκστατικά υμνολογεί: « Ηγίασται το παν τω μύρω της ευωδιας σου. Ηφάνισται δια σου της αμαρτίας, η αφορμή".
Και εμείς γονυπετείς ενώπιον της σεπτής μορφής της εικόνος Της, με ευγνωμοσύνη αναφωνούμε ικετευτικά προς Εκείνην: «Πρόσδεξαι δεήσεις αμαρτωλών και μη απορρίψης Θεοτόκε τας προσευχάς των επικαλουμένων το θείον Όνομά Σου, πλήρωσον τας αιτήσεις Άχραντε Δέσποινα".