Ο ΕΠΟΥΡΑΝΙΟΣ ΑΡΤΟΣ Ο ΕΚ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ ΚΑΤΑΒΑΣ
(ΚΥΡΙΑΚΗ Η΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ)
Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου, Θεολόγου- συγγραφέως Ι. Μ. Κυθήρων και Αντικυθήρων
Εν Κυθήροις τη 3η Αυγούστου 2025
Η σημερινή Κυριακή, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι η ογδόη Κυριακή του Ματθαίου και το μεν αποστολικό ανάγνωσμα είναι μια περικοπή από την Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του αποστόλου Παύλου, το δε ευαγγελικό μια περικοπή από το 14ο κεφάλαιο του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Στην περικοπή αυτή ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μας περιγράφει το γνωστό σε όλους μας θαύμα του πολλαπλασιασμού των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων, διά του οποίου έφαγαν και χόρτασαν πέντε χιλιάδες άνδρες σε μια έρημη τοποθεσία κοντά στη λίμνη Γεννησαρέτ. Είναι ένα θαύμα, το οποίο περιγράφουν και οι τέσσερις Ευαγγελιστές, μοναδικό στο είδος του, που αποδεικνύει ότι ο Ιησούς είναι ο παντοδύναμος δημιουργός όλης της κτίσεως, Αυτός ο οποίος έπλασε τα πάντα από το μηδέν και κυβερνά όλη την κτίση με άπειρη σοφία και δύναμη. Αποδεικνύει ακόμη ότι δεν αγνοεί το γεγονός ότι ο άνθρωπος έχει όχι μόνο πνευματικές, αλλά και σωματικές ανάγκες, για τις οποίες ενδιαφέρεται και φροντίζει, έτσι ώστε να μην στερηθεί, όλα όσα χρειάζονται για τη συντήρησή του.
Επίσης οι άγιοι Πατέρες, αναφερόμενοι στο θαύμα αυτό, δίνουν μεγάλη σημασία σε διδασκαλίες που απηύθυνε ο Κύριος προς τον λαό μετά από το θαύμα, τις οποίες παραθέτει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Από τη διήγηση του Ευαγγελιστού μαθαίνουμε, ότι το θαύμα εκείνο έγινε αφορμή για να αποκαλύψει ο Κύριος στους Ιουδαίους μεγάλες αλήθειες της πίστεώς μας. Έγινε αφορμή να τους ομιλήσει για τον αληθινό και επουράνιο άρτο, τον εκ του ουρανού καταβάντα. Ότι αυτός ο επουράνιος άρτος είναι αυτός ο ίδιος. Ότι όποιος θα φάγει από αυτόν τον άρτον, θα ζήσει αιωνίως. Ότι ο άρτος που θα μας δώσει να φάμε είναι η σάρκα του. Και ότι μόνον εκείνος που τρώγει τη σάρκα του και πίνει το αίμα του έχει ζωή αιώνια.
Όταν αργότερα ο Κύριος θα δειπνήσει για τελευταία φορά με τους μαθητές του στο τελευταίο πασχάλιο δείπνο το εσπέρας της Μεγάλης Πέμπτης, θα παραδώσει σ’ αυτούς το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και έτσι θα κάνει πράξη, όσα είχε προαναγγείλει τότε, μετά το θαύμα του χορτασμού των πεντακισχιλίων. Όπως διηγείται ο ευαγγελιστής, ο Κύριος πήρε ψωμί στα χέρια του, το τεμάχισε σε κομμάτια, το μοίρασε στους μαθητές και αφού ευχαρίστησε τον Πατέρα του, είπε: Πάρτε και φάτε από αυτό όλοι σας, διότι αυτό δεν είναι πλέον ψωμί, αλλά είναι το σώμα μου. Επίσης στο τέλος του δείπνου πήρε ένα ποτήρι με κρασί και τους είπε: Πάρτε και πιείτε από αυτό όλοι σας, διότι αυτό δεν είναι πλέον κρασί, αλλά το αίμα μου, το οποίο χύνεται για χάρη σας, με το οποίο επικυρώνεται η Καινή Διαθήκη. Έτσι οι μαθητές τη νύχτα εκείνη βίωσαν για πρώτη φορά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, έφαγαν το σώμα του και ήπιαν το αίμα του Κυρίου.
Στη συνέχεια παρέδωσαν το κορυφαίο αυτό μυστήριο στην Εκκλησία. Η δε Εκκλησία τηρώντας την εντολή του Κυρίου: «τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν», το επαναλαμβάνει αδιαλείπτως επί 20 αιώνες μέχρι σήμερα, μεταδίδοντας στους πιστούς το σώμα και το αίμα του Κυρίου «εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον». Έχει σημασία επίσης να τονίσουμε, ότι ο Κύριος μέσω αυτού του μυστηρίου ενώνεται με τον καθένα από μας. Μας ενσωματώνει στο θεανθρώπινο σώμα του και εμείς γινόμαστε μέλη του σώματος του Χριστού, οπότε ανήκουμε πλέον στον Χριστό, δεν ανήκουμε στον εαυτό μας. Διότι όπως λέει: «Αυτός που τρώγει την σάρκα μου και πίνει το αίμα μου, μένει μέσα σε μένα κι Εγώ μέσα σ’ αυτόν». Το γεγονός αυτό αποτελεί την υψίστη έκφραση της αγάπης του Θεού για τον άνθρωπο.
Ωστόσο για να βιώσει ο χριστιανός, όλα αυτά που είπαμε πιο πάνω σαν μια ζωντανή πραγματικότητα, χρειάζεται να έχει πίστη θερμή και ακράδαντη, που υπερβαίνει τη δύναμη της λογικής. Βλέπετε οι Ιουδαίοι, επειδή δεν πίστεψαν στα λόγια του Κυρίου, έφυγαν και τον εγκατέλειψαν. Όταν άκουσαν τον Κύριο να τους λέει, ότι αν δεν φάγουν τη σάρκα του και δεν πιούν το αίμα του δεν θα έχουν ζωή αιώνια, σκανδαλίστηκαν. Αυτή την πίστη, ως προϋπόθεση, υπενθυμίζει ο ιερέας, όταν καλεί τους πιστούς να προσέλθουν «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης». Όταν απουσιάζει η πίστη, καμία ωφέλεια δεν παίρνει ο χριστιανός από τη θεία μετάληψη. Και όχι μόνο δεν ωφελείται, αλλά και αμαρτάνει βαρύτατα. Ωστόσο η θερμή και ακράδαντη πίστη μας φαίνεται από τα έργα μας, φαίνεται από τον καθημερινό μας αγώνα να φυλάξουμε τις εντολές του Θεού.
Το ερώτημα εν προκειμένω είναι: Πως άραγε προσερχόμεθα, για να μεταλάβουμε των αχράντων μυστηρίων; Προηγείται η ανάλογη προετοιμασία; Ο απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του λέγει τα εξής πολύ σημαντικά: «Δοκιμαζέτω δὲ άνθρωπος εαυτόν και ούτως εκ του άρτου εσθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω». Δηλαδή ας εξετάζει κάθε άνθρωπος τον εαυτό του και αφού προετοιμασθεί με την εξέταση αυτή, τότε ας τρώγει από τον καθαγιασμένο άρτο και ας πίνη από το καθαγιασμένο ποτήριο. Δοκιμασία σημαίνει αυτοεξέταση. Ελέγχει ο χριστιανός τον εαυτό του, αν βρίσκεται σε κατάλληλη ψυχική κατάσταση, ώστε να υποδεχθεί τον Κύριο. Σημαίνει επίσης να καταφύγει στην εξομολόγηση. Εκεί, στο μυστήριο αυτό, παίρνουμε την άφεση των αμαρτιών μας, δεχόμαστε τις συμβουλές και οδηγίες του πνευματικού και αγωνιζόμαστε να τις βάλουμε σε πράξη. Εφ’ όσον δεν προηγηθούν όλα αυτά, τότε θα ισχύσει ο φρικτός λόγος, τον οποίο προσθέτει στη συνέχεια ο απόστολος «ο γάρ εσθίων και πίνων αναξίως κρίμα εαυτώ εσθίει και πίνει, μη διακρίνων το σώμα του Κυρίου». Δηλαδή εκείνος που τρώγει και πίνει αναξίως, τρώγει και πίνει καταδίκη για τον εαυτό του. Ποιος είναι ο «μη διακρίνων»; Εκείνος που δεν καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται. Αυτός που δεν έχει διάκριση να κατανοήσει, πως πρέπει να συμπεριφέρεται πριν και μετά τη θεία κοινωνία. Η θεία κοινωνία προσφέρεται «εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον» σε όσους με φόβο, με προετοιμασία και αγάπη προσέρχονται.
Για την θεία μετάληψη δεν απαιτείται μόνο καλή προετοιμασία. Απαιτείται και πολλή προσοχή μετά την θεία μετάληψη. Όταν πάρουμε μέσα μας αυτόν τον πολύτιμο θησαυρό, τότε απαιτείται να αγωνιστούμε περισσότερο, για να μην τον χάσουμε από αμέλεια και απροσεξία. Η θεία κοινωνία δεν επενεργεί μαγικά, όπως νομίζουν μερικοί, οι οποίοι λένε: «Κοινώνησα και είμαι εν τάξει. Αφού κοινώνησα, τώρα μπορώ να κάνω ό,τι θέλω. Να φάω ό,τι θέλω, να γλεντήσω όσο θέλω, να δω τηλεόραση ό,τι θέλω». Όταν πέφτουμε μόνοι μας στη φωτιά της αμαρτίας και καιγόμαστε, τότε είμαστε εμείς οι ίδιοι αποκλειστικά υπεύθυνοι. Η θεία κοινωνία είναι «πυρ τους αναξίους φλέγον», δηλαδή φωτιά που καίει τους αναξίους. Το καλώδιο μεταδίδει ρεύμα για θέρμανση, ή για φωτισμό. Το ίδιο όμως καλώδιο είναι δυνατόν να μας σκοτώσει, όταν το πιάνουμε γυμνό, ή όταν για τη σύνδεση δεν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα. Δυστυχώς αυτό παθαίνομε πολλοί από μας. Γυμνοί πνευματικά, πλησιάζομε τη θεία κοινωνία, που δεν είναι απλώς ένα καλώδιο μεταδόσεως της Θείας Χάριτος, αλλά αυτός ο ίδιος ο Θεάνθρωπος Κύριος. Χωρίς την κατάλληλη σύνδεση με την ιερά Εξομολόγηση πηγαίνουμε και κοινωνούμε με αδιαφορία και αναισθησία, με αποτέλεσμα να καιγόμαστε πνευματικά.
Ας προσέξουμε αδελφοί μου ιδιαιτέρως, όλα όσα είπαμε πιο πάνω σχετικά με τη θεία κοινωνία και ας φροντίσουμε να τα βάλουμε σε πράξη, ώστε κάθε φορά που μεταλαμβάνουμε, να παίρνουμε ωφέλεια πνευματική και όχι ζημία. Πράγμα που εύχομαι να γίνει σε όλους μας με τη Χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, τις πρεσβείες της Κυρίας Θεοτόκου και όλων των αγίων, αμήν.