«Εν
πρώτοις μνήσθητι, Κύριε, του Αρχιεπισκόπου ημών...»
(Θεία
Λειτουργία)
Η
μνημόνευση του Επισκόπου εδώ, νοείται ως μια απόφανση σύμφωνη προς τη λογική
της Ορθόδοξης Εκκλησίας – εκκλησιολογίας.
Αν
και συνοπτική αυτή η μνημόνευση του Επισκόπου, καθιστά φανερό πόσο διαρκής
είναι η επί του Εκκλησιαστικού σώματος επίδρασή του, η πνευματική ατμόσφαιρα
που δημιουργεί. Θίγει καίρια το δογματικό περιεχόμενο της Εκκλησιαστικής
διδασκαλίας του επισκόπου.
Πρώτιστη,
απαρέγκλιτη προϋπόθεση (επιθυμία) στην μνημόνευση είναι η εναρμόνισή του με την
ορθή πίστη, με το απαραβίαστο και αμετάβλητο περιεχόμενό της.
Ο
Μ. Βασίλειος υπογραμμίζει: «πίστις ηγείσθω των περί Θεού λόγων· πίστις και μη
απόδειξις. Πίστις, η υπέρ τας λογικάς μεθόδους την ψυχήν εις συγκατάθεσιν
έλκουσα· πίστις, ουχ η γεωμετρικαίς ανάγκαις, αλλ’ η ταις του (Αγίου) Πνεύματος
ενεργείας εγγινομένη» (Ομιλία στον ριε΄ Ψαλμό).
Αναμφίβολα,
ο Ι. Πατήρ έντονα αισθάνεται την διαφορά – ετερότητα των δύο κόσμων, ανθρώπινης
λογικής δηλ. και «πνεύματος ενεργείαις εγγινομένη».
Μόνη
η ανθρώπινη λογική δημιουργεί και «γεωμετρικαίς ανάγκαις» δηλ. δημιουργική ή
επιζήμια αυτόνομη σκέψη, επινοήσεις ή παρανοήσεις, εκλεκτισμό σκέψης,
πλανεμένες πεποιθήσεις – αιρέσεις, που αντικατοπτρίζονται σήμερα, τόσο έντονα
στον σημερινό πολιτισμό.
Υπό
τον όρο «γεωμετρικαίς ανάγκαις» του Μ. Βασιλείου δεν νοείται, νομίζω, μόνο μια
λογική συνδυαστική γεωμετρικών εννοιών της Μαθηματικής επιστήμης αλλά και μια
μείξη – συνένωση απόψεων και αρχών που προωθεί την ανθρωπότητα επιστημονικά,
κοινωνική.
Μια
«Γεωμετρία» συγκρητιστική, θρησκευτική και πολιτισμική διαδικασία
(παγκοσμιοποίηση) είναι και η αίρεση «οικουμενισμός». Με αυτή την «Γεωμετρία»
δημιούργησε (πρόσφατα) το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το γεγονός της Ουκρανικής
«εκκλησιαστικής Αυτοκεφαλίας». Μια «Γεωμετρία» οικουμενισμού, παραβίασης των ι.
κανόνων, γεωπολιτικής και πολιτικής!
Σ’
αυτή την πνευματική ατμόσφαιρα, που δημιουργούν οι οικουμενιστές επίσκοποι,
έχουν αναπτυχθεί (εδώ και δεκαετίες) πολλά μολυσματικά στοιχεία στη ζωή της
Εκκλησίας· πολλά δηλ. νεωτερικά, μεταρρυθμιστικά και αιρετικά (προτεσταντικά)
στοιχεία, που εναντιώνονται και μολύνουν την ζωή της Εκκλησίας.
Εκκλησιολογικά,
Ορθόδοξα, τύπος του Χριστού είναι ο επίσκοπος. Γι’ αυτό ανεβαίνει στον υψηλό
θρόνο και παίρνει τη θέση του ανάμεσα στο εκκλησίασμα.
«Ο
Χριστός εστίν κεφαλή της Εκκλησίας» (Εφ. 5,23), υπογραμμίζει ο Απ. Παύλος, που
σημαίνει ενότητα πίστεως, πηγή ζωής και αλήθειας, διότι είναι «ο προσφέρων και
ο προσφερόμενος» (ευχή χερουβικού).
Ερώτημα: Όταν μνημονεύεται ο
αιρετικός (οικουμενιστής) επίσκοπος είναι ή δεν είναι μια εκκλησιολογική και
δογματική παρερμηνεία του Ευαγγελίου; Ασφαλώς και είναι!
Στην
Θεία Λειτουργία ο πιστός έχει διαρκώς το βλέμμα του στο Θεό και με την
μνημόνευση του Επισκόπου το Εκκλησίασμα, κλήρος και λαός, αναφέρεται στον
αρχηγό του.
Δεν
είναι η μνημόνευση απλά μια εσωτερική – εξωτερική ευχή για την πνευματική
πορεία του Επισκόπου. Είναι η βεβαίωση, ότι το εκκλησίασμα ταυτίζεται με την
πίστη του επισκόπου, με την εκκλησιολογία του.
Ερώτημα: Σε Αρχιερατικά
συλλείτουργα της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος, πολλές φορές μνημονεύεται ο
Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Είναι απλώς (αντικανονική) έκφραση εκκλησιαστικών
ευχετηρίων ή αναγνώριση της Εκκλησιολογίας του και της ποιμαντικής του;
Αναμφίβολα,
αυτή η έγνοια των Αρχιερέων συνδέεται νομοτελειακά με την σύνδεσή τους στον
οικουμενισμό. Πρόσφατο παράδειγμα το Αρχιερατικό συλλείτουργο στον Ι. Αναλήψεως
Βόλου, για την εορτή του κ. Ιγνατίου, που μεταδίδετο και από το ραδιόφωνο.
Στο
βιβλίο του Νικολάου Βούλγαρη «Ερμηνεία της Θείας και Ιεράς Λειτουργίας»,
διαβάζουμε:
«Και
καθώς εις την τάξιν της θριαμβευούσης Εκκλησίας εκφώνως και εξαιρέτως
εμνημόνευσεν, ως Βασιλίσσης απάντων και πασών, της Αειπαρθένου και Θεοτόκου,
έτσι τώρα μνημονεύει εν πρώτοις και παρρησία του Αρχιερέως, ως αρχής της
στρατευομένης ημών αγίας Εκκλησίας, παρακαλώντας να διαφυλάττεται όχι μόνο
μακρόβιος, αλλά και Ορθόδοξος, ορθοτομών τον λόγον της Ευαγγελικής αλήθειας»
(Σελ. 241).
Η
μνημόνευση ενός αιρετικού επισκόπου αποτελεί φυγόκεντρο εκκλησιαστική, πνευματική
και δογματική επιτροπή, ενώ η εφαρμογή του 15ου κανόνα αποτελεί,
αναμφίβολα, κεντρομόλο μετακένωση της διαχρονικής διδασκαλίας – στάσης των
Αγίων Πατέρων στο εκκλησιαστικό σώμα.
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ