ομιλια του Πατρός Αθαν. Μυτιληναίου για την Κυριακή του Ασώτου
Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου δασκάλου - συγγραφέα
Κυριακή του Ασώτου σήμερα και ας δούμε λίγο τις μορφές της ασώτειας μέχρι και τις μέρες μας....
Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΣΟΦΙΑ: Κατά το Σόλωνα ο απότομος πλουτισμός μπορεί να οδηγήσει στην ασωτία: “Η χόρταση γεννά την ύβριν, όταν πολλά πέσουν πλούτη, σε ανθρώπους που δεν έχουνε το νου τους μετρημένο”. Και αλλού γενικεύει: “Ο πλούτος φέρνει τον κορεσμό και ο κορεσμός την ύβριν”. Όπου ύβρις εννοείται η αλαζονία που γεννάται από την ασωτία με κατάληξη την πτώση. Σ' αυτό το συλλογισμό συμφωνεί και ο Πλούταρχος: “Ουδέποτε απορία (έλλειψη) χρημάτων εγέννησεν ασωτίαν”. Κατά τον Πλάτωνα: “Η ζωή που έχει στο μερτικό της την εγκράτεια, είναι πιο ευχάριστη από εκείνη όπου βρίσκονται η ασωτία”.
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΟΡΟΥ: «Άσωτος» είναι ο άνθρωπος που ζει έκλυτη ζωή, ο διεφθαρμένος, αυτός που σπαταλά χρήματα για να ζήσει μιά τέτοια ζωή, αυτός που φέρνει συμφορά στον εαυτόν του, στην οικογένεια του και στην ευρύτερη κοινωνία. Τελικά ο «άσωτος» είναι αυτός που σου δίνει την εντύπωση ότι δεν έχει ελπίδα σωτηρίας, αυτός που θα φτάσει τελικά σε απελπισία και απόγνωση. Έτσι η ασωτία εκφράζεται ως υπερβολική στροφή προς τις υλικές απολαύσεις, που την συνοδεύει η σπατάλη. Πολλές φορές συμβαίνει να έχουμε όλα τα καλά και τ' αγαθά του κόσμου και πάλι να μη είμαστε ευχαριστημένοι, όπως ο άσωτος υιός του Ευαγγελίου.
Ο ΑΣΩΤΟΣ ΥΙΟΣ: Στο πρόσωπο του άσωτου της σημερινής Παραβολής αναγνωρίζουμε τον άνθρωπο εκείνο που με την αμαρτία αποκόπτεται από το Θεό. Η παρουσία του Θεού ενοχλεί και πιέζει τον άσωτο. Νομίζει ότι ο Θεός του κάνει τη ζωή μονότονη και κουραστική. Έτσι προσπαθεί να βγάλει από την σκέψη του τον Θεόν εξορίζοντάς τον από την καρδιά του. Βλέπει την ελευθερία ως ασυδοσία. Ο άσωτος λησμονεί ότι η πραγματική ελευθερία συνδέεται με το δεσμό της αγάπης. Γι' αυτό και δεν εμπιστεύεται τον Θεό, ούτε την οικογένεια του. Εμπιστεύεται τις δικές του δυνάμεις. Η αυτονομία κι η αυτάρκεια του εκφράζουν και αλαζονεία, την πηγή κάθε αμαρτίας. Ο άσωτος επιλέγει μια νέα “προοπτική” που τον οδηγεί σε στέρηση και μοναξιά. Τελικά μακριά από την αγάπη προς την οικογένεια του γίνεται και άσημος. Τότε αρχίζει να συναισθάνεται την προσωπική του ενοχή, παραδεχόμενος την αποτυχία της επιλογής του. Η παραδοχή είναι σημαντική γιατί μπορεί να φθάσει κανείς στη συνειδητοποιήση, αλλά ο εγωισμός να μη τον αφήνει να προχωρήσει σε παραδοχή ενοχής. Ο άσωτος παραδέχεται την ενοχή του και η στροφή του προς την μετάνοια εκδηλώνεται με την επιλογή μιας νέας προοπτικής. Η επιλογή θεμελιώνεται στη παραδοχή της αναξιότητάς του. Γι' αυτό και ζητεί να γίνει ισότιμος με υπηρέτη του πατέρα του. Ο άσωτος μετανοεί πραγματικά γιατί δεν ζητά να γίνει πάλι υιός αλλά δούλος, επειδή η πλήρης συναίσθηση της ενοχής του τον κάνει ταπεινό. Ο άσωτος γύρισε στο σπίτι του πατέρα του όταν «ήλθε εις εαυτόν», επειδή είχε καλές κι άριστες αναμνήσεις από το σπίτι του. Θυμήθηκε στην ερημιά του την αγάπη και τις θυσίες του πατέρα και γύρισε να τις ξαναζήσει. Αν είχε κακές αναμνήσεις δεν θα γύριζε. Όσοι έχουμε την ευθύνη της δημιουργίας περιβάλλοντος, στην οικογένεια, στην κοινωνία, στην Εκκλησία, στο Σχολείο πρέπει να προσέξουμε. Το περιβάλλον που δημιουργούμε πρέπει να έχει τέτοια μορφή που να κάνει και τον άσωτον της εποχής μόλις «έλθη εις εαυτόν», να το θυμάται και να ξαναγυρίζει στο σπίτι του για να βρει στοργή. Πολλές φορές άνθρωποι διά μέσου των αιώνων έχουν τη τάση να συμπεριφέρονται ως αμετανόητοι άσωτοι. Αλλά μακρυά από την μετάνοια, ακολουθούν δρόμο καταστροφής, της απώλειας, του Ιούδα. Η αμετανοησία του ανθρώπου, που εκφράζεται ως άρνηση στη κλήση του Θεού για σωτηρία, αποτελεί κατά τους Πατέρες το περιεχόμενο της βλασφημίας κατά του αγίου Πνεύματος.
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΤΗΣ ΤΗΣ “ΑΣΩΤΙΑΣ”: Με βάση την συμπεριφορά του αμετανόητου άσωτου ανθρώπου μπορούμε να μιλήσουμε και για την ασωτία της εποχής μας, που εκφράζεται με την άδικη κατανομή της παγκόσμιας παραγωγής αγαθών. Το 5% του πληθυσμού της γης νέμεται το 95% της παγκόσμιας παραγωγής. Η αδικία αυτή αποτελεί ταυτόχρονα και οξύμωρο σχήμα, γιατί το το 5% του πληθυσμού συμβαίνει να είναι σχεδόν όλοι χριστιανοί. Το αποτέλεσμα της σύγχρονης “χριστιανικής” ασωτίας, είναι: To ένα τρίτο των παιδιών της Αφρικής υποσιτίζονται. Ακόμη ετησίως: “13 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν στις αναπτυσσόμενες χώρες, από αφυδάτωση, λιμό, κ.ά, στερούμενα αγαθών που έχουν τα παιδιά των χριστιανών. 300.000 παιδιά τυφλώνονται από έλλειψη βιταμίνης Α. Στην Ασία 1.000.000 παιδιά, εκπορνεύονται από πλούσιους Ευρωπαίους και Αμερικανούς “χριστιανούς” τουρίστες. Γύρω στα 10.000.000 παιδιά υποφέρουν από aids λόγω ανευθυνότητας των ενηλίκων. 10.000.000 παιδιά είναι ορφανά, επειδή οι γονείς τους πεθαίνουν από φτώχεια και ασθένειες, ενώ 130.000.000 παιδιά δεν έχουν τη δυνατότητα να φοιτούν σε Σχολείο. Οι περισσότεροι θάνατοι των παιδιών θα μπορούσαν να προληφθούν με χορήγηση βασικών εμβολίων που κοστίζουν μόλις 15 ευρώ ανά παιδί. Τέλος στον Τρίτο κόσμο 1.5 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν τη δυνατότητα να γευθούν καθαρό νερό και 2 δισεκατομμύρια δεν έχουν πρόσβαση σε συστήματα υγιεινής.” (Γιούνισεφ). Η ασωτία της εποχής μας θα περιορισθεί με την μετάνοια των ασώτων ανθρώπων της κοινωνίας και την ισοκατανομή των αγαθών της γης. Οι “πολιτισμένοι” της Δύσης άνοιξαν τις χωματερές, αδειάζοντας το γάλα στους δρόμους και πετώντας τους καρπούς της παραγωγής τους σε σκουπιδότοπους. Η ασωτία της Δύσης δεν είναι απλώς μια κοινωνική αδικία σε βάρος συνανθρώπων μας, που στερούνται όσα οι άλλοι πετάνε και κατασπαταλούν, είναι μια ασωτία που οδηγεί στην καταστροφή αυτούς που αδικούνται. Η ασωτία είναι η αμαρτία σε όλες της τις μορφές. Είναι σκλαβιά για τον άνθρωπο. Όποιος πιάστηκε στο δόκανό της έχει έναν άγριο και βάρβαρο δυνάστη, που τον εξαναγκάζει να κάνει αξιοκατάκριτα έργα. Ο δυνάστης αυτός είναι αδίστακτος και ανηλεής για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος χάνοντας τον σεβασμό και την αγάπη στον Θεό και το συνάνθρωπο φτάνει στην ασωτία.
ΑΣΩΤΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΓΝΩΣΗ: Χειρότερη συνέπεια είναι η απόγνωση. Είναι το αμάρτημα που περιέχει όλα τα άλλα. Είναι καρπός αμετανοησίας. Η παραδοχή του λάθους δρόμου οδηγεί στην αλλαγή ζωής και στην ελευθερία από την αμαρτία. Η αμετανοησία όμως δεν επιτρέπει στον άνθρωπο να συνέλθει και η απόγνωση κλείνει κάθε δρόμο αληθινής επιστροφής και μετάνοιας. Ακόμα όμως και στην έσχατη κατάπτωση υπάρχουν και τότε περιπτώσεις επιστροφής και διόρθωσης. Αυτό συμβαίνει όταν στην πικρή του μεταμέλεια ο άνθρωπος δεν εγκαταλείπει τον εαυτό του στην απόγνωση. Συνέρχεται και αποφασίζει να επιστρέψει. Τότε αρχίζει η πορεία του προς την σωτηρία. Μετάνοια είναι το αίσθημα την ανακούφισης που νοιώθει ο άνθρωπος στην καρδιά του. Είναι νοσταλγία επιστροφής, ελπίδα σωτηρίας.
“ΤΙΜΗΤΕΣ” ΑΣΩΤΙΑΣ: Υπάρχουν όμως και οι “δίκαιοι”, που προβάλλουν τον εαυτό τους σαν κριτή του κάθε ανθρώπου. Αυτοί είναι απάνθρωποι και σκληροί απέναντι στους αμαρτωλούς. Μπορεί να είναι όντως δίκαιοι, πειθαρχικοί και εργατικοί. Αν όμως τους λείπει η αγάπη, τότε η πίστη τους μετατρέπεται σε άγριο και ανεξέλεγκτο φανατισμό και η ελπίδα τους σε ψυχρό υπολογισμό. Η ελεημοσύνη τους καταντά απλή επίδειξη «προς το θεαθήναι». Όλη η ζωή τους είναι μια υποκρισία.
ΕΠΙΜΥΘΙΟ: Η χάρη του Θεού δωρίζεται και γίνεται αποδεκτή από όποιον θέλει να την δεχτεί. Περιμένει ο Θεός το ελάχιστο της προσπάθειας του ανθρώπου, την μετάνοια. Και την αλλαγή την δίνει ο ίδιος, σαν δώρο της χαράς και της αγάπης Του για τον αμαρτωλό που διεσώθη. Το να μην υπολογίζουμε τόσο στα ασήμαντα δικά μας έργα αλλά στην άπειρη χάρη και αγάπη του Θεού μας οδηγεί στο Θεό, όπου υπάρχει για όλους σωτηρία, χαρά και ευφροσύνη.
konstantinosa.oikonomou@gmail.
Βιβλιογρ. http://www.sansimera.gr/
Μητρ. Ζιμπάμπουε και Αγκόλας. Σεραφείμ Κυκκώτη, Η ασωτία της εποχής μας.
σχετικά βίντεο
ομιλια του Πατρός Αθαν. Μυτιληναίου για την Κυριακή του Ασώτου: https://www.youtube.
δοξαστικό των Αίνων Κυρ. του Ασώτου από το Άγιο Ορος: https://www.youtube.com/
Κων. Αθ. Οικονόμου: η ασωτία: https://www.youtube.
