Ἐν Κυθήροις τῇ 24ῃ Μαρτίου 2021
Ἀριθ. Πρωτ.: 130
ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
(ὑπ’ ἀριθ. 199/2021)
«Ὕπνον ἀπώθου ψυχή, τῆς δεινῆς ῥαθυμίας, καί προθύμως γρηγόρει, πρός τάς θείας ἐντολάς˙ ἐγγίζει ὁ Νυμφίος, λαμπαδηφόρος σπεῦσον, αὐτῷ προσυπαντῆσαι» (Κατανυκτικόν τροπάριον Α’ Ἑβδομάδος Νηστειῶν)
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί καί Συλλειτουργοί,
Ἀδελφοί μου Χριστιανοί, Τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά˙
Θεία Χάριτι καί εὐδοκίᾳ συνεχίζοντες τόν πνευματικόν ἀγῶνα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἐφθάσαμεν εἰς τήν Θεομητορικο-Δεσποτικήν ἑορτήν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου.
Ἡ πανευφρόσυνος ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου ἀποτελεῖ μίαν πνευματικήν ὄασιν ἐντός τῆς κατανυκτικῆς περιόδου τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς˙ «Χαρᾶς Εὐαγγέλια» μᾶς προσκομίζει ἡ ἁγία αὐτή Ἑορτή. «Εὐαγγελίζου γῆ χαράν μεγάλην, αἰνεῖτε οὐρανοί Θεοῦ τήν δόξαν». «Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, υἱός τῆς Παρθένου γίνεται καί Γαβριήλ τήν Χάριν εὐαγγελίζεται». «Ἄνθρωπος γίνεται Θεός, ἵνα θεόν τόν Ἀδάμ ἀπεργάσηται».
Καί μαζί μέ τό λυτρωτικό μήνυμα τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ ἠχεῖ κατά τήν μεγάλην αὐτήν ἑορτήν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου καί τό μήνυμα τῆς ἐλευθερίας τῆς Ἑλληνορθοδόξου Πατρίδος μας: «Ἐλευθερία ἤ θάνατος». «Ἀναστήτω ἡ Ἑλλάς». «Χαρά πού τὤχουν τά βουνά, τά κάστρα περηφάνεια, γιατί γιορτάζει ἡ Παναγιά, γιορτάζει κι ἡ Πατρίδα» διασαλπίζει ὁ ποιητής. Ἡ δέ διπλῆ αὐτή χαρά ἐπιτείνεται μέ τόν ἐπίσημο ἐπετειακό ἑορτασμό τῶν 200 χρόνων ἀπό τήν ἐθνεργεσία καί τήν ἐθνική μας Παλιγγενεσία.
Δοξάζοντες, λοιπόν , τόν Πανάγαθον Θεόν καί τήν Ὑπέρμαχον Στρατηγόν τοῦ Γένους μας, τήν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον, διά τήν συμπλήρωσιν 200 ἐτῶν ἀπό τήν εὐλογημένην ἐκείνην καί ἡρωϊκήν ἀπόφασιν τῶν προγόνων μας , χρέος μας χριστιανικόν καί ἐθνικόν εἶναι νά φυλάξωμεν ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ τήν πνευματικήν καί τήν ἐθνικήν μας ἐλευθερίαν ἀπό τούς ὁρατούς καί ἀοράτους ἐχθρούς μας.
Πρώτιστον χρέος ὅλων μας εἶναι νά διαφυλάξωμεν τόσον τήν ὀρθόδοξον χριστιανικήν, ὅσον καί τήν ἐθνικήν καί πατριωτικήν μας παράδοσιν. Δύο σπουδαῖα ἐργαλεῖα διά νά ἐπιτύχωμεν τά δύο αὐτά λαμπρά ἐπιτεύγματα εἶναι ἡ διατήρησις εἰς τήν μνήμην μας ὅλων αὐτῶν τῶν ἁγνῶν παραδόσεων καί παρακαταθηκῶν τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας μας καί τοῦ Ἑλληνορθοδόξου Γένους μας, ἀφ’ ἑνός, καί ἡ θεοδίδακτη μετάνοια, ἡ ὁποία ἀποκαθιστᾶ λάθη, παραλείψεις, σφάλματα καί μέ μίαν λέξιν τά ἁμαρτήματά μας.
Τό κατανυκτικό τροπάριο, τό ὁποῖο προτάξαμε μᾶς παροτρύνει νά ἀποδιώξωμεν τόν ὕπνον τῆς ψυχῆς, τῆς δεινῆς ῥαθυμίας καί νά ἀποκτήσωμεν τήν πνευματικήν ἐγρήγορσιν διά τήν τήρησιν τῶν θείων ἐντολῶν. Καί αὐτά θά εἶναι ἡ προϋπόθεσις τῆς λαμπαδηφόρου ὑποδοχῆς τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ.
Εἰς τό σημεῖο αὐτό ἄς ἀκούσωμε τόν συμπαθέστατον ἅγιον τῶν καιρῶν μας Ὅσιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη, ὁ ὁποῖος ὁμιλεῖ μέ τήν χαρακτηριστική του ἁπλότητα διά τήν μεγάλην δύναμιν τῆς μετανοίας, πού μᾶς εἶναι ἀπαραίτητη καί εἰς τό πνευματικό καί εἰς τό πατριωτικό πεδίο.
«Ὁ Θεὸς εἶναι πολὺ κοντά μας, ἀλλὰ καὶ πολὺ ψηλά. Γιὰ νὰ «κάμψη» κανεὶς τὸν Θεό, ὥστε νὰ κατεβῆ νὰ μείνη μαζί του, πρέπει νὰ ταπεινωθῆ καὶ νὰ μετανοήση. Τότε ὁ πολυεύσπλαχνος Θεός, βλέποντας τὴν ταπείνωσή του, τὸν ὑψώνει ὣς τοὺς Οὐρανοὺς καὶ τὸν ἀγαπάει πολύ. «Χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι» , λέει τὸ ἱερό Εὐαγγέλιο.
Ὁ Θεὸς ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο τὸν νοῦ, γιὰ νὰ ἀναλογίζεται τὸ σφάλμα του, νὰ μετανοῆ καὶ νὰ ζητάη συγχώρηση. Ὁ ἀμετανόητος ἄνθρωπος εἶναι σκληρὸ πράγμα. Εἶναι πολὺ ἀνόητος, ἐπειδὴ δὲν θέλει νὰ μετανοήση, γιὰ νὰ ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τὴν μικρὴ κόλαση ποὺ ζῆ, ἡ ὁποία τὸν ὁδηγεῖ στὴν χειρότερη, τὴν αἰώνια. Ἔτσι στερεῖται καὶ τὶς ἐπίγειες παραδεισένιες χαρές, οἱ ὁποῖες συνεχίζουν στὸν Παράδεισο, κοντὰ στὸν Θεό, μὲ τὶς πολὺ μεγαλύτερες χαρές, τὶς αἰώνιες.
Ὅσο ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεό, εἶναι ἐκτὸς ἑαυτοῦ. Βλέπεις, στὸ Εὐαγγέλιο γράφει ὅτι ὁ ἄσωτος υἱὸς «εἰς ἑαυτὸν ἐλθὼν εἶπε· πορεύσομαι πρὸς τὸν πατέρα μου». Δηλαδή, ὅταν συνῆλθε, ὅταν μετάνοιωσε, τότε εἶπε: «Θὰ ἐπιστρέψω στὸν πατέρα μου». Ὅσο ζοῦσε στὴν ἁμαρτία, ἦταν ἐκτὸς ἑαυτοῦ, δὲν ἦταν στὰ λογικά του, γιατὶ ἡ ἁμαρτία εἶναι ἔξω ἀπὸ τὴν λογική.
Ὁ Ἀββᾶς Ἁλώνιος λέει: «Ἐὰν θέλῃ ὁ ἄνθρωπος, ἀπὸ πρωῒ ἕως ἑσπέρας γίνεται εἰς μέτρον θεῖον».
Ἡ πνευματικὴ ζωὴ δὲν θέλει χρόνια. Σὲ ἕνα δευτερόλεπτο μπορεῖ νὰ βρεθῆ κανεὶς ἀπὸ τὴν κόλαση στὸν Παράδεισο, ἂν μετανοήση. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι τρεπτός. Μπορεῖ νὰ γίνη ἄγγελος, μπορεῖ νὰ γίνη διάβολος. Τί δύναμη ἔχει ἡ μετάνοια! Ἀπορροφᾶ τὴν θεία Χάρη.Ἕναν λογισμὸ ταπεινὸ νὰ φέρη στὸν νοῦ του ὁ ἄνθρωπος, σώθηκε. Ἕναν λογισμὸ ὑπερήφανο νὰ φέρη, ἂν δὲν μετανοήση καὶ τὸν βρῆ ὁ θάνατος, πάει, χάθηκε. Βέβαια, ὁ ταπεινὸς λογισμὸς πρέπει νὰ συνοδεύεται καὶ ἀπὸ τὸν ἐσωτερικὸ ἀναστεναγμό, τὴν ἐσωτερικὴ συντριβή. Γιατὶ ὁ λογισμὸς εἶναι λογισμός, ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ ἡ καρδιά. «Ὅλῃ ψυχῇ καὶ διανοίᾳ καὶ καρδίᾳ», λέει ὁ ὑμνωδός. Νομίζω ὅμως ὅτι ὁ Ἀββᾶς ἐδῶ ἐννοεῖ μιὰ πιὸ μόνιμη κατάσταση. Χρειάζεται ἕνα διάστημα, γιὰ νὰ φθάση κανεὶς σὲ καλὴ κατάσταση. Σφάλλω, μετανοῶ, συγχωροῦμαι αὐτὴν τὴν στιγμή. Ἂν ἔχω ἀγωνιστικὸ πνεῦμα, μπορῶ σιγὰ-σιγὰ νὰ σταθεροποιήσω μιὰ κατάσταση, ἀλλὰ μέχρι τότε ταλαντεύομαι.
…Ἡ μετάνοια εἶναι τὸ βάπτισμα τῶν δακρύων. Μὲ τὴν μετάνοια ὁ ἄνθρωπος ξαναβαπτίζεται, ἀναγεννιέται. Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος μὲ τὴν ἄρνησή του πρόδωσε κατὰ κάποιον τρόπο τὸν Χριστό, ἀλλά, ἐπειδὴ «ἔκλαυσε πικρῶς» , ἔλαβε τὴν ἄφεση γιὰ τὴν πτώση του. Δηλαδὴ ἡ εἰλικρινὴς μετάνοια ποὺ εἶχε, τὸν ξέπλυνε, τὸν καθάρισε πάλι. Βλέπεις, ὁ Θεὸς πρῶτα ἔκανε τὴν γῆ, τὴν θάλασσα, ὅλη τὴν δημιουργία, καὶ ὕστερα πῆρε χῶμα καὶ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπο. Ὁ ἄνθρωπος πρῶτα γεννιέται σαρκικὰ καὶ μετά, στὸ Βάπτισμα, ἀναγεννιέται πνευματικὰ ἀπὸ τὸ δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, τὸ νερό, καὶ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὴν θεία Χάρη, – «ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος» – καὶ γίνεται νέος ἄνθρωπος».
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί καί Συλλειτουργοί,
Ἀδελφοί μου Χριστιανοί,
Μέ ἀφορμήν τήν ἐπέτειον τῆς Ἐθνικῆς μας Παλιγγενεσίας, ἀλλά καί τήν διανυομένην ἁγίαν περίοδον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἄς ποτισθοῦμε ἀπό τά ζωήρρυτα νάματα τῆς ἀληθινῆς μετανοίας. Καί ὡς πολίτες τοῦ εὐσεβοῦς καί τοῦ πλέον ἡρωϊκοῦ Ἔθνους ἄς προστρέξωμε στίς αὐθεντικές καί γνήσιες πηγές τῆς ἐνδόξου ἱστορίας μας, διδασκόμενοι ἀπό τήν θερμήν πίστιν, τήν φιλοπατρία καί τήν αὐταπάρνησιν τῶν προγόνων μας, ἀλλά καί ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἄς φυλάξωμεν τήν ἁγίαν καί ἀμώμητον πίστιν καί παράδοσιν τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς μας Ἐκκλησίας. Καί νά εἴμεθα βέβαιοι ὅτι μέ τήν μνήμην τῶν Χριστιανικῶν καί Ἑλληνικῶν μας παραδόσεων καί καταβολῶν καί μέ τήν θεοφιλῆ μετάνοιαν θά εὐαρεστήσωμεν εἰς τόν Κύριον καί Θεόν μας καί ὡς Ἕλληνες πατριῶτες καί ὡς Ὀρθόδοξοι Πιστοί.
Οἱ Πνευματικοί πατέρες τῆς νήσου μας σᾶς ἀναμένουν εἰς τό φερέσβιον καί Ἱερόν Μυστήριον τῆς Μετανοίας καί Ἐξομολογήσεως κατά τά εἰωθότα.
Καί ἐπί τούτοις, εὐχόμενος εἰς ὅλους σας καλήν συνέχειαν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καί ἔτη πολλά, ὑγιεινά καί εὐλογημένα διά τήν ἐπέτειον τῆς Ἐθνικῆς μας Παλιγγενεσίας, διατελῶ,
Μετά πατρικῶν εὐχῶν
Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Κυθήρων & Ἀντικυθήρων Σεραφείμ
