Όρθρος Μεγάλης Δευτέρας- Ο Ιερός Χρυσόστομος για τις αποστομωτικές απαντήσεις του Κυρίου προς τους Φαρισαίους
ΟΡΘΡΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ[:Ματθ.21,18-43]
ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ
[Μέρος δεύτερο: υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ.21,23-27:
ΑΠΟΣΤΟΜΩΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥΣ]
Οι αλαζόνες όμως Ιουδαίοι και κυριευμένοι από τον φθόνο επειδή ήθελαν να διακόψουν τη διδασκαλία Του, αφού Τον πλησίασαν, Τον ρώτησαν: «Ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦτα ποιεῖς, καὶ τίς σοι ἔδωκε τὴν ἐξουσίαν ταύτην;(:και όταν ο Ιησούς ήλθε στον ναό, την ώρα που δίδασκε, Τον πλησίασαν οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι του λαού και του είπαν: ‘’Με ποια εξουσία τα κάνεις αυτά; Και ποιος σου έδωσε το δικαίωμα να διώχνεις από τον ναό τους ανθρώπους και να διδάσκεις μέσα στον ιερό αυτό τόπο; ‘’)»[Ματθ.21,23-27]. Επειδή δηλαδή δεν μπορούσαν να αμφισβητήσουν τα θαύματά Του, Του προβάλλουν ως δικαιολογία για να Τον διακόψουν, την εκδίωξη των εμπόρων από τον ναό.
Το ίδιο επίσης φαίνεται να Τον ρωτούν και κατά τη διήγηση του ευαγγελιστή Ιωάννη, αν και όχι με τις ίδιες λέξεις, αλλά με την ίδια διάθεση. Καθόσον και εκεί Του λέγουν: «Τί σημεῖον δεικνύεις ἡμῖν ὅτι ταῦτα ποιεῖς;(:ποιο σημείο έχεις να μας δείξεις που να αποδεικνύει και να επιβεβαιώνει ότι έχεις πράγματι την εξουσία να τα κάνεις αυτά;)»[Ιω. 2,18]. Αλλά εκεί μεν δίνει την εξής απάντηση: «Λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν(:γκρεμίστε τον ναό αυτό, και σε τρεις ημέρες θα τον ξαναχτίσω μόνο με τη δύναμή μου· διότι θα αναστηθώ από τον τάφο ως ζωντανός ναός του Θεού και αθάνατη κεφαλή της Εκκλησίας μου. Και η Εκκλησία μου αυτή θα αντικαταστήσει για πάντα τον ναό σας, που θα καταστραφεί)»[Ιω.2,19], ενώ εδώ τους εμβάλλει σε απορία.
Επομένως γίνεται φανερό ότι τότε μεν ήταν η αρχή και το προοίμιο των θαυμάτων, ενώ εδώ το τέλος. Τα λόγια τους έχουν την εξής σημασία: «Κατέλαβες τον διδασκαλικό θρόνο; Χειροτονήθηκες», Του λέγουν, «ιερέας ώστε να επιδεικνύεις τόσο μεγάλη εξουσία;». Αν και βέβαια τίποτε δεν έκανε που να έδειχνε αυθάδεια, αλλά απλώς ενδιαφέρθηκε για την καλή τάξη του ναού· επειδή όμως δεν είχαν τίποτε άλλο να πουν, Τον κατηγορούν γι' αυτό. Και όταν μεν εκδίωξε τους πωλητές, δεν τόλμησαν να Του πουν τίποτε, εξαιτίας των θαυμάτων που έκανε· όταν όμως παρουσιάστηκε και πάλι μπροστά τους, τότε Τον κατηγορούν.
Τι κάνει λοιπόν ο Κύριος; Δεν τους απαντά κατευθείαν δείχνοντας έτσι ότι εάν ήθελαν να δουν την εξουσία Του, μπορούσαν, αλλά τους ρωτά και ο Ίδιος το εξής: «Τὸ βάπτισμα ᾿Ιωάννου πόθεν ἦν, ἐξ οὐρανοῦ, ἢ ἐξ ἀνθρώπων;(:το βάπτισμα του Ιωάννου, ο οποίος μαρτύρησε για μένα και υπήρξε πρόδρομός μου, από πού προερχόταν; Από τον Θεό ή από επινόηση και εντολή ανθρώπων;)»[Ματθ.21,25].Και ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτής της ερωτήσεως; Ασφαλώς ήταν πάρα πολύ μεγάλο.
«Οἱ δὲ διελογίζοντο παρ᾿ ἑαυτοῖς, λέγοντες· Ἐὰν εἴπωμεν, ἐξ οὐρανοῦ, ἐρεῖ ὴμῖν· Διατί οὖν οὐκ ἐπιστεύσατε αὐτῷ;(:το βάπτισμα του Ιωάννου, ο οποίος μαρτύρησε για μένα και υπήρξε πρόδρομός μου, από πού προερχόταν; Από τον Θεό ή από επινόηση και εντολή ανθρώπων; Αυτοί λοιπόν συλλογίζονταν μέσα τους κι έλεγαν: ‘’Αν πούμε ότι ήταν από τον Θεό, θα μας πει: γιατί λοιπόν δεν πιστέψατε σε αυτόν;)ἐὰν δὲ εἴπωμεν, ἐξ ἀνθρώπων· φοβούμεθα τὸν ὄχλον· πάντες γὰρ ἔχουσι τὸν Ἰωάννην ὡς προφήτην(:αν όμως πούμε ότι προερχόταν από εντολή ανθρώπων, φοβούμαστε μήπως μας κακοποιήσει ο λαός· διότι όλοι τιμούν τον Ιωάννη ως προφήτη’’)»[Ματθ.21,25].
Διότι εάν λοιπόν απαντούσαν ότι το βάπτισμα του Ιωάννη ήταν «ἐξ οὐρανοῦ», θα μπορούσε να τους πει: «Γιατί λοιπόν δεν πιστέψατε σε αυτόν;». Διότι εάν είχαν πιστέψει, δεν θα ήταν δυνατόν να Του κάνουν αυτήν την ερώτηση. Διότι εκείνος για τον Ιησού είπε τα εξής λόγια: «Ἐγὼ μὲν ὕδατι βαπτίζω ὑμᾶς· ἔρχεται δὲ ὁ ἰσχυρότερός μου, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς λῦσαι τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ· αὐτὸς ὑμᾶς βαπτίσει ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ καὶ πυρί(:Εγώ σας βαπτίζω με απλό και φυσικό νερό˙ έρχεται όμως εκείνος που λόγω του αξιώματός του και της θείας του φύσεως είναι πιο δυνατός από μένα. Μπροστά του εγώ δεν είμαι εγώ άξιος να λύσω ούτε το λουρί των υποδημάτων του. Αυτός θα σας βαπτίσει με Πνεύμα Άγιο και με την καθαρτική φωτιά της θείας χάριτος)»[Λουκά3,16] και «ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου(:Να εκείνος που προφήτευσε ο Ησαΐας και μας Τον απέστειλε ο Θεός για να θυσιαστεί ως αρνί και να σηκώσει με τη σφαγή και τη θυσία Του ολόκληρη την αμαρτία και την ενοχή του κόσμου, και έτσι να την εξαλείψει)»[Ιω.1,29] και «οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ(:Αυτός είναι ο Υιός του Θεού που έγινε άνθρωπος)»[Ιω.1,34]· και «ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐρχόμενος ἐπάνω πάντων ἐστί(:Εκείνος που έρχεται από επάνω και κατάγεται από τον ουρανό, είναι ανώτερος απ’ όλους)»[Ιω.3,31]· και ότι «οὗ τὸ πτύον ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ καὶ διακαθαριεῖ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ(:κρατάει στο χέρι το φτυάρι που λιχνίζει και ξεχωρίζει το σιτάρι από το άχυρο. Η δίκαιη κρίση Του δηλαδή είναι έτοιμη να λειτουργήσει, και θα καθαρίσει τελείως το αλώνι Του, δηλαδή τον κόσμο ολόκληρο)»[Ματθ.3,12]. Ώστε εάν είχαν πιστέψει σε Εκείνον, δεν υπήρχε καμία δυσκολία σε αυτούς να αντιληφθούν με ποια εξουσία ενεργεί αυτά.
Έπειτα, επειδή γεμάτοι από κακία έλεγαν αυτοί «οὐκ οἴδαμεν (:δεν γνωρίζουμε)»[«Καὶ ἀποκριθέντες τῷ ᾿Ιησοῦ εἶπον(:και αυτοί που ισχυρίζονταν ότι ήταν οι αναγνωρισμένοι διδάσκαλοι του Ισραήλ του αποκρίθηκαν: Δεν ξέρουμε)»], δεν είπε «ούτε και εγώ δε γνωρίζω», αλλά τι λέγει; «Οὐδὲ ἐγὼ λέγω ὑμῖν, ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦτα ποιῶ(:αφού ξεφεύγετε και δεν είστε ειλικρινείς, ούτε εγώ σας λέω με ποιο δικαίωμα τα κάνω αυτά)»[Ματθ.21,27]. Διότι εάν μεν δεν το γνώριζαν, έπρεπε να τους διδάξει· επειδή όμως ήσαν γεμάτοι από κακία, κατά πολύ φυσικό λόγο δεν δίνει καμία απάντηση σε αυτούς.
Και πώς δεν είπαν ότι το βάπτισμα του Ιωάννη ήταν ανθρώπινο; Διότι «φοβούνταν τα πλήθη του λαού», λέγει ο ευαγγελιστής. Είδες καρδιές διεστραμμένες; Σε κάθε περίπτωση περιφρονούν τον Θεό και όλα τα πράττουν για να επιδειχθούν στους ανθρώπους. Καθόσον και τον Ιωάννη εξαιτίας των ανθρώπων τον φοβούνταν, όχι επειδή τον σέβονταν, αλλά εξαιτίας των ανθρώπων· και στον Χριστό εξαιτίας των ανθρώπων δεν ήθελαν να πιστέψουν και όλα τα κακά γι΄αυτούς γίνονταν από αυτήν την αιτία.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
Όρθρος Μεγάλης Δευτέρας- Ο Ιερός Χρυσόστομος για την παραβολή για τους δυο γιούς
ΟΡΘΡΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ[:Ματθ.21,18-43]
ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ
[Μέρος τρίτο: υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ.21,28-32:
Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΓΙΟΥΣ]
Στη συνέχεια λέει: «Τί δὲ ὑμῖν δοκεῖ; Ἄνθρωπός τις εἶχε τέκνα δύο, καὶ προσελθὼν τῷ πρώτῳ, εἶπε· Τέκνον, ὕπαγε σήμερον ἐργάζου ἐν τῷ ἀμπελῶνί μου(:Πώς σας φαίνεται αυτό που θα σας πω; Κάποιος άνθρωπος είχε δύο γιους. Κι αφού πλησίασε τον πρώτο, του είπε: ‘’Παιδί μου, πήγαινε σήμερα και δούλεψε στο αμπέλι μου’’).Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς, εἶπεν· Οὐ θέλω· ὕστερον δὲ μεταμεληθεὶς, ἀπῆλθε(:Εκείνος του αποκρίθηκε: ‘’Δεν θέλω να πάω’’. Ύστερα όμως μετάνιωσε και πήγε).Καὶ προσελθὼν τῷ δευτέρῳ, εἶπεν ὡσαύτως. Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς, εἶπεν· Ἐγώ, κύριε· καὶ οὐκ ἀπῆλθε(:Πλησίασε τότε και τον δεύτερο γιο και του είπε τα ίδια. Κι αυτός του αποκρίθηκε: ‘’Μάλιστα, κύριε, πηγαίνω’’. Και δεν πήγε). Τίς ἐκ τῶν δύο ἐποίησε τὸ θέλημα τοῦ πατρός; Λέγουσιν αὐτῷ· Ὁ πρῶτος. (:Ποιος από τους δύο έκανε το θέλημα του πατέρα του; Του λένε: ‘’Ο πρώτος’’)»[Ματθ.21,28-31].
Πάλι τους ελέγχει με παραβολές υπαινισσόμενος και την αγνωμοσύνη των Ιουδαίων και την ευπείθεια των ειδωλολατρών που τους περιφρονούσαν πάρα πολύ· διότι οι δύο αυτοί υιοί αυτό δηλώνουν, πράγμα που συνέβη και επί των εθνικών και επί των Ιουδαίων. Καθόσον οι εθνικοί αν και δεν υποσχέθηκαν να υπακούσουν και δεν υπήρξαν ακροατές του νόμου, απέδειξαν τελικά την υπακοή τους με τα έργα τους. Ενώ οι Ιουδαίοι αν και είπαν «πάντα, ὅσα εἶπεν ὁ Θεός, ποιήσομεν καὶ ἀκουσόμεθα. ἀνήνεγκε δὲ Μωυσῆς τοὺς λόγους τούτους πρὸς τὸν Θεόν(:όλα όσα διέταξε ο Θεός θα εφαρμόσουμε και θα υπακούσουμε)»[Έξ. 19,8], όμως στην πράξη παράκουσαν.
Για τον λόγο λοιπόν αυτόν, για να μη νομίσουν ότι ο νόμος τούς ωφελεί, τους αποδεικνύει ότι αυτός ο ίδιος ο νόμος τούς καταδικάζει, πράγμα που και ο Παύλος το λέγει ως εξής: «Οὐ γὰρ οἱ ἀκροαταὶ τοῦ νόμου δίκαιοι παρὰ τῷ Θεῷ, ἀλλ᾿ οἱ ποιηταὶ τοῦ νόμου δικαιωθήσονται(: διότι δίκαιοι ενώπιον του Θεού είναι όχι όσοι ακούνε απλώς την ανάγνωση του θείου νόμου, αλλά όσοι τηρούν και εφαρμόζουν τον νόμο· αυτοί θα αναγνωριστούν δίκαιοι)»[Ρωμ. 2,13]. Για τον λόγο αυτόν, θέλοντας να τους κάνει να κατακρίνουν μόνοι τους τους εαυτούς τους, προετοιμάζει τα πράγματα ώστε μόνοι να βγάλουν την απόφαση, πράγμα που κάνει και στην παρούσα παραβολή του αμπελώνα.
Και για να συμβεί αυτό επιρρίπτει την κατηγορία σε άλλο πρόσωπο, αυτό του δεύτερου γιου της παραβολής· διότι επειδή δεν θα ήταν δυνατό να αποσπάσει απευθείας την ομολογία τους, τους οδηγεί στη συνέχεια με την παραβολή εκεί όπου ήθελε. Όταν λοιπόν, επειδή δεν αντιλήφτηκαν το νόημα των λόγων Του, έβγαλαν την απόφαση, τότε αποκαλύπτει πλέον αυτό που υπονοούσε και λέγει: «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι οἱ τελῶναι καὶ αἱ πόρναι προάγουσιν ὑμᾶς εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ(: αληθινά σας λέω ότι οι τελώνες και οι πόρνες, οι οποίες στην αρχή έδειξαν απείθεια στον νόμο του Θεού, πηγαίνουν πριν από σας, τους Φαρισαίους και γραμματείς, στη βασιλεία του Θεού· διότι εσείς με λόγια μόνο δείξατε υπακοή στον Θεό, στην πραγματικότητα όμως υπήρξατε απειθείς και άπιστοι).Ἦλθε γὰρ πρὸς ὑμᾶς ᾿Ιωάννης ἐν ὁδῷ δικαιοσύνης, καὶ οὐκ ἐπιστεύσατε αὐτῷ· οἱ δὲ τελῶναι καὶ αἱ πόρναι ἐπίστευσαν αὐτῷ· ὑμεῖς δὲ ἰδόντες, οὐ μετεμελήθητε ὕστερον, τοῦ πιστεῦσαι αὐτῷ(:διότι ήλθε σε σας ο Ιωάννης κηρύττοντας την οδό της αρετής, τον ενάρετο τρόπο ζωής και συμπεριφοράς, κι όμως δεν πιστέψατε σε Αυτόν. Οι τελώνες όμως και οι πόρνες πίστεψαν σε Αυτόν. Κι εσείς, ενώ τους είδατε να πιστεύουν, ούτε καν ύστερα μεταμεληθήκατε, ώστε να πιστέψετε σε Αυτόν’’)»[Ματθ.21,32]· διότι εάν έλεγε απλώς ότι «οι πόρνες εισέρχονται πριν από εσάς», θα τους φαινόταν ο λόγος ενοχλητικός, ενώ τώρα που διατυπώνει τη σκέψη Του μετά τη δική τους γνώμη, φαίνεται ο λόγος Του υποφερτός. Για τον λόγο αυτόν προσθέτει και την αιτία.
Ποια λοιπόν ήταν αυτή; «Ἦλθε γὰρ(:διότι ήλθε)», λέγει, «πρὸς ὑμᾶς ᾿Ιωάννης(:σε σας ο Ιωάννης)», όχι προς εκείνους· και όχι μόνο αυτό, αλλά και «ἐν ὁδῷ δικαιοσύνης (:κηρύττοντας την οδό της αρετής, τον ενάρετο τρόπο ζωής και συμπεριφοράς)». Ούτε βέβαια μπορείτε να τον κατηγορήσετε ότι ήταν κάποιος αδιάφορος και ότι δεν ωφελούσαν σε τίποτε, αλλά και ο τρόπος της ζωής του ήταν ανεπίληπτος και η φροντίδα του μεγάλη, παρ’ όλ’ αυτά όμως δεν τον προσέξατε.
Και μαζί με αυτό τους κατηγορεί και για άλλο πράγμα, ότι δηλαδή οι τελώνες τον πρόσεξαν· και μετά από αυτήν την κατηγορία τούς κατηγορεί και για άλλο, ότι δηλαδή δεν τον πρόσεξαν ούτε και μετά από αυτούς. Φυσικά έπρεπε πριν από αυτούς να πιστέψουν, το ότι όμως δεν πίστεψαν ούτε και μετά από αυτούς, αυτό δεν έχει καμία συγχώρηση· και είναι μεν απερίγραπτος ο έπαινος εκείνων, ενώ αυτών η κατηγορία. «Προς εσάς ήλθε και δεν τον δεχθήκατε, δεν πήγε προς εκείνους και τον δεχθήκανε και ούτε καν εκείνους δεχθήκατε ως διδασκάλους σας».
Πρόσεχε με πόσους τρόπους αποδεικνύεται το εγκώμιο εκείνων και η κατηγορία αυτών. «Προς εσάς ήλθε, όχι προς εκείνους. Εσείς δεν πιστέψατε· αυτό δεν τους σκανδάλισε εκείνους. Αυτοί πίστεψαν· αυτό δεν σας ωφέλησε». Επίσης τη φράση «προάγουσιν ὑμᾶς (:εισέρχονται πριν από εσάς)» δεν την είπε με τη σημασία ότι θα ακολουθήσουν και αυτοί,αλλά με σκοπό να δείξει ότι υπάρχει ελπίδα για κάτι παρόμοιο, εάν το θελήσουν.
Διότι τίποτε δεν διεγείρει τόσο πολύ αυτούς που είναι πνευματικά ατελείς, όσο η ζήλεια. Για τούτο πάντοτε λέγει: «Πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶτοι(:πολλοί μάλιστα που είναι στον κόσμο αυτό πρώτοι, θα είναι στον άλλο κόσμο τελευταίοι, και πολλοί τελευταίοι θα είναι εκεί πρώτοι)»[Ματθ.19,30]. Για τον λόγο αυτόν ανέφερε και τις πόρνες και τους τελώνες, για να τους κάνει να ζηλέψουν. Καθόσον τα δύο αυτά χειρότερα αμαρτήματα γεννώνται από τον αφύσικο έρωτα, το μεν ένα από τον σωματικό έρωτα, ενώ το άλλο από την επιθυμία για τα χρήματα. Τους αποδεικνύει λοιπόν ότι αυτό κατεξοχήν σημαίνει να υπακούουν στο νόμο του Θεού, το να πιστέψουν δηλαδή στον Ιωάννη. Επομένως δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο της θείας χάριτος το να εισέλθουν οι πόρνες στην ουράνια βασιλεία, αλλά και δικαιοσύνης· διότι δεν εισήλθαν ενώ ήσαν πόρνες· αλλά εισήλθαν αφού υπάκουσαν, πίστεψαν, καθαρίστηκαν και άλλαξαν τρόπο ζωής.
Είδες πώς έκανε τον λόγο ανεκτικό και πιο αποτελεσματικό με την παραβολή και την αναφορά των πορνών; Δεν τους είπε δηλαδή ευθύς εξαρχής «γιατί δεν πιστέψατε στον Ιωάννη;». Αλλά αφού ανέφερε στην αρχή αυτό που ήταν πιο δεικτικό, δηλαδή τους τελώνες και τις πόρνες, τότε πρόσθεσε και αυτό, ελέγχοντας από τη φυσική σειρά των πραγμάτων και δείχνοντας ότι όλα τα κάνουν από τον φόβο των ανθρώπων και από ματαιοδοξία. Καθόσον και στον Χριστό δεν πίστευαν, για να μην εκδιωχθούν από τη συναγωγή, και τον Ιωάννη πάλι δεν τολμούσαν να τον κατηγορήσουν, όχι από ευλάβεια και αυτό, αλλά από φόβο.
Όλα αυτά τα έλεγξε με όλα όσα είπε και στη συνέχεια πρόσθεσε το πλήγμα κατά τρόπο πιο δραστικό με τους λόγους: «ὑμεῖς δὲ ἰδόντες, οὐ μετεμελήθητε ὕστερον, τοῦ πιστεῦσαι αὐτῷ(:κι εσείς, ενώ τους είδατε να πιστεύουν, ούτε καν ύστερα μεταμεληθήκατε, ώστε να πιστέψετε σε αυτόν)»[Ματθ.21,32]. Ήταν κακό λοιπόν το ότι δεν προτίμησαν το καλό από την αρχή, μεγαλύτερη όμως είναι η κατηγορία για το ότι δεν μετανόησαν· διότι αυτό προπάντων είναι εκείνο που κάνει πολλούς πονηρούς, πράγμα που βλέπω και τώρα μερικούς να το παθαίνουν κυριευμένοι από την πιο φοβερή αναισθησία.
Κανείς όμως να μην είναι τέτοιος· αλλά και αν ακόμη κυριευτεί από την πιο φοβερή κακία, ας μην καταλαμβάνεται από απόγνωση για τη μεταβολή του προς το καλύτερο· διότι είναι εύκολο να ανασυρθεί επάνω μέσα από τα βάραθρα της πονηρίας. Ή δεν ακούσατε πως εκείνη η πόρνη που υπερέβαλε όλους ως προς την ασέλγεια, κάλυψε τους πάντες με την ευλάβειά της;
Δεν εννοώ αυτήν που αναφέρεται στα ευαγγέλια, αλλά την πόρνη της δικής μας γενεάς, που καταγόταν από την πιο παράνομη πόλη, τη Φοινίκη. Καθόσον αυτή κάποτε ήταν πόρνη που ζούσε μεταξύ μας, που κατείχε τα πρωτεία στα θέατρα και ήταν πολύ γνωστό το όνομά της παντού, όχι μόνο στη δική μας πόλη, αλλά και μέχρι τη χώρα των Κιλίκων και των Καππαδοκών. Και πολλές μεν περιουσίες καταδαπάνησε, και πολλούς άφησε ορφανούς· πολλοί επίσης την κατηγόρησαν και για μαγεία, ότι δηλαδή συλλάμβανε στα δίχτυά της όχι μόνο με τη σωματική της ωραιότητα, αλλά και με τα μαγικά εκείνα φάρμακά της. Κάποτε μάλιστα συνέλαβε αυτή η πόρνη και τον αδελφό της βασίλισσας· καθόσον ήταν μεγάλη η δύναμή της.
Αλλά εντελώς ξαφνικά, δεν γνωρίζω πώς, ή μάλλον το γνωρίζω πολύ καλά· διότι θέλησε και μετανόησε και απέσπασε τη χάρη του Θεού· περιφρόνησε όλα εκείνα και αφού απέρριψε τις μαγείες του διαβόλου, έτρεξε προς τον ουρανό. Μολονότι βέβαια δεν υπήρχε τίποτε πιο αισχρό από αυτήν, όταν εργαζόταν στο θέατρο, αλλά όμως πολλές υπερέβαλε με την υπερβολική της εγκράτεια και αφού ντύθηκε τον σάκο της μετανοίας έζησε όλο τον υπόλοιπο χρόνο της ασκούμενη κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Εξαιτίας της όμως λυπήθηκε και ο ύπαρχος και οι στρατιώτες ήλθαν εναντίον της οπλισμένοι, όμως δεν μπόρεσαν να την επαναφέρουν στη σκηνή του θεάτρου, ούτε να την απομακρύνουν από τις παρθένες που την υποδέχτηκαν. Αυτή αφού καταξιώθηκε των απορρήτων μυστηρίων και επέδειξε ζήλο αντάξιο της θείας χάριτος, έτσι τέλειωσε τη ζωή της, έχοντας καθαρίσει όλα τα αμαρτήματά της με τη χάρη του Θεού και έχοντας επιδείξει μετά το βάπτισμά της πολλή ευσέβεια· διότι δεν δέχτηκε ούτε καν να την δουν απλώς οι άλλοτε εραστές της που ήλθαν για τον σκοπό αυτόν, αλλά απομονώθηκε και πέρασε την υπόλοιπη ζωή της σαν να ζούσε μέσα σε φυλακή. Μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο οι τελευταίοι θα γίνουν πρώτοι και οι πρώτοι τελευταίοι· έτσι πρέπει πάντοτε η ψυχή μας να κατακαίεται από τη φλόγα της πίστεως και δε θα υπάρξει κανένα εμπόδιο ώστε να γίνει κανείς μέγας και θαυμαστός.
Κανένας λοιπόν από αυτούς που ζουν μέσα στην αμαρτία να μην περιέρχεται σε απόγνωση και κανείς από τους εναρέτους να μη μένει αδρανής· και αυτός ακόμη να μη λαμβάνει θάρρος από το ότι είναι ενάρετος, διότι πολλές φορές η πόρνη θα τον υποσκελίσει στην αρετή αφού βέβαια εκείνη μετανοήσει· ούτε και ο αμαρτωλός όμως να μην καταλαμβάνεται από απόγνωση, διότι είναι δυνατόν αυτός να ξεπεράσει και τους πρώτους. Άκουσε τι λέγει ο Θεός προς την Ιερουσαλήμ: «καὶ εἶπα μετὰ τὸ πορνεῦσαι αὐτὴν ταῦτα πάντα· πρός με ἀνάστρεψον, καὶ οὐκ ἀνέστρεψε(:παρόλο τούτο εγώ, έπειτα από την ειδωλολατρία τους και την εκτροπή στην πορνεία, είπα προς αυτούς:’’Επιστρέψτε με τη μετάνοια προς εμένα’’ και δεν επέστρεψαν)»[Ιερ.3,7]. Όταν επιστρέψουμε στη θερμή αγάπη προς τον Θεό, ο Θεός δεν θυμάται τα προηγούμενα που είχαμε διαπράξει όσο ζούσαμε μέσα στην αμαρτία. Δεν είναι ο Θεός όπως οι άνθρωποι· διότι δεν επιτιμά τις προηγούμενες πράξεις μας, ούτε λέγει εάν μετανοήσουμε, «γιατί άφησες να περάσει τόσος χρόνος»· αλλά μας αγαπά όταν επιστρέψουμε κοντά Του, αρκεί μόνο να επιστρέψουμε όπως πρέπει.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
· http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf
· Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΞΖ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 11Α, σελίδες 348-357.
· Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 68, σελ. 60-65.
· Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
· Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
· Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
· Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016
· http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
· http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
· http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
