ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ[:Φιλιπ. 4, 4-9]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα «ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 7-4-1985] (Β134)
έχουν εκλείψει. Καθετί που οι αιώνες έχουν σεβαστεί, θεωρείται πια νοσηρό και επικίνδυνο κατεστημένο και πρέπει να γκρεμιστεί… Γι΄αυτό ακριβώς και η εποχή μας έχει χάσει τον προσανατολισμό της και αναζητά. Αναζητά σε όλους τους τομείς, πώς θα ζήσει η κοινωνία καλύτερα. Πώς θα εκφραστεί ο άνθρωπος με την τέχνη καλύτερα· πώς θα φιλοσοφήσει ακριβέστερα· πώς θα χρησιμοποιήσει την επιστήμη επ’ ωφελεία. Αναζητά· παντού αναζητά. Γι' αυτό βλέπει κανείς σε όλες αυτές τις προσπάθειες του ανθρώπου, φεύγοντας από την κλασικότητα, να είναι και η τέχνη του και η ζωή του μία καρικατούρα. Έτσι, που αν κανείς ζήσει λίγο την κλασικότητα, να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε μία παρακμή. Αν πούμε ότι στην εποχή μας, ότι ζει αυτήν την παρακμή, θα μας απαντήσει η εποχή μας: «Όχι· δεν ζούμε την παρακμή. Αρνηθήκαμε το παρελθόν και ζητάμε κάτι. Κάτι καινούριο. Είναι μία μεταβατική περίοδος. Ζητάμε κάτι άλλο…».
Αλλά τι ζητάει η εποχή; Αγαπητοί, τι ζητάει η εποχή… Ζητά τα αληθή μέτρα που θα κάνουν τον άνθρωπο, άνθρωπο. Αλλά είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος παλινδρομεί μέσα στη ζωή του και αυτό είναι ένα μεταπτωτικό φαινόμενο· το ότι παλινδρομεί. Εκεί που κρατάει την αλήθεια, την αφήνει, και αναζητά την αλήθεια. Οξύμωρον σχήμα. Εκεί που κρατάει την αλήθεια, την αφήνει. Και αναζητά την αλήθεια. Γιατί για μια στιγμή νομίζει ότι δεν κρατάει την αλήθεια, ή βαρέθηκε την αλήθεια ή κουράστηκε με την αλήθεια και ζητάει κάτι άλλο. Και αυτό το κάτι άλλο, θέλει να είναι η αλήθεια. Αλλά η αλήθεια δεν είναι σπασμένη, δεν είναι μοιρασμένη, δεν είναι κομματιασμένη. Γι΄αυτό ακριβώς τον λόγο ο άνθρωπος παλινδρομεί πάντα στη ζωή του. Και σαν λαοί και σαν πρόσωπα.
Αλλά, όπως κι αν το κάνουμε, κάνοντας αυτούς τους μεγάλους κύκλους ο άνθρωπος και φθάνοντας πάλι στο σημείο εκείνο απ’ όπου ξεκίνησε, απλώς μπαίνει σε μία περιπέτεια. Απλώς μπαίνει σε μία περιπέτεια που τον ταλαιπωρεί και τον ξεφτίζει. Ξαναγυρίζει στην αλήθεια, αλλά ένας λογικός άνθρωπος θα μπορούσε να πει: «Γιατί να ζω αυτήν την περιπέτεια;. Εκτός πια εάν αυτή η περιπέτεια με κάνει…-κι αυτό είναι της μόδας, είναι πολύ της μόδας- με κάνει ανήσυχον άνθρωπο, άνθρωπο τάχα, δήθεν βαθύ. Γιατί αν πρέπει να μένω σ’ αυτό που γνωρίζω ως αληθές, δεν έχω αξία, ζω σε μία επιφάνεια. Αν όμως αρνηθώ αυτό που έχω, τότε γίνομαι βαθύς γιατί ψάχνω»... Αγαπητοί μου…σνομπισμός. Αν επιτρέπεται να πω τη λέξη και τον χαρακτηρισμό. Δηλαδή με άλλα λόγια, ο άνθρωπος χάνει πραγματικά τον εαυτό του όταν αναζητά εκείνο που θέλει να βρει και χάνοντας τον εαυτό του, στο τέλος μπαίνει σε μία ταλαιπωρία. Όμως, γιατί θα έλειπε το βάθος, αν θα κρατούσαμε εκείνο που ήδη υπάρχει; Γιατί παρακαλώ θα χάναμε το βάθος, αν θα μέναμε σε εκείνο το οποίο έχουμε; Αν εγώ μένω αυτή τη στιγμή μέσα σε ένα τετραγωνικό μέτρο, γιατί θα πρέπει να κάνω παλινδρομήσεις τῇδε κἀκεῖσε, ενώ έχω ένα απεριόριστο βάθος μέσα στο οποίο μπορώ να βρίσκομαι;
Έτσι, αγαπητοί, εκείνο το οποίο προσφέρεται, πρέπει να το καλλιεργήσουμε, να το βαθύνουμε. Κι αυτό που προσφέρεται, προσφέρεται από τον ουρανό. Μια αθάνατη σελίδα, αθάνατη σελίδα τρόπου ζωής, που δεν έχει διακυμάνσεις και περιπέτειες από κείνες που ξεφτάνε τον άνθρωπο και τον κάνουν ένα ερείπιο ριγμένο στο πεζοδρόμιο με τα ναρκωτικά, με την ατημέλεια, με εκείνο το άφημα του εαυτού του, που τον κάνει η κατάσταση αυτή τον άνθρωπο αξιοθρήνητον και αξιολύπητον, θύμα των δαιμόνων, μια αθάνατη σελίδα… ακούσατέ την, αγαπητοί μου, από την επιστολή προς Φιλιππησίους, του Αποστόλου Παύλου, που σήμερα ακούστηκε στην αποστολική περικοπή:
«Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε· ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε· καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ' ὑμῶν». Το λοιπόν, αδελφοί, ως προς εκείνα που σας είπα, κάτι να σας συμπληρώσω, αδελφοί. Το λοιπόν. Ως προς τα υπόλοιπα, έχω να σας πω, όσα είναι αληθινά, όσα είναι σεμνά, όσα είναι δίκαια, όσα είναι αγνά και προσφιλή, όσα έχουν καλή φήμη, αν κάποια αρετή υπάρχει και κάτι που επαινείται, αυτά να λογίζεσθε, αυτά να έχετε στον νου σας· εκείνα που μάθατε και παραλάβατε από μένα και ακούσατε και είδατε σε μένα, αυτά να πράσσετε· και ο Θεός της ειρήνης θα είναι μαζί σας.
Καταρχάς βέβαια, αν δείτε ολόκληρο το κεφάλαιο, το 4ον από την προς Φιλιππησίους, θα δείτε να γράφει ο Απόστολος με μία ανείπωτη ειρήνη. Με μία χάρη που δεν συναντάται εδώ στη γη παρά έρχεται από τον ουρανό. Αλλά παίρνοντας αυτό το μικρό απόσπασμα, ας δούμε τι μπορεί να μας πει ο Απόστολος. Όσα, λέγει, είναι αληθή, αυτά να λογίζεσθε. Ποια είναι αληθή; Έχετε ακούσει πολλές φορές την έκφραση «έζησα μια ψεύτικη ζωή»; Υπάρχει αληθινή και ψεύτικη ζωή; Ή χαρακτηρίζουμε την ίδια τη ζωή ψεύτικη; Ή λέμε έναν άνθρωπο «αυτός ζει ψεύτικα». Όχι ότι λέγει ψέματα. Αλλά ότι αυτό που διαλέχτηκε για να βιωθεί, δεν ήτο αληθινό, δεν ήτο το σωστό, δεν ήτο αυτή αύτη η πραγματικότητα. Αν θέλετε, αυτό που ακριβώς καθορίζει τον άνθρωπο, όπως βγήκε από τα χέρια του Θεού. Αυτό που κάνει τον άνθρωπο κοινωνό του ουρανού. Αυτό, όταν λείπει, όλα είναι ψεύτικα. Έτσι ένας άνθρωπος άμα ζήσει τη ζωή της αμαρτίας, τη ζωή των ηδονών και των αισθήσεων, στο τέλος θα πει: «Ψεύτικη ζωή, πόσο γρήγορα πέρασες!». Ο Θεός κάνει ψεύτικα πράγματα, για να αναφωνήσεις τη ζωή σου, που σου τη χάρισε σαν δώρο πανάκριβο και μοναδικό, ψεύτικα πράγματα; Κάνει ο Θεός ψεύτικα πράγματα; Εσύ έζησες το ψέμα, το ψεύδος, την απάτη, εκείνο που ακριβώς θα μπορούσε να ειπεί ο σοφός Σολομών: «Ματαιότης ματαιοτήτων, τά πάντα ματαιότης». Ο σοφός Σολομών το λέγει αυτό αφού δοκίμασε ό,τι μπορούσε να δοκιμάσει ένας άνθρωπος πάνω στη γη. Από τη σοφία μέχρι τις ηδονές των αισθήσεων. Τα εδοκίμασε όλα! Και έφτασε να ειπεί, βαθιά απογοητευμένος: «Ματαιότης ματαιοτήτων, τά πάντα ματαιότης». Και όμως, αγαπητοί μου, ουδέν είναι μάταιον. Αντιθέτως, ο Θεός μας είπε να στρέφουμε τα μάτια μας μακριά από τη ματαιότητα. Ό,τι ο Θεός δημιουργεί, δεν είναι μάταιον. Αλλά γιατί αναφωνεί ο άνθρωπος ότι είναι όλα μάταια; Γιατί έζησε και ζει την ψεύτικη ζωή.
Λέγει λοιπόν τώρα ο Απόστολος: «Ὃσα ἐστὶν ἀληθῆ», «ό,τι είναι αληθινό, πραγματικό…». Επί παραδείγματι, ο άνθρωπος είναι… -ας μου επιτραπεί αυτός ο όρος- δεν μ’ αρέσει, γιατί δεν είναι σωστός- είναι μία «μεταφυσική ύπαρξις». Τώρα θα το πω σωστά. Ο άνθρωπος είναι μία θεολογική ύπαρξις· που σημαίνει ένα ον που δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τον Θεό. Αυτό είναι η αλήθεια. Αν θα ΄θελε να ζήσει χωρίς τον Θεό, αυτό δεν είναι η αλήθεια. Αυτό είναι το ψεύδος. Αυτό ακριβώς θέλει να πει ο Απόστολος Παύλος. «Όσα εστίν αληθή, αυτά να ζείτε».
«Ὃσα σεμνά». Τι θα πει «όσα σεμνά»; Όσα σεβαστά. Ό,τι είναι σεβαστό. Εξωτερικά. Γιατί θα πει κάτι πιο κάτω που θα είναι εσωτερικό. Όσα είναι σεβαστά. Και είναι πολλά πράγματα σεβαστά εις τον κόσμον αυτόν. Εάν, αγαπητοί μου, πούμε δεν είναι τίποτα σεβαστόν εις τον κόσμον αυτόν, και τι είναι ο ηλικιωμένος άνθρωπος και τι είναι ο πρεσβύτερος και τι είναι ο ιερεύς και τι είναι ο ναός και τι είναι τούτο και τι είναι εκείνο, όλα να τα ποδοπατήσουμε, όλα να τα γκρεμίσουμε, αυτό ακριβώς δείχνει τον άνθρωπο τον παρηκμασμένο. Ο παρηκμασμένος άνθρωπος είναι δαιμονισμένος άνθρωπος. Ο διάβολος αγαπά την καταστροφή του ανθρώπου, την παρακμή του. Όταν ο άνθρωπος όμως σέβεται, οτιδήποτε σέβεται, επιτρέψατέ μου, κι ένα λουλούδι στο βουνό που περνάει, στον δρόμο, στο μονοπάτι, το σέβεται. Δεν το πατά. Αλλά και αν το κόψει, θα το κόψει και θα το περιεργαστεί. Θα το μυρίσει, θα το κοιτάξει καλά, θα δοξάσει τον Θεό, θα το βάλει στο βάζο του στο σπίτι του. Δεν θα κάνει εκείνο που κάνουμε, θα το έχετε δει πολλές φορές, σκύβουμε, κόβουμε με μίαν αναίδειαν, μέσα στην κτίση μπροστά είναι μία αναίδεια, κόβομε ένα λουλούδι, το βάζουμε στα ρουθούνια μας και με απαρέσκεια το πετάμε. Άνθρωπε, γιατί δεν σέβεσαι αυτό που όλα ο Θεός γύρω σου έχει δημιουργήσει; Ο άνθρωπος που σέβεται, σέβεται τα πάντα. Κι ένα μικρό παιδί! Όχι μόνο ένα λουλούδι· κι ένα μικρό παιδί. Μπροστά σε ένα μικρό παιδί δεν θα ασχημονήσει. Το σέβεται. Δεν έχει κριτήριο την ηλικία. Ούτε ακόμα την ποιότητα. Έχει απλώς μπροστά του κριτήριο ότι είναι κτίσματα του Θεού. Όλα τα σέβεται. Όσα λοιπόν είναι σεμνά, αυτά να λογίζεστε. Δηλαδή ό,τι είναι σεβαστό, αυτό να έχετε στον νου σας.
«Ὃσα δίκαια». Όσα δίκαια. Ό,τι ανήκει στη σχέση σου, άνθρωπε, με τον Θεό, με τον συνάνθρωπό σου και με τον εαυτό σου. Η σχέση δικαιοσύνης είναι μεγάλο πράγμα. Η σχέση δικαιοσύνης δεν είναι μεταξύ του εργοδότου και του εργαζομένου. Η δικαιοσύνη δεν περιορίζεται στο θέμα, παρακαλώ, στο θέμα του μισθού, στο θέμα των χρημάτων. Είναι πολύ περιορισμένο αυτό. Είναι και αυτό. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό όμως. Είναι κάτι πολύ πολύ βαθύτερο, κάτι πολύ πολύ πλατύτερο. Τι ανήκει στον Θεό; Θα Του το αποδώσω. Τι ανήκει στον πλησίον μου; Και η ησυχία ακόμη που πρέπει να κάνω το μεσημέρι, είναι θέμα δικαιοσύνης. Ακούσατέ το αυτό. Είναι θέμα δικαιοσύνης, όταν αντιλαμβάνομαι ότι πρέπει να κάνω ησυχία, να μην ανησυχήσω τον άλλον άνθρωπο. Αλλά και απέναντι στον εαυτό μου δικαιοσύνη. Θα του αποδώσω ό,τι πρέπει. Όταν πολλές φορές ακούτε ανθρώπους να λένε: «Εγώ κάνω ό,τι μ’ αρέσει, αμαρτάνω κατά το δοκούν, δεν αδικώ κανέναν. Ποιον πειράζω;». Ναι, δεν αδικείς κανέναν, έστω, ας το πάρουμε κι έτσι, σε μία πρώτη φάση. Αδικείς όμως τον εαυτό σου. Και δεν πρέπει και η δικαιοσύνη να είναι και στον εαυτό σου; Δεν λέγει η εντολή: «ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν»; Ποιο είναι το κριτήριο; Ο εαυτός σου. Το κριτήριον είναι ο εαυτός σου. Και στην αγάπη και στη δικαιοσύνη. Αν δεν έμαθες να αποδίδεις αγάπη στον εαυτό σου, αγάπη και δικαιοσύνη στον εαυτό σου, πώς θα αποδώσεις στον άλλον; Πώς θα αποδώσεις στον Θεό; Εάν ο εαυτός σου είναι ο πλησιέστερος πλησίον σου και τον αγνοείς και τον περιφρονείς και τον αδικείς, πώς θα μπορέσεις να αποδώσεις στον άλλον τη δικαιοσύνη; Το κριτήριο σου λείπει. Το μέτρο σου λείπει. Πώς θα μετρήσεις λοιπόν, αφού ο εαυτός σου είναι στραπατσαρισμένος;
Βλέπετε λοιπόν, αγαπητοί μου, ότι είναι μεγάλο πράγμα να είναι κανείς δίκαιος. Είναι μία από τις τέσσερις μεγάλες αρετές των αρχαίων Ελλήνων η δικαιοσύνη. Και όπως λέγουν οι Πατέρες, η δικαιοσύνη σκορπιέται, μοιράζεται, ανάμεσα στις άλλες τρεις αρετές. Δηλαδή αυτό που θα λέγαμε στην πατερική γλώσσα, είναι η διάκρισις, είναι ο τρόπος που συνδέεται η μία αρετή με την άλλη. Αυτό είναι η δικαιοσύνη. Είναι μεγάλο πράγμα. Είναι πλατύ. Είναι βαθύ πράγμα.
«Ὃσα ἀγνά». Ω, όσα αγνά! Εάν τα σεμνά είναι κάτι το εξωτερικό, τα αγνά είναι κάτι το εσωτερικό. Είναι ό,τι αναφέρεται στα ελατήρια και στις εφέσεις του ανθρώπου, που πρέπει να είναι όλα αυτά αμόλυντα, καθαρά. Λέμε: «Αυτός ο άνθρωπος είναι αγνός άνθρωπος». Τι θα πει αυτό; Έχει αγνές προθέσεις. Τα ελατήριά του είναι αγνά. Δεν είναι ο σκολιός, ο διεστραμμένος άνθρωπος. Το «ναι» του είναι «ναι» του. Το «όχι» του είναι «όχι» του. Αυτό που ο Κύριος είπε στον όρκο· το «ναι» σας, « ναι σας» και το «όχι» σας, «όχι σας». Ακριβώς αυτό είναι. Είναι ο άδολος άνθρωπος, είναι ο αγνός άνθρωπος. Πολλές φορές το λέμε αυτό για έναν άνθρωπο. «Αυτός είναι αγνός άνθρωπος, είναι αγνός πατριώτης». Τι σημαίνει αυτό; Δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία που να μπαίνουν και να επηρεάζουν τα ελατήριά του στις αποφάσεις του και στις ενέργειές του. Αγνός άνθρωπος! Ωραίο πράγμα! Αγνός άνθρωπος. Ἐν εὐρείᾳ ἐννοίᾳ. Αγνός βέβαια ἐν στενῇ ἐννοίᾳ, είναι εκείνος ο οποίος δεν κάνει ανήθικες πράξεις. Δηλαδή ο ηθικός, ἐν στενῇ ἐννοίᾳ , ο εγκρατής ἐν στενῇ ἐννοίᾳ.
«Ὃσα προσφιλῆ». Όσα είναι προσφιλή. Προσφιλές θα πει αγαπητό. Όσα λοιπόν είναι προσφιλή, αυτά να λογίζεστε. Και ποια είναι τα προσφιλή, αγαπητοί μου; Ό,τι είναι προσφιλές στον Θεό πρώτα. Αυτό που λέμε: «Αρέσει στον Θεό;». «Κύριε, αν κάνω μία πράξη, θα σου αρέσει;». Όπως ομοίως και στους ανθρώπους. Βέβαια πολλά πράγματα μπορεί να αρέσουν και να είναι βρώμικα. Άρεσε, λέγει, πολύ ο χορός της Σαλώμης, όταν χόρεψε μπροστά… εκείνο το διεφθαρμένο κορίτσι, το εντελώς διεφθαρμένο κορίτσι, το ανήθικο, όταν χόρεψε μπροστά στον πατέρα του τον Ηρώδη και εις τους επισήμους της Επαρχίας. Άρεσε. Άρεσε... Προσφιλές; Το κριτήριο του προσφιλούς, δεν είναι στους ανθρώπους μπροστά, δεν είναι από τους ανθρώπους, αλλά το κριτήριο είναι… τι αρέσει στον Θεό. Άμα αρέσει κάτι στον Θεό, οπωσδήποτε αρέσει στους ανθρώπους· αν θέλετε, στους αγνούς ανθρώπους, στους καθαρούς ανθρώπους. Θέλετε ακόμη; Και εις τους βρώμικους…Δεν είναι δυνατόν ποτέ το σεμνό, το αγαθό, το ωραίο, εκείνο που είναι προσφιλές, να μην αρέσει και στους διεφθαρμένους ανθρώπους. Θα μου πείτε: «Το κοροϊδεύουν…». Μα αυτό είναι η απόδειξη ότι τους αρέσει! Θα μου πείτε «η απόδειξη όταν κοροϊδεύουν;». Βεβαίως! Είναι η αντίδρασις. Ότι αυτό που εγώ δεν έχω, το κοροϊδεύω γιατί δεν το φτάνω. «Ὄμφακές εἰσιν». «Αγουρίδες είναι», όπως είπε η αλεπού για τα σταφύλια. Ό,τι δεν φθάνει ο άλλος, το κοροϊδεύει. Αν λοιπόν σε κοροϊδεύει ο διεφθαρμένος γιατί κάνεις προσφιλή πράγματα, είναι μία απόδειξη ότι δεν το φθάνει. Το θέλει στο βάθος. Αν είχε ταπείνωση, θα σου ‘σφιγγε το χέρι και θα σου έλεγε «μπράβο».
«Ὃσα εὒφημα». Όσα έχουν καλήν φήμην. Γιατί προφανώς υπάρχουν και πράγματα τα οποία δεν έχουν καλήν φήμην. Πρέπει λοιπόν οπωσδήποτε να ακολουθούμε πάντοτε εκείνο που έχει καλή φήμη. Όχι πάντοτε ό,τι μόνο είναι, αλλά και ό,τι φαίνεται. Προσέξατέ το αυτό. Λέει ο Απόστολος Παύλος: «Προνοούμενοι καλὰ ἐνώπιον πάντων ἀνθρώπων». Να φροντίζουμε να υπάρχει μία καλή φήμη, όχι με ελατήριο την κενοδοξίαν, αλλά με ελατήριον να δοξαστεί ο Θεός και όχι να κατηγορηθεί ο Θεός και να βλασφημηθεί. Ενώπιον πάντων ανθρώπων. Και όταν λέει «πάντων» εννοεί και τους μη χριστιανούς. Τι θα κάνω, που να μην σκανδαλίσω. Ό,τι κάνω, θα είναι εύφημο. Όχι λοιπόν ότι πιστεύω αλλά και όπως φαίνομαι. Είναι πολύ σπουδαίο. Υπάρχει ένα παλιό ρητό, γνωμικό, που έλεγε: «Η σύζυγος του αυτοκράτορος δεν πρέπει να είναι τιμία αλλά πρέπει να φαίνεται τίμια». Διότι κάποιος μπορεί να πει: «Ε, εγώ είμαι αγνός άνθρωπος, και αν κινηθώ όπως θέλω, κι αν ο άλλος βάλει στο μυαλό του κάτι πονηρό, τι με νοιάζει εμένα; Εγώ είμαι αγνός άνθρωπος». Δεν είναι αρκετό. Δεν είναι αρκετό. Πρέπει και να είσαι, πρέπει και να φαίνεσαι. Όχι να επιδεικνύεσαι. Όχι να λες: «Ξέρεις, εγώ είμαι εγώ…». Αλλά απλώς οι πράξεις σου να είναι τέτοιες που να φαίνονται και να δοξάζεται ο Θεός. Γι΄αυτό λέγει ο Κύριος, ο ίδιος ο Κύριος το λέγει αυτό: «ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς». Είδατε; Η δοξολογία του Θεού πρέπει να είναι στο τέλος. «Ὃσα εὒφημα, ταῦτα λογίζεσθε. Εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε». Και συγκεφαλαιωτικά πια, για να μην τραβήξει μακρύ τον κατάλογο ο Απόστολος, τι λέγει; Και τέλος πάντων, ό,τι είναι αρετή και ό,τι είναι επαινετόν, αυτό να λογίζεσθε. Σήμερα δεν είμεθα κυνηγοί των αρετών και των επαινετών πραγμάτων, αλλά των αντιστρόφων. Για να κάνουμε επίδειξη. Δεν είναι της μόδας, όπως σας είπα και στην αρχή, σήμερα να ζούμε την αρετή.
Αγαπητοί, προσέξατέ το. Είναι μία σελίδα χριστιανικής τελειότητος αυτό που μας λέει ο απόστολος Παύλος. Μία σελίδα πνευματικής ζωής. Όχι απλώς τηρηταί κάποιων εντολών. Όχι αυτό μόνον. Οι εντολές προϋποτίθενται. Αλλά τι; Αφού θα ζήσουμε τις εντολές, θα αρχίζουν οι εντολές να βγάζουν άρωμα. Αυτά λοιπόν που ανέφερε εδώ ο Απόστολος, είναι το άρωμα των εντολών. Και δεν είναι αυτές από μόνες τους οι εντολές. Αλλά το άρωμά τους. Πολλοί άνθρωποι τηρούν τις εντολές, αλλά κάνουν να μην βγαίνει άρωμα από τις εντολές. Πρέπει λοιπόν να βγαίνει άρωμα. Έτσι, ό,τι αρωματώδες, θα μπορούσαμε να ερμηνεύσουμε, ό,τι αρωματώδες από αρετές και επαινετά πράγματα, αυτά, λέει, να έχετε στο μυαλό σας και με κάθε τρόπο να προσπαθείτε με αυτά να ζήσετε και με αυτά να εμφανίζεστε.
«Ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε». Εδώ βάζει τέσσερα ζεύγη. «Εκείνα που έχετε μάθει και έχετε παραλάβει…»- από ποιον; «Από μένα. Κι εκείνα που ακούσατε και είδατε σε μένα, αυτά να πράσσετε». Πέραν από εκείνα τα οποία θεωρητικά τους είπε, αγαπητοί μου, ο Απόστολος, τώρα τους δίνει και ένα διάγραμμα πρακτικόν. Μην πείτε ότι είναι αλαζονεία εκ μέρους του Παύλου. Αυτός όλος ο στίχος είναι μία πλάτυνσις ενός άλλου στίχου, που είπε: «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ». Μην πείτε ότι ο Παύλος είναι κενόδοξος, είναι υπερήφανος. Μην το πούμε αυτό. Ο Παύλος προβάλλει τον εαυτό του προς μίμησιν. Και τι λέγει; «Εκείνα που μάθατε και πήρατε, αυτά να πράσσετε». Σαν διδασκαλία. «Εκείνα που είδατε και ακούσατε σε μένα. Είδατε όσο ήμουνα στην πόλη σας, τους Φιλίππους. Και ακούσατε όσα δεν ήμουν εγώ στην πόλη σας, αλλά ακούσατε σαν φήμη, αυτά να πράσσετε». Γιατί το λέγει αυτό ο Απόστολος Παύλος, άραγε; Γιατί; Θέλει να δώσει, αγαπητοί μου, έναν τύπον ανθρώπου. Ο Παύλος είναι πολύ ταπεινός, είναι πάρα πολύ ταπεινός. Φοβείται δε όλα εκείνα τα μοντέλα, τα υποδείγματα, τα οποία προσεφέροντο στην εποχή του. Και θέλει να παρουσιάσει -πρωτοεμφανίσιμος είναι ο Χριστιανισμός στον κόσμον- να παρουσιάσει πρότυπα. Με άλλα λόγια, ομιλεί για πρότυπα. Και είναι γνωστό ότι πρότυπον δεν είναι μόνον ο Παύλος. Καθένας που ζει Χριστόν είναι ένα πρότυπο. Όλοι οι άγιοι είναι πρότυπα. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε απλά: Πέραν από τις συμβουλές, έχετε και πρότυπα. Η εποχή μας γκρεμίζει τα πρότυπα· όποια και να είναι. Εμείς πρέπει να έχουμε τα πρότυπα. Τα πρότυπα της χάριτος του Θεού. Τα καλλιτεχνήματα της σμίλης της χάριτος του Θεού. Και είναι οι άγιοι. Αυτοί θα είναι τα πρότυπά μας. Και λέγει: «Τότε, εάν έχετε τη διδασκαλίαν και πρότυπα τους αγίους και τα πράττετε όλα αυτά, τα εφαρμόζετε, τότε -ακούστε- τότε «ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ᾽ ὑμῶν(Ο Θεός της ειρήνης θα είναι μαζί σας)». Γιατί λέγει τον Θεόν, «Θεὸν τῆς εἰρήνης»; Γιατί είναι πραγματικά Θεός της ειρήνης. Δηλαδή είναι η αληθινή ειρήνη ο Θεός. Τότε, ο Θεός της ειρήνης θα είναι μαζί σας. Θα αναπαυθείτε εσωτερικά. Τότε θα βρείτε νόημα στη ζωή. Τότε θα πείτε: «Δεν είναι τίποτα μάταιο εις τον κόσμον αυτόν». Όλα είναι εξαγιασμένα. Όλα κάτω από τη χάρη του Θεού. Μέσα σε μία ανείπωτη χαρά, μέσα σε μία ανείπωτη ειρήνη. Εκείνη που ψάχνει ο κόσμος να βρει, αλλά δεν την βρίσκει, γιατί δεν έχει τον Χριστό. Και όλα αυτά είναι οι θησαυροί του Χριστού, οι θησαυροί οι απόκρυφοι του Χριστού· που όταν κανείς πιστέψει στο πρόσωπό Του, αρχίζει έναν-έναν να τον ανακαλύπτει και να τον προσοικειούται.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
· Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
· http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_272.mp3
