Τοῦ κ. Β. Χαραλάμπους, θεολόγου
Σὲ ἄρθρο τὸ ὁποῖο δημοσιεύθηκε στὸ “Βῆμα Ὀρθοδοξίας’’ στὶς 13/3/2003, μὲ τίτλο “ΡΑΓΔΑΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Τοὺς πετᾶνε ἔξω! Προθεσμία μέχρι τέλη Μαρτίου μετά… ἔξωση ἀπὸ τὴ Λαύρα τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου’’, σημειώνονται μεταξὺ ἄλλων τὰ ἑξῆς:
«Προθεσμία μέχρι τὶς 29 Μαρτίου, γιὰ νὰ ἐγκαταλείψει πλήρως τὶς ἐγκαταστάσεις τῆς Μονῆς Σπηλαίων – τὸν ἱερότερο τόπο σὲ ὁλόκληρη τὴν Οὐκρανία, στὸν ὁποῖον ἡ Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία προσευχήθηκε καὶ ἀγωνίστηκε ἀσκητικὰ ἐπὶ 1.000 ἔτη, ἀπέστειλε τὸ Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ τῆς Οὐκρανίας».
Ἡ Λαύρα τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, πολλὲς φορὲς ἀντιμετώπισε τὴν ἡγεμονικὴ μάνητα. Τὰ χρόνια ποὺ ἔζησε ὁ Ὅσιος Ἀντώνιος ὁ κτήτορας τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, ὁ βογιάρος Ἰωάννης μὲ μανία διεσκόρπισε τοὺς μονάζοντας. Τὸ αὐτὸ ἔπραξε καὶ ὁ ἡγεμόνας Ἰζιασλάβος. Τὴ μάνητα τοῦ ἡγεμόνα Ρατισλάβου δοκίμασε καὶ ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ὁ θαυματουργός. Τὸν Ὅσιο Μωϋσῆ τὸν Οὗγγρο τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, ὁ ἡγεμόνας Σβιατοπὸλκ δεμένο χειροπόδαρα τὸν ὁδήγησε στὴ Λεχία (Πολωνία). Πάμπολλα δεινὰ εἶχε ὑποστεῖ καὶ ὁ Ὅσιος Πρόχορος ὁ θαυματουργὸς καὶ οἱ συνασκητές του στὴ Λαύρα τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, ἀπὸ τὸν ἡγεμόνα τοῦ Κιέβου Μιχαὴλ Σβιατοπὸλκ Ἰζιασλάβιτς.
Ἡ Λαύρα τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, προσμετρᾶ στὴν ἱστορία της πολλὲς ἐπιδρομὲς ἀπὸ ἀλλοθρήσκους καὶ ἀλλοδόξους. Ἀνάμεσα σ’ αὐτὲς σημειώνουμε τὴν ἐπιδρομὴ τῶν Μογγόλων (1240), τὴν ἐπιδρομὴ ἀπὸ τοὺς Χάνους τῶν Τατάρων (1399) καὶ τὴν πυρπόλησή της ἀπὸ αὐτοὺς (1484).
Σὲ αὐτὲς πρέπει νὰ προσμετρήσουμε καὶ τὴ διαχρονικὴ οὐνιτικὴ μάνητα. Τὸ πρόβλημα μὲ τὴν οὐνιτικὴ δολιότητα καὶ μάνητα, κατὰ τῆς Μονῆς τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, ἄρχισε ἀπὸ τότε ποὺ ὁ Πάπας Κλήμης ὁ Ζ΄ στὴν οὐνιτικὴ “Σύνοδο’’ τοῦ 1596, συμφώνησε μὲ τὸν βασιλιὰ τῆς Πολωνίας Σιλίσμο τὸν Γ΄, γιὰ ἐκδίωξη τοῦ Ἡγουμένου τῆς Μονῆς Νικηφόρου καὶ τῆς ὑπαγωγῆς τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, στοὺς οὐνίτες.
Τότε ἐπιχειρήθηκε μὲ τὴ βοήθεια τοῦ βασιλιᾶ τῆς Πολωνίας, νὰ περιέλθει ἡ Μονὴ αὐτὴ στὴ “δικαιοδοσία’’ τοῦ οὐνίτη “μητροπολίτη’’ τοῦ Κιέβου καὶ νὰ ἐκδιωχθεῖ ὁ Ὀρθόδοξος Ἡγούμενος τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου Ἀρχιμανδρίτης Νικηφόρος Τουρά. Πρὸς τοῦτο στάλθηκαν ἀπεσταλμένοι τοῦ βασιλιᾶ τῆς Πολωνίας.
Οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Πολωνοῦ βασιλιᾶ πῆγαν στὴν Πετσέρσκαγια Λαύρα, γιὰ νὰ ἐκδιώξουν τὸν Ἡγούμενο Νικηφόρο, ἀλλὰ οἱ πατέρες τῆς Μονῆς σχημάτισαν κλοιὸ γύρω ἀπὸ τὸν Ἡγούμενό τους καὶ ἔτσι δὲν ἔγινε κατορθωτὴ ἡ ἐκδίωξη τοῦ Ἡγουμένου Νικηφόρου. Ἔγινε καὶ πάλι τὸ ἔτος 1598 παρόμοια προσπάθεια ἀπὸ τὸν Πολωνὸ βασιλιὰ σὲ συμφωνία μὲ τοὺς οὐνίτες, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ τὴ φορὰ πλῆθος Κοζάκων φρουροῦσαν τὴν κλειστὴ πόρτα τῆς Μονῆς καὶ ἔτσι δὲν ἔγινε κατορθωτὴ ἡ ἀπομάκρυνσή του.
Ὁ διωγμὸς τῶν μοναστῶν τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, ἐπιχειρεῖται καὶ στὶς μέρες μας ὑπὸ τὴ διακυβέρνηση ἑνὸς προέδρου, ὁ ὁποῖος δὲν εἶναι χριστιανός. Γιατί τηρεῖται σιωπὴ γιὰ ἕνα τέτοιο διωγμό; Οἱ λόγοι σίγουρα εἶναι προφανεῖς. Ἴσως κάποιοι νὰ τὸ βλέπουν ὡς ἕνα ἀκόμα γεγονός ἑδραίωσης τῆς μὴ ἀναγνωρισμένης ἀπὸ τὴν πλειοψηφία τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν Αὐτοκεφαλίας στὴν Οὐκρανία.
Θεωροῦν ὅτι ἔτσι θὰ ἑδραιωθεῖ ἡ μεγάλη ἀνατροπὴ στὴν Οὐκρανία, μὲ ἕνα ἀκόμα παραγκωνισμὸ καὶ πόλεμο σὲ βάρος τῆς μόνης ἀναγνωρισμένης Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας ἀπὸ τὴν πλειοψηφία τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Δὲν γίνεται ἀντιληπτὸ ὅτι ἔτσι ἐπιτείνεται ὁ κλονισμὸς τῆς Ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας;
* Πληροφορίες γιὰ τὶς προσπάθειες αὐτὲς τῶν οὐνιτῶν ἔχουν παρθεῖ ἀπὸ τὸ κείμενο “Ἡ ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου Πετσέρσκι ἱδρυθεῖσα (πρώτη) μονὴ τῆς Ρωσίας – καὶ αἱ σχέσεις αὐτῆς μετὰ τοῦ βυζαντινοῦ μοναχισμοῦ’’ (Πρεσβυτέρου Ἠλία Τσιβίκη), ἀπὸ τὸ ἐπιστημονικὸ περιοδικὸ “Θεολογία’’ (Ἀθῆναι 1972).
** Τὰ ἀναφερόμενα στοὺς Ὁσίους τῆς Λαύρας τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, εἶναι παρμένα ἀπὸ τὸ “Πατερικὸν τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου”, (Ἀπόδοση ἀπὸ τὰ ρωσικὰ Ἀρχιμ. Τιμοθέου Καθηγουμένου Ἱ. Μ. Παρακλήτου), Ἐκδόσεις Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου, Ὠρωπὸς Ἀττικῆς 1990.
