ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ:
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία μακαριστοῦ γέροντος Ἀθανασίου Μυτιληναίου
μὲ θέμα:
«Ὁ ΣΤΑΥΡΟΣ, ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΟΝ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ»
[ἐκφωνήθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κομνηνείου Λαρίσης στὶς
10-3-1991] (Β243)
Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας σεβασμιώτατε, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἑορτάζει τὴν προσκύνησιν τοῦ Τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ. Τὸ Συναξάριον τῆς ἡμέρας ἀναφέρει ὅτι εὑρισκόμεθα εἰς τὸ μέσον τῆς πορείας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καὶ ὁ κόπος ἀπὸ τὴν ἄσκησιν εἶναι ἀρκετὸς καὶ φανερός, ὥστε ἡ Ἐκκλησία μας, τρίτη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν σήμερα, προβάλλει, ὅπως λέγει τὸ Συναξάριο, εἰς ἡμᾶς, ὡς βοήθημα κραταιότατον, τὸν Πανάγιον Σταυρόν, τὴν χαρὰν τοῦ κόσμου, τῶν πιστῶν τὴν δύναμιν, τῶν δικαίων τὸ στήριγμα καὶ τῶν ἁμαρτωλῶν τὴν ἐλπίδα, ἶνα εὐλαβῶς Αὐτὸν κατασπαζόμενοι, λάβωμεν χάριν καὶ δύναμιν πρὸς τελείωσιν τοῦ θείου τῆς νηστείας ἀγῶνος.
Ἀλλὰ γιατί ὁ Τίμιος Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ χαρά, εἶναι ἡ δύναμις, τὸ στήριγμα καὶ ἡ ἐλπίδα πάντων; Διότι ἀποτελεῖ τὸ θεμέλιον τῆς σωτηρίας μας. Ἀπὸ τὸν Τίμιον Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ πηγάζει ἡ Ἐκκλησία· καὶ ὅλα ἐκεῖνα τὰ μυστήρια τὰ ὁποῖα τὴν συνιστοῦν: τὸ Βάπτισμα, ἡ Θεία Εὐχαριστία καὶ ὅλα τὰ ἄλλα μυστήρια. Συνεπῶς ὁ Τίμιος Σταυρὸς εἶναι τὸ θεμέλιον τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀκόμη, ὁ Τίμιος Σταυρὸς εἶναι ἡ ἧττα τοῦ διαβόλου. Εἶναι ἡ ἐξασθένησις τῆς ἁμαρτίας, ἡ κατάργησις τοῦ κέντρου τοῦ θανάτου, ἡ ἀνάπλασις τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ ἀνακεφαλαίωσις τῶν πάντων, ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Καὶ δὲν εἶναι τί ἄλλο ἡ ἀνακεφαλαίωσις τῶν πάντων, παρὰ ἡ σύναψις, ἡ ἕνωσις, σύναψις οὐρανοῦ καὶ γῆς. Σὲ ὅλα αὐτὰ θεμέλιον εἶναι ὁ Τίμιος Σταυρός. Γι᾿ αὐτὸ λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων στὴν 13η του Κατήχηση: «Ὑπέμεινε δὲ ταῦτα ὁ σωτὴρ εἰρηνοποιήσας διὰ τοῦ αἵματος τοῦ σταυροῦ τὰ ἐν οὐρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ γῆς». Ἐπέφερεν εἰρήνην ἀνάμεσα στὰ οὐράνια καὶ στὰ ἐπίγεια· τὸν Θεὸ καὶ τὸν ἄνθρωπο. Αὐτὴ ἀκριβῶς, ὅπως σᾶς εἶπα, εἶναι ἡ ἀνακεφαλαίωσις, δηλαδὴ ἡ σύναψις, ἡ ἕνωσις οὐρανοῦ καὶ γῆς.
Γι᾿ αὐτὸ πάλι γράφει ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων στὴν ἴδια του τὴν Κατήχηση: «Λάμβανε οὖν πρῶτον ἀῤῥαγὲς θεμέλιον τὸν σταυρὸν καὶ ἐποικοδόμει τὰ λοιπὰ τῆς πίστεως». Βάλε θεμέλιο ἀρραγές, ἀράγιστο, σίγουρο. Καὶ πάνω σ᾿ αὐτὸ νὰ ἐποικοδομήσεις ὅ,τι ἀφορᾷ στὴν πίστη. Ὥστε πράγματι λοιπὸν ὁ Τίμιος Σταυρὸς εἶναι θεμέλιον. Καὶ τοῦτο διότι ἐφόσον ὁ Τίμιος Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ ἔχει τὴν δύναμιν ὑπὲρ πᾶσαν ἄλλην ἐγκοσμίαν καὶ οὐρανίαν δύναμιν, ἐπειδὴ ἐπ᾿ αὐτοῦ ἁπλώθηκε Αὐτὸς ὁ Ἐνανθρωπήσας Υἱὸς τοῦ Θεοῦ.
Βεβαίως, ὁ Σταυρός, ὄργανον θανατικῆς ἐκτελέσεως· ἀνάμεσα, ἀριστερὰ καὶ δεξιά, τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τοῦ Κυρίου, ὑψώθηκαν ἄλλοι δύο σταυροί. Ἀλλὰ αὐτοὶ οἱ σταυροὶ ἦσαν τῶν λῃστῶν. Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ πῆρε τὴ δύναμη ἀπὸ Ἐκεῖνον ποὺ ἁπλώθηκε ἐπάνω σε αὐτόν. Εἶναι τὸ «ὑποπόδιον τῶν ποδῶν» τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν Ἐνανθρώπηση ποὺ ἐστερεώθηκε ἐπάνω εἰς τὸν Τίμιον Σταυρόν. Προσέξατέ το αὐτό. Δὲν παίρνει δύναμη ὁ Σταυρός, ἂν ἐπ᾿ αὐτοῦ δὲν ἁπλωθεῖ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Κι ἂν ἀκόμη δὲν πιστεύουμε εἰς Ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος ἁπλώθηκε πάνω σ᾿ αὐτόν. Διότι ὁ Τίμιος Σταυρὸς δραστηριοποιεῖται ἀπὸ τὴν πίστιν εἰς Ἐκεῖνον ποὺ ἐσταυρώθηκε. Δηλαδή, θὰ τὸ ἐπαναλάβω, εἰς τὸν Θεάνθρωπον Ἰησοῦν Χριστόν. Ἐὰν δὲν πιστεύεις σὲ Ἐκεῖνον ποὺ σταυρώθηκε, ὅτι εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος ἀδερφέ μου, τότε αὐτὸν ποὺ κρατᾷς δὲν εἶναι ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ὁ σταυρὸς τοῦ λῃστοῦ. Ἀνενέργητος. Κι ὅταν ὁ σταυρὸς μένει ἀνενέργητος, σὲ τί διαφέρει ἀπό τον κάθε σταυρὸ ἀπὸ τοὺς χιλιάδες σταυροὺς ποὺ οἱ Ρωμαῖοι κατεσκεύασαν γιὰ νὰ θανατώνουν τοὺς ἐγκληματίες καὶ τοὺς καταδίκους;
Ἀκόμα, δὲν εἶναι ἡ πίστις μόνον εἰς Ἐκεῖνον ποὺ ἁπλώθηκε στὸν Σταυρό, ἀλλὰ εἶναι καὶ τὸ συνεπὲς βίωμα· ἂν ἀνταποκρίνεσαι εἰς Ἐκεῖνον ποὺ εἶπε ὅ,τι εἶπε· δηλαδὴ εἰς τὸ Εὐαγγέλιόν Του. Ὥστε ὅταν πιστεύεις εἰς τὸν Τίμιον Σταυρόν, δηλαδὴ σὲ Ἐκεῖνον ποὺ σταυρώθηκε, πιστεύεις Ποιός εἶναι, ξέρεις Ποιός εἶναι, ἐνσυνειδήτως πιστεύεις καὶ κατόπιν συμμορφώνεσαι μὲ ὅ,τι Ἐκεῖνος εἶπε, τότε στὰ χέρια σου ὁ Σταυρὸς εἶναι παντοδύναμον ὄργανον.
Πολλὲς φορὲς θὰ ἔχετε ἀναρωτηθεῖ, στὸ αὐτοκίνητο βάζομε ἕναν σταυρό, ἄραγε γιὰ νὰ μᾶς φυλάει; Ἄραγε γιὰ λόγους διακοσμητικούς; Ἢ ἁπλῆς «παραδόσεως»; Ἔ, ἔτσι τὸ βρήκαμε, χωρὶς νὰ ξέρομε τίποτα περισσότερο. Καὶ πῶς τότε γίνονται δυστυχήματα; Πῶς φορᾶμε σταυρὸ ἐπάνω μας τὸ καλοκαίρι καὶ πηγαίνομε στὴ θάλασσα νὰ κολυμπήσουμε καὶ πνιγόμαστε; Πῶς καὶ ἔγινε; Γιὰ ρωτήσατε, γιὰ ἐξακριβώσατε. Ἀγαπητοί μου, ὁ Τίμιος Σταυρὸς ἔγινε κόσμημα. Ἔγινε ἁπλῶς ἕνα στολίδι, ἕνα διακοσμητικὸ στοιχεῖο. Τίποτε ἄλλο. Τοῦ ἀφαιρέσαμε τὴν δύναμη. Κι ἔτσι ὁ Τίμιος Σταυρὸς μένει ἀνενέργητος. Γιατί στὰ χέρια τῆς μαγίσσης ὁ σταυρὸς κρατιέται; Μένει ἀνενέργητος. Εἶναι, κι ἄλλοτε σᾶς τὸ ἔχω πεῖ, ὁ ἐγκλωβισμένος σταυρός. Δηλαδή, εἶναι ἐκπληκτικὸν πῶς ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ὑποχωρεῖ- θὰ τὸ δοῦμε καὶ λίγο πιὸ κάτω αὐτό-, ὥστε νὰ ἀποδέχεται νὰ ἐγκλωβίζεται ἀπὸ τίς πονηρὲς δυνάμεις. Μὰ οἱ πονηρὲς δυνάμεις δὲν τρέπονται εἰς φυγήν; Ναί. Παρὰ ταῦτα, ἀποδέχεται ὁ Χριστὸς νὰ ἐγκλωβίζεται ὁ Τίμιος Σταυρὸς ἀπὸ τίς δαιμονικὲς δυνάμεις, ὅπως καὶ τίς Μασωνικὲς δυνάμεις, οἱ ὁποῖες εἶναι δαιμονικὲς δυνάμεις. Τὸ ἀποδέχεται. Μὲ τὴ διαφορὰ μόνο πὼς συμβολικὰ ἐγκλωβίζουν τὸν Τίμιον Σταυρὸν ἐντὸς ἑνὸς τριγώνου. Τὸ μασωνικὸν σύμβολον. Δηλαδὴ «σὲ ἔχω αἰχμάλωτο». Εἶναι ὁ αἰχμάλωτος σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ. Τὸ ἀφήνει ὁ Χριστός. Κατὰ παραχώρησιν.
Ὅταν ὅμως πιστεύεις ποιός εἶναι Αὐτὸς ποὺ ἀπέθανε ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ καὶ συμμορφοῦσαι ἀδελφέ μου ὅπως ὁ Χριστὸς θέλει, τότε ἄκου νὰ δεῖς τί λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων: «ἐπὶ μετώπου μετὰ παρρησίας. δακτύλοις ἡ σφραγὶς καὶ ἐπὶ πάντων ὁ σταυρὸς γινέσθω». Λέει: «Μὲ τὰ δάχτυλα τὰ τρία», βλέπετε ἡ παράδοσις; Εἶναι τοῦ 350 μ.Χ. αὐτὴ ἡ Κατήχησις. Βλέπετε ἡ Παράδοσις; Ὅτι τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ εἶναι παράδοσις ἀρχαιοτάτη. Ποῦ εἶναι οἱ αἱρετικοὶ ποὺ λέγουν: «γιατί κάνεις τὸν σταυρό σου;». Ποῦ εἶναι οἱ Χιλιασταί; Ποῦ εἶναι οἱ Προτεστάνται; Ποῦ εἶναι ὅλοι αὐτοί; Ἐπὶ μετώπου λοιπόν. Μετὰ παρρησίας. Μὲ τὰ δάχτυλα. Δακτύλους. Νὰ μπεῖ ἡ σφραγῖδα τοῦ Σταυροῦ. Εἶναι σφραγῖδα. Ὅπως τὸ βλέπουμε εἰς τὸν προφήτη Ἰεζεκιήλ, ποὺ τὸ λέγει ἐκεῖ. Ὁ σταυρὸς εἶναι σφραγῖδα. Εἶναι τὸ σημεῖον Τ. Καὶ στὸ φοινικικὸ καὶ στὸ ἑβραϊκὸ ἀλφάβητο, τὸ σημεῖο Τ εἶναι ἕνας σταυρός. Διασώζεται στὴ μικρογράμματη γραφὴ τὴν Λατινική. Τὸ μικρὸ t. Σταυρὸς εἶναι.
«Ἐπὶ ἂρτων-συνεχίζει ὁ ἅγιος Κύριλλος- βιβρωσκομένων». Στὰ ψωμιὰ ποὺ θὰ φᾶμε. Δὲν ξέρω ἂν ὁ πατέρας σας τὸ ἔκανε αὐτὸ σπίτι. Στὸ δικό μου γινόταν. Ἔπαιρνε τὸ καρβέλι τὸ ψωμί, τῆς ὀκᾶς, εἴχαμε τὴν ὀκά, καὶ μὲ τὸ μαχαίρι πρὶν κόψει, σταύρωνε ἀπὸ τὸ κάτω μέρος τοῦ ψωμιοῦ, χάρασσε, τρεῖς σταυρούς. Αὐτὸ εἶναι. Βλέπετε ἡ Παράδοση. Ἄν ρωτοῦσα τὸν πατέρα μου «γιατί, πατέρα μου, τὸ κάνεις;», ἴσως νὰ μὴν ἤξερε νὰ ἀπαντήσει. Κι ὅμως εἶναι μιὰ παράδοση ἀρχαιοτάτη, ἀπὸ τὴν ἀρχαίαν Ἐκκλησίαν. Τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι εἶναι Ἀποστολικὴ ἡ Παράδοση.
«ἐπὶ ἄρτων βιβρωσκομένων καὶ ἐπὶ ποτηρίων πινομένων, ἐν εἰσόδοις, ἐν ἐξόδοις»: ὅταν μπαίνουμε, ὅταν βγαίνουμε. Ἄν ρωτήσετε, γιατί μὲ τὸ φῶς τὸ Πασχαλινὸ κάνουμε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ εἰς τὸ ἀνώφλι τοῦ σπιτιοῦ μας; Εἶναι αὐτό. Μπαίνεις, βγαίνεις τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Ἀλλὰ ἐκεῖ ἔχει καὶ κάποια ἄλλη σημασία, μὲ τὰ πρωτότοκα ποὺ ἐφονεύθησαν, ἀπέθανον εἰς τὴν Αἴγυπτον κλπ -νὰ μὴν μακρύνω τὸν λόγον.
«πρὸ τοῦ ὕπνου»· ἢ μπαίνεις στὸ σπίτι σου ἢ βγαίνεις,ὅταν πᾶς νὰ κοιμηθεῖς, «κοιταζομένοις καὶ διανισταμένοις», ὅταν πέσουμε στὸ κρεβάτι μας, ὅταν σηκωθοῦμε ἀπὸ τὸ κρεβάτι μας, «ὁδεύουσι καὶ ἠρεμοῦσι», ὅταν περπατᾶμε, ὅταν στεκόμαστε, «μέγα τὸ φυλακτήριον», μεγάλο φυλακτήριον ὁ σταυρός.
«δωρεὰν διὰ τοὺς πένητας»· δὲν ἔχει τίποτα νὰ πληρώσεις. Δὲν εἶναι κάποια ἀσφαλιστικὴ ἑταιρεία ποὺ πρέπει νὰ πληρώνεις κάθε χρόνο συνδρομήν. Συνεπῶς, εἶναι δωρεὰν γιὰ τοὺς φτωχούς. «χωρὶς καμάτου διὰ τοὺς ἀσθενεῖς», δὲν ἀπαιτεῖται νὰ καταβάλλουν κόπο οἱ ἀσθενεῖς γιὰ νὰ τὸν κάνουν τὸν σταυρόν τους.
«ἐπειδὴ παρὰ Θεοῦ ἡ χάρις. Σημεῖον πιστῶν καὶ φόβος δαιμόνων». Εἶναι τὸ σημεῖο τῶν πιστῶν, ὁ φόβος τῶν δαιμόνων. Προηγουμένως σᾶς εἶπα γιὰ τὸν ἐγκλωβισμένο σταυρό. Περιμένετε. «ἐθριάμβευσε γὰρ αὐτοὺς ἐν αὐτῷ, δειγματίσας ἐν παῤῥησίᾳ». Γιατί, λέει, ὁ Χριστὸς ἐπάνω στὸν Σταυρό Του ἦτο θριαμβευτής. Καὶ ἐπαραδειγμάτισε, «δειγματίσας»· ἀφοῦ ἐπαραδειγμάτισε μὲ παρρησία τοὺς δαίμονες, ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν τῶν ἁγίων ἀγγέλων.
«Ὃταν γὰρ ἴδωσιν τὸν σταυρόν», οἱ δαίμονες ὅταν δοῦν τὸν σταυρό, «ὑπομιμνήσκονται τοῦ Ἐσταυρωμένου», θυμοῦνται τὸν Ἐσταυρωμένον. Γιατί ἄραγε; Γιατί οἱ δαίμονες πιστεύουν εἰς τὸν Ἐσταυρωμένον. Περίεργο! Δὲ λέγει ἡ Ἁγία Γραφὴ ὅτι τὰ δαιμόνια πιστεύουν καὶ φρίττουν; Ὄχι μόνο πιστεύουν, ἀλλὰ καὶ φρίττουν. Μᾶς βάζουν νὰ λέμε ὅτι δὲν ὑπάρχει ἄλλη ζωή. Κι ὅμως οἱ δαίμονες εἶπαν διὰ στόματος Γεργεσηνοῦ: «Ἦλθες νὰ μᾶς βασανίσεις πρὶν τὴν ὥρα μας; Μὴ μᾶς στείλεις εἰς τὸν ἅδην· ἐπίτρεψε νὰ πᾶμε σὲ ἐκείνους τοὺς χοίρους». Βλέπετε πῶς πιστεύουν οἱ δαίμονες; Μόνο ποὺ δὲν μποροῦν νὰ ἐνεργοποιήσουν τὴν πίστη τους μὲ ἀγάπη. Δὲν μποροῦν. Οὔτε νὰ ταπεινωθοῦν, οὔτε νὰ ἀγαπήσουν οἱ δαίμονες. Πιστεύουν ὅμως. Ὅταν ὅμως οἱ ἄνθρωποι δὲν πιστεύουν, παραχωρεῖ ὁ Θεὸς νὰ αἰχμαλωτίζεται ὁ Τίμιος Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ μὴν ἐνεργεῖ. Τοῦτο γίνεται γιὰ τὴν τιμωρία ἐκείνων τῶν ἀνθρώπων ποὺ δὲν πιστεύουν.
«μὴ διὰ τὸ δωρημαῖον», δηλαδὴ γιὰ τὴ δωρεά, ποὺ δὲν κοστίζει σὲ κανέναν τίποτε, «καταφρόνει τῆς σφραγῖδος»· μὴν καταφρονήσεις, λέγει, τὴ σφραγῖδα αὐτή, ἐπειδὴ σοῦ προσφέρεται δωρεάν, «ἀλλὰ διὰ τοῦτο μᾶλλον τίμησον τὸν εὐεργέτην», ἀλλὰ ἀκριβῶς γιὰ αὐτὸν τὸν λόγο νὰ τιμήσεις τὸν εὐεργέτη Χριστό, ποὺ σοῦ ἔδωσε αὐτὸ τὸ ὅπλο.
«Τοῦτο μέχρι σήμερον θεραπεύει νόσους», ὁ Σταυρός, «τοῦτο μέχρι σήμερον δαίμονας ἀπελαύνει, φαρμάκων τε καὶ ἐπαοιδῶν ἀνατρέπει γοητείας». Αὐτό, λέγει, ἀνατρέπει τίς μαγεῖες τῶν μάγων καὶ τῶν ἐπαοιδῶν. Γιὰ νὰ τὸ καταλάβετε, γιατί πιστεύω μέσα σας νὰ λέτε, νὰ μένετε μὲ μιὰ ἀπορία: Μά, μὰ πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἐγκλωβίζεται ὁ Τίμιος Σταυρός; Στὰ χέρια τοῦ πιστοῦ, ἐνεργεῖ ὁ Τίμιος Σταυρός. Στὰ χέρια ὅμως τοῦ μὴ πιστοῦ, δὲν ἐνεργεῖ.
Καὶ μᾶλλον γίνεται καὶ καταισχύνη του ὡς ἑξῆς: Τότε, στὴν ἐποχὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στὴν Ἔφεσο, ἦσαν ἑπτὰ ἀδέλφια κάποιου ἀρχιερέως Σκευᾶ. Ἀρχιερέως, ἐννοεῖται, Ἰσραηλιτῶν. Καὶ ἐξόρκιζαν δαιμονισμένους. Πήγαιναν σὲ ἕνα σπίτι νὰ ἐξορκίσουν κάποιον. Καὶ λένε: «Σὲ διατάσσουμε δαίμονα ἢ δαιμόνια, στὸ ὄνομα τοῦ Παύλου, ὁ ὁποῖος κηρύσσει τὸν Χριστόν, νὰ φύγεις ἢ νὰ φύγετε». Καὶ τότε οἱ δαίμονες ἀπαντοῦν: «Καὶ τὸν Ἰησοῦν γνωρίζουμε καὶ τὸν Παῦλο ἐπιστάμεθα. Ἐσεῖς ποιοὶ εἶστε;». Καὶ τότε ὅρμησαν, ὅρμησε ὁ δαιμονισμένος, διὰ χειρῶν δαιμονιζομένων, διὰ χειρῶν δικῶν του ποὺ τοῦ ἔβαζαν δύναμη οἱ δαίμονες καὶ τοὺς ἔδειρε ἀνελέητα. Βλέπετε παρακαλῶ; Ἄν δὲν πιστεύεις, δὲν μπορεῖς νὰ κάνεις χρήση τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.
Ὁ Τίμιος Σταυρός, ἀγαπητοί μου, εἶναι σύμβολο τῆς «ἀσθενείας» τοῦ Χριστοῦ. Τὴν λέξη «ἀσθένεια» τὴ βάζω ἐντὸς εἰσαγωγικῶν. Καὶ ἐννοεῖται ἡ ἀδυναμία τοῦ Θεοῦ. Ναί. Διότι πῶς θὰ ἦταν δυνατὸν ποτὲ νὰ ἀφήσει ὁ Χριστὸς τὸν ἑαυτόν Του νὰ σταυρωθεῖ ἐπάνω εἰς τὸν Σταυρόν; Φάνηκε ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἔχει ἀσθένειαν. Δηλαδὴ εἶναι ἀδύναμος. Ὅταν τοῦ ἔλεγαν οἱ σταυρωταί: «Κατέβα ἀπὸ τὸν Σταυρὸ γιὰ νὰ δοῦμε καὶ νὰ πιστέψουμε». Ὁ Τίμιος Σταυρὸς λοιπὸν εἶναι τὸ σύμβολον τῆς «ἀσθενείας» τοῦ Θεοῦ.
Εἶναι ταυτόχρονα τὸ σύμβολον τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ. Καὶ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Καὶ τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ. Γιατί ὅλα αὐτά; Γιατί ἁπλούστατα ὁ Θεὸς ἔκανε- ἂς μοῦ ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφρασις- ἕνα σχέδιον διὰ νὰ παγιδεύσει καὶ ἐξουδετερώσει τὸν διάβολον. Τὸ σχέδιον τῆς «ἀσθενείας» τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Πῶς δηλαδή; Ὁ διάβολος ἀνέβασε εἰς τὸν Σταυρὸν τὸν Χριστόν. Τὰ δὲ ὄργανά του, οἱ σταυρωταί, δὲν ἤξεραν τί κάνουν. Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Ἐὰν ἐγνώριζαν, δὲ θὰ σταύρωναν τὸν Κύριον τῆς δόξης».
Συνεπῶς, τί ἔγινε ἐδῶ; Ὁ Σταυρός, ὅπως λέγουν οἱ Πατέρες, εἶναι τὸ ἄγγιστρον, ἕνα ἄγγιστρον. Σὰν κι αὐτὸ ποὺ ψαρεύουμε στὴ θάλασσα. Στὸ ἄγγιστρον βάζουμε ἕνα δόλωμα. Τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ ἦταν τὸ δόλωμα. Ἀλλὰ ἀσθενές. Τὸ ψάρι, πάει νὰ φάει ἐκεῖνο ποὺ τοῦ βάλαμε, τὸ δόλωμα. Δὲ βλέπει τὸ ἄγγιστρον. Διότι ὁ διάβολος χάρηκε ποὺ ἀνέβασε τὸν Χριστὸ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ. Τὸ εἶπε ὁ Θεὸς στὸν Παράδεισο στοὺς Πρωτοπλάστους. Ὅτι «ἐσὺ θὰ τοῦ δαγκώσεις τὴ φτέρνα ἐκείνου τοῦ ἀπογόνου τῆς Εὔας, ἀλλὰ αὐτὸς ὅμως θὰ σοῦ συντρίψει τὸ κεφάλι». Διότι τὸ νὰ πληγώσεις τὴ φτέρνα, δείχνει μικρὴ πληγή. Καὶ εἶναι μικρὴ ἡ πληγὴ ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, διότι ἀνεστήθῃ ὁ Χριστός. Ἀλλὰ ὁ διάβολος ὅμως συνετρίβῃ. Τί ἔγινε; Ἀνέβασε τὸν Χριστὸν εἰς τὸν Σταυρόν, ἔβαλε τὰ ὄργανά του νὰ Τὸν σταυρώσουν, ἀλλὰ ὅταν ὁ Χριστὸς πέθανε, ἡ ψυχή Του πῆγε στὸν Ἅδη. Ἀλλὰ δὲν πῆγε ὡς αἰχμάλωτος, ποὺ πᾶνε οἱ ψυχὲς τῶν κεκοιμημένων. Ἐπῆγε ὡς θριαμβευτής. Καὶ τότε ἀντελήφθῃ ὁ διάβολος-τὰ τροπάρια τὰ ἀναστάσιμα θὰ τ᾿ ἀκούσετε σὲ λίγες μέρες καὶ θὰ δεῖτε αὐτὰ ποὺ σᾶς λέω-τότε ὁ διάβολος τὴν ἔπαθε. Πῆγε νὰ φάει τὸ δόλωμα, νὰ λαφυραγωγήσει τὸν Χριστὸ καὶ λαφυραγωγήθηκε. Τὸ ἄγγιστρον Σταυρός, κάθισε στὸν λαιμό του. Ὅπως ἀκριβῶς μπαίνει τὸ ἄγγιστρον εἰς τὸ ψάρι καὶ ἐξουδετερώνεται.
Ἦταν λοιπὸν αὐτὸ τὸ σοφὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ, νὰ ἐξουδετερώσει τὸν διάβολον. Ἄν ἐρωτήσετε γιατί; Δὲν εἶναι ὁ Παντοδύναμος Θεὸς νὰ τοῦ δώσει-ἐπιτρέψατέ μου- μία στὸ κεφάλι καὶ νὰ τελειώνει ἡ ἱστορία; Ὄχι. Οἱ πρωτόπλαστοι ἀπὸ τὸν διάβολον ἔπαθαν. Ἔπρεπε λοιπὸν τώρα καὶ ὁ διάβολος νὰ πάθει ἀπὸ ἄνθρωπο. Ὄχι ἀπὸ τὸν Θεό. Θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ ὁ διάβολος: «Ἔ, βέβαια, ἐγὼ τί νὰ κάνω, κτίσμα εἶμαι, Ἐσὺ ὁ Παντοδύναμος Θεὸς μοῦ ἔδωσες μιὰ καὶ μὲ νίκησες». Ὄχι. Ἀνθρώπους ἐνίκησες; Ἄνθρωπος θὰ σὲ νικήσει. Αὐτὴ εἶναι ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ. Ἔπρεπε ἄνθρωπος νὰ νικήσει τὸν διάβολο. Γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς ὁ Χριστὸς δὲν ἀπεκάλυπτε τὸν ἑαυτόν Του. Ὅταν ὁ Πέτρος εἶπε «σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος», ἐσὺ εἶσαι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, ὁ Κύριος ἐπετίμησε καὶ τὸν Πέτρο καὶ τοὺς ἄλλους. Τί θὰ πεῖ «ἐπετίμησε»; Τοὺς ἐπέπληξε. Τί ἐννοοῦσε; Νὰ μὴν τὸ ποῦν. Νὰ πῶ καὶ κάτι ποὺ θὰ σᾶς φανεῖ παράξενο; Καὶ νὰ μὴν τ᾿ ἀκούσει καὶ ὁ διάβολος. Μήν σᾶς φαίνεται παράξενο αὐτό. Αὐτὴ ἡ ἔκφραση «μὴν τ᾿ ἀκούσει ὁ διάβολος», ὁ διάβολος δὲν εἶναι πανταχοῦ παρών, εἶναι ἔκφρασις τῶν Πατέρων.
Ὥστε, βλέπει, κανεὶς ἐδῶ, ἀγαπητοί, ὅτι ὁ Τίμιος Σταυρὸς εἶναι παντοδύναμος. Εἶναι τὸ σύμβολον τῆς παντοδυναμίας. Κι ἀκόμη ἂν θέλετε, ὅταν ξανάρθει ὁ Χριστός,θὰ προηγεῖται τὸ σύμβολο τοῦ Σταυροῦ. Θὰ ποῦν ἐκεῖνοι ποὺ Τὸν σταύρωσαν: «Ποιός εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔρχεται μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ;». Διότι θὰ ἀναγνωρίσουν τὴν ταυτότητα τοῦ Ἐρχομένου, διὰ τοῦ προηγουμένου Σταυροῦ. Θὰ προηγεῖται ὁ Σταυρός. Διότι ὁ Σταυρὸς εἶναι ἡ ταυτότητα τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τότε «ὄψονται», ὅπως λέει στὸ πρῶτο κεφάλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως· καὶ μετὰ τί; «καὶ κόψονται». Θὰ δοῦν καὶ θὰ χτυπᾶνε τὸ στῆθος καὶ θὰ τραβᾶνε τὰ μαλλιά τους. «Αὐτὸς εἶναι Ἐκεῖνος τὸν Ὁποῖον ἐμεῖς ἐσταυρώσαμε;». Ὁ Χριστὸς ὁ ἴδιος δὲν εἶπε ὅτι θὰ προηγηθεῖ τὸ δικό Του σημεῖο; Πρὸ τῆς ἐλεύσεώς Του; Στὸν οὐρανό. Καὶ τὸ δικό Του σημεῖο εἶναι ὁ Τίμιος Σταυρός.
Γι᾿ αὐτό, ἀγαπητοί μου, λέγει καὶ ὁ ἅγιος Κύριλλος: «Τοῦτο», τὸ σύμβολο, «μετὰ τοῦ Ἰησοῦ φαίνεσθαι μέλλει», πρόκειται νὰ φανεῖ, «πάλιν ἐξ οὐρανοῦ. προηγήσεται γὰρ τοῦ βασιλέως τὸ τρόπαιον». Τὸ τρόπαιον. Ὁ Σταυρὸς εἶναι τρόπαιον. Πέθανε γιὰ νὰ ἀναστηθεῖ. Γιατί ἐμεῖς εἴχαμε πεθάνει καὶ ἔπρεπε νὰ μᾶς ἀναστήσει. Τρόπαιο λοιπόν, «ἵνα ἰδόντες ὃν ἐξεκέντησαν», γιὰ νὰ δοῦν ἐκεῖνοι ποὺ Τὸν λόγχισαν, «καὶ ἐκ τοῦ Σταυροῦ γνόντες τὸν ἠτιμασμένον». Καὶ ἀπὸ τὸν Σταυρὸ νὰ καταλάβουν Ἐκεῖνον τὸν ὁποῖον εἶχαν ἀτιμάσει.
Ἀγαπητοί, σεβασμιώτατε, ἀγαπητοί μου, «καύχημα μὲν τῆς καθολικῆς Ἐκκλησίας», λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος, «καὶ πᾶσα πρᾶξις Ἰησοῦ», ὅ,τι ὁ Χριστὸς ἔκανε εἶναι καύχημα, «καύχημα δὲ καυχημάτων ὁ σταυρός»· ἀλλὰ τὸ ἀποκορύφωμα τῶν καυχημάτων εἶναι ὁ Σταυρός. «Μὴ τοίνυν ἐπαισχυνθώμεθα τῷ σταυρῷ τοῦ σωτῆρος, ἀλλὰ μᾶλλον ἐγκαυχώμεθα»· μὴν ντρεπόμαστε τὸν σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ. Μᾶλλον νὰ τὸν ἔχουμε καύχημα. Μὴν κάνουμε κάτω ἀπὸ τὸ σακάκι μας τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ. Μὴ στεροῦμε τὸν ἑαυτό μας νὰ σταυρώσουμε τὴν ὕπαρξή μας σὲ ἕνα ἑστιατόριο ἢ σὲ κάποιο συμπόσιο.
Μὲ τὴ δύναμη αὐτῆς τῆς ἀκτίστου ἐνεργείας τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πέτυχαν τὰ πάντα οἱ δίκαιοι τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Σημειώνει στὴν «πρὸς Ἑβραίους» ὁ Ἀπόστολος· «κατηγωνίσαντο», προσέξτε, διὰ τῆς ἀκτίστου ἐνεργείας τοῦ Τιμίου Σταυροῦ: «οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων». Δηλαδὴ ἔτρεψαν σὲ φυγὴ τοὺς ἐχθρούς. Ἀκόμα καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη μὲ τὴ δύναμη τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἔδωσαν τὴ ζωή τους ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ, ποιοί; Οἱ Ἅγιοι Πάντες. Ἐνίκησαν τὸν διάβολον. Ἐνίκησαν τὴ σάρκα. Ἐνίκησαν τὰ πάθη. Ἐνίκησαν τὸν κόσμον.
Μὲ τὴ δύναμη τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ποὺ προβάλλει σήμερα μπροστά μας, σεβασμιώτατε καὶ ἀγαπητοί μου, θὰ νικήσουμε καὶ ἐμεῖς τίς ἀντίθεες δυνάμεις καὶ τὸν κακὸ ἑαυτό μας καὶ θὰ εἰσέλθουμε νικηταὶ εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
καὶ μὲ ἀπροσμέτρητη εὐγνωμοσύνη στὸν πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστὸ γέροντα Ἀθανάσιο Μυτιληναῖο,
μεταφορὰ τῆς ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας σὲ ἠλεκτρονικὸ κείμενο καὶ ἐπιμέλεια:
Ἑλένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
• απομαγνητοφώνηση ὁμιλίας δια χειρὸς τοῦ ἀξιοτίμου κ. Ἀθανασίου Κ.
• http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p athanasios/omiliai kyriakvn/omiliai kyriakvn 492.mp3
______________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
