Το
γεγονός αυτό πρέπει να ανησυχήσει και να απασχολήσει πολύ σοβαρά τις Ιερές Μονές, τις Συνάξεις
των Μοναχών, αλλά και το Άγιον Όρος γιατί έχει μετόχια, ενεργοποιώντας τους φιλομονάχους επισκόπους για να
προβούν άμεσα σε δυναμική αποτελεσματική
παρέμβαση.
Το θέμα
απαιτεί επαΐοντας και εγκρατείς νομικούς.
ΕΠΕΙΓΟΝ ΠΡΟΩΘΗΣΤΕ ΤΟ ΣΤΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥΣ
Νέα σημαντική Απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (αρ. 510/ 2015),
έρχεται να προστατέψει και πάλι το θεσμό του αυτοδιοίκητου των κοινοβιακών μοναστικών
Αδελφοτήτων, στην Εκκλησία Ελλάδος.
Το Δικαστήριο, απέρριψε διοικητική πράξη τοπικού Μητροπολίτη, που διόρισε προσωρινή
«τριμελή διαχειριστική επιτροπή» και
διέταξε τις μοναχές του κοινοβίου, να της παραδώσουν τη διαχείριση του
μοναστηριού (!).
Το σκεπτικό της Απόφασης, αναφέρει χαρακτηριστικά, ότι:
«…η
διοίκηση της Ιεράς Μονής ανήκει στο Ηγουμενοσυμβούλιο, το οποίο εκλέγεται από
τη μοναστική αδελφότητα, χωρίς να χορηγείται στον επιχώριο Μητροπολίτη η
εξουσία αντικατάστασης του Ηγουμενοσυμβουλίου με άλλο όργανο ή αποψίλωσης των
α
ρμοδιοτήτων του».
Η νομολογία στην Απόφαση αυτή,
του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου της χώρας, βάζει τα πράγματα στη θέση τους,
για κάθε επίδοξο «καταπατητή» κοινοβιακών θεσμικών κεκτημένων των μοναστικών
Αδελφοτήτων, και συγκεκριμένα, προστατεύει τις αρμοδιότητες των Ηγουμενοσυμβουλίων
που ΕΚΛΕΓΟΝΤΑΙ από τις μοναστικές Αδελφότητες.
Με αυτή την Απόφαση, παύουν
πλέον οριστικά να έχουν εφαρμογή, τα διοικητικά τεχνάσματα τύπου εγκάθετων «διαχειριστικών επιτροπών»,
που δυστυχώς ορισμένοι μητροπολίτες, προσπαθούσαν -όχι νόμιμα- να τα επιβάλλουν στα κοινόβια
μοναστήρια, ώστε να προσπαθήσουν να καθυποτάξουν την ελεύθερη θέληση του σώματος της Ολομέλειας και να
καταργήσουν εν τοις πράγμασι τα Ηγουμενοσυμβούλια, που εκλέγονται από την
Ολομέλεια του κάθε Κοινοβίου.
ΠΗΓΗ:http://ignatiosstavropoulos.blogspot.gr/2015/10/510-2015.html
Συμπεράσματα
1. Ως αιτούντες, άπαντες οι ιερομόναχοι και Μοναχοί και
εγκαταβιούντες σήμερα (2015) στην συγκεκριμένη Ιερά Μονή – Ιεραποστολικό
Κέντρο, Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου, ενώπιον του Συμβουλίου της
Επικρατείας, ευελπιστούντες στην δικαίωση των αιτημάτων μας, παρακαλούμε
ευσεβάστως και αιτούμαστε, για την κατά νόμο προστασία των δικαιωμάτων μας, ως
Έλληνες πολίτες, ορθόδοξοι μοναχοί και κληρικοί, αλλά και ως ένωση προσώπων,
συναθροισμένοι σε κοινοβιακή Ιερά Μονή («εν Αδελφότητι»), με σκοπό την
προσωπική άσκηση, την τέλεση Θείας Λατρείας, αλλά και την άσκηση φιλανθρωπικής
και κοινωνικής δράσης.
2. Το προσβαλλόμενο διάταγμα, (ΠΔ 5/2013) θεωρούμε, ότι
εκδόθηκε κατά προφανή παραβίαση της προβλεπόμενης νόμιμης διαδικασίας,
χωρίς να ληφθεί υπ’ όψη η συναρμοδιότητα α) σχετική απόφαση εκ μέρους της
Ολομελείας της κοινοβιακής μοναστικής Αδελφότητος β) σχετική σύμφωνη γνώμη του
Υπουργού Οικονομικών γ) σχετική απόφαση του Υπουργού Προεδρίας / Διοικητικής
Μεταρρύθμισης.
3. Η υπό κρίση Συνοδική Απόφαση (περί διάλυσης-συγχώνευσης
του νπδδ της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος), λήφθηκε από αναρμόδιο
όργανο και χωρίς τήρηση της νόμιμης διαδικασίας, είναι ανυπόστατη, παράνομη και
αντισυνταγματική.
4. Η πιθανή, μη ακύρωση του προσβαλλόμενου Π.Δ., θα
λειτουργήσει ως βαρύτατο πλήγμα, για ολόκληρο τον ελλαδικό κοινοβιακό
μοναχισμό -ανδρικό και γυναικείο-, και θα θίξει στην ουσία και αυτό το δικαίωμα
«προσφυγή σε δικαστήριο», που θα καταστήσει τις Μονές «εξ ολοκλήρου
εξαρτημένες από την Εκκλησία της Ελλάδος» και θα αποτελέσει πρωτοφανή
επέμβαση στη σφαίρα αυτοδιοίκησης των Μονών, όπως αυτή κατοχυρώνεται και
οριοθετείται από τις διατάξεις των Εσωτερικών Κανονισμών των μοναστηριών,
έναντι των επεμβάσεων οιουδήποτε τρίτου.
Αντίθετα η αιτούμενη ακύρωση του προσβαλλόμενου ΠΔ, θα
διασφαλίσει μια για πάντα, τη διοικητική αυτονομία των κοινοβιακών μοναστηριών,
θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους, από δεκαετίες κατοχυρωμένο από Νόμους και
ιερούς Κανόνες, όπως και οι συνταγματικές διατάξεις προστατεύουν 12, 13, 17 και
9 της ΕΣΔΑ.
--
Rev. Dr. Ignatios S.
Stavropoulos
2 Karakoulaki str.
GR 303 00 Nafpaktos, Greece
mobile: +30 6944 460 321
2 Karakoulaki str.
GR 303 00 Nafpaktos, Greece
mobile: +30 6944 460 321
tel: +30 26340
22731, -22324
fax: +30 26340 22466
http://ignatiosstavropoulos.blogspot.gr/
fax: +30 26340 22466
http://ignatiosstavropoulos.blogspot.gr/
Το πλήρες κείμενο της
Απόφασης:
Αριθμός 510/2015
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ
ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Γ΄
Συνεδρίασε δημόσια στο
ακροατήριό του στις 30 Ιανουαρίου 2014, με την εξής σύνθεση: Αικ. Συγγούνα,
Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Γ΄ Τμήματος, Δ. Σκαλτσούνης, Δ. Μακρής, Α. - Μ.
Παπαδημητρίου, Θ. Τζοβαρίδου, Σύμβουλοι, Δ. Βανδώρος, Γ. Ζιάμος, Πάρεδροι.
Γραμματέας η Δ. Τετράδη, Γραμματέας του Γ΄ Τμήματος.
Για να δικάσει την από 13
Απριλίου 2011 αίτηση:
των: 1) Ιεράς Μονής Δ.Α.,
που εδρεύει στην «Κ.Ε.»***, 2) Προηγουμένης *** Μοναχής, κατά κόσμον ***, 3)
*** Μοναχής, κατά κόσμον ***, 4) *** Μοναχής, κατά κόσμον ***, 5) *** Μοναχής,
κατά κόσμον ***, 6) *** Μοναχής, κατά κόσμον ***, 7) *** Μοναχής, κατά κόσμον
***, 8) *** Μοναχής, κατά κόσμον ***, 9) *** Μοναχής, κατά κόσμον ***, 10) ***
Μοναχής, κατά κόσμον ***, 11) *** Μοναχής, κατά κόσμον ***, 12) *** Μοναχής,
κατά κόσμον ***, 13) *** Μοναχής, κατά κόσμον ***, 14) *** Μοναχής, κατά κόσμον
***, 15) *** Μοναχής, κατά κόσμον ***, 16) *** Μοναχής, κατά κόσμον *** και 17)
*** Μοναχής, κατά κόσμον ***, κατοίκων Ιεράς Μονής Δ.Α. «Κ.Ε.» Καρδίτσας, οι
οποίες παρέστησαν με τη δικηγόρο *** (Α.Μ. *** ΔΣ ***), που την διόρισαν με
πληρεξούσιο,
κατά της Ιεράς Μητρόπολης
***, που εδρεύει στην *** (***), η οποία παρέστη με τον δικηγόρο *** (Α.Μ. ***), που τον διόρισε με πράξη του
Μητροπολίτη.
Με την αίτηση αυτή οι
αιτούσες επιδιώκουν να ακυρωθούν οι υπ' αριθμ. α) 389/23.3.2011 και β)
449/7.4.2011 αποφάσεις του Μητροπολίτη *** και κάθε άλλη σχετική πράξη ή
παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την
ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Παρέδρου Δ. Βανδώρου.
Κατόπιν το δικαστήριο
άκουσε την πληρεξούσια των αιτουσών, η οποία ανέπτυξε και προφορικά τους
προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον
πληρεξούσιο της καθ΄ης Ιεράς Μητρόπολης, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση
το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό
μ ο
1. Επειδή, για την άσκηση
της κρινόμενης αίτησης καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο (Α΄ 4503151, 1474715,
2821154, 2866408/2011 γραμμάτια παραβόλου).
2. Επειδή, με την αίτηση
αυτή, όπως συμπληρώνεται με το από 11.4.2012 δικόγραφο προσθέτων λόγων,
ζητείται η ακύρωση: 1) της 389/23.3.2011 απόφασης του Μητροπολίτη ***, καθ' ο
μέρος με αυτήν διορίστηκε προσωρινή Διαχειριστική Επιτροπή στην αιτούσα Ιερά
Μονή, συγκροτούμενη από την Ηγουμένη *** και τις μοναχές *** με σκοπό «την άχρι
καιρού διευθέτησιν των οικονομικών και λοιπών τρεχουσών υποθέσεων και ενεργειών
της Ιεράς Μονής και την εύρυθμον λειτουργία αυτής» και διατάχθηκαν όλες οι
μοναχές να παραδώσουν στη Διαχειριστική Επιτροπή όλα τα διαχειριστικά βιβλία,
τα βιβλιάρια καταθέσεων, τη σφραγίδα, το μοναχολόγιο και το σύνολο του αρχείου
της Μονής και 2) του 449/7.4.2011 εγγράφου του πιο πάνω Μητροπολίτη, με την
οποία διατάχθηκαν οι μοναχές *** να παραδώσουν άμεσα στην Ηγουμένη *** τη
σφραγίδα, το μοναχολόγιο, τα γραμμάτια εισπράξεως και τα εντάλματα πληρωμής της
Ιεράς Μονής.
3. Επειδή, με το από
8/20.12.1941 κανονιστικό διάταγμα (Α΄ 444) αναγνωρίστηκε, δυνάμει του άρθρου 25
του τότε ισχύοντος Καταστατικού Νόμου της Εκκλησίας της Ελλάδος (α.ν.
2170/1940, Α΄ 5), κατόπιν πρότασης της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος,
η ευρισκόμενη στην περιφέρεια *** ιδιωτική, τότε, Ιερά Μονή «Κ.Ε.» σε αυτοτελή
και ανεξάρτητη Ιερά Μονή με την επωνυμία «Ιερά Μονή των Α.Α., Κ.Ε.». Η εν λόγω
Ιερά Μονή, είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, σύμφωνα με τις διατάξεις των
άρθρων 1 παρ. 4 του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος (ν. 590/1977,
Α΄ 146) και 2 περ. β΄ του Κανονισμού 39/1972 της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας
της Ελλάδος «περί των εν Ελλάδι Ορθοδόξων Ιερών Μονών και των Ησυχαστηρίων» (Α΄
103). Όπως προκύπτει από πληθώρα εγγράφων, που υπάρχουν στη δικογραφία, η Ιερά
αυτή Μονή άλλοτε αναφέρεται ως «Ιερά Μονή των Α.Α., Κ.Ε.» και άλλοτε ως «Ιερά
Μονή Δ.Α., Κ.Ε.», με την τελευταία δε ονομασία αναφέρεται και στις
προσβαλλόμενες πράξεις του Μητροπολίτη ***. Συνεπώς, δεν καταλείπεται αμφιβολία
ότι πρόκειται για την ίδια Ιερά Μονή, ο δε ισχυρισμός της Ιεράς Μητρόπολης ότι
η «Ιερά Μονή Δ.Α., Κ.Ε.» δεν υφίσταται ως νομικό πρόσωπο, διότι φέρει
διαφορετική ονομασία από αυτήν που αναγράφεται στο πιο πάνω κανονιστικό
διάταγμα, είναι απορριπτέος.
4. Επειδή, οι
προσβαλλόμενες πράξεις εκδόθηκαν από διοικητικό όργανο, κατ' επίκληση
πολιτειακών νόμων (και όχι των ιερών κανόνων) και αφορούν τη διοίκηση Ιεράς
Μονής. Συνεπώς, σύμφωνα με πάγια νομολογία, δικαιοδοσία για την εκδίκαση του
κρινόμενου ένδικου βοηθήματος, το οποίο έχει το χαρακτήρα αιτήσεως ακυρώσεως,
έχει το Συμβούλιο της Επικρατείας, προκειμένου να ασκήσει έλεγχο νομιμότητας
των πράξεων αυτών (βλ. ΣτΕ 334/1938, 2403/1965, 688/1967, 2714/1984,
3145/1998,1952/2000, 1924/2003, 34, 36, 3769/2009, 644/2010, 686/2011).
Επομένως, οι ισχυρισμοί της Ιεράς Μητρόπολης, σύμφωνα με τους οποίους οι
πράξεις αυτές δεν υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο, διότι διαφορετικά το Κράτος
θα επενέβαινε στην εσωτερική λειτουργία της Ορθόδοξης Χριστιανικής Κοινότητας
κατά παράβαση των άρθρων 9 και 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του
Ανθρώπου (ΕΣΔΑ - ν.δ. 53/1974, Α΄ 256), άλλως ότι η υπόθεση υπάγεται στη
δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων, διότι οι Ιερές Μονές ως προς τη διοίκηση
και τη λειτουργία τους δεν ασκούν δημόσια εξουσία, είναι απορριπτέοι. Εξάλλου,
ο ειδικότερος ισχυρισμός, σύμφωνα με τον οποίο, τα ανωτέρω προκύπτουν σαφώς από
την από 22.1.2009 απόφαση του ΕΔΔΑ στην υπόθεση Ιερά Σύνοδος της Βουλγαρικής
Ορθόδοξης Εκκλησίας (Μητροπολίτης Ινοκέντιος) κατά Βουλγαρίας (412/03), δεν
ευσταθεί, διότι με την απόφαση αυτή κρίθηκε ότι παραβίασε το άρθρο 9 της ΕΣΔΑ η
επέμβαση του νομοθέτη, με την οποία χαρακτηρίστηκε ως εκπροσωπούσα την Ορθόδοξη
Εκκλησία η μία από τις δύο παρατάξεις που είχαν σχηματιστεί στους κόλπους της
και, ακολούθως, με εισαγγελικές εντολές και αστυνομική παρέμβαση εκδιώχθηκαν οι
εφημέριοι της άλλης παράταξης από 50 περίπου ναούς. Συνεπώς, με την απόφαση
αυτή ουδόλως κρίθηκε ότι ο δικαστικός έλεγχος νομιμότητας πράξεων οργάνων
εκκλησιαστικών ν.π.δ.δ., που εκδίδονται δυνάμει πολιτειακών νόμων, παραβιάζει
τα άρθρα 9 ή 11 ή άλλο άρθρο της ΕΣΔΑ και των πρωτοκόλλων της.
5. Επειδή, η αιτούσα Ιερά
Μονή και η καθ' ης η αίτηση Ιερά Μητρόπολη είναι διακριτά νομικά πρόσωπα
δημοσίου δικαίου. Συνεπώς, ο ισχυρισμός της Ιεράς Μητρόπολης ότι η κρινόμενη αίτηση
είναι απαράδεκτη, καθ' ο μέρος ασκείται από την Ιερά Μονή, για το λόγο ότι με
αυτήν δημιουργείται μη προβλεπόμενη στο νόμο ενδοστρεφής δίκη, είναι
απορριπτέος.
6. Επειδή, κατά την έννοια
του άρθρου 39 παρ. 4 του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος, σε
συνδυασμό προς το Κεφ. Α΄ του Τμήματος Α΄ του από 28.7/15.9.1858 β.δ.
«Κανονισμός περί των Μοναστηρίων» (Α΄ 42), που εφαρμόζεται σε όσες Ιερές Μονές,
όπως η αιτούσα, δεν έχουν εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας, το ηγουμενοσυμβούλιο
αρμοδίως λαμβάνει απόφαση περί άσκησης ένδικων βοηθημάτων και μέσων από την
οικεία Ιερά Μονή και παρέχει προς τούτο πληρεξουσιότητα σε δικηγόρο (πρβλ. ΣτΕ
2289/2004, 2531/2000, 1915/1995, σιωπηρά).
7. Επειδή, στην προκείμενη
περίπτωση, στις 14.4.2011 το Ηγουμενοσυμβούλιο («Γεροντία») της αιτούσας Ιεράς
Μονής αποφάσισε να χορηγηθεί πληρεξουσιότητα στη δικηγόρο Αθηνών ***,
προκειμένου να ασκήσει για λογαριασμό της Μονής αίτηση ακυρώσεως κατά των
προσβαλλόμενων πράξεων. Σύμφωνα με το οικείο πρακτικό, το οποίο υπογράφεται από
όλα τα μέλη του Ηγουμενοσυμβουλίου πλην της Ηγουμένης ***, η τελευταία
διαφώνησε με την απόφαση αυτή. Ακολούθως, με το 7377/12.5.2011 πληρεξούσιο της
συμβολαιογράφου ***, τα ανωτέρω μέλη του Ηγουμενοσυμβουλίου, ως εκπροσωπούντα
την Ιερά Μονή, χορήγησαν την ανωτέρω πληρεξουσιότητα στην πιο πάνω δικηγόρο, η
οποία υπογράφει το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης. Η εν λόγω παροχή
πληρεξουσιότητας είναι έγκυρη, διότι αποφασίστηκε από την πλειοψηφία των μελών
του Ηγουμενοσυμβουλίου, το οποίο, όπως βεβαιώνεται στο οικείο πρακτικό,
συνεδρίασε αφού προηγουμένως κλήθηκε η Καθηγουμένη, το γεγονός δε ότι αυτή
διαφώνησε και δεν το υπέγραψε, ακολούθως, δε, με μεταγενέστερα έγγραφά της,
ισχυρίζεται ότι δεν κλήθηκε και δεν έλαβε μέρος στην οικεία συνεδρίαση του
Ηγουμενοσυμβουλίου, δεν καθιστά την απόφασή του ανυπόστατη ή μη νόμιμη, όπως
υποστηρίζει η Ιερά Μητρόπολη. Εξάλλου, αρμοδίως το Ηγουμενοσυμβούλιο αποφάσισε
την άσκηση της κρινόμενης αίτησης για λογαριασμό της Ιεράς Μονής, παρά το
γεγονός ότι με την πρώτη από τις προσβαλλόμενες πράξεις είχε ήδη διορισθεί η
προαναφερθείσα Διαχειριστική Επιτροπή και της είχαν χορηγηθεί οι αναφερόμενες
σ' αυτήν εξουσίες, δεδομένου, πάντως, ότι με την αίτηση αυτή αμφισβητείται η
νομιμότητα της πράξης με την οποία διορίστηκε η Διαχειριστική Επιτροπή και της
χορηγήθηκαν ευρείες αρμοδιότητες, με αποτέλεσμα την αποψίλωση των αρμοδιοτήτων
του Ηγουμενοσυμβουλίου (πρβλ. ΣτΕ 1191-2/2009, Ολομ., 3194/1990, Ολομ.,
3354/1988). Συνεπώς, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την Ιερά Μητρόπολη
είναι απορριπτέα.
8. Επειδή, για την ύπαρξη
εννόμου συμφέροντος των μοναχών προς άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως κατά πράξεων που
αφορούν τη διοίκηση της Ιεράς Μονής, αρκεί η εγγραφή τους στο (προβλεπόμενο από
τη διάταξη της περ. β΄ του Κεφ. Ζ΄ του Τμήματος Α΄ του από 28.7/15.9.1858 β.δ.)
μοναχολόγιο της Μονής αυτής, βάσει του οποίου φέρονται να εγκαταβιώνουν σ'
αυτή. Στην προκείμενη περίπτωση, όλες οι αιτούσες είναι εγγεγραμμένες στο
μοναχολόγιο της αιτούσας Ιεράς Μονής, συνεπώς, αβασίμως η Ιερά Μητρόπολη
προβάλλει ότι ορισμένες από αυτές στερούνται εννόμου συμφέροντος, είτε διότι η
εγγραφή τους στο μοναχολόγιο δεν ήταν νόμιμη, είτε διότι είχαν αποχωρήσει από
την Ιερά Μονή.
9. Επειδή, η δεύτερη από
τις προσβαλλόμενες πράξεις αποτελεί πράξη εκτέλεσης της πρώτης από αυτές και,
ως εκ τούτου, δεν φέρει εκτελεστό χαρακτήρα και απαραδέκτως προσβάλλεται με την
κρινόμενη αίτηση.
10. Επειδή, στη διάταξη του
άρθρου 39 του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος, που περιλαμβάνεται
στο Κεφάλαιο ΙΑ αυτού «περί Ιερών Μονών», ορίζεται ότι : «1. Η Ιερά Μονή είναι
θρησκευτικόν καθίδρυμα δια την άσκησιν των εν γένει εγκαταβιούντων ανδρών ή
γυναικών, συμφώνως προς τας μοναχικάς επαγγελίας και τους περί μοναχικού βίου
ιερούς Κανόνας και παραδόσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας. 2. Εν τη Εκκλησία της
Ελλάδος λειτουργούν Ιεραί Μοναί, τελούσαι υπό την πνευματικήν εποπτείαν της
Δ.Ι.Σ. 3. ... 4. Τα της οργανώσεως και προαγωγής του πνευματικού βίου και της
διοικήσεως της Μονής καθορίζονται υπό του Ηγουμενοσυμβουλίου συμφώνως προς τους
Ιερούς Κανόνας, τας μοναχικάς παραδόσεις, τους νόμους του Κράτους, δι’
εσωτερικού κανονισμού, δημοσιευομένου δια του Δελτίου «Εκκλησία». 5. Ο
Ηγούμενος και τα μέλη του Ηγουμενοσυμβουλίου ... εκλέγονται, εάν αύτη [η Μονή]
έχη πέντε τουλάχιστον εγκαταβιούντας μοναχούς υπό της μοναχικής αδελφότητος,
άλλως ορίζονται υπό του επιχωρίου Αρχιερέως. Ο Ηγούμενος είναι ισόβιος
επιφυλασσομένων των διατάξεων του νόμου περί Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων. Η
Δ.Ι.Σ. δύναται δι’
ητιολογημένης αποφάσεως, προτάσει του οικείου Αρχιερέως ή της Μοναστικής
Αδελφότητος να εγκρίνη την διενέργειαν νέας εκλογής προς ανάδειξιν Ηγουμένου.
6. Ο Μητροπολίτης ασκεί επί των Ιερών Μονών της επαρχίας αυτού την κατά τους
ιερούς κανόνας πνευματικήν εποπτείαν διά την κανονικήν μνημόνευσιν του ονόματος
αυτού εν ταις ιεραίς Ακολουθίαις, την χειροθεσίαν του Ηγουμένου, την έγκρισιν
της κουράς των μοναχών, την ανάκρισιν των κανονικών παραπτωμάτων, την μέριμναν
διά την κατά τους ιερούς κανόνας λειτουργίαν της Μονής και τον έλεγχον της
νομιμότητος της οικονομικής διαχειρίσεως αυτής». Εξάλλου, στη διάταξη του
άρθρου 6 του Κανονισμού 39/1972 της Ιεράς Συνόδου ορίζεται ότι : «Εκάστη Ι.
Μονή διατελεί υπό την Κανονικήν Δικαιοδοσίαν του κατά τόπον Επισκόπου, όστις α)
μνημονεύεται εν πάσαις ταις Ι. Ακολουθίαις, β) ασκεί την ανωτάτην εποπτείαν
πατρικώς και προστατευτικώς επί της Ι. Μονής και παρακολουθεί την ομαλήν κατά
τους θείους και Ι. Κανόνας λειτουργίαν αυτής, γ) χειροθετεί τον εκλεγέντα
Ηγούμενον, δ) εγκρίνει τας κουράς των μοναχών, ε) ανακρίνει τα κανονικά
παραπτώματα των εν αυτή διαβιούντων και φροντίζει δια την άμεμπτον αυτών
βιωτήν, στ) ελέγχει την νομιμότητα της οικονομικής διαχειρίσεως. ...». Τέλος,
στο Κεφ. Α΄ του Τμήματος Α΄ του από 28.7/15.9.1858 β.δ. ορίζεται ότι στο
Ηγουμενοσυμβούλιο («Μοναστηριακόν Συμβούλιον») «κατά τα μέχρι τούδε ισχύοντα,
υπάρχει διαπεπιστευμένη η εν γένει διοίκησις των του Μοναστηρίου και η
διαχείρισις της περιουσίας αυτού».
11. Επειδή, στην προκείμενη
περίπτωση, η προσβαλλόμενη 389/23.3.2011 απόφαση του Μητροπολίτη ***, εκδόθηκε
κατ' επίκληση των διατάξεων του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος
και του Κανονισμού «Περί των εν Ελλάδι Ορθοδόξων Ιερών Μονών και Ησυχαστηρίων»,
χωρίς περαιτέρω μνεία συγκεκριμένων διατάξεων των πιο πάνω νομοθετημάτων. Με
την πράξη αυτή, καθ' ο μέρος προσβάλλεται, διορίστηκε «προσωρινή Διαχειριστική
Επιτροπή» στην αιτούσα Ιερά Μονή, συγκροτούμενη από την Καθηγουμένη *** και τις
μοναχές ***, με σκοπό «i) την άχρι καιρού
διευθέτησιν των οικονομικών και λοιπών τρεχουσών υποθέσεων και ενεργειών της
Ιεράς Μονής και ii) την εύρυθμον λειτουργίαν
αυτής» και διατάχθηκαν όλες οι μοναχές να παραδώσουν στη Διαχειριστική Επιτροπή
όλα τα διαχειριστικά βιβλία, τα βιβλιάρια καταθέσεων, τη σφραγίδα, το
μοναχολόγιο και το σύνολο του αρχείου της Μονής. Σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα
στο προοίμιό της, η εν λόγω πράξη εκδόθηκε προκειμένου να διερευνηθούν τα
«δημιουργηθέντα προβλήματα» στη Μονή, ενόψει και της υφισταμένης αντιδικίας της
Ιεράς Μονής και της Ιεράς Μητρόπολης όσον αφορά τη χρήση τμήματος του κτιριακού
συγκροτήματος της πρώτης από τη δεύτερη ως Γηροκομείου και Κηροπλαστείου, «των
εκνόμων, αντικανονικών και δίχα γνώμης» του Μητροπολίτη «ενεργειών μερίδος των
μοναζουσών» και της ανάγκης ειρήνευσης της μοναχικής ζωής.
12. Επειδή, η Ιερά
Μητρόπολη στην έκθεση των απόψεών της προς το Δικαστήριο υποστηρίζει ότι η
προσβαλλόμενη έχει ως έρεισμα τις διατάξεις των άρθρων 39 παρ. 6 του
Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος και 6 του Κανονισμού 39/1972 της
Ιεράς Συνόδου, κατά την έννοια των οποίων ο επιχώριος Μητροπολίτης είναι
πάντοτε αρμόδιος να παρεμβαίνει στη διοίκηση Ιεράς Μονής προς αποκατάσταση
πνευματικών παρεκκλίσεων από την κανονική οδό ή διαχειριστικών ανωμαλιών ή
άλλων ανωμαλιών, που εν γένει διακυβεύουν την ομαλή και σύμφωνη με τους Ιερούς
Κανόνες και την κείμενη νομοθεσία λειτουργία της και ασκεί έλεγχο επί της
οικονομικής διαχειρίσεως. Στην προκείμενη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη
πράξη, ο επιχώριος Μητροπολίτης, προκειμένου να ασκήσει αποτελεσματικό έλεγχο,
έλαβε ένα προσωρινό μέτρο και, ακολούθως, διέταξε τη διεξαγωγή ΕΔΕ με το
454/8.4.2011 έγγραφό του.
13. Επειδή, κατά την έννοια
των διατάξεων που παρατίθενται στη δέκατη σκέψη, η διοίκηση της Ιεράς Μονής ανήκει στο Ηγουμενοσυμβούλιο, το οποίο
εκλέγεται από τη μοναστική αδελφότητα, χωρίς να χορηγείται στον επιχώριο
Μητροπολίτη η εξουσία αντικατάστασης του Ηγουμενοσυμβουλίου με άλλο όργανο ή
αποψίλωσης των αρμοδιοτήτων του. Συνεπώς, η προσβαλλόμενη πράξη (καθ' ο μέρος,
κατά τα προεκτεθέντα, προσβάλλεται) είναι μη νόμιμη, διότι εκδόθηκε χωρίς
νόμιμο έρεισμα. Για το λόγο αυτό, που βασίμως προβάλλεται, πρέπει να γίνει
δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη πράξη, παρέλκει, δε, η
εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Δέχεται την αίτηση.
Ακυρώνει την 389/23.3.2011
απόφαση του Μητροπολίτη ***, καθ' ο μέρος με αυτήν διορίστηκε τριμελής
Διαχειριστική Επιτροπή στην Ιερά Μονή Δ. [ή Α.] Α., Κ.Ε., που εδρεύει στην περιφέρεια Καρδίτσας,
και δόθηκε στις μοναχές η παραγγελία να παραδώσουν στην εν λόγω επιτροπή τα
βιβλία και στοιχεία της Μονής, κατά τα εκτιθέμενα στο σκεπτικό.
Διατάσσει την απόδοση του
παραβόλου.
Επιβάλλει στην Ιερά
Μητρόπολη *** τη δικαστική δαπάνη των αιτουσών, συμμέτρως, η οποία ανέρχεται
στο ποσό των εννιακοσίων είκοσι (920) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα
την 1η Δεκεμβρίου 2014
Η Πρόεδρος του Γ΄ Τμήματος Η Γραμματέας του Γ' Τμήματος
Αικ. Συγγούνα Δ. Τετράδη
και η απόφαση δημοσιεύθηκε
σε δημόσια συνεδρίαση της 12ης Φεβρουαρίου 2015.
Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Ο Γραμματέας
Δ. Σκαλτσούνης Ν. Βασιλόπουλος
ΣτΕ 510/2015
Πηγή : ΕΔΔΔΔ 2015, 590 ,Αριθμός Απόφασης : 510, 'Ετος : 2015
Πηγή : ΕΔΔΔΔ 2015, 590 ,Αριθμός Απόφασης : 510, 'Ετος : 2015
