Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου 2021

Η ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ[: Ιω.19,25-27& 21,21-25] ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ


 Η ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ[: Ιω.19,25-27& 21,21-25]

 ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ


             α) Υπομνηματισμός των εδαφίων Ιω.19,25-27

   «Εστήκεισαν δ παρ τ σταυρ το ησο μήτηρ ατο κα δελφ τς μητρς ατο, Μαρία το Κλωπ κα Μαρία Μαγδαληνή»(:εκεί όμως κοντά στον σταυρό του Ιησού στεκόταν επίσης και η μητέρα Του και η αδελφή της μητέρας Του, η Μαρία η γυναίκα του Κλωπά και η Μαρία τη Μαγδαληνή)»[Ιω.19,25].

    Το ασθενέστερο φύλο φάνηκε τότε ανδρειότερο· τόσο πολύ πλέον μεταβάλλονταν όλα.  Ο ίδιος μάλιστα ο Κύριος αναθέτοντας τη μητέρα Του στον μαθητή Του, λέγει: «Ιδού, ο υιός σου». Πω πω μέγεθος τιμής! Με πόσο μεγάλη τιμή τίμησε τον μαθητή! Διότι, επειδή ο Ίδιος έφευγε πλέον από αυτόν τον κόσμο, παρέδωσε τη φροντίδα της στον μαθητή Του, διότι επειδή όπως ήταν φυσικό ως Μητέρα Του να πονάει και να επιζητεί την προστασία, εύλογα εμπιστεύεται αυτήν σε εκείνον τον μαθητή που ιδιαιτέρως αγαπούσε. Σε αυτόν λέει: «δο μήτηρ σου(:Να η μητέρα σου)». Και αυτά τα έλεγε, για να τους συνδέσει στην αγάπη· κάτι που βέβαια όταν το αντιλήφθηκε ο μαθητής, «λαβεν ατν ες τ δια(:την πήρε στο κατάλυμά του)».

    Γιατί όμως δεν θυμήθηκε καμία άλλη γυναίκα, παρά το ότι βέβαια και άλλη βρισκόταν εκεί; Για να μας διδάξει να απονέμουμε κάτι περισσότερο στις μητέρες μας· διότι όπως όταν οι γονείς αντιτίθενται σε πνευματικά ζητήματα, δεν πρέπει ούτε να τους γνωρίζουμε, έτσι και όταν δεν μας εμποδίζουν σε τίποτε, πρέπει να απονέμουμε σε αυτούς όλη την πρέπουσα τιμή, και απέναντι των άλλων να θέτουμε αυτούς σε πρώτη μοίρα, διότι μας γέννησαν, μας ανέθρεψαν και υπέστησαν μύρια δεινά. Έτσι και του αιρεσιάρχη Μαρκίωνα την αναισχυντία αποστομώνει[: μεγάλος αιρετικός του 2ου αιώνος,οπαδός του Γνωστικισμού· δίδασκε, μεταξύ άλλων,ότι ο Χριστός δεν γεννήθηκε πράγματι εκ της Μαρίας],διότι εάν δεν γεννήθηκε κατά σάρκα, ούτε μητέρα είχε, για ποιο λόγο δείχνει τόση πρόνοια μόνο γι’αυτήν;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

                  β) Υπομνηματισμός των εδαφίων Ιω.21,21-25

       «πιστραφες δ Πέτρος βλέπει τν μαθητν ν γάπα ησος κολουθοντα, ς κα νέπεσεν ν τ δείπν π τ στθος ατο κα επε· Κύριε, τίς στιν παραδιδούς σε; Τοτον δν Πέτρος λέγει τ ησο· Κύριε, οτος δ τί; (:Και ενώ βάδιζαν, στράφηκε πίσω ο Πέτρος και είδε τον μαθητή που αγαπούσε ο Ιησούς να ακολουθεί κι αυτός. Ο μαθητής αυτός ήταν εκείνος που στο δείπνο είχε γείρει πάνω στο στήθος του Ιησού και είχε πει: ‘’Κύριε, ποιος είναι αυτός που πρόκειται να σε παραδώσει;’’. Αυτόν τον μαθητή λοιπόν όταν τον είδε ο Πέτρος, λέει στον Ιησού: ‘’Κύριε αυτός τι θα γίνει και τι πρόκειται να του συμβεί στο μέλλον;’’)»[Ιω.21,20-21].

    Για ποιον λόγο υπενθύμισε σε μας το γεγονός εκείνο κατά το οποίο έπεσε στο στήθος του Ιησού; Όχι απλά και όπως έτυχε, αλλά για να δείξει πόση παρρησία είχε ο Πέτρος μετά την άρνηση· διότι εκείνος που τότε δεν τολμούσε να ρωτήσει, αλλά ανέθετε αυτό σε άλλον, αυτός αναλάμβανε και την προστασία των αδελφών. Και όχι μόνο δεν αναθέτει σε άλλον τα όσα τον αφορούν, αλλά και ο ίδιος πλέον ερωτά τον Διδάσκαλο για άλλον· και ο μεν Ιωάννης σιωπά, ενώ εκείνος συνομιλεί. Δείχνει δε και εδώ την αγάπη που είχε προς αυτόν· καθόσον ο Πέτρος αγαπούσε πάρα πολύ τον Ιωάννη· και αυτό γίνεται φανερό και από εκείνα που ακολουθούν στη συνέχεια· και δι’ όλου του ευαγγελίου δεικνύεται ο στενός δεσμός τους, καθώς και στις Πράξεις. Επειδή λοιπόν προείπε για τον Πέτρο μεγάλα πράγματα ο Κύριος και του εμπιστεύθηκε την οικουμένη και προείπε και το μαρτύριό του και έδειξε ότι η αγάπη του είναι περισσότερη από την αγάπη των άλλων, θέλοντας και αυτόν να λάβει κοινωνό, λέει: «Κύριε, οτος δ τί; (: ‘’Κύριε αυτός τι θα γίνει και τι πρόκειται να του συμβεί στο μέλλον;’’)», «δεν θα ακολουθήσει την ίδια με εμένα οδό;». Και όπως ακριβώς τότε αυτός, επειδή δεν μπορούσε να ρωτήσει, προτρέπει αυτόν, έτσι και τώρα, ανταποδίδοντας σε αυτόν την αμοιβή και επειδή νόμισε ότι αυτός θέλει να ρωτήσει τα σχετικά με τον εαυτό του, αλλά δεν είχε το θάρρος, ανέλαβε αυτός την ερώτηση.

     Τι απαντά λοιπόν ο Χριστός; «ν ατν θέλω μένειν ως ρχομαι, τί πρς σέ; σ κολούθει μοι(:Υπόθεσε ότι θέλω να μείνει ζωντανός μέχρι να έλθω κατά τη Δευτέρα μου παρουσία. Τι σε ενδιαφέρει αυτό και τι έχεις να κερδίσεις εσύ, εάν μάθεις τι θα απογίνει αυτός; Συ ακολούθα με και φρόντιζε για τη δική σου σωτηρία’’)» [Ιω.21,22]. Επειδή τα έλεγε αυτά από πολύ ενδιαφέρον γι’ αυτόν, και δεν ήθελε να αποχωριστεί από αυτόν, για να δείξει ο Χριστός ότι όσο και αν αγαπήσει, δεν φτάνει τη δική του αγάπη, λέει: «Εάν θέλω αυτός να μείνει μέχρις ότου να έλθω, τι σε ενδιαφέρει;», διδάσκοντας με αυτά εμάς να μην στενοχωριόμαστε ούτε να ασχολούμαστε με τίποτε πέρα από εκείνα που αρέσουν σε Αυτόν. Επειδή δηλαδή ο Πέτρος πάντοτε ήταν θερμός σε παρόμοιου είδους ερωτήσεις και βιαζόταν να τις κάνει, συγκρατώντας ο Κύριος πάλι τη θερμότητά του αυτή και διδάσκοντας σε αυτόν να μην ασχολείται με τίποτε παραπάνω, λέει αυτά τα λόγια.

     «ξλθεν ον λόγος οτος ες τος δελφος τι μαθητς κενος οκ ποθνήσκει· κα οκ επεν ατ ησος τι οκ ποθνήσκει, λλ᾿ ἐὰν ατν θέλω μένειν ως ρχομαι, τί πρς σέ;(: Από παρανόηση λοιπόν των λόγων αυτών του Ιησού διαδόθηκε μεταξύ των αδελφών Χριστιανών και των μαθητών η φήμη αυτή, ότι δηλαδή ο μαθητής εκείνος δεν θα πεθάνει. Όμως ο Ιησούς δεν είπε στον Πέτρο ότι ο μαθητής αυτός δεν θα πεθάνει, αλλά είπε υποθετικά: ‘’Εάν αυτός θέλω να μείνει ζωντανός μέχρι να ξαναέλθω, εσένα τι σε νοιάζει;’’)»[Ιω.21,23]. «Μην δηλαδή νομίσεις», λέγει, «ότι με ένα τρόπο ρυθμίζω τα σχετικά με εσάς». Αυτό μάλιστα ο Κύριος το έκανε λόγω της ακατάλληλης για την αποστολή που θα αναλάμβαναν συμπάθειας που είχαν μεταξύ τους. Επειδή δηλαδή επρόκειτο να αναλάβουν τη φροντίδα της οικουμένης, δεν έπρεπε πλέον να είναι τόσο στενά ενωμένοι μεταξύ τους· διότι εάν συνέβαινε αυτό θα απέβαινε μεγάλη ζημία για την οικουμένη. Για τον λόγο αυτόν ακριβώς λέει σε αυτόν: «Ανέλαβες έργο, αυτό να σκέπτεσαι, αυτό να πραγματοποιείς, γι΄αυτό να κοπιάζεις και να αγωνίζεσαι· διότι τι σε ενδιαφέρει εάν θέλω αυτός να μείνει εδώ; Εσύ να σκέφτεσαι και να φροντίζεις για τα δικά σου».Εσύ όμως και εδώ να σκεφτείς την απουσία κομπασμού εκ μέρους του ευαγγελιστή· αφού ανέφερε τη σκέψη των μαθητών, διορθώνει αυτήν, διότι δεν αντιλήφθηκαν εκείνο που είπε· «διότι», λέγει, «δεν είπε ο Ιησούς ότι δεν θα πεθάνει, αλλά ότι ‘’εάν θέλω, αυτός θα μείνει’’».

    «Οτός στιν μαθητς μαρτυρν περ τούτων κα γράψας τατα, κα οδαμεν τι ληθής στιν μαρτυρία ατο(:Ο μαθητής εκείνος είναι αυτός που εξακολουθεί και τώρα να δίνει μαρτυρία για τα γεγονότα που ιστορούνται στο Ευαγγέλιο αυτό, και αυτός τα κατέγραψε. Και γνωρίζουμε ότι η μαρτυρία του είναι αληθινή)»[:Ιω.21,24]. Γιατί τέλος πάντων, ενώ κανείς από τους άλλους δεν το κάνει αυτό, αυτός μόνος τα λέει αυτά και το κάνει αυτό για δεύτερη φορά [πρώτη φορά, βλ. Ιω.19,35: «Κα ωρακς μεμαρτύρηκε, κα ληθιν ατο στιν μαρτυρία, κκενος οδεν τι ληθ λέγει, να κα μες πιστεύσητε(:Το γεγονός όμως αυτό είναι αληθινό, και είναι πραγματικά αυτά που υποδηλώνει, δηλαδή η κάθαρση του βαπτίσματος και ο αγιασμός από το αίμα του Κυρίου. Κι εκείνος που το είδε με τα μάτια του έδωσε μαρτυρία γι’ αυτό, και η μαρτυρία του είναι  αληθινή. Ο ίδιος δεν έχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό, αλλά ξέρει καλά ότι λέει την αλήθεια. Και έδωσε μαρτυρία τόσο για το γεγονός αυτό, όσο και για το ότι οι στρατιώτες δεν έσπασαν τα σκέλη του Ιησού, αλλά μόνο την πλευρά Του τρύπησαν. Και έδωσε τη μαρτυρία του αυτή, για να πιστέψετε κι εσείς ότι ο Ιησούς που βρίσκεται επάνω στον σταυρό είναι ο Μεσσίας, που προκήρυξαν οι προφήτες)»], μαρτυρώντας για τον εαυτό του, ενώ φαίνεται να θέλει να προσεγγίσει τους ακροατές του; Ποια λοιπόν είναι η αιτία; Λέγεται ότι τελευταίος θέλησε να γράψει το ευαγγέλιο, όταν ο Θεός τον παρακίνησε και τον διήγειρε προς τον σκοπό αυτόν· για τον λόγο αυτόν δείχνει συνεχώς την αγάπη του Ιησού, υπαινισσόμενος την αιτία, από την οποία παρακινήθηκε για να γράψει. Για τον λόγο αυτόν και συνεχώς τη θυμάται, για να κάνει αξιόπιστο τον λόγο του και δείχνει ότι το έκανε αυτό αφού παρακινήθηκε από εκεί.

     «Και γνωρίζω», λέει, «ότι είναι αληθινά αυτά που λέει· εάν δε δεν πιστεύουν οι πολλοί, είναι δυνατόν σε αυτούς να πιστέψουν από αυτό». Από ποιο; Από αυτό που λέγεται στη συνέχεια. Διότι λέγει: «στι δ κα λλα πολλ σα ποίησεν ησος, τινα ἐὰν γράφηται καθ᾿ ν, οδ ατν ομαι τν κόσμον χωρσαι τ γραφόμενα βιβλία. μήν(:Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα που έκανε ο Ιησούς, τα οποία, αν γράφονταν λεπτομερειακά, ένα, ένα νομίζω ότι ούτε ολόκληρος ο κόσμος με όλες τις βιβλιοθήκες του δεν θα χωρούσε τα βιβλία που θα έπρεπε να γραφούν. Πραγματικά)»[Ιω.21,25]. «Επομένως είναι φανερό ότι δεν θα ήταν δυνατόν να τα γράψω για να φανώ ευχάριστος· διότι εγώ που, ενώ είναι τόσα πολλά, δεν είπα ούτε τόσα όσα είπαν οι άλλοι, αλλά από αυτά παρέλειψα τα περισσότερα και ανέφερα τις ιουδαϊκές επιβουλές, τους λιθοβολισμούς, το μίσος, τις ύβρεις και τις λοιδορίες και φανέρωσα πως και δαιμονισμένο τον αποκαλούσαν και πλάνο, φανερό είναι ότι δεν ήταν δυνατόν να το κάνω αυτό για να φανώ ευχάριστος»· διότι εκείνος που γράφει για να φανεί ευχάριστος έπρεπε να κάνει το αντίθετο, τα μεν δυσάρεστα να τα αποκρύπτει, τα δε λαμπρά να τα αναφέρει. Επειδή λοιπόν εκείνα που έγραψε πολύ καλά πληροφορημένος, δεν παραλείπει να αναφέρει και τη δική του μαρτυρία, προτρέποντας εμάς να εξετάζουμε και να ερευνούμε τα γεγονότα το καθένα ξεχωριστά· διότι συνηθίζουμε, όταν νομίζουμε ότι είναι πάρα πολύ αληθές αυτό που λέμε, να μην αρνούμαστε ποτέ τη δική μας μαρτυρία.

      Εάν πάλι εμείς το κάνουμε αυτό, πολύ περισσότερο εκείνος που έγραψε κατ’ έμπνευση του αγίου Πνεύματος· πράγμα που και οι άλλοι απόστολοι έλεγαν κηρύττοντας· «Κα μες σμεν ατο μάρτυρες(:Γι’ αυτό ακριβώς και εμείς έχουμε κληθεί από τον Θεό να είμαστε μάρτυρές Του)», λέει, «τν ημάτων τούτων, κα τ Πνεμα δ τ γιον δωκεν Θες τος πειθαρχοσιν ατ (:για να διακηρύττουμε με τους λόγους μας και τη διδασκαλία μας τα σωτηριώδη αυτά γεγονότα της ζωής Του. Συγχρόνως όμως μαζί μας δίνει τη μαρτυρία Του με τα θαύματα και χαρίσματά Του και το Άγιο Πνεύμα, το οποίο έδωσε ο Θεός σε εκείνους που πειθαρχούν στις εντολές Του)»[Πράξ.5,32]. Και σε όλα δε ήταν παρών ο Ιωάννης και ούτε όταν σταυρωνόταν Τον εγκατέλειψε, και τη μητέρα Του ανέλαβε υπό την προστασία του, πράγματα που όλα ήσαν δείγματα της αγάπης του προς Αυτόν και ότι όλα τα γνωρίζει με ακρίβεια. Εάν δε είπε ότι τόσα πολλά θαύματα έγιναν, μη θαυμάσεις, αλλά αφού σκεφτείς την απερίγραπτη δύναμη Εκείνου που τα έκανε, να δεχθείς με πίστη το λεγόμενο· διότι όπως ακριβώς σε εμάς είναι εύκολο να μιλάμε, έτσι και σε Εκείνον, μάλλον δε πολύ πιο εύκολο είναι να κάνει εκείνα που ήθελε· διότι ήταν αρκετό μόνο να θελήσει και όλα ακολουθούσαν.

      Ας προσέχουμε λοιπόν με ακρίβεια τα λεχθέντα και να μην παραλείπουμε να εξετάζουμε αυτά και να τα ερευνούμε, διότι από τη συνεχή μελέτη αυτών θα προκύψει σε εμάς κάτι επιπλέον· έτσι θα μπορέσουμε να καθαρίσουμε τον βίο μας, έτσι να ξεριζώσουμε τα αγκάθια· διότι τέτοιο πράγμα είναι η αμαρτία και η κοσμική φροντίδα, άκαρπο και οδυνηρό. Και όπως ακριβώς το αγκάθι, από όπου και αν πιάνεται, κεντάει εκείνον που το πιάνει, έτσι τα κοσμικά πράγματα, όπως και αν ασχοληθείς με αυτά, λυπούν εκείνον που απορροφάται από αυτά και φροντίζει με επιμονή για αυτά. Αλλά τα πνευματικά πράγματα δεν είναι τέτοια, αλλά μοιάζουν με κάποιον μαργαρίτη· από όποια πλευρά και αν τα στρέψεις, ευχαριστούν τους οφθαλμούς. Επί παραδείγματι· Έκανε κάποιος ελεημοσύνη· όχι μόνο τρέφεται με την ελπίδα του μέλλοντος, αλλά ευχαριστιέται και με τα εδώ αγαθά, έχοντας παντού θάρρος και πράττοντας όλα με πολλή παρρησία· υπερίσχυσε της πονηρής επιθυμίας και πριν από την ουράνια βασιλεία εδώ ήδη έλαβε τον καρπό, με το να επανείται και να θαυμάζεται πριν από όλα τα άλλα από την συνείδησή του. Και το καθένα δε από τα αγαθά έργα τέτοιο είναι, όπως ακριβώς βέβαια τα κακά έργα και πριν από τη γέενα εδώ βασανίζουν τη συνείδηση. Και να σκεφτείς τα μέλλοντα όταν αμαρτήσεις, κυριεύεσαι από φόβο και τρόμο και αν ακόμη κανείς δεν σε τιμωρεί· και αν σκεφθείς τα παρόντα, πολλούς έχεις εχθρούς και με υποψία ζεις και ούτε να δεις θα μπορέσεις πλέον τους αδικούντες· μάλλον δε και τους μη αδικούντες· διότι δεν καρπωνόμαστε τόση ηδονή από αυτά, όση λύπη, αφού η συνείδησή μας φωνάζει δυνατά, οι υπόλοιποι άνθρωποι μας κατηγορούν, ο Θεός οργίζεται, η γέενα αγωνιά να μας λάβει, οι σκέψεις μας δεν ησυχάζουν.

     Πράγματι είναι βαρύ, είναι βαρύ και ανυπόφορο πράγμα η αμαρτία, και χειρότερο από οποιονδήποτε μόλυβδο. Εκείνος δηλαδή που αισθάνεται την αμαρτία, δεν θα μπορέσει ούτε για λίγο να υψώσει το βλέμμα του, και αν ακόμη είναι πάρα πολύ αναίσθητος. Έτσι λοιπόν και ο Αχαάβ, αν και ήταν πάρα πολύ ασεβής, επειδή αισθανόταν αυτήν, βάδιζε με σκυμμένο το κεφάλι του, συντετριμμένος και ταλαιπωρημένος. Για τον λόγο αυτόν και ήταν ντυμένος με σάκκο και άφηνε να τρέχουν τα δάκρυά του σαν πηγές[Γ΄Βασ.20,27: «Κα πρ το λόγου, ς κατενύγη χαβ π προσώπου το Κυρίου κα πορεύετο κλαίων κα διέῤῥηξε τν χιτνα ατο κα ζώσατο σάκκον π τ σμα ατο κα νήστευσε κα περιεβάλετο σάκκον ν τ μέρ, πάταξε Ναβουθα τν εζραηλίτην, κα πορεύθη(:Μόλις όμως ο Αχαάβ άκουσε τα λόγια αυτά του Ηλία, ήλθε σε συντριβή και κατάνυξη. Επειδή λοιπόν μετανόησε μπροστά στον Κύριο και βάδιζε κλαίγοντας και σε ένδειξη αποδοκιμασίας των όσων έκανε, έσχισε τον χιτώνα του και ζώστηκε σάκκο τρίχινο· και επειδή την ημέρα που σκότωσε τον Ναβουθαί τον Ισραηλίτη, νήστεψε και φόρεσε σάκκο και ντυμένςο με αυτόν βάδιζε μελαγχολικός και σκυθρωπός)»].

      Αν το κάνουμε και εμείς αυτό και πενθούμε όπως εκείνος, θα απαλλαγούμε από τις αμαρτίες μας όπως ο Ζακχαίος και θα πετύχουμε κάποιας συγχωρήσεως· διότι όπως ακριβώς στις περιπτώσεις των οιδημάτων και των πληγών που τρέχουν πύο, αν δεν σταματήσει κανείς προηγουμένως το πύο που τρέχει και ερεθίζει το τραύμα, όσα φάρμακα και αν θέσει επάνω, όλα τα κάνει άδικα, εφόσον δεν σταμάτησε η πληγή του κακού, έτσι και εμείς, αν δεν σταματήσουμε το χέρι της πλεονεξίας και δεν εμποδίσουμε αυτήν την πληθώρα των κακών, και αν ακόμη δώσουμε ελεημοσύνη, όλα τα κάνουμε άδικα· διότι εκείνο που θεραπεύτηκε με την ελεημοσύνη, αφού ήλθε η πλεονεξία, το κατέκλυσε και το κατέστρεψε και το έκανε χειρότερο από προηγουμένως. Ας πάψουμε λοιπόν να αρπάζουμε, και τότε ας ελεήσουμε. Εάν όμως οδηγούμε τους εαυτούς μας στον γκρεμό, πώς θα μπορέσουμε να αναπνεύσουμε; Καθόσον εάν κανείς εκείνον που πρόκειται να πέσει, τον σύρει από επάνω(πράγμα που είναι η ελεημοσύνη), άλλος δε τον σύρει με βία από κάτω, τίποτε επιπλέον δεν θα προκύψει από αυτήν την πάλη, παρά να ξεσχιστεί σε δύο μέρη ο άνθρωπος.

     Για να μην πάθουμε λοιπόν αυτό, ούτε μας αφήσει η ελεημοσύνη και φύγει, τη στιγμή που η πλεονεξία μάς σύρει προς τα κάτω, ας ελαφρώσουμε τους εαυτούς μας και ας πετάξουμε προς τα επάνω, ώστε, αφού καταστήσουμε τέλειους τους εαυτούς μας με την απαλλαγή από τα κακά και την επιτέλεση των αγαθών έργων που μένουν αιωνίως, να επιτύχουμε των αιωνίων αγαθών με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, μετά του Οποίου στον Πατέρα συγχρόνως και στο Άγιο Πνεύμα ανήκει η δόξα, η δύναμη και η τιμή, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

           ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

             επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

 

ΠΗΓΕΣ:

·        https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-joannem.pdf

·        Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα  έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, ομιλία ΠΗ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1981, τόμος 14, σελίδες 747-757.

·        Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

·        Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

·        Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

·        Η Παλαιά Διαθήκη μετά Συντόμου Ερμηνείας, Παναγιώτης Τρεμπέλας, Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήνα, 1985.

·        https://www.agia-aikaterini-larissis.com/agia-grafi-palaia-diathiki/

·        https://www.agia-aikaterini-larissis.com/agia-grafi-kaini-diathiki/

·        Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016.

·        http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

·        http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

·        http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm