Ἡ Ἁγία Εὐφημία ἡ Μεγαλομάρτυς
Ὑπὲρ Θεοῦ κτανθεῖσαν ἄρκτου ταῖς μύλαις,
Εὐφημίαις σε χρὴ στέφειν Εὐφημία.
Τῇ ἐκκαιδεκάτῃ Εὐφημίαν ἔκτανεν ἄρκτος.
Ἔζησε καὶ μαρτύρησε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ.
Γεννήθηκε στὴν Χαλκηδόνα ἀπὸ οἰκογένεια θεοσεβῆ καὶ εὐγενική. Οἱ γονεῖς της Ψιλόφρων καὶ Θεοδωριανὴ φρόντισαν ὥστε ἡ θυγατέρα τους νὰ ἀναπτύξει κάθε χριστιανικὴ ἀρετή.
Ἡ Εὐφημία ἐξελίχθηκε σὲ ἄνθρωπο μὲ σπάνια χαρίσματα καὶ δυνατὸ χριστιανικὸ φρόνημα, τὸ ὁποῖο ἐπέδειξε ὅταν ὁ εἰδωλολάτρης ἀνθύπατος τῆς Μικρᾶς Ἀσίας Πρίσκος διέταξε νὰ παρευρεθοῦν ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Χαλκηδόνας σὲ γιορτή, τὴν ὁποία ὀργάνωνε πρὸς τιμὴ τοῦ θεοῦ τῶν εἰδωλολατρῶν Ἄρη.
Γεννήθηκε στὴν Χαλκηδόνα ἀπὸ οἰκογένεια θεοσεβῆ καὶ εὐγενική. Οἱ γονεῖς της Ψιλόφρων καὶ Θεοδωριανὴ φρόντισαν ὥστε ἡ θυγατέρα τους νὰ ἀναπτύξει κάθε χριστιανικὴ ἀρετή.
Ἡ Εὐφημία ἐξελίχθηκε σὲ ἄνθρωπο μὲ σπάνια χαρίσματα καὶ δυνατὸ χριστιανικὸ φρόνημα, τὸ ὁποῖο ἐπέδειξε ὅταν ὁ εἰδωλολάτρης ἀνθύπατος τῆς Μικρᾶς Ἀσίας Πρίσκος διέταξε νὰ παρευρεθοῦν ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Χαλκηδόνας σὲ γιορτή, τὴν ὁποία ὀργάνωνε πρὸς τιμὴ τοῦ θεοῦ τῶν εἰδωλολατρῶν Ἄρη.
Τότε ἡ Εὐφημία ἀποφάσισε μαζὶ μὲ ἄλλους χριστιανοὺς νὰ ἀπέχει ἀπὸ τὴ γιορτὴ τῶν εἰδωλολατρῶν καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ συνελήφθη καὶ φυλακίσθηκε. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς αἰχμαλωσίας της οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ προσπαθοῦσαν μὲ κάθε τρόπο νὰ πείσουν τὴν Ἁγία νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη της καὶ νὰ ἀσπασθεῖ τὰ εἴδωλα. Ὅταν συνειδητοποίησαν πὼς ἡ Εὐφημία δὲν ἐπρόκειτο νὰ ἀλλάξει τὴν πίστη της μὲ τοὺς λόγους, τὴν βασάνισαν φριχτά. Ὅμως μὲ τὴ θεία χάρη, ἡ Ἁγία δὲν ἔπαθε τίποτα ἀπὸ τὰ βασανιστήρια.
Τελικὰ οἱ δήμιοι, τὴν ἔριξαν σὲ ἄγρια θηρία καὶ ἡ Εὐφημία βρῆκε τὸ θάνατο ἀπὸ μία ἀρκούδα.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Τῷ θείῳ ἔρωτι, λαμπρῶς ἀθλήσασα, εἰς oσμὴν ἔδραμες, Χριστοῦ πανεύφημε, οἶα νεᾶνις παγκαλής, καὶ Μάρτυς πεποικιλμένη· ὅθεν εἰσελήλυθας, εἰς παστάδα οὐράνιον, κόσμῳ διανέμουσα, ἰαμάτων χαρίσματα, καὶ σώζουσα τοὺς σοὶ ἐκβοῶντας· χαίροις θεόφρον Εὐφημία.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ἐν τῇ ἀθλήσει σου καλῶς ἠγωνίσω, καὶ μετὰ θάνατον ἡμᾶς ἁγιάζεις, ταῖς τῶν αἱμάτων βλύσεσι Πανεύφημε· ὅθεν σου τὴν κοίμησιν, τὴν ἁγίαν τιμῶμεν, πίστει παριστάμενοι, τῷ σεπτῷ σου λειψάνῳ, ἵνα ῥυσθῶμεν νόσων ψυχικῶν, καὶ τῶν θαυμάτων τὴν χάριν ἀντλήσωμεν.
Μεγαλυνάριον.
Εὔφημόν σοι αἶνον καὶ ἱερόν, πανεύφημε Μάρτυς, ἀναμέλπομεν εὐπρεπῶς· σὺ γὰρ Εὐφημία, ἐμπρέψασα εὐφήμως, τῷ Λόγῳ ἐδοξάσθης, ὡς καλλιπάρθενος.
Ἡ Ἁγία Μελιτίνη ἡ Μάρτυς
Μελιτηνή, τμηθεῖσα τὴν κάραν ξίφει,
Αἷμα προσῆγεν ὡς γλυκὺ Χριστῷ μέλι.
Ἡ Ἁγία Μελιτίνη ἔζησε τὸ ἔτος 160 μ.Χ., ἐπὶ βασιλείας Ἀντωνίνου, ὁ ὁποῖος ἦταν πολὺ εὐσεβής.
Ὁ τότε ἡγεμόνας τῆς Θράκης, ὀνόματι Ἀντίοχος, ἀπὸ τοὺς πιὸ σκληροὺς πολέμιους τῶν χριστιανῶν, διέταξε νὰ συλλάβουν τὴν Μελιτίνη, μὲ τὸ αἰτιολογικὸ ὅτι διέδιδε τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὸν Χριστό. Προσπάθησε νὰ τὴν κάνει νὰ ἀλλάξει πίστη ἀλλὰ μάταια. Ἀνέλαβε τότε ἡ γυναίκα του, ἡ ὁποία μὲ διάφορα ὕπουλα γυναικεία μέσα προσπάθησε νὰ κάνει τὸ ἴδιο. Ἀλλὰ δυστυχῶς ἔπεσε στὴν παγίδα ποὺ ἑτοίμαζε ἡ ἴδια. Ἔγινε κι αὐτὴ χριστιανὴ καὶ μαζὶ μὲ τὴν Μελιτίνη, κρυφὰ ἀπὸ τὸν Ἀντίοχο ἔκαναν πολλοὺς εἰδωλολάτρες χριστιανούς.
Ὅταν τὸ ἔμαθε ὁ Ἀντίοχος τὶς ἀποκεφάλισε καὶ τὶς δύο.
Ὁ τότε ἡγεμόνας τῆς Θράκης, ὀνόματι Ἀντίοχος, ἀπὸ τοὺς πιὸ σκληροὺς πολέμιους τῶν χριστιανῶν, διέταξε νὰ συλλάβουν τὴν Μελιτίνη, μὲ τὸ αἰτιολογικὸ ὅτι διέδιδε τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὸν Χριστό. Προσπάθησε νὰ τὴν κάνει νὰ ἀλλάξει πίστη ἀλλὰ μάταια. Ἀνέλαβε τότε ἡ γυναίκα του, ἡ ὁποία μὲ διάφορα ὕπουλα γυναικεία μέσα προσπάθησε νὰ κάνει τὸ ἴδιο. Ἀλλὰ δυστυχῶς ἔπεσε στὴν παγίδα ποὺ ἑτοίμαζε ἡ ἴδια. Ἔγινε κι αὐτὴ χριστιανὴ καὶ μαζὶ μὲ τὴν Μελιτίνη, κρυφὰ ἀπὸ τὸν Ἀντίοχο ἔκαναν πολλοὺς εἰδωλολάτρες χριστιανούς.
Ὅταν τὸ ἔμαθε ὁ Ἀντίοχος τὶς ἀποκεφάλισε καὶ τὶς δύο.
Ἡ Ἁγία Λουντμίλα
Ἡ Ἁγία Λουντμίλα γεννήθηκε πιθανῶς τὸ 856 μ.Χ., ἀπὸ γονεῖς εὐγενεῖς, ἀλλὰ εἰδωλολάτρες.
Ὅταν ἦταν 16 χρονῶν, παντρεύτηκε μὲ τὸν ἡγεμόνα τῶν Τσέχων Μποριβόια. Μὲ τὴν παρουσία τῶν ἱεραποστόλων Μεθοδίου καὶ Κυρίλλου στὴν χώρα τους ἔγιναν χριστιανοί. Ἔκτισαν πολλὲς ἐκκλησίες, κάλεσαν ἱερεῖς καὶ ἔκαναν πάρα πολλὰ γιὰ τὸν ἐκχριστιανισμὸ τῆς χώρας.
Ὁ ἄντρας της ὅμως σὲ ἡλικία 36 χρονῶν πέθανε καὶ ἡ Λουντμίλα ἀφιέρωσε ὅλη τὴν ὑπόλοιπη ζωή της στὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία. Ἀργότερα τὴν ἡγεμονία ἀνέλαβε ὁ ἐγγονός της Βιατσεσλάβος καὶ ἡ νύφη της Δραγομίρα προσπάθησε νὰ φέρει πάλι τὴν εἰδωλολατρία. Ἐμποδίστηκε ὅμως μὲ πολλοὺς τρόπους ἀπὸ τὴ Λουντμίλα, ἡ ὁποία ἀπειλήθηκε ἀκόμα καὶ μὲ θάνατο ἀπὸ τὴν Δραγομίρα. Γιὰ νὰ γλιτώσει, πῆγε καὶ κρύφτηκε σὲ ἕναν πύργο.
Ἐκεῖ τὴν βρῆκαν οἱ ἀπεσταλμένοι τῆς Δραγομίρας καὶ τὴν θανάτωσαν. Ἀργότερα ὁ ἐγγονὸς της μετέφερε τὸ λείψανό της στὴν Πράγα, ὅπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Ὅταν ἦταν 16 χρονῶν, παντρεύτηκε μὲ τὸν ἡγεμόνα τῶν Τσέχων Μποριβόια. Μὲ τὴν παρουσία τῶν ἱεραποστόλων Μεθοδίου καὶ Κυρίλλου στὴν χώρα τους ἔγιναν χριστιανοί. Ἔκτισαν πολλὲς ἐκκλησίες, κάλεσαν ἱερεῖς καὶ ἔκαναν πάρα πολλὰ γιὰ τὸν ἐκχριστιανισμὸ τῆς χώρας.
Ὁ ἄντρας της ὅμως σὲ ἡλικία 36 χρονῶν πέθανε καὶ ἡ Λουντμίλα ἀφιέρωσε ὅλη τὴν ὑπόλοιπη ζωή της στὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία. Ἀργότερα τὴν ἡγεμονία ἀνέλαβε ὁ ἐγγονός της Βιατσεσλάβος καὶ ἡ νύφη της Δραγομίρα προσπάθησε νὰ φέρει πάλι τὴν εἰδωλολατρία. Ἐμποδίστηκε ὅμως μὲ πολλοὺς τρόπους ἀπὸ τὴ Λουντμίλα, ἡ ὁποία ἀπειλήθηκε ἀκόμα καὶ μὲ θάνατο ἀπὸ τὴν Δραγομίρα. Γιὰ νὰ γλιτώσει, πῆγε καὶ κρύφτηκε σὲ ἕναν πύργο.
Ἐκεῖ τὴν βρῆκαν οἱ ἀπεσταλμένοι τῆς Δραγομίρας καὶ τὴν θανάτωσαν. Ἀργότερα ὁ ἐγγονὸς της μετέφερε τὸ λείψανό της στὴν Πράγα, ὅπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Ὁ Ὅσιος Δωρόθεος ὁ ἐν Αἰγύπτῳ ὁ Ἐρημίτης († 4ος αἰ.)
Δὲν ἔχουμε λεπτομέρειες γιὰ τὸν βίο τοῦ Ὁσίου.
Ὁ Ὅσιος Κυπριανὸς Μητροπολίτης Κιέβου, Ρῶσος († 1406)
Ο Όσιος Κυπριανός Μητροπολίτης Κιέβου ήταν Σερβικής καταγωγής και ασκήτεψε στο Άγιο Όρος. Λόγω της ενάρετης ζωής του, ο Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης Φιλόθεος (βλέπε 11 Οκτωβρίου), τον διόρισε Μητροπολίτη Κιέβου. Ο Όσιος Κυπριανός κοιμήθηκε το έτος 1406 μ.Χ.
Άγιος Βασίλειος επίσκοπος Γορτύνης
Ο Άγιος Βασίλειος επίσκοπος Γορτύνης ήταν διάδοχος του Αγίου Ευμενίου (βλέπε 18 Σεπτεμβρίου).
Το 680 - 1 μ.Χ. μετέσχε στην εν Τρούλλῳ ΣΤ´ Οικουμενική Σύνοδο (βλέπε 14 Σεπτεμβρίου) μαζί με τους Επισκόπους Ιωάννη Λάμπης και Γρηγόριο Καντάνου. Η Σύνοδος αυτή καταδίκασε το Μονοθελητισμό και τους υποστηρικτές του. Κατά τις εργασίες της Συνόδου αποδείχθηκε η θεολογική κατάρτιση και ευφυΐα του Βασιλείου. Στα πρακτικά υπάρχει λόγος του Βασιλείου απευθυνόμενος προς τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Δ´ τον Πωγωνάτο και πως αποδεικνύει το λάθος της αιρέσεως, αλλά σώζεται και ο διάλογος μεταξύ του Βασιλείου και του αιρετικού Στεφάνου Μοναχού, μαθητή του αιρετικού Πατριάρχη Αντιοχείας Μακαρίου, ο οποίος Στέφανος θεωρείτο σπουδαίος θεολόγος. και από άλλα σημεία των πρακτικών φαίνεται η δυναμική παρουσία του Βασιλείου στην ΣΤ´ Οικουμενική Σύνοδο. Ο Βασίλειος υπέγραψε όχι μόνο ως Γορτύνης και επομένως Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, αλλά και ως «Ληγάτος τῆς ὅλης Συνόδου τοῦ ᾿Αποστολικοῦ Θρόνου τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης». Έλαβε μέρος και στην Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο το 691/2 μ.Χ., μαζί με τους Επισκόπους Κυδωνίας Νικήτα, Χερρονήσου Σισσίνιο και Κισσάμου Θεόπεμπτο. Η Σύνοδος συμπλήρωσε το έργο των Οικουμενικών Συνόδων Ε´ και ΣΤ´, θεσπίζοντας 102 Κανόνες. Ο Βασίλειος υπέγραψε ως Γορτύνης αλλά και ως «τόπον ἐπέχοντος πάσης τῆς Συνόδου τῆς ἁγίας Εκκλησίας Ρώμης».
Tο 2006 μ.Χ. ο Σεβ. Μητρ. Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακάριος εγκαινίασε ξωκκλήσι επ’ ονόματι του Αγ. Βασιλείου στην περιοχή του μετοχίου «Άγιος Νικόλαος» της Ιεράς Μονής Κουδουμά.
Το 680 - 1 μ.Χ. μετέσχε στην εν Τρούλλῳ ΣΤ´ Οικουμενική Σύνοδο (βλέπε 14 Σεπτεμβρίου) μαζί με τους Επισκόπους Ιωάννη Λάμπης και Γρηγόριο Καντάνου. Η Σύνοδος αυτή καταδίκασε το Μονοθελητισμό και τους υποστηρικτές του. Κατά τις εργασίες της Συνόδου αποδείχθηκε η θεολογική κατάρτιση και ευφυΐα του Βασιλείου. Στα πρακτικά υπάρχει λόγος του Βασιλείου απευθυνόμενος προς τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Δ´ τον Πωγωνάτο και πως αποδεικνύει το λάθος της αιρέσεως, αλλά σώζεται και ο διάλογος μεταξύ του Βασιλείου και του αιρετικού Στεφάνου Μοναχού, μαθητή του αιρετικού Πατριάρχη Αντιοχείας Μακαρίου, ο οποίος Στέφανος θεωρείτο σπουδαίος θεολόγος. και από άλλα σημεία των πρακτικών φαίνεται η δυναμική παρουσία του Βασιλείου στην ΣΤ´ Οικουμενική Σύνοδο. Ο Βασίλειος υπέγραψε όχι μόνο ως Γορτύνης και επομένως Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, αλλά και ως «Ληγάτος τῆς ὅλης Συνόδου τοῦ ᾿Αποστολικοῦ Θρόνου τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης». Έλαβε μέρος και στην Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο το 691/2 μ.Χ., μαζί με τους Επισκόπους Κυδωνίας Νικήτα, Χερρονήσου Σισσίνιο και Κισσάμου Θεόπεμπτο. Η Σύνοδος συμπλήρωσε το έργο των Οικουμενικών Συνόδων Ε´ και ΣΤ´, θεσπίζοντας 102 Κανόνες. Ο Βασίλειος υπέγραψε ως Γορτύνης αλλά και ως «τόπον ἐπέχοντος πάσης τῆς Συνόδου τῆς ἁγίας Εκκλησίας Ρώμης».
Tο 2006 μ.Χ. ο Σεβ. Μητρ. Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακάριος εγκαινίασε ξωκκλήσι επ’ ονόματι του Αγ. Βασιλείου στην περιοχή του μετοχίου «Άγιος Νικόλαος» της Ιεράς Μονής Κουδουμά.
Όσιος Κασσιανός ο εν τη Γλυφία, παρά της κώμης Αλέκτορα εσκήσας
Για τον Όσιο αυτόν αναφέρει ο Κύπριος ιστορικός του 15ού αιώνα μ.Χ. Λεόντιος Μαχαιράς στο Χρονικό του: «Κοντά στην Αλέκτορα, σ΄ένα μέρος που λέγεται Γλυφία, υπάρχει το μνήμα του Αγίου Κασσιανού καθώς και το λείψανό του και εορτάζεται στις 16 του Σεμτέμβρη».
Τρία περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού Αλέκτορα, (χωριό το οποίο βρίσκεται στο μέσο των επαρχιών Λεμεσού και Πάφου) και συγκεκριμένα στα όρια των χωριών Αρχιμανδρίτας- Πλατανίσκιας- Αλέκτορας, βρίσκεται μια ήσυχη περιοχή, που λεγόταν Γλυφία. Πάνω σ΄ένα λόφο αυτής της περιοχής βρίσκονται τα ερείπια της εκκλησίας του Οσίου Κασσιανού, καθώς και η σπηλιά που ασκήτεψε, στο βόρειο τοίχο της εκκλησίας. Μέσα στην εκκλησία περικλειόταν και η σπηλιά με μικρή πύλη που οδηγούσε σ΄αυτήν. Μέσα στην σπηλιά που φαίνεται μαυρισμένη από τα πολλά κεριά που άναβαν οι πιστοί προς τιμήν του Αγίου τον παλαιό καιρό, βρίσκεται και ένα κοίλωμα στα αριστερά της σπηλιάς χαμηλά που περιτειχίζεται με γύψο, όπως το έφτιαξαν παλαιοί χριστιανοί και φαίνεται μέχρι σήμερα, το οποίο πιστεύεται ότι ήταν η λειψανοθήκη των οστών του Αγίου.
Ο μικρός αυτός ναός, ήταν αγιογραφημένος, όπως αποδεικνύεται από ίχνη τοιχογραφιών που φαίνονται στα αριστερά της κόγχης του ιερού βήματος. Ο Όσιος Κασσιανός πρέπει να ήταν θαυματουργός, γιατί υπήρχε και το λείψανό του, το σώμα του ολόκληρο, όπως αναφέρει ο Μαχαιράς, αλλά και στον ναό του πιθανόν να υπήρχαν (δυστυχώς δεν διεσώθησαν) παραστάσεις με αγιογραφίες από την ζωή και τα θαύματα του.
Περί τα τετρακόσια μέτρα νοτιοανατολικά από το ασκητήριο του, υπάρχει πηγάδι. Το πηγάδι αυτό ύστερα ανοίχθηκε, όπως αναφέρουν κάτοικοι της περιοχής, ενώ τον καιρό του Αγίου υπήρχε το νερό επιφανειακά και διασώζεται το πετρόκτιστο αυλάκι που οδηγούσε το νερό που προμηθευόταν ο Όσιος, πιο κοντά στο ασκητήριο του παραπλεύρως στα νότια του λοφίσκου. Το νερό αυτό μετά την κοίμηση του Αγίου οπωσδήποτε θα εθεωρείτο αγίασμα από τους πιστούς, που κατέφθαναν για να προσκυνήσουν το λείψανό του.
Τρία περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού Αλέκτορα, (χωριό το οποίο βρίσκεται στο μέσο των επαρχιών Λεμεσού και Πάφου) και συγκεκριμένα στα όρια των χωριών Αρχιμανδρίτας- Πλατανίσκιας- Αλέκτορας, βρίσκεται μια ήσυχη περιοχή, που λεγόταν Γλυφία. Πάνω σ΄ένα λόφο αυτής της περιοχής βρίσκονται τα ερείπια της εκκλησίας του Οσίου Κασσιανού, καθώς και η σπηλιά που ασκήτεψε, στο βόρειο τοίχο της εκκλησίας. Μέσα στην εκκλησία περικλειόταν και η σπηλιά με μικρή πύλη που οδηγούσε σ΄αυτήν. Μέσα στην σπηλιά που φαίνεται μαυρισμένη από τα πολλά κεριά που άναβαν οι πιστοί προς τιμήν του Αγίου τον παλαιό καιρό, βρίσκεται και ένα κοίλωμα στα αριστερά της σπηλιάς χαμηλά που περιτειχίζεται με γύψο, όπως το έφτιαξαν παλαιοί χριστιανοί και φαίνεται μέχρι σήμερα, το οποίο πιστεύεται ότι ήταν η λειψανοθήκη των οστών του Αγίου.
Ο μικρός αυτός ναός, ήταν αγιογραφημένος, όπως αποδεικνύεται από ίχνη τοιχογραφιών που φαίνονται στα αριστερά της κόγχης του ιερού βήματος. Ο Όσιος Κασσιανός πρέπει να ήταν θαυματουργός, γιατί υπήρχε και το λείψανό του, το σώμα του ολόκληρο, όπως αναφέρει ο Μαχαιράς, αλλά και στον ναό του πιθανόν να υπήρχαν (δυστυχώς δεν διεσώθησαν) παραστάσεις με αγιογραφίες από την ζωή και τα θαύματα του.
Περί τα τετρακόσια μέτρα νοτιοανατολικά από το ασκητήριο του, υπάρχει πηγάδι. Το πηγάδι αυτό ύστερα ανοίχθηκε, όπως αναφέρουν κάτοικοι της περιοχής, ενώ τον καιρό του Αγίου υπήρχε το νερό επιφανειακά και διασώζεται το πετρόκτιστο αυλάκι που οδηγούσε το νερό που προμηθευόταν ο Όσιος, πιο κοντά στο ασκητήριο του παραπλεύρως στα νότια του λοφίσκου. Το νερό αυτό μετά την κοίμηση του Αγίου οπωσδήποτε θα εθεωρείτο αγίασμα από τους πιστούς, που κατέφθαναν για να προσκυνήσουν το λείψανό του.
Ὁ Ἅγιος Νινιάν (Βρετανός)
Λεπτομέρειες γιὰ τὴν ζωὴ αὐτοῦ τοῦ Ἁγίου της ὀρθοδοξίας, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρετανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστόφορου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.
Ἡ Ἁγία Edithac (Ἀγγλίδα)
Λεπτομέρειες γιὰ τὴν ζωὴ αὐτῆς τῆς Ἁγίας τῆς ὀρθοδοξίας, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρετανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστόφορου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.
«Πᾶνος»
