Ο αθάνατος ήρωας Ευαγόρας Παλληκαρίδης 14/3/1957

“Θα πάρω μιαν ανηφοριά, Θα πάρω μονοπάτια,

Να βρώ τα σκαλοπάτια Που παν στη Λευτεριά.

Ο αθάνατος ήρωας Ευαγόρας Παλληκαρίδης 14/3/1957

του Κων. Α. Οικονόμου, δασκάλου - συγγραφέα

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης γεννήθηκε στην Τσάδα της Πάφου της μαρτυρικής Κύπρου μας στις 27 Φεβρουαρίου 1938. Το 1949 η οικογένειά του μετακόμισε στο Κτήμα. Σαν μαθητής του Γυμνασίου από το 1950, έζησε τους δύσκολους καιρούς που περνούσε η Κύπρος στην προσπάθειά της να διώξει το ζυγό του Άγγλου κατακτητή που δήλωνε απερίφραστα ότι ουδέποτε θα έδιδε την ελευθερία στους Κυπρίους. Πίστευε ακράδαντα στο δίκαιο του αγώνα της Κύπρου και η όλη πορεία του σημαδεύτηκε ανεξίτηλα, στα 13 του χρόνια, από το ιστορικό Δημοψήφισμα του 1950 όπου με συντριπτικό ποσοστό οι Έλληνες της Κύπρου αξίωναν την Ένωση με τη μητέρα πατρίδα, την Ελλάδα. Πρέπει να σημειωθεί ότι καμιά άλλη εποχή της πολυτάραχης ιστορίας της Κύπρου δεν εμπνεύστηκαν τόσοι πολλοί και διαλεχτοί νέοι να αγωνιστούν και να πέσουν στο βωμό της ελευθερίας, γιατί το όραμα ήταν διπλό: Ελευθερία και Ένωση. 

Μέσα σ' αυτό το πνεύμα, ο Ευαγόρας από νωρίς έγινε ένας φλογερός αγωνιστής, ένας ακατανίκητος επαναστάτης, που με τη δυναμική του προσωπικότητα ενέπνεε τους συμμαθητές του, τους συμπολίτες του, και στο τέλος όλους τους Έλληνες της Κύπρου. Ο έφηβος Ευαγόρας συχνά γεμάτος από το πάθος για ελευθερία, έβρισκε διέξοδο στην ποίηση. Το ταλέντο και η αγνότητα της ψυχής του μας έδωσαν στίχους, που αντηχούν στις ψυχές όλων των Ελλήνων αλλά και όλων των ανθρώπων που αγωνίζονται για την ελευθερία τους. Την 1 Ιουνίου 1953 (15 ετών), παραμονή της στέψης της βασίλισσας των Άγγλων κατακτητών Ελισάβετ Β', και με αφορμή την ανάρτηση της Αγγλικής σημαίας στη θέση της Ελληνικής στο Ιακώβειο Γυμναστήριο Πάφου, οργανώθηκε διαδήλωση διαμαρτυρίας από μαθητές.

Ο Ευαγόρας ανναρριχήθηκε στον ιστό και κατέβασε την σημαία του κατακτητή. Τον Απρίλιο 1955 ορκίστηκε μέλος της Ε.Ο.Κ.Α., ενώ στις 19 Ιουνίου 1955 έλαβε μέρος στην ανατίναξη των δικαστηρίων της Πάφου. Στις 17 Νοεμβρίου 1955 συνελήφθηκε για την προσπάθειά του να προστατεύσει συμμαθητή του που δεμένο τον κτυπούσαν Αγγλοι στρατιώτες. Κατηγορήθηκε και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση μέχρι την δίκη που θα γινόταν στις 6 Δεκεμβρίου. Όμως, μια μέρα πριν τη δίκη, στις 5 Δεκεμβρίου 1955 (17 ετών), πήγε αντάρτης στα βουνά της Πάφου. Ηταν μια καλά ενέργεια, σοβαρού προβληματισμού και έντονων αισθημάτων, για τους ανθρώπους που αγαπούσε, για τα ιδανικά του, για την πατρίδα του, και για τη λατρεία του για την ελευθερία. Αυτό φαίνεται από τους στίχους του ποιήματος “Λευτεριά”, που άφησε ως αποχαιρετισμό στους συμμαθητές του:

“Θα πάρω μιαν ανηφοριά, Θα πάρω μονοπάτια,

Να βρώ τα σκαλοπάτια Που παν στη Λευτεριά.

Θ' αφήσω αδέρφια, συγγενείς, τη Μάνα, τον Πατέρα,

μεσ' στα λαγκάδια πέρα, και τις βουνοπλαγιές.

Ψαχνοντας για τη λευτεριά, θα ‘χω παρέα μόνη,

κατάλευκο το χιόνι, βουνά και ρεματιές.

Τώρα κι αν είναι χειμωνιά, θα ‘ρθει το καλοκαίρι,

τη Λευτεριά να φέρει,σε πόλεις και χωριά.

Μα δεν μπορώ να καρτερώ. Θα πάρω μιαν ανηφοριά,

Θα πάρω μονοπάτια, Να βρώ τα σκαλοπάτια

Που παν στη Λευτεριά. Τα σκαλοπάτια θ' ανεβώ,

θα μπω σ' ένα παλάτι, το ξέρω θα ‘ν' απάτη,

δε θα ‘ναι αληθινό. Μες το παλάτι θα γυρνώ

ώσπου να βρω το θρόνο βασίλισσα μια μόνο

θα κάθεται σ' αυτόν. Κόρη πανώρια, θα της πω,

άνοιξε τα φτερά σου και πάρε με κοντά σου,

Μονάχ' αυτό ζητώ.

Το βάπτισμα του πυρός πήρε στην επίθεση κατά του Αστυνομικού Σταθμού Δρούσειας λίγο πριν τα Χριστούγεννα 1955, και η δράση του συνεχίστηκε για 12 μήνες στα χωριά της Πάφου, στο Κτήμα, στη Λευκωσία, στα χωριά Τάλα, Τσάδα, Λυσό, Κινούσα, και αλλού. Την νύκτα της 18 Δεκεμβρίου 1956 (18 ετών) συνελήφθηκε από τους Αγγλους μαζί με άλλους συντρόφους του μεταφέροντας οπλισμό κοντά στο χωριό Λυσός στην Πάφο. Στις 25 Φεβρουαρίου 1957, όταν κατηγορήθηκε για μεταφορά όπλου, αψηφώντας τις επιπτώσεις, λεοντόκαρδα παραδέχτηκε ενοχή καταδικαζόμενος σε θάνατο. Ακολούθησαν πολλές διαμαρτυρίες τόσο από την Κύπρο όσο και από το εξωτερικό. Εγινε αίτηση χάριτος προς τη βασίλισσα των Αγγλων κατακτητών, αλλά στην “καρδιά” της 30χρονης μητέρας και βασίλισσας του μεγαλύτερου αποικιακού κράτους δεν υπήρχε ανθρωπιά και δεν έδωσε χάρη. Βέβαια ο Ευαγόρας, η ψυχή της επαναστατημένης “διαψασμένης” για Ελλάδα Κύπρου, ποτέ δεν θα άντεχε τον οίκτο του κατακτητή, τη ντροπή της χάριτος. Ο Ευαγόρας τελικά απαγχονίστηκε τα μεσάνυχτα της 13ης προς 14^ης Μαρτίου 1957. Ηταν 18 ετών μα έγινε αθάνατος. Στο άκουσμα του θανάτου του Ευαγόρα Παλληκαρίδη ο Δωδεκανήσιος Φώτης Βαρέλης, επηρεασμένος από τα νωπά γεγονότα της Ένωσης της ιδιαίτερής του πατρίδας με την Ελλάδα (1948), έγραψε ένα συγκλονιστικόποίημα-ελεγεία για τον Ευαγόρα. Αξίζει να το θυμηθούμε:

«Εψές πουρνό μεσάνυχτα στης φυλακής τη μάντρα

μες στης κρεμάλας τη θελιά σπαρτάραγε ο Βαγόρας.

Σπαρτάρησε, ξεψύχησε, δεν τ’ άκουσε κανένας.

Η μάνα του ήταν μακριά, ο κύρης τους δεμένος,

οι νιοι συμμαθητάδες του μαύρο όνειρο δεν είδαν,

η νια που τον ορμήνευε δεν είχε νυχτοπούλι.

Εψές πουρνό μεσάνυχτα θάψαν τον Ευαγόρα.

Σήμερα Σάββατο ταχιά όλη η ζωή σαν πρώτα.

Ετούτος πάει στο μαγαζί, εκείνος πάει στον κάμπο,

ψηλώνει ο χτίστης εκκλησιά, πανί απλώνει ο ναύτης,

και στο σκολειόν ο μαθητής συλλογισμένος πάει.

Χτυπά κουδούνι, μπαίνουνε στην τάξη του ο καθένας.

Μπαίνει κι η πρώτη η άταχτη κι η Τρίτη που διαβάζει,

μπαίνει κι η Πέμπτη αμίλητη, η τάξη του Ευαγόρα.

- Παρόντες όλοι; - Κύριε, ο Ευαγόρας λείπει.

- Παρόντες, λέει ο δάσκαλος∙ και με φωνή που τρέμει:

- Σήκω Ευαγόρα, να μας πεις ελληνική ιστορία.

Ο δίπλα, ο πίσω, ο μπροστά, βουβοί και δακρυσμένοι,

αναρωτιούνται στην αρχή, ώσπου η σιωπή τους κάμνει

να πέσουν μ’ αναφιλητά ετούτοι κι όλη η τάξη.

- Παλληκαρίδη, άριστα, Βαγόρα, πάντα πρώτος,

στους πρώτους πρώτος, άγγελε πατρίδας δοξασμένης,

συ μέχρι χθες της μάνας σου ελπίδα κι αποκούμπι,

και του σχολειού μας σήμερα Δευτέρα Παρουσία.

Τα ‘πε κι απλώθηκε σιωπή πα’ στα κλαμένα νιάτα,

που μπρούμυτα γεμίζανε της τάξης τα θρανία,

έξω απ’ εκείνο τ’ αδειανό, παντοτινά γεμάτο».

Αυτό το αριστούργημα περιεχόταν στο παλιό, προ του 2006, βιβλίο Γλώσσας της Στ΄ Δημοτικού, στο γ΄ τεύχος. Δεν άρεσε στους ιθύνοντες της Παιδείας μας, που έπαψε να είναι Εθνική. Τους φάνηκε προφανώς «εθνικιστικό». Για ηρωισμούς θα μιλάμε τώρα στους μαθητές, άλλωστε αίματα και κόκαλα, θα δημιουργήσουν ψυχολογικά προβλήματα στα παιδιά, δεν θα κοιμούνται, θα βλέπουν εφιάλτες. Άλλωστε οι μαθητές μας σήμερα καλούνται να αξιοποιήσουν τις “νέες γνώσεις” της πολυπολιτισμικής, χρεοκοπημένης, γενικής, άνοστης και ανούσιας εκπαίδευσης που θα βγάλει ικανούς χλιαρούς πολίτες μιας παγκόσμιας “σούπας” πολιτισμών, μιας σούπας που δε θα συνάδει με ηρωισμούς και επαναστάσεις. Ενώ «οι συνταγές μαγειρικής», «οι οδηγίες χρήσης καφετιέρας», «η Σόνια, η γάτα που έγινε ήρωας» και τόσα άλλα κεντρικά αναγνώσματα “λογοτεχνίας” ή καλύτερα “λογοχρησίας, ανταποκρίνονται πλήρως στην υψηλή αποστολή της διά βίου….απαιδευσίας. Βγαίνει ο Παλληκαρίδης από τα βιβλία για να μπει στη θέση του συνταγή για μακαρόνια με κιμά. Αχ, πατρίδα «εκεί που κρεμούσαν οι καπεταναίοι τ’ άρματα, κρεμούν οι γύφτοι τα νταούλια». Στις κρίσιμες ώρες που περνάμε, κάτω από το μανδύα της οικονομικής κρίσης και μέσα στο κρυφό ροκάνισμα αξιών της πατρίδας μας, όσοι Έλληνες, πρέπει να βροντοφωνάξουμε: «Σήκω Ευαγόρα, σήκω Λεωνίδα, σήκω Παλαιολόγε, σήκω Νικηταρά, σήκω Διάκο, σήκω Παύλε, σήκω Δαβάκη, να μας πείτε ελληνική ιστορία.

  σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Δυστυχώς, αγαπητέ ιστολόγε, τις μεγάλες αυτές μορφές τείνουμε να λησμονήσουμε όλοι μας αφού απ το 1974 και εντεύθεν όσοι κατά καιρούς λυμαίνονται την εθνική μας Παιδεία έχουν θέσει σαν στόχο τους να μας μετατρέψουν σε...λωτοφάγους!
Αλλά, και στα εκκλησιαστικά κατηχητικά, δε γνωρίζω κατά πόσον προβάλλονται οι μεγάλες αυτές φυσιογνωμίες, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων είχε φοιτήσει στα τόσο μα τόσο διαβληθέντα απ τον εσμό των ψευτοπροοδευτικών και θολοκουλτουριαρέων μητραλοιών πνευματικά αυτά φυτώρια που καλλιεργούν την αγάπη προς την Πίστη και την Πατρίδα.
Έχεις κι απ την άλλη κάποιους εντός του εκκλησιαστικού χώρου που πειρώνται να ποινικοποπιήσουν εκκλησιαστικά και θεολογικά τον εθνισμό "βαφτίζοντάς" τον άκριτα και αυθαίρετα "εθνικισμό" (όρα διαβόητη βολιώτικη ακαδημία) συντελώντας, κατ αυτόν τον τρόπο, στην παγίωση της συλλογικής αμνησίας. Αξίζουν ευχαριστίες πολλές τόσο στον αξιότιμο κ. Οικονόμου όσο και στο ιστολόγιό σας για την κατά τρόπο θετικό αναμόχλευση της ιστορικής μας μνήμης!
Λ.Ν.

13 Μαρτίου 2014 - 7:43 μ.μ.

ΑΛΕΞΙΟΣ ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ είπε...

ΑΘΑΝΑΤΟΣ ΧΙΛΙΕΣ ΦΟΡΕΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΩΡΑ ΤΕΤΙΟΙ ΗΡΩΕΣ ΠΟΙΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΩΡΑ ΞΕΡΕΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ; ΟΥΤΕ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΜΕ ΣΥΓΚΙΝΕΙ ΠΟΛΥ Η ΑΘΑΝΑΤΗ ΑΥΤΗ ΜΟΡΦΗ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΤΟΥ ΤΟ ΕΠΕΒΑΛΕ ΚΑΝΕΝΑΣ ΜΑΘΙΤΗΣ ΗΤΑΝ ΑΛΛΑ ΤΟΥ ΦΛΟΓΙΖΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ Ο ΑΓΟΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΩΣ ΝΑ ΒΓΟΥΝΕ ΤΩΡΑ ΤΕΤΙΟΙ ΗΡΩΕΣ ΑΠΟ ΠΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΕΣΤΡΑΜΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΑ; ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΛΥΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ; ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΕΦΘΑΡΜΕΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ; ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΑΠΙΑ ΖΩΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ; ΗΡΘΕ Ο ΚΑΙΡΟΣ ΝΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΝΗΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΙΩΝΙΟΙ ΑΛΙΩΣ ΘΑ ΜΑΣ ΦΑΝΕ ΤΑ ΧΑΜΕΖΗΛΑ ΚΑΙ ΜΑΤΑΙΑ ΕΥΑΓΟΡΑ ΜΟΥ ΛΑΤΡΕΥΤΕ ΜΟΥ ΕΚΑΙ ΨΗΛΑ ΠΟΥ ΕΙΣΕ ΠΑΡΑΚΑΛΕΣΑΙ ΤΟΝ ΘΕΟ ΝΑ ΒΓΟΥΝΕ ΝΕΑ ΠΑΛΗΚΑΡΙΑ ΣΙΓΟΥΡΑ ΕΙΣΕ ΣΤΙΣ ΑΓΑΚΛΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΣ ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΣΟΥ

================================================================

Ανέβηκε στην αγχόνη για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, λέξη σήμερα απαγορευμένη και «παρεξηγήσιμη»

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

 Ήταν ο νεανικός ενθουσιασμός, τα μεγάλα ιδανικά, ο πόθος για την ελευθερία. Για ένα νέο 18 χρόνων η ζωή περνά γρήγορα, δεν υπολογίζει τους κινδύνους, αναμετριέται μαζί τους και έχει την υπεροχή. Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, στις 14 Μαρτίου 1957 (ώρα 00.02)  ανέβηκε στην αγχόνη ήρεμος, με την ευχή να ήταν ο τελευταίος αγωνιστής που εκτελείτο.

Έφυγε από τη ζωή στα 18 του χρόνια, «στην πιο όμορφη μέρα της ζωής του», «κατανικώντας μιαν Αυτοκρατορία και έναν Στρατάρχη και αποστρέφοντας το πρόσωπό του στην ακαταμάχητη ποίηση της Άνοιξης, της νιότης και της ζωής. Επαναλαμβάνοντας, με το μαρτύριό του: Όλα τώρα αρχίζουν»…

 Ήταν ο τελευταίος που ανέβηκε στο ικρίωμα της αγχόνης στις Κεντρικές Φυλακές, στη Λευκωσία. Ήταν ο νεαρότερος και ο τελευταίος αγωνιστής της ΕΟΚΑ που απαγχονίζεται από τους Άγγλους. Οι παρεμβάσεις προς τη Βασίλισσα για να δώσει χάρη, να μην απαγχονιστεί ο μαθητής, Ευαγόρας Παλληκαρίδης, δεν έπιασαν τόπο. Ούτε ακόμη και οι εκκλήσεις Άγγλων βουλευτών εισακούστηκαν. Η απόφαση ήταν τελεσίδικη. Ο Βαγορής, ήταν έτοιμος από καιρό. Το είπε και ενώπιον του δικαστή: «Ξέρω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα, το έκαμα ως Έλλην Κύπριος που αγωνίζεται για την Ελευθερία του».

Το απόγευμα της 13ης Μαρτίου 1957 σε ένα κομμάτι χαρτί έγραψε στη μητέρα του: «Θα ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να είναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα».

Είχε προηγηθεί εκείνο το μήνυμα- προσκλητήριο προς τους συμμαθητές του: «Παλιοί συμμαθηταί! Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε στον τάφο του, δεν κάνει να τον κλαίτε. Λίγα Λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του στον τάφο. Του φτάνει αυτό μονάχα. Θα πάρω μια ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια που παν στη Λευτεριά. Θα αφήσω αδέλφια συγγενείς, τη μάνα, τον πατέρα μες τα λαγκάδια και στις βουνοπλαγιές…»

Ήταν μια άλλη εποχή. Ο Ευαγόρας, ο Αυξεντίου, ο Μάτσης, όσοι θυσιάσθηκαν τότε αλλά και αργότερα έφυγαν νωρίς και δοξασμένοι. Σήμερα οι «πραγματικότητες» είναι άλλες, όπως και οι προτεραιότητες. Χρήμα, δόξα και επιδερμικότητα. Ωχαδελφισμός.

Σήμερα σκοπίμως γίνονται επιδερμικές, σύντομες, διαστρεβλωτικές αναφορές σε ιστορικά γεγονότα, ενισχύουν την αποïδεολογικοποιημένη προσέγγιση του κοινωνικού γίγνεσθαι. Η απολιθωμένη αντίληψη των πραγμάτων, δεν είναι η σωστή και πλήρης περιγραφή των γεγονότων του παρελθόντος, αλλά η τακτική της σιωπής. Η κατοχή δεν έχει άλλη λέξη να περιγραφεί. Η ελευθερία δεν είναι συνώνυμο της επανένωσης. Οι εθνικοί αγώνες, έχουν και τις φωτεινές και τις σκοτεινές τους πτυχές, αλλά πρωτίστως είναι  η κορυφαία στιγμή ενός λαού. Τότε η λέξη ελευθερία δεν ήταν «εθνικιστική» αλλά στόχος ζωής.Τότε η αναμέτρηση με την βρετανική αποικιοκρατική δύναμη δεν γινόταν με όρους ήττας και παράδοσης. Τότε ήταν αλλιώτικα.

Πηγή: Ανέβηκε στην αγχόνη για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, λέξη σήμερα απαγορευμένη και «παρεξηγήσιμη» https://hellasjournal.com/2019/03/anevike-stin-agchoni-gia-tin-eleytheria-lexi-simera-apagoreymeni-kai-parexigisimi/