O Πέτρος Λιάκουρας, Καθηγητὴς Διεθνοῦς Δικαίου, εἶναι γνωστὸς τοῖς πᾶσι γιὰ τὴν κατευναστική του στάση στὰ ἑλληνοτουρκικὰ καὶ τὴ στενὴ καὶ ἀγαστὴ συνεργασία τοῦ μὲ τὸ ΕΛΙΑΜΕΠ...
Σὲ σημερινὸ (14/12) τοῦ ἄρθρο στὰ «ΝΕΑ» τοῦ σαββατοκύριακου ἐπιχειρεῖ κατὰ τὴ γνώμη μας μὲ ἀριστοτεχνικὸ τρόπο μιὰ πρωτόγνωρη πονηριὰ ὅσον ἀφορᾶ τὸ ζήτημα τῆς ἠλεκτρικῆς διασύνδεσης Ἑλλάδος-Κύπρου καὶ τὶς ἔρευνες γιὰ τὴν πόντιση τοῦ καλωδίου...
Μὲ νομικίστικα τερτίπια ἀποσιωπᾶ τὸ ἑξῆς αὐτονόητο: ὅτι ἡ θάλασσα ὅπου ἔγινε τὸ τύπου Ἰμίων περιστατικὸ τὸ περασμένο καλοκαίρι βρίσκεται ἐντὸς ὁριοθετημένης ἑλληνικῆς ΑΟΖ ἐπὶ τῇ βάσει τῆς συμφωνίας Ἑλλάδας-Αἰγύπτου!
Κι ἐνῷ αὐτὸ τὸ ἀποσιωπᾶ ἐπιμελῶς, ἐξηγεῖ ἐξαντλητικὰ... ὅτι βάσει τοῦ δικαίου τῆς θάλασσας ἡ πόντιση καλωδίου καὶ ἡ σχετιζόμενη μὲ αὐτὴν ἔρευνα ἀποτελοῦν «δικαιώματα στὴν ἀνοιχτὴ θάλασσα» καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἐμποδιστοῦν στὴν ὑφαλοκρηπῖδα τρίτου κράτους.
Ἀλήθεια, ποιό εἶναι τὸ τρίτο κράτος κατὰ τὸν Καθηγητή; Ἡ Τουρκία; Τὸ προκείμενο ζήτημα εἶναι ὅτι κατὰ τὸ δίκαιο δὲν μπορεῖ νὰ ἐμποδιστεῖ ἡ ἔρευνα ἢ ὅτι ἐν τοῖς πράγμασι ἐμποδίστηκε μὲ τὴν παρουσία ἐκεῖ τοῦ πολεμικοῦ ναυτικοῦ της γείτονος; Μᾶς ἐνδιαφέρει μόνο τί προβλέπει στὴ θεωρία τὸ δίκαιο ἢ ὅτι στὴν σκληρὴ πραγματικότητα αὐτὸ παραβιάστηκε κατάφωρα καὶ μὲ θρασύτητα ἀπὸ τὴν Τουρκία μὲ τὴν Ἑλλάδα νὰ μὴν ἀντιδρᾶ γιὰ νὰ ὑπερασπιστεῖ τὰ δικαιώματά της ἐκεῖ;
Ὁ Καθηγητὴς μὲ τέτοιες θολὲς διατυπώσεις νομίζουμε ὅτι ἀφήνει νὰ ἐννοηθεῖ ὅτι ἀκόμα κι ἂν δεχτοῦμε ὡς τουρκικὴ τὴν ὑφαλοκρηπῖδα στὴν ἐπίμαχη θαλάσσια περιοχή, ἡ Τουρκία δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἐμποδίζει τὶς ἔρευνες, ὅπως τὸ ἔπραξε μὲ τὶς φρεγάτες της τὸ καλοκαίρι.
Γιατί ὁ Καθηγητὴς ἐπιχειρεῖ μία τόσο νεφελώδη καὶ περίπλοκη διατύπωση καὶ δὲ λέει τὸ ἑξῆς ἁπλό; Ὅτι τὰ γεγονότα ἔξω ἀπὸ τὴν Κάσο ἔλαβαν χώρα ἐντὸς συμφωνημένης ἑλληνικῆς ΑΟΖ καὶ ἡ μὴ ἀντίδραση τῆς Ἑλλάδας ἐπὶ τοῦ πεδίου συνιστᾶ ἧττα καὶ ὑποχώρηση ἀπὸ τὴν αὐτονόητη ὑπεράσπιση τῶν κυριαρχικῶν μας δικαιωμάτων;
Σημειωτέον ὅτι ἡ Τουρκία ἀνέπτυξε τὰ πέντε πολεμικά της πλοῖα στὰ νότια τοῦ στενοῦ Κάσου-Καρπάθου, σὲ μιὰ περιοχὴ ποὺ ἀντιστοιχοῦσε σὲ ἀπόσταση μικρότερη τοῦ ἑνὸς ναυτικοῦ μιλίου (0,9 ν.μ.) ἐκτὸς τῶν ἐθνικῶν χωρικῶν ὑδάτων!
Καὶ κάτι ἀκόμα: Φαίνεται πὼς ὁ Καθηγητὴς εἶναι τῆς γνωστῆς ἄποψης τῶν κατευναστὼν ὅτι ἀπέναντι στὴν ἀκραία ἐπιθετικότητα τῆς Τουρκίας ὅπως ἐκφράστηκε μὲ τὴν ἀποστολὴ μονάδων τοῦ πολεμικοῦ τῆς ναυτικοῦ στὴν Κάσο, ἐμεῖς θὰ σταθοῦμε κατὰ τὴν κρίσιμη στιγμὴ ἐκστομίζοντας ὡραία διατυπωμένες φράσεις τοῦ διεθνοῦς δικαίου καὶ ἐκσφενδονίζοντας τόμους του στὸ τουρκικὸ πολεμικὸ ναυτικό...
Κούνια ποὺ μᾶς κούναγε...
ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΑΡΑΘΕΤΟΥΜΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΝΑ ΒΓΑΛΕΤΕ ΚΙ ΕΣΕΙΣ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΑΣ
Τὰ ἑλληνοτουρκικὰ στὸ κλείσιμο τοῦ 2024
Δὲν ὑπάρχει κάτι νεότερο γιὰ τὰ ἑλληνοτουρκικά. Ἐνῷ τὸ 2024 ξεκίνησαν θετικά, ἔστω μὲ συγκρατημένη αἰσιοδοξία, καταδεικνύεται ὅτι ἡ ἀναβολὴ στὴν ἔναρξη πολιτικοῦ διαλόγου ἦταν ἡ ἁπτὴ πραγματικότητα. Προφανῶς δὲν ἔχει ἐπέλθει ἀκόμη τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου γιὰ νὰ ἔχει ἐμπεδωθεῖ τὸ κοινὸ ἔδαφος. Τὰ «ἤρεμα νερὰ» διατηροῦνται καὶ τὸ καλὸ κλίμα διευκολύνει τὴ συνέχιση τῶν συζητήσεων μὲ μιὰ εὐκαιρία νὰ ἐπιλυθοῦν ἐλάσσονα προβλήματα, ἐν ὅσῳ τὰ μείζονα παραμένουν ἐκκρεμῆ.
Οἱ δύο κυβερνήσεις ἀκόμη καὶ τὴν κοινὴ στάση γιὰ τὴν ἐκλογὴ τοῦ κ. Σινιρλίογλου καὶ τῆς κυρίας Τελαλιὰν σὲ καίριες θέσεις στὸν Ὀργανισμὸ γιὰ τὴν Ἀσφάλεια καὶ τὴ Συνεργασία στὴν Εὐρώπη (ΟΑΣΕ) προβάλλουν ὡς δεῖγμα τῆς πολὺ καλῆς σχέσης. Μάλιστα σὲ μιὰ συγκυρία ἀνακατατάξεων στὴν ὁποία ὁ ὀργανισμὸς αὐτὸς ἐνισχύεται. Ἔχει προηγηθεῖ ἡ συνεννόηση τῶν δύο χωρῶν γιὰ τὴν ἐκλογὴ τῆς Ἑλλάδας ὡς μὴ μόνιμου μέλους στὸ Συμβούλιο Ἀσφαλείας τοῦ ΟΗΕ.
Στὴν παροῦσα φάση ὁ Ἐρντογὰν εἶναι πλήρως ἀπορροφημένος στὴν ἐπιδίωξη τῆς Τουρκίας νὰ ἔχει ρόλο στὴν ἐξέλιξη καὶ τὴν ἑπόμενη ἡμέρα τῆς ἀνασυντασσόμενης Συρίας μετὰ τὴν ἀποχώρηση Ἄσαντ. Ἡ Τουρκία ἐπιχειρεῖ εἴτε νὰ ἀποκτήσει μόνιμη παρουσία στὴ Συρία γιὰ τὸν ἔλεγχο τῶν Κούρδων, εἴτε νὰ συμφωνήσει μὲ τὶς ΗΠΑ γιὰ τὸ μέλλον τους μέσα σὲ ἕνα σύνθετο πὰζλ ἐπίλυσης πολλῶν παραμέτρων.
Καιροφυλακτοῦν ὅμως νὰ ταράξουν τὰ νερὰ οἱ διαφωνίες γιὰ τὰ ἐλάσσονα προβλήματα. Δίνοντας λαβὴ σὲ ὁρισμένους στὴ χώρα μας νὰ ἀναμοχλεύουν τὸ παραδοσιακὸ ἀφήγημα περὶ Τουρκίας. Ἀκόμη καὶ τὰ μικρὰ προβλήματα γιὰ νὰ μὴ γίνουν σημεῖα τριβῆς ἀπαιτεῖται νὰ ἀντιμετωπίζονται ἔγκαιρα μὲ στρατηγική. Πλὴν ὅμως καὶ σὲ αὐτὰ ὑπάρχουν προσκόμματα καὶ χρήζουν ἀκόμη τῆς προσοχῆς.
Πρῶτο πρόβλημα ποὺ ἐπανέρχεται εἶναι τὸ καλώδιο. Ὡς δικαίωμα στὴν ἀνοικτὴ θάλασσα ἡ πόντιση καλωδίου δὲν μπορεῖ νὰ ἐμποδιστεῖ στὴν ὑφαλοκρηπῖδα ἀκόμη καὶ τρίτου κράτους. Ἀπαιτεῖται μόνο κατὰ τὴν πόντιση νὰ λαμβάνεται ὑπόψη ἡ τυχὸν ἄσκηση ἀπὸ τὸ παράκτιο κράτος τῶν δικαιωμάτων ἐπὶ τῆς ὑφαλοκρηπῖδας, τὰ ὁποῖα – ὡς κυριαρχικὰ ποὺ εἶναι – προηγοῦνται τῶν δικαιωμάτων τῆς ἐλεύθερης χρήσης τῆς θάλασσας. Ἡ ρήτρα αὐτὴ δὲν συνεπάγεται ἄδεια οὔτε συναίνεση ἀπὸ τὸ παράκτιο κράτος γιὰ τὴν πόντιση καλωδίου ἐπὶ τῆς ὑφαλοκρηπῖδας του, πόσω μᾶλλον ἐὰν δὲν εἶναι ὁριοθετημένη. Ὅμως κατὰ τὴν πόντιση πρέπει νὰ λαμβάνεται ὑπόψη ἐὰν ὑπάρχουν ἄλλα καλώδια.
Ἡ ἔρευνα γιὰ τὴν πόντιση καλωδίων δὲν συγχέεται μὲ τὴν ἔρευνα ὑφαλοκρηπῖδας οὔτε μὲ τὴ θαλάσσια ἐπιστημονικὴ ἔρευνα. Ἡ ἔρευνα ὑφαλοκρηπῖδας συνιστᾶ ἀποκλειστικὸ δικαίωμα τοῦ παράκτιου κράτους σὲ περιοχὴ ποὺ εἶναι ὁριοθετημένη μὲ συμφωνία ἢ δικαστικὴ ἀπόφαση. Ἐν προκειμένῳ τέτοια ἔρευνα δὲν συντρέχει – ὅπως ἐξάλλου προκύπτει ἀπὸ τὴ NAVTEX – γιὰ νὰ ἐγείρεται λόγος. Ἡ δὲ θαλάσσια ἐπιστημονικὴ ἔρευνα θὰ ὑπόκειτο σὲ ἄδεια ἀπὸ τὸ παράκτιο κράτος ἐφόσον πρόκειται γιὰ ὁριοθετημένη ΑΟΖ δυνάμει συμφωνίας ἢ δικαστικῆς ἀπόφασης. Ἐν προκειμένῳ ἡ ἔρευνα ποὺ ἐξετάζουμε συνδέεται μόνο μὲ τὴν ἀναζήτηση τῆς ἐνδεδειγμένης περιοχῆς τοῦ βυθοῦ, εἶναι δὲ ἐγγενὴς μὲ τὴν πόντιση τοῦ καλωδίου. Ἀναμφισβήτητα ἀνήκει στὴν ἐλευθερία τῶν θαλασσῶν.
Δεύτερο πρόβλημα προκύπτει ἀπὸ τὸν σχεδιασμὸ θαλάσσιων πάρκων στὴν αἰγιαλίτιδα ζώνη νησιῶν καὶ νησίδων στὸ Νότιο Αἰγαῖο. Ἡ Τουρκία δὲν ἀμφισβητεῖ τὰ θαλάσσια πάρκα, ἀλλὰ ἀντιδρᾶ ἐπαναλαμβάνοντας τὴν ἀμφισβήτηση τῆς κυριαρχίας τῶν νησίδων ἐκείνων ποὺ χαρακτηρίζει ὡς γκρίζες ζῶνες καὶ περιλαμβάνονται στὸν σχεδιασμό. Κατὰ τὸν γνωστὸ πιὰ τουρκικὸ ἰσχυρισμό, οἱ ἀμφισβητούμενες νησῖδες καὶ βραχονησῖδες δὲν παράγουν διεκδικήσεις γιὰ καμία ἀπὸ τὶς θαλάσσιες ζῶνες. Χωρὶς πρόθεση νὰ ἀποσύρει τὶς γκρίζες ζῶνες ἀπὸ τὸ τραπέζι τῆς ἐπίλυσης, προκρίνει τὴ δικαστικὴ προσφυγή. Ἀποδοχὴ τέτοιας προσφυγῆς ποὺ εἶναι ταμποῦ θὰ ἐπέφερε πολιτικὸ κόστος γιὰ τὴν Ἑλλάδα. Ὅμως, κατὰ τὴν ἔγκυρη γνώμη ἐγνωσμένων εἰδικῶν, ὑπογραμμίζεται σαφῶς ὅτι «στὸ θέμα τῶν γκρίζων ζωνῶν τὸ διεθνὲς δίκαιο εὐνοεῖ καθαρὰ τὶς ἑλληνικὲς θέσεις» (Κ. Σαλωνίδης, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 1-12-24).
*Ὁ Πέτρος Λιάκουρας εἶναι καθηγητὴς Διεθνοῦς Δικαίου στὸ Πανεπιστήμιο Πειραιῶς
