Κυριακή ΙΑ Λουκᾶ.Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος γιά τήν παραβολή τῶν βασιλικῶν γάμων. Μέρος Πρῶτο
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ΄ΛΟΥΚΑ [:Λουκά 14,16-24]
Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΓΑΜΩΝ[:Ματθ.22,1-14]
[Μέρος πρώτο: υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ. 22, 1-7]
Αντιλήφθηκες και στην προηγούμενη παραβολή του υιού του νοικοκύρη
εκείνου που, εκτός από τους απεσταλμένους δούλους του για τη συγκομιδή
τω καρπών στο αμπέλι που τους εμπιστεύτηκε να καλλιεργούν, θανάτωσαν οι
κακοί γεωργοί[βλ. Ματθ.21,33-46]και σε αυτήν εδώ την παραβολή του υιού
και των απεσταλμένων δούλων, το ενδιάμεσο κεντρικό νόημα; Αντιλήφθηκες
ότι υπάρχει βέβαια μεγάλη συγγένεια ανάμεσα στις δύο αυτές παραβολές,
αλλά και πολύ μεγάλη διαφορά ταυτόχρονα; Καθόσον και αυτή δείχνει και
του Θεού τη μεγάλη μακροθυμία και την πρόνοια, αλλά και την ιουδαϊκή
αγνωμοσύνη.
Αυτή όμως η παραβολή, η παραβολή των βασιλικών γάμων, έχει και κάτι
επιπλέον από την παραβολή των κακών γεωργών· διότι προλέγει βέβαια και
την έκπτωση των Ιουδαίων ως περιούσιου λαού του Θεού και την κλήση των
εθνικών, αλλά μαζί με αυτά δείχνει και την ορθότητα του βίου και πόση
τιμωρία επιφυλάσσεται για εκείνους που θα επιδείξουν αδιαφορία. Και πολύ
ορθά αυτή η παραβολή αναφέρεται μετά από εκείνη των κακών γεωργών·
διότι, επειδή μετά από εκείνη την παραβολή τούς είπε ότι «ἀρθήσεται ἀφ᾿
ὑμῶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ δοθήσεται ἔθνει ποιοῦντι τοὺς καρποὺς
αὐτῆς(: θα αφαιρεθεί από εσάς η βασιλεία και η ιδιαίτερη προστασία του
Θεού, και θα δοθεί σε έθνος το οποίο θα παράγει τα αγαθά έργα, που είναι
οι καρποί της βασιλείας αυτής)»[Ματθ.21,43], αποκαλύπτει λοιπόν εδώ και
σε ποιο έθνος θα δοθεί.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά δείχνει και πάλι την απερίγραπτη πρόνοια του
Θεού προς τους Ιουδαίους· διότι σε εκείνη μεν την παραβολή φαίνεται να
τους καλεί πριν από την σταύρωση Του, ενώ σε αυτήν και μετά τη σφαγή Του
φροντίζει να τους προσκαλεί κοντά Του. Και τότε που έπρεπε αυτοί να
υποστούν την πιο φοβερή τιμωρία, ακριβώς τότε και στους γάμους τούς
προσκαλεί και τους τιμά με την ανωτάτη τιμή. Και πρόσεχε ότι και στην
παραβολή των κακών γεωργών δεν προσκαλεί πρώτα τους εθνικούς, αλλά τους
Ιουδαίους για να Του αποδώσουν τους καρπούς του αμπελώνα και να τους
ανταμείψει, το ίδιο επίσης κάνει και εδώ με την πρόσκληση στους
βασιλικούς γάμους πρώτα σε αυτούς. Αλλά όπως ακριβώς
εκεί τότε έδωσε τον αμπελώνα στους άλλους, όταν δεν θέλησαν να Τον
δεχθούν αλλά και Τον σφαγίασαν όταν ήλθε, έτσι και εδώ, τότε κάλεσε
άλλους στους γάμους, όταν δεν θέλησαν αυτοί να έλθουν. Τι λοιπόν θα
μπορούσε να θεωρηθεί μεγαλύτερο από αυτήν την αχαριστία τους, από τη
στιγμή που αποσκιρτούν την ώρα που προσκαλούνται στους γάμους; Διότι
ποιος δεν θα προτιμούσε να έλθει σε γάμους βασιλέως και μάλιστα σε
γάμους του υιού του βασιλέως;
«Και γιατί», θα πει κάποιος, «ονομάστηκε το γεγονός αυτό ‘’γάμος’’»; Για
να γνωρίσεις τη φροντίδα του Θεού, τη μεγάλη αγάπη Του προς εμάς, το
χαρμόσυνο του γεγονότος, διότι τίποτε το λυπηρό δεν υπάρχει εκεί ούτε
δυσάρεστο, αλλά όλα είναι γεμάτα από πνευματική χαρά. Για τον λόγο αυτό
και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής τον Κύριο Τον ονομάζει «νυμφίον»[Ιω.3,29: «ὁ
ἔχων τὴν νύμφην νυμφίος ἐστίν· ὁ δὲ φίλος τοῦ νυμφίου, ὁ ἑστηκὼς καὶ
ἀκούων αὐτοῦ, χαρᾷ χαίρει διὰ τὴν φωνὴν τοῦ νυμφίου. αὕτη οὖν ἡ χαρὰ ἡ
ἐμὴ πεπλήρωται(:μην παραξενεύεστε εάν όλοι πηγαίνουν σε Αυτόν και Τον
ακολουθούν. Γαμπρός είναι Εκείνος που τον ακολουθεί η νύφη και πηγαίνει
κοντά Του ως δική Του. Και ο φίλος του γαμπρού, ο παράνυμφος και
κουμπάρος που μεσίτευσε για το γάμο αυτό και στέκεται κοντά Του στο γάμο
και Τον ακούει, χαίρεται υπερβολικά να ακούει τη φωνή του γαμπρού να
εκδηλώνει την αγάπη του προς τη νύφη και την ευχαρίστησή του για το γάμο
του με αυτήν. Χαίρομαι λοιπόν και εγώ ως φίλος του ουρανίου νυμφίου,
στον οποίο πηγαίνουν τώρα όλοι όσοι μετά από λίγο θα αποτελέσουν τη νύφη
Του, την Εκκλησία. Αυτή είναι η δική μου χαρά και την αισθάνομαι πλήρη
και τέλεια· διότι πέτυχε ο πνευματικός αυτός γάμος, στον οποίο
μεσίτευσα)»].
Για τον ίδιο λόγο αυτό επίσης και ο Παύλος λέγει: «ἡρμοσάμην γὰρ ὑμᾶς
ἑνὶ ἀνδρί, παρθένον ἁγνὴν παραστῆσαι τῷ Χριστῷ(:σας έχω ενώσει με
δεσμούς αρραβώνα προς ένα άνδρα, δηλαδή τον Χριστό, για να παρουσιάσω
τον καθένα σας ως παρθένο αγνή σε Αυτόν· δηλαδή να παρουσιάσω τις ψυχές
σας αγνές και καθαρές από κάθε πλάνη και αμαρτία, ενωμένες με την πίστη
και την αγάπη σε μία πνευματική νύμφη, οποίας νυμφίος είναι ο
Χριστός)»[: Β΄Κορ.11,2]· και αλλού πάλι λέγει: «τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα
ἐστίν, ἐγὼ δὲ λέγω εἰς Χριστὸν καὶ εἰς τὴν ἐκκλησίαν(: και η αλήθεια
αυτή για την Εκκλησία είναι ένα μυστήριο μεγάλης σημασίας, το οποίο, ενώ
ήταν άγνωστο μέχρι τώρα μας αποκαλύφθηκε από τον Θεό. Και το μεγάλο
αυτό μυστήριο αναφέρεται στην πνευματική ένωση του Χριστού και της
Εκκλησίας. Ό,τι δηλαδή είπε ο Θεός στην αρχή της δημιουργίας για τον
άνδρα και τη γυναίκα, το ίδιο εκπληρώθηκε και πραγματοποιήθηκε με τη
μυστική ένωση του Χριστού και της Εκκλησίας)»[Εφ.5,32]. Γιατί λοιπόν η
νύμφη-Εκκλησία δεν αρραβωνίζεται με τον Πατέρα, αλλά με τον Υιό; Διότι η
νύμφη που αρραβωνιάζεται με τον Υιό, συνδέεται και με τον Πατέρα.
Καθόσον η Γραφή αναφέρει αυτό ή εκείνο χωρίς καμία διάκριση, διότι ο
Υιός είναι ομοούσιος του Πατέρα.
Με αυτήν επίσης την παραβολή προείπε και την ανάσταση. Επειδή δηλαδή
προηγουμένως μίλησε για τον θάνατό Του, δείχνει τώρα ότι και μετά τον
θάνατο, τότε θα γίνουν οι γάμοι, τότε θα έλθει ο νυμφίος. Αλλά όμως ούτε
και έτσι γίνονται οι Ιουδαίοι καλύτεροι, ούτε ημερότεροι· τι θα
μπορούσε να υπάρξει χειρότερο από αυτό; Και αυτό είναι η τρίτη
κατηγορία. Η πρώτη είναι ότι φόνευσαν τους προφήτες· η δεύτερη ότι
φόνευσαν και τον Υιό· στη συνέχεια, αν και φόνευσαν τον Υιό, και
καλούνται στους γάμους του φονευθέντος Υιού από τον ίδιο τον φονευθέντα,
δεν προσέρχονται, αλλά προβάλλουν δικαιολογίες, «ζεύγη βοδιών»,
«αγρούς» και «γυναίκες»[Λουκ.14,18-20:«καὶ ἤρξαντο ἀπὸ μιᾶς παραιτεῖσθαι
πάντες. ὁ πρῶτος εἶπεν αὐτῷ· ἀγρὸν ἠγόρασα, καὶ ἔχω ἀνάγκην ἐξελθεῖν
καὶ ἰδεῖν αὐτόν· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον. καὶ ἕτερος εἶπε· ζεύγη
βοῶν ἠγόρασα πέντε, καὶ πορεύομαι δοκιμάσαι αὐτά· ἐρωτῶ σε, ἔχε με
παρῃτημένον. καὶ ἕτερος εἶπε· γυναῖκα ἔγημα, καὶ διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι
ἐλθεῖν»]. Μολονότι βέβαια οι προφάσεις δείχνουν ευλογοφανείς, όμως από
εδώ διδασκόμαστε ότι και αν ακόμη είναι αναγκαίες οι βιοτικές
ενασχολήσεις μας, πρέπει από καθετί άλλο να προηγείται η εκτέλεση των
πνευματικών καθηκόντων μας.
Και η πρόσκληση δεν γίνεται την τελευταία στιγμή, αλλά έχει γίνει πριν
από πολύ χρόνο· διότι λέγει: «εἴπατε τοῖς κεκλημένοις(:πείτε σε αυτούς
που έχουν προσκληθεί)»[Ματθ.22,4]· και πάλι: «καλέσαι τοὺς
κεκλημένους(:να καλέσουν αυτούς που έχουν προσκληθεί)»[Ματθ.22,3],
πράγμα που έκανε μεγαλύτερη την κατηγορία. Και πότε καλέστηκαν; Αρχικά
με όλους τους προφήτες και έπειτα με τον Ιωάννη τον Πρόδρομο· διότι προς
τον Χριστό τούς παρέπεμπε όλους, λέγοντας: «ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμὲ
δὲ ἐλαττοῦσθαι(:σύμφωνα με το σχέδιο του Θεού, που με απέστειλε, Εκείνος
πρέπει να αυξάνει σε επιρροή και δόξα, κι εγώ να μικραίνω· για να μην
ακολουθούν πλέον εμένα οι άνθρωποι, αλλά Εκείνον)» [Ιω.3,30]. Αλλά και
με τον ίδιο τον Υιό Του έχουν προσκληθεί· διότι λέγει: «Δεῦτε πρός με
πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς(:Ελάτε κοντά
μου όλοι όσοι μοχθείτε και κοπιάζετε και είστε φορτωμένοι από το βάρος
των αμαρτιών και των θλίψεων και των πλανών και εγώ θα σας αναπαύσω και
θα σας ξεκουράσω)»[Ματθ.11,28]·και πάλι: «ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με
καὶ πινέτω(:Εάν κάποιος διψά, ας έλθει προς εμένα και ας
πιει)»[Ιω.7,37].
Και δεν τους καλούσε μόνο με λόγια, αλλά και με έργα και μετά την
Ανάληψη μέσω του Πέτρου και των συνεργατών του: «ὁ γὰρ ἐνεργήσας
Πέτρῳ(:διότι αυτός που ενήργησε στον Πέτρο)», λέγει, «εἰς ἀποστολὴν τῆς
περιτομῆς ἐνήργησε καὶ ἐμοὶ εἰς τὰ ἔθνη(:ώστε να γίνει απόστολος των
περιτμημένων, ενήργησε και εμένα, ώστε να γίνω απόστολος στα
έθνη)»[Γαλ.2,8]· διότι επειδή οργίσθηκαν μόλις είδαν τον Υιό και Τον
φόνευσαν, στη συνέχεια τούς προσκαλεί δια των δούλων. Και για ποιο
πράγμα τους καλεί; Για μόχθους και κόπους και ιδρώτες; Όχι, αλλά για
απόλαυση· διότι λέγει: «ἰδοὺ τὸ ἄριστόν μου ἡτοίμασα, οἱ ταῦροί μου καὶ
τὰ σιτιστὰ τεθυμένα, καὶ πάντα ἕτοιμα· δεῦτε εἰς τοὺς γάμους(:οι ταύροι
μου και τα καλοθρεμμένα θρεφτάρια έχουν σφαγεί)»[Ματθ.22,4]. Πρόσεχε
πόσο πολύ πλούσιο είναι το συμπόσιο, πόσο μεγάλη η τιμή που τους
γίνεται. Και όμως ούτε και έτσι φιλοτιμήθηκαν, αλλά όσο μεγαλύτερη
μακροθυμία έδειχνε, τόσο μεγάλωνε η σκληρότητά τους. Και δεν ήλθαν όχι
επειδή ήταν απασχολημένοι, αλλά από αδιαφορία.
Πώς λοιπόν άλλοι μεν προβάλλουν ως δικαιολογία γάμους και άλλοι ζεύγη
βοδιών; Ασφαλώς αυτά είναι βιοτική απασχόληση. Δεν είναι καθόλου
απασχόληση· διότι όταν υπάρχει πρόσκληση για πνευματικά πράγματα, δεν
είναι αναγκαία καμία άλλη απασχόληση. Έχω την εντύπωση ότι
χρησιμοποίησαν αυτές τις προφάσεις για να τις προβάλουν ως προκαλύμματα
της αδιαφορίας τους. Και δεν είναι μόνο αυτό το φοβερό, το ότι δεν ήλθαν
δηλαδή, αλλά το πιο φοβερό και το μεγαλύτερο δείγμα της παραφροσύνης
τους είναι το ότι έδειραν χωρίς κανένα οίκτο αυτούς που ήλθαν, τους
κακοποίησαν και τους φόνευσαν· αυτό ήταν χειρότερο από το προηγούμενο·
διότι εκείνοι μεν [:οι υπηρέτες του γαιοκτήμονα που θανάτωσαν οι κακοί
γεωργοί στην προηγούμενη παραβολή] ήλθαν για να ζητήσουν τη σοδειά και
τους καρπούς και σφαγιάστηκαν, ενώ αυτοί καλώντας αυτούς στους γάμους
αυτού που σφαγιάστηκε μέσω της σταυρικής Του θυσίας από αυτούς,
φονεύονται και αυτοί. Τι μπορεί να εξισωθεί με αυτή τη μανία; Γι’ αυτό
το πράγμα κατηγορώντας τους ο Παύλος, έλεγε: «τῶν καὶ τὸν Κύριον
ἀποκτεινάντων Ἰησοῦν καὶ τοὺς ἰδίους προφήτας, καὶ ἡμᾶς
ἐκδιωξάντων(:Αυτοί οι οποίοι και τον Κύριο φόνευσαν και τους ίδιους τους
προφήτες και κατεδίωξαν κι εμάς σκληρά)»[Α΄Θεσσ.2,15].
Έπειτα για να μη λένε ότι «είναι αντίθεος και για τούτο δεν
προσερχόμαστε», άκουσε τι λένε αυτοί που τους προσκαλούν: «ο Πατήρ είναι
αυτός που κάνει τους γάμους και ο ίδιος τους προσκαλεί». Τι ακολουθεί
στη συνέχεια μετά από την άρνηση αυτή των Ιουδαίων; Επειδή δεν θέλησαν
να έλθουν, αλλά και φόνευσαν αυτούς που ήλθαν να τους καλέσουν,
κατακαίει τις πόλεις τους, και αφού απέστειλε στρατό, τους εξολόθρευσε.
Και αυτά τα λέγει, προλέγοντας τα όσα συνέβησαν επί Βεσπασιανού και επί
Τίτου[:οι καταστροφές της Ιερουσαλήμ έγιναν η πρώτη το 71 μ. Χ. και η
δεύτερη το 134 μ. Χ.], και ότι και τον Πατέρα εξόργισαν, επειδή δεν
πίστεψαν σ’ Αυτόν· διότι Αυτός είναι εκείνος που επέτρεψε την
καταστροφή τους. Για τον λόγο αυτόν και η άλωση της Ιερουσαλήμ δεν έγινε
αμέσως μετά την σταύρωση του Χριστού, αλλά μετά σαράντα χρόνια, για να
δείξει την μακροθυμία Του· η καταστροφή έγινε αφού φόνευσαν τον Στέφανο,
αφού φόνευσαν τον Ιάκωβο, αφού κακοποίησαν τους αποστόλους. Είδες
πραγματοποίηση προφητειών και ταχύτητα πραγματοποιήσεως αυτών; Διότι
αυτά συνέβησαν ενώ ζούσε ακόμη ο Ιωάννης ο ευαγγελιστής και πολλοί άλλοι
από αυτούς που συναναστράφηκαν τον Χριστό και ήσαν μάρτυρες των όσων
συνέβησαν αυτοί που τα άκουσαν αυτά.
Πρόσεχε λοιπόν απερίγραπτη κηδεμονία. Φύτεψε αμπελώνα και όλα τα έκανε
και τα τακτοποίησε· και μολονότι φονεύθηκαν οι δούλοι, έστειλε άλλους
δούλους· και όταν και εκείνοι σφαγιάστηκαν, έστειλε τον Υιό Του· και
όταν και Εκείνος φονεύτηκε επάνω στον Σταυρό, τους καλεί και πάλι στους
γάμους· αλλά δεν θέλησαν να έλθουν. Στη συνέχεια αποστέλλει άλλους
δούλους· αυτοί όμως και αυτούς τους φόνευσαν. Τότε λοιπόν πια τους
καταστρέφει, επειδή ήταν αθεράπευτη η ασθένειά τους. Το ότι βέβαια ήταν
αθεράπευτη η ασθένειά τους, το απέδειξαν όχι μόνο τα όσα συνέβησαν, αλλά
και το ότι, αν και πίστευαν και οι πόρνες ακόμη και οι τελώνες, αυτοί
διέπραξαν όλα αυτά. Ώστε κατακρίνονται όχι μόνο από όσα διέπραξαν οι
ίδιοι, αλλά και από όσα κατόρθωσαν οι άλλοι.
Εάν όμως κάποιος ήθελε να πει ότι δεν κλήθηκαν τότε οι εθνικοί, όταν
δηλαδή μαστιγώθηκαν οι απόστολοι και έπαθαν τόσα πολλά, αλλά αμέσως μετά
την ανάσταση( διότι τότε λέγει σε αυτούς: «Πορευθέντες μαθητεύσατε
πάντα τὰ ἔθνη(:πηγαίνετε και κάνετε μαθητές μου όλα τα
έθνη)»[Ματθ.28,19]),θα μπορούσαμε να του πούμε, ότι και πριν από τη
σταύρωσή Του και μετά από αυτήν με αυτούς εξαρχής είχε συνδιαλλαγές.
Καθόσον πριν από την σταύρωσή Του λέγει προς αυτούς: «πορεύεσθε δὲ
μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ(:Πηγαίνετε προς τα
πρόβατα τα χαμένα που κατάγονται από το γένος του Ισραήλ)»[Ματθ.10,6]·
και μετά από τον σταυρό δεν τους εμπόδισε, αλλά έδωσε εντολή προς αυτούς
να κηρύσσουν το ευαγγέλιο.
Μολονότι βέβαια είπε, «κάνετε μαθητές μου όλα τα έθνη», όταν όμως
επρόκειτο να ανεβεί στον ουρανό, είπε σε εκείνους να κηρύξουν πρώτα.
Διότι λέγει: «λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾿ ὑμᾶς,
καὶ ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἔν τε Ἱερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ
Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς(:θα λάβετε όμως ενίσχυση και δύναμη,
όταν θα έλθει το άγιο Πνεύμα σε εσάς, και θα γίνετε μάρτυρές μου και
στην Ιερουσαλήμ και σε όλη την Ιουδαία και μέχρι το τελευταίο και το πιο
απομακρυσμένο μέρος της γης)»[Πρ. 1,8].Και ο Παύλος πάλι: «ὁ γὰρ
ἐνεργήσας Πέτρῳ εἰς ἀποστολὴν τῆς περιτομῆς ἐνήργησε καὶ ἐμοὶ εἰς τὰ
ἔθνη(: διότι ο ίδιος Κύριος που ενήργησε στον Πέτρο, στέλνοντάς τον σε
αποστολή γι’ αυτούς που έχουν την περιτομή, ενήργησε και σ’ εμένα
στέλνοντάς με στους εθνικούς)»[Γαλ. 2,8].Για τούτο και οι απόστολοι
αρχικά μετέβησαν προς τους Ιουδαίους και αφού διέμειναν επί πολύ χρόνο
στην Ιερουσαλήμ, στη συνέχεια, αφού εκδιώχθηκαν από αυτούς, τότε
διασκορπίσθηκαν στα έθνη.
[Συνεχίζεται]
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος =
==============================================================
Κυριακή ΙΑ Λουκᾶ.Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος γιά τήν παραβολή τῶν βασιλικῶν γάμων. Μέρος Δεύτερο
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ΄ΛΟΥΚΑ[:Λουκά 14,16-24]
Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΓΑΜΩΝ[:Ματθ.22,1-14]
[Μέρος δεύτερο: υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ. 22, 8-14]
Εσύ λοιπόν πρόσεχε και στην περίπτωση αυτή την φιλοτιμία του Κυρίου:
«ὅσους ἐὰν εὕρητε(:Όσους θα βρείτε)», λέγει, «καλέσατε εἰς τοὺς
γάμους(:καλέστε τους στους γάμους)»· διότι πριν από αυτό που προανέφερα,
κήρυτταν και προς τους Ιουδαίους και προς τους εθνικούς, και περνούσαν
τον περισσότερο χρόνο τους διαμένοντας στην Ιουδαία, επειδή όμως
επέμεναν οι Ιουδαίοι να τους επιβουλεύονται, άκουσε τον Παύλο που
ερμηνεύει αυτή την παραβολή και λέγει τα εξής: «ὑμῖν ἦν ἀναγκαῖον πρῶτον
λαληθῆναι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ. ἐπειδὴ δὲ ἀπωθεῖσθε αὐτὸν καὶ οὐκ ἀξίους
κρίνετε ἑαυτοὺς τῆς αἰωνίου ζωῆς, ἰδοὺ στρεφόμεθα εἰς τὰ ἔθνη(:σύμφωνα
με το σχέδιο του Θεού, ο οποίος κάλεσε στη σωτηρία τον Ισραήλ πριν από
όλους τους άλλους λαούς, ήταν αναγκαίο και επιβεβλημένο να κηρυχθεί ο
λόγος του Θεού πρώτα σε σας τους Ιουδαίους. Αφού όμως τον αποδιώχνετε
και δεν τον δέχεστε και αφού εσείς οι ίδιοι βγάζετε για τους εαυτούς σας
την απόφαση ότι δεν είστε άξιοι της αιώνιας ζωής, ιδού στρεφόμαστε
πλέον στους εθνικούς)»[Πράξ.13,46].
Για τον λόγο αυτό λέγει και ο Δεσπότης: «ο μεν γάμος είναι έτοιμος, οι
καλεσμένοι όμως δεν ήσαν άξιοι ». Βέβαια αυτό το γνώριζε και πριν να
συμβεί, αλλά όμως για να μην τους αφήσει καμία πρόφαση αναίσχυντης
αντιλογίας, μολονότι τα γνώριζε, προς αυτούς πρώτα και ο ίδιος ήλθε, και
άλλους απέστειλε στη συνέχεια και αποστομώνοντας έτσι εκείνους και
διδάσκοντάς μας να κάνουμε ό,τι εξαρτάται από μας, και αν ακόμη
πρόκειται κανείς να μην κερδίσει τίποτε από αυτό.
Επειδή λοιπόν δεν ήσαν άξιοι, «πηγαίνετε», λέγει, «όπου βγάζουν οι
δρόμοι και καλέστε όσους θα βρείτε» και αυτούς που θα βρίσκονται εκεί
κατά τύχη και τους περιφρονημένους. Επειδή δηλαδή συνεχώς έλεγε, ότι «οἱ
τελῶναι καὶ αἱ πόρναι προάγουσιν ὑμᾶς εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ
Θεοῦ(:πόρνες και τελώνες θα κληρονομήσουν τον ουρανό)» [Ματθ.21,31] και
«Πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶτοι(:οι πρώτοι θα
γίνουν τελευταίοι και οι τελευταίοι πρώτοι)»[Ματθ.19,30] αποδεικνύει ότι
αυτά δικαίως γίνονται, πράγμα που κατεξοχήν ενοχλούσε τους Ιουδαίους
και τους πείραζε πολύ φοβερότερα αυτό και από την κατακρήμνιση του ναού,
το να βλέπουν δηλαδή να εισάγονται οι εθνικοί και μάλιστα πολύ
περισσότερο στη θέση εκείνη που ανήκε σε αυτούς.
Στη συνέχεια για να μην επαναπαυθούν και αυτοί απλώς και μόνο στην
πίστη, τους ομιλεί και περί της κρίσεως για τις πονηρές πράξεις, των μεν
απίστων για το ότι δεν προσήλθαν ακόμη στην πίστη, των δε πιστών για
την ανάλογη φροντίδα που έδειξαν στη ζωή τους· διότι στην περίπτωση αυτή
«ένδυμα» είναι ο τρόπος ζωής και οι πράξεις. Και βέβαια η κλήση είναι
έργο της χάριτος. Γιατί όμως ομιλεί με τόση ακρίβεια; Για το ότι η μεν
κλήση και η κάθαρση είναι έργο της χάριτος, το να παραμείνει όμως κανείς
από αυτούς που κλήθηκαν και ενδύθηκαν καθαρά ενδύματα με τέτοια
ενδύματα, οφείλεται στη φροντίδα αυτών που εκλήθησαν. Η κλήση δεν έγινε
εξαιτίας της αξίας τους, αλλά κατά θεία χάρη. Έπρεπε λοιπόν η χάρις να
αμείψει αυτόν που υπάκουσε και να μη δείξει ο τιμημένος τόση κακία μετά
την τιμή που του έγινε.
«Αλλά», θα πει κάποιος, «δεν απήλαυσα αυτά που απήλαυσαν οι Ιουδαίοι».
Και όμως απήλαυσες πολύ περισσότερα αγαθά. Διότι αυτά που ετοιμάζονταν
για εκείνους, αυτά τα έλαβες εσύ. Για τον λόγο αυτό και ο Παύλος λέγει:
«Τὰ δὲ ἔθνη ὑπὲρ ἐλέους δοξάσαι τὸν Θεόν, καθὼς γέγραπται· διὰ τοῦτο
ἐξομολογήσομαί σοι ἐν ἔθνεσι, Κύριε, καὶ τῷ ὀνόματί σου ψαλῶ(:και
συγχρόνως και οι εθνικοί, που συμμετέχουν στη σωτηρία αυτή, να δοξάσουν
τον Θεό για το έλεος που έδειξε σε αυτούς σύμφωνα με εκείνο που είναι
γραμμένο στους ψαλμούς, όπου ο Χριστός λέει στον Πατέρα Του: ‘’Γι αυτό
θα σε δοξάσω ανάμεσα στα έθνη και θα ψάλω ύμνο στο όνομά
Σου’’)»[Ρωμ.15,9]· διότι αυτά που προετοιμάζονταν για εκείνους σε όλη τη
διάρκεια του χρόνου, αυτά εσύ τα έλαβες σε μία στιγμή χωρίς να είσαι
άξιος. Για τον λόγο αυτό και αναμένει μεγάλη τιμωρία εκείνους που θα
δείξουν αδιαφορία. Καθόσον, όπως ακριβώς εκείνοι τον προσέβαλαν που δεν
προσήλθαν, έτσι και εσύ Τον προσβάλλεις με το να καθίσεις στην τράπεζα
με τέτοιο διεφθαρμένο βίο. Διότι αυτό σημαίνει η είσοδος με ρυπαρά
ενδύματα το να φύγει δηλαδή κανείς από αυτήν τη ζωή με βίο ακάθαρτο και
ακριβώς για τον λόγο αυτό και «αυτός που δεν φορούσε ένδυμα γάμου»
σιωπούσε, όντας αναπολόγητος.
Βλέπεις πως αν και είναι τόσο ολοφάνερο το πράγμα, δεν τιμωρεί από την
αρχή, προτού ο ίδιος ο αμαρτωλός γίνει αίτιος της καταδίκης του; Διότι,
με το να μην έχει να πει τίποτε, κατέκρινε τον εαυτό του και έτσι
οδηγείται προς τις απερίγραπτες τιμωρίες. Μη νομίσεις όμως ακούγοντας τη
φράση «σκότος το πυκνότατο» ότι αυτός τιμωρείται κατ’ αυτόν τον τρόπο,
οδηγούμενος δηλαδή απλώς και μόνο οδηγούμενος σε σκοτεινό μέρος, αλλά
οδηγείται εκεί όπου είναι το κλάμα και ο τριγμός των δοντιών. Αυτό
λοιπόν το λέγει για να δείξει τα ανυπόφορα βάσανα.
Ακούστε όσοι απολαύσατε των μυστηρίων και περιβάλλετε την ψυχή σας με
ρυπαρές πράξεις, αν και προσήλθατε στους γάμους. Ακούσατε από πού
προσκληθήκατε. Από τα σταυροδρόμια. Τι ήσαστε προηγουμένως; Χωλοί και
ψυχικά ανάπηροι, πράγμα που είναι κατά πολύ χειρότερο από τον
ακρωτηριασμό του σώματος. Σεβασθείτε την φιλανθρωπία Αυτού που σας
κάλεσε και κανείς ας μη συνεχίσει να μένει με ρυπαρά ενδύματα, αλλά ο
καθένας ας φροντίζει για την στολή της ψυχής του. Ακούστε, γυναίκες·
ακούστε, άνδρες. Δεν χρειαζόμαστε αυτά τα χρυσοΰφαντα ενδύματα, που μας
στολίζουν εξωτερικά, αλλά εκείνα που μας στολίζουν εσωτερικά. Ενόσο θα
έχουμε αυτά, είναι δύσκολο να ενδυθούμε εκείνα. Δεν είναι δυνατόν να
καλλωπίζουμε συγχρόνως και την ψυχή και το σώμα. Δεν είναι δυνατό και
στον μαμωνά να δουλεύεις και στον Χριστό να υπακούς όπως πρέπει.
Ας εκδιώξουμε λοιπόν από πάνω μας αυτή τη φοβερή τυραννίδα· διότι ούτε
θα το ανεχόσουν με ευχαρίστηση εάν κάποιος την μεν οικία του την στόλιζε
κοσμώντας την με χρυσά παραπετάσματα, εσένα όμως σε προσκαλούσε να
καθίσεις στο τραπέζι του κουρελιάρη και γυμνό. Αλλά να, τώρα εσύ το
κάνεις αυτό στον εαυτό σου την μεν οικία της ψυχής σου, δηλαδή το σώμα,
το καλλωπίζεις με άπειρα παραπετάσματα, την δε ψυχή σου την αφήνεις να
κάθεται μέσα σε αυτό με κουρέλια. Δεν γνωρίζεις ότι ο βασιλεύς της
πόλεως πρέπει προπάντων να στολίζεται; Και ακριβώς για τον λόγο αυτόν
για μεν την πόλη έχουν κατασκευαστεί παραπετάσματα από λινό, για δε τον
βασιλέα αλουργίδα και στέμμα. Έτσι και εσύ, το μεν σώμα ντύσε το με πολύ
ασήμαντη στολή, τον δε νου ένδυσέ τον με αλουργίδα και βάλε επάνω σε
αυτόν στεφάνι και βάλε τον να καθίσει επάνω σε όχημα υψηλό και
περίλαμπρο. Τώρα όμως κάνεις το αντίθετο την μεν πόλη την καλλωπίζεις
ποικιλοτρόπως, τον βασιλέα όμως νου τον αφήνεις να σύρεται δεμένος οπίσω
από τα παράλογα πάθη. Δεν σκέπτεσαι ότι κλήθηκες σε γάμο και μάλιστα
γάμο Θεού; Δεν αναλογίζεσαι πώς πρέπει να εισέρχεται σε αυτούς τους
νυφικούς θαλάμους η καλεσμένη ψυχή, ενδεδυμένη δηλαδή με χρυσά κροσσωτά
και καλλωπισμένη;
Θέλεις να σου δείξω αυτούς που είναι έτσι στολισμένοι; Αυτοί που έχουν
ένδυμα γάμου; Ενθυμήσου εκείνους τους αγίους, τους ασκητές, περί των
οποίων σας μίλησα παλαιότερα, που φορούν τρίχινα ενδύματα και κατοικούν
στις ερήμους. Αυτοί κατεξοχήν είναι εκείνοι που φορούν τα ενδύματα
εκείνων των γάμων· και αυτό γίνεται φανερό από το εξής· όσα δηλαδή
βασιλικά ενδύματα και αν τους δώσεις, δεν θα προτιμούσαν να τα λάβουν·
αλλά όπως ακριβώς ένας βασιλιάς, εάν κάποιος αφού λάμβανε το
κουρελιασμένα ενδύματα του πτωχού, προέτρεπε αυτόν να ενδυθεί αυτά, θα
βδελυσσόταν την στολή, έτσι και εκείνοι σιχαίνονται την βασιλική στολή.
Και συμβαίνει αυτό σε αυτούς όχι για κάποια άλλη αιτία, αλλά για το ότι
γνωρίζουν το κάλλος της δικής τους στολής. Για τον λόγο αυτό και το
βασιλικό εκείνο ένδυμα το περιφρονούν σαν αράχνη. Και όλα αυτά βέβαια
τους τα δίδαξε ο σάκος που φορούν· καθόσον είναι πολύ υψηλότεροι και
λαμπρότεροι και από αυτόν τον ίδιο τον βασιλέα. Και αν μπορέσεις να
ανοίξεις τις πύλες του νου τους και να εξετάσεις την ψυχή τους και όλο
τον εσωτερικό τους κόσμο και αν ακόμη καταπέσεις στη γη, δε θα μπορέσεις
να αντέξεις τη λαμπρότητα της ομορφιάς τους και τη λάμψη των ενδυμάτων
εκείνων και την απαστράπτουσα συνείδησή τους.
[…]Τι λοιπόν; Δε νθα προσφύγουμε προς μία τόσο μεγάλη μακαριότητα; Δεν
θα φορέσουμε καθαρά ενδύματα για να ακολουθήσουμε τους γάμους αυτούς,
αλλά θα παραμείνουμε επαίτες, χωρίς να βρισκόμαστε σε καλύτερη μοίρα από
τους ζητιάνους των δρόμων, μάλλον δε σε πολύ χειρότερη και αθλιότερη
κατάσταση; Καθόσον είναι πολύ χειρότεροι από εκείνους όσοι πλουτίζουν
παράνομα, και είναι προτιμότερο να ζητιανεύει κανείς, παρά να αρπάζει
διότι το μεν πρώτον είναι δυνατόν να συγχωρηθεί, το δεύτερο όμως είναι
άξιο κατηγορίας και ο μεν ζητιάνος καθόλου δεν αντιστρατεύεται προς τον
Θεό, αυτός που πλουτίζει αρπάζοντας τα αγαθά των άλλων όμως, παρανομεί
και έναντι των ανθρώπων και έναντι του Θεού· και τους μεν κόπους της
αρπαγής τούς υφίσταται, την ευχαρίστηση όμως της αρπαγής πολλές φορές
την καρπώθηκαν ολόκληρη άλλοι.
Γνωρίζοντας λοιπόν αυτά και απορρίπτοντας την πλεονεξία εξ ολοκλήρου, ας
προσπαθούμε να συγκεντρώνουμε περισσότερο ουράνιο πλούτο, αρπάζοντας με
πολλή προθυμία την ουράνια βασιλεία. Διότι δεν είναι δυνατόν, δεν είναι
δυνατόν κάποιος που είναι ράθυμος να εισέλθει σε αυτήν. Είθε, λοιπόν,
αφού όλοι γίνουν πρόθυμοι και επάγρυπνοι να επιτύχουν αυτήν, με τη χάρη
και φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα
και η δύναμις στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
· https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-matthaeum.pdf
· Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Πατερικές εκδόσεις
«Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990,
τόμος 11Α, Υπόμνημα στον Ευαγγελιστή Ματθαίο, ομιλία ΞΘ΄, σελίδες
411-419 και σελ. 431.
· Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου
Χρυσοστόμου έργα, τόμος 68, σελ. 90-104 (ή: 44 -49 του PDF) και σελ.
110-111(ή: 52 του PDF)
· Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην
κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση
τέταρτη, Αθήνα 2014.
· Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου
Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή
τρίτη, Αθήνα 2009.
· Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος
απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος
θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
· Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή
νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη,
Αθήνα 2016
· http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
