Μια πράξη συμβολική και αποφασιστική, καθ’ ότι η μέρα αυτή αποτελεί συνέχεια της νίκης εναντίον της πλάνης. Δεν είναι νίκη προσώπων ή παρατάξεων, αλλά είναι η νίκη της Πίστεως.
Το Άγιον Πνεύμα, ο Παράκλητος, που εστάλει στον κόσμο, μετά την Ανάληψη του Κυρίου στους Ουρανούς, έχει κατηγορηθεί και απαξιωθεί πολλάκις απ’ τις αιρέσεις.
Δεν υπάρχει κανείς Βυζαντινός Θεολόγος των μέσων χρόνων, που δεν έλαβε μέρος, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στην ατέλειωτη διαμάχη για την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος (π. J.Meyendorff) .
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς δρομέας στη σκυταλοδρομία του Αγίου Πνεύματος, η οποία αρχίζει με τους Αποστόλους, τους Αποστολικούς Πατέρες, με πρώτον τον Άγιο Ιγνάτιο Αντιοχείας, συνεχίζεται με τον Άγιο Ειρηναίο τον Άγιο Κυπριανό και φθάνει στο Μέγα Αθανάσιο, τους Καππαδόκες Πατέρες, τους Κυρίλλους, των Ιεροσολύμων και της Αλεξανδρείας, και συνεχίζεται με τον Μάξιμο τον Ομολογητή, τον Μέγα Φώτιο τον 9ο αιώνα, για να κορυφωθεί τον 14ο αιώνα στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά και εν συνεχεία στους αγίους Κολλυβάδες Πατέρες, τους ησυχαστές του 18ου αιώνα.
Ο Άγιος τιμάται λόγω των θαυμάτων τα οποία ποιούσε και όχι λόγω της παιδείας του, ούτε λόγω των κορυφαίων συγγραμμάτων του.
Θεολόγος της ασκήσεως, της μετανοίας και όχι ο Θεολόγος των πτυχίων και των πανεπιστημιακών τίτλων αλλά και των παπικών διακρίσεων .
Συνεχιστής των Αγίων Πατέρων. Σύνοδοι κατεδίκασαν τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, γιατί δεν ήταν πρόθυμος να υπηρετήσει τα συμφέροντα των ισχυρών του εκκλησιαστικού χώρου και της πολιτείας. Φυλακίστηκε, διώχτηκε για τον Χριστό. Για την Αλήθεια.
Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο, Σύνοδοι που θεωρούνται Ορθόδοξες, να αθωώνουν τους ενόχους και να καταδικάζουν τους Αγίους.
Και ιδιαιτέρως, τους υπερασπιστές του δόγματος, το οποίο δεν αποτελεί υπόθεση μόνο των «επαγγελματιών» Θεολόγων, αλλά ολόκληρου του σώματος της εκκλησίας.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αποτελεί άξιο συνεχιστή του Μ. Φωτίου, ο οποίος πρώτος αντελήφθη την αλλοτρίωση του Δυτικού Χριστιανισμού, και την απομάκρυνσή του απ’ το αγιοπατερικό πνεύμα. Κι αυτό φαίνεται ιδιαιτέρως στο έργο του «Περί της μυσταγωγίας του Αγίου Πνεύματος», που είναι πηγή μέχρι σήμερα στη διδασκαλία και στα συγγράμματα όλων των θεολόγων περί Αγίου Πνεύματος. Και καταδικάζει της αίρεση του Filioque στην 8η Οικουμενική Σύνοδο. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ο πατέρας της 9ης Οικουμενικής Συνόδου, ανοίγει περισσότερο το δρόμο. Είχε δε τις προκλήσεις του Καλαβρού Βαρλαάμ, ώστε να συλλάβει την πλήρη αλλοτρίωση της Δυτικής Θεολογίας.
Ανακεφαλαιώνει τους Αγίους Πατέρες όλων των εποχών.
Πρωταγωνιστής της αντίστασης των Ορθοδόξων, απέναντι στις παπικές και σχολαστικές προκλήσεις έναντι των ησυχαστών.
Ηγετική μορφή της σύγκρουσης των δύο παραδόσεων, Ανατολής και Δύσεως.
Δέχεται πρώτον την διάκριση ουσίας και ενέργειας στο Θεό, την ονομάζει «διάκρισιν θεοπρεπή και απόρρητο», που είναι η προϋπόθεση της θεώσεως.
Εάν αρνηθούμε, όπως ο σχολαστικισμός, - η θεολογία του παπισμού δηλαδή-, τη διάκριση ουσίας και ενέργειας μένει μετέωρο το θέμα της θεώσεως. Πως θεούμεθα; Ο σκοπός, ο απόλυτος σκοπός και προορισμός κάθε ανθρώπου, όχι μόνο των χριστιανών, είναι η θέωση. Κάθε άνθρωπος να φτάσει στη θέωση. «Ο Θεός πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν» (Α΄ Τιμ. 2, 4). Η «επίγνωση της αληθείας» είναι η θέωση. Να ενωθούμε με την άκτιστη Χάρη του Θεού. Με την ουσία του Θεού δεν υπάρχει δυνατότητα ενώσεως. Υπερβαίνει πάσα κατάληψη η ουσία του Θεού. Ενωνόμαστε με την άκτιστη Χάρη και ενέργεια του Θεού, οπότε, αν δεν υπάρχει αυτή η ενέργεια, αλλά η ενέργεια είναι κτιστή- η μεγαλύτερη βλασφημία μετά το Filioque- δεν είναι δυνατή η σωτηρία. Εκεί μας οδηγούν οι αιρέσεις και οι «Ορθόδοξοι» οπαδοί τους. Στην απώλεια της σωτηρίας.
Κτιστή ενέργεια σημαίνει, έχει αρχή και τέλος. Πως θα σε σώσει κάτι που έχει αρχή και τέλος; Η ενέργεια της Αγίας Τριάδος, ούτε αρχή έχει, ούτε τέλος. Είναι άναρχη και ατελεύτητη, όπως η ουσία του Θεού.
Αντιμέτωπος με τους σχολαστικούς του Βυζαντίου, της Ρωμανίας, λατινίζοντες, που ρίχνουν λάδι στη φωτιά και διασπείρουν πλάνες. Κύριοι εκπρόσωποι ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός και ο Γρηγόριος Ακίνδυνος ή Πολυκίνδυνος, όπως τον έλεγαν, ο μαθητής του.
Ο Βαρλαάμ και ο Ακίνδυνος αλλά και οι άλλοι οπαδοί τους, μετέφεραν την δυτική αλλοτρίωση στην Ανατολή. Ήδη στη Δύση είχε διαμορφωθεί ένας άλλος Χριστιανισμός, είχε αλλάξει η ουσία του Χριστιανισμού με την εκκοσμίκευσή του .
Μια εκκοσμίκευση που σαρκώνεται και κορυφώνεται στην δημιουργία του παπικού κράτους.
Εμείς σήμερα, με ποιόν Πάπα μιλούμε; Με τον Πάπα επίσκοπο ή Πατριάρχη.
Σήμερα δεν υπάρχουν και πολλοί ακίνδυνοι, αλλά κυρίως επικίνδυνοι κληρικοί αλλά και λαϊκοί, που με την απάθειά τους στη λαίλαπα του οικουμενισμού, λόγω δαιμονικής υπακοής, στρεβλωμένης αγαπολογίας και αδιανόητης φοβίας περί σκανδαλισμού των πιστών, γίνονται αρωγοί της επέλασης των παπικών και κάθε φύσεως αιρετικών εναντίον της Ορθοδοξίας.
Η Δύση και όλος ο Χριστιανισμός είχε αλλοτριωθεί σε σημείο που να λέει ο Ντοστογιέφσκυ, δύο φορές, στους αδελφούς Καραμάζωφ και στον Ηλίθιο: «Με τον άθεο, με τους αθέους μπορώ να μιλήσω, διότι ξέρω που κινείται η σκέψη τους και ο λόγος τους, τι πιστεύουν και τι δεν πιστεύουν. Με τον παπισμό δεν μπορώ να μιλήσω, διότι ο παπισμός μου δίνει αλλοτριωμένη πίστη, «μου δίνει Χριστό που δεν υπάρχει, μου δίνει τον Αντίχριστο»».
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς είναι και ο υπερασπιστής του μοναχισμού της πατερικής παραδόσεως, τον οποίον πολεμούσε ο Βαρλαάμ. Η Δύση είχε χάσει τον αυθεντικό μοναχισμό, όπως είχε χάσει και την αληθινή Θεολογία. Η αληθινή Θεολογία περνάει μέσα από την ασκητική πραγματικότητα και πράξη, δηλαδή η Θεολογία είναι καρπός ασκήσεως, ανοίγματος του ανθρώπου στην Χάρη του Θεού και όχι υπόθεση διανοητική.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς είναι ο υπέρμαχος του Αγίου Πνεύματος, ο υπερασπιστής της Αλήθειας και του Ορθόδοξου βιώματος.
Γι’ αυτόν, η διαφύλαξη της μοναρχίας του Θεού Πατέρα, η οποία διασπάται με το Filioque, είναι πολύ σημαντική (αλλάζει ολόκληρη η Ορθόδοξη Θεολογία) καθ’ ότι, με την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος καί έκ του Υιού εισάγονται δύο αίτια και παράλληλα δύο αρχές – δηλαδή ο Πατήρ και ο Υιός – στην Αγία Τριάδα . Οι συνέπειες είναι πολλαπλές και βαρύτατες. Αν το Άγιο Πνεύμα είναι και εκ του Υιού, τότε και ο Υιός πρέπει να είναι αίτιος και συγχρόνως Πατήρ ως αίτιος. Αν ο Υιός έχει το Πατρικό ιδίωμα του εκπορεύειν ή θα είναι δύο τα αίτια και δύο τα αιτιατά στην Αγία Τριάδα ή συνδραμούνται εις μία υπόσταση ο Πατήρ και ο Υιός . Τελείται σύγχυση φύσεως και υποστάσεως στην Αγία Τριάδα. Αφού στην Αγία Τριάδα, υπάρχουν ή υποστατικά ή κοινά ιδιώματα, αν το εκπορεύειν είναι κοινό στον Πατέρα και στον Υιό, τότε θα είναι κοινό και στο Άγιο Πνεύμα και τετράς είναι η Τριάς και το Πνεύμα εκπορεύει πνεύμα έτερον.
Πραγματοποιείται αποξένωση του Αγίου Πνεύματος από τη θεία φύση, με συνέπεια να γίνεται δούλο και κτιστό το Πνεύμα .
Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς!
Τον μισεί η Δύση. Και η Ανατολή πλέον, ως προς την διοικούσα εκκλησία ή τουλάχιστον ένα μέρος της, αισθάνεται άβολα απ’ την παρουσία αυτού του ένδοξου Αγίου.
Πολλοί είναι οι επίσκοποι που φαίνονται αμήχανοι εμπρός σε αυτό το ανάστημα.
Γιατί; Μα γιατί αναγκάζονται -ακόμα- απ’ την εκκλησιαστική τάξη να τον τιμούν, με κούφια λόγια και τυπικούς κι ανέξοδους επαίνους, αλλά εμπράκτως να μιμούνται και να αποδέχονται τους εχθρούς του. Τους εχθρούς της Ορθοδοξίας.
Τον προβάλλει λοιπόν η Εκκλησία κατά τη δεύτερη αυτή Κυριακή, ως συνέχεια και επέκταση της προηγούμενης, σαν ένα είδος δεύτερης «Κυριακής της Ορθοδοξίας», διότι η νίκη του Αγίου Γρηγορίου κατά των αιρετικών δοξασιών των δυτικών, θεωρήθηκε ως νίκη ανάλογη με τη νίκη κατά των εικονομάχων.
Μας συμβουλεύει αυτός ο Μέγας Πατέρας της Εκκλησίας μας και ασκητής :
«να αποφεύγουμε όσους δεν παραδέχονται τις πατερικές εξηγήσεις, αλλά προσπαθούν να εισαγάγουν τα αντίθετα μόνοι τους, και τις μεν λέξεις του κειμένου προσποιούνται ότι μεταχειρίζονται, το δε ευσεβές νόημα απορρίπτουν ˙ ας τους αποφεύγουμε, μάλιστα περισσότερο από όσο φεύγει κανείς από φίδι………Ας αποφεύγουμε λοιπόν αυτού του είδους τους ανθρώπους με κάθε τρόπο και ας προσφεύγουμε σε όσους διδάσκουν τα ευσεβή και σωτήρια, διότι συμφωνούν με τις πατερικές παραδόσεις» (Ομιλία ΛΔ’ Εις την σεπτήν Μεταμόρφωσιν…ΕΠΕ 10,356 ).
Μας θυμίζουν κάτι αυτά τα λόγια; Βρίσκουν εφαρμογή στις μέρες μας;
Μας ταρακουνούν λόγια ομολογητών, διωκομένων κληρικών ή μας συγκινεί η προβαλλόμενη από μέσα ενημέρωσης και από την καθεστηκυία τάξη , καλλωπισμένη στείρα ρητορική οικουμενιστών, πολλές φορές μειλίχιων ιεραρχών ή θεολόγων ;
Τώρα, ενόψει της επαιτείου, του εορτασμού της επανάστασης του 1821 απέναντι στον Τούρκο, καταλαβαίνουμε ότι εκείνη η λεφτεριά, μας οδήγησε στη Φράγκικη σκλαβιά. Στο «ανήκομε εις τη Δύση». Πολιτικώς αλλά κι εκκλησιαστικώς.
Ο «μεγάλος» Μακρυγιάννης είπε:
«Αν μας έλεγε κανένας αυτείνη την λευτεριά όπου θα γευόμαστε, θα περικαλούσαμε τον Θεόν να μας αφήση …………εις τους Τούρκους άλλα τόσα χρόνια, όσο να γνωρίσουν οι άνθρωποι τι θα ειπή πατρίδα, τι θα ειπή θρησκεία, τι θα ειπή φιλοτιμία, αρετή και τιμιότη.
Αυτά λείπουν απ’ όλους εμάς, στρατιωτικούς και πολιτικούς. Τις πρόσοδες της πατρίδας της κλέβομεν, από υποστατικά δεν της αφήσαμε τίποτας, σε ‘πηρεσίαν να μπούμεν, ένα βάνομεν εις το ταμείον, δέκα κλέβομεν.»
Ἀριστείδης Π. Δασκαλάκης
Βιβλιογραφία
Π. Γεώργιος Μεταλληνός: ο Άγιος Γρηγὀριος Παλαμάς πατέρας της Θ΄ Οικουμενικής Συνόδου
Σπυρίδωνος Β. Στολίγκα: η διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, για την εκπόρευση του
Αγίου Πνεύματος και οι πηγές της.
