π.Θ.Ζήσης,"Η ψευδοένωση στην Φερράρα-Φλωρεντία στα "Απομνημονεύματα"του Σιλβέστρου Συροπούλου"(IΒ΄)27 Νοε 2025 "Ἐπιστροφή στήν Βενετία· ἐπίκριση τοῦ (Μητροπολίτη) Κυζίκου Μητροφάνη γιά συλλείτουργο μέ Λατίνους· θ. Λειτουργία Ὀρθοδόξων στόν Ναό τοῦ Ἁγίου Μάρκου· περιπετειῶδες θαλάσσιο ταξίδι τριῶν μηνῶν καί ἀποδοκιμασία τῶν ἐπιστρεφόντων (τῆς ἀντιπροσωπείας) στίς πόλεις-λιμάνια· ἄφιξη στήν Κωνσταντινούπολη".
Τήν Κυριακή, 23 Νοεμβρίου 2025, ὁ πρωτοπρεσβύτερος καθηγητής π. Θεόδωρος Ζήσης στήν αἴθουσα τῆς Ἑταιρείας Ὀρθοδόξων Σπουδῶν (Σούτσου 3) καί στό καθιερωμένο κυριακάτικο μάθημα (ὧρες 11:30 - 13:00) συνέχισε τήν σειρά τῶν μαθημάτων ὑπό τόν γενικό τίτλο: " Ἡ ψευδοένωση τῶν "ἐκκλησιῶν" στήν σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439) σύμφωνα μέ τά "Ἀπομνημονεύματα" τοῦ Σιλβέστρου Συροπούλου" (ΙΒ΄), παραδίδοντας τό 12ο (κατ' ἀρίθμηση) μάθημα τῆς σειρᾶς.
Ὁ Μητροπολίτης Κυζίκου Μητροφάνης, ἐνδιαφερόμενος νά ἐκλεγεῖ Πατριάρχης, λειτούργησε στό κελλί του στήν Βενετία καί ἐμνημόνευσε τόν Πάπα παρόντων καί Λατίνων Μοναχῶν· αὐτοί τόν ἐκάλεσαν νά λειτουργήσει καί στόν κεντρικό ναό τοῦ μοναστηριοῦ, καί αὐτός ἐδέχθη. Ἀντέδρασαν ἔντονα ὅμως ἄλλοι Ἀρχιερεῖς, καί τόν ἐπέπληξε αὐστηρά ὁ ἀδελφός τοῦ Αὐτοκράτορος, ὁ Δεσπότης Δημήτριος, μέ ἐντολή νά μή λειτουργήσει, ὅπως καί ἔγινε.
Ὁ Δούκας τῆς Βενετίας ἐζήτησε ἀπό τόν Αὐτοκράτορα νά λειτουργήσουν οἱ δικοί μας στόν μεγάλο Ναό τοῦ Ἁγίου Μάρκου, γιά νά παρακολουθήσει καί αὐτός τήν Ὀρθόδοξη Λειτουργία. Ὁ Βασιλεύς δέχθηκε, ἡ Λειτουργία ἔγινε, ἀλλά μέ σφοδρές ἀντιδράσεις καί ἀντιρρήσεις τῶν περισσοτέρων, πού σωστά ἔλεγαν, ὅτι ἀπαγορεύεται νά λειτουργοῦν οἱ Ὀρθόδοξοι σέ παπικό ναό, ἀπορρίπτοντας ἔτσι τήν ἕνωση, πού εἶχαν ἀναγκασθεῖ νά δεχθούν μετά ἀπό πιέσεις στήν Φλωρεντία.
Διηγεῖται στήν συνέχεια ὁ Συρόπουλος τήν δυσαρέσκεια τῶν Ὀρθοδόξων τῆς Κέρκυρας καί ἄλλων πόλεων ἀπό ὅπου περνοῦσαν ἐπιστρέφοντας, ὅπως τῆς Πελοποννήσου,γιά τήν ὑπογραφή τῆς ἕνωσης· διότι ἐνῷ ἤδη εἶχαν προβλήματα ἀπό τούς Λατίνους ἐπισκόπους, λόγῳ Φραγκοκρατίας, τώρα θά γίνονταν χειρότερα τά πράγματα, δότι θά τούς ἔθεταν ὑπό τήν πλήρη δικαιοδοσία τους, καί ἔτσι δέν θά ἦταν μόνον πολιτικά, ἀλλά καί ἐκκλησιαστικά ὑποδουλωμένοι: "Μᾶς κάνατε μέ τήν ἕνωση", ἔλεγαν, "μεγάλο κακό! Δεχθήκατε ὅλα τά τῶν Λατίνων, ἐνῷ αὐτοί δέν δέχθηκαν τίποτε δικό μας, ὥστε νά ἔχουμε καί ἐμεῖς κάτι νά ἀντιτάξουμε".
Τό ταξείδι τῆς ἐπιστροφῆς ἀπό τήν Βενετία στήν Κωνσταντινούπολη μέ ἀκατάλληλα φορτηγά ἐμπορικά πλοῖα κράτησε περισσότερο ἀπό τρεῖς μῆνες, ἀπό τίς 19 Ὀκτωβρίου τοῦ 1439 μέχρι τήν 1η Φεβρουαρίου τοῦ 1440. Κατά τήν διάρκεια τοῦ ταξειδιοῦ τῆς ἐπιστροφῆς ἀπεβίωσαν στήν ΚΠολη ἡ Βασίλισσα Μαρία, σύζυγος τοῦ Αὐτοκράτορος, καί ἡ πριγκήπισσα Εὐγενία, σύζυγος τοῦ Δεσπότη Δημητρίου. Δέν τούς τό ἐφανέρωσαν οἱ ἀξιωματοῦχοι, ἀλλά τό ἀντιμετώπισαν οἱ ἴδιοι ξαφνικά, ὅταν ἔφθασαν πλέον στά ἀνάκτορα μέσα σέ πένθιμη ἀτμόσφαιρα, καί τούς τό ἀνακοίνωσε ἡ Βασιλομήτωρ, ἡ μητέρα τους.
Στό ἑπόμενο, δωδέκατο (12ο) καί τελευταῖο κεφάλαιο τῶν Ἀπομνημονευμάτων διηγεῖται ὁ Συρόπουλος τίς προσπάθειες τοῦ Βασιλέως καί τοῦ νέου Πατριάρχη Μητροφάνη νά ἐπιβάλουν τήν ἕνωση στήν ΚΠολη, καί τήν μεγάλη ἀντίδραση Κλήρου καί λαοῦ, πού προχώρησαν σέ γενική Ἀποτείχιση.