Τα Πάθη του Χριστού και η Μεγάλη Εβδομάδα
Τα Πάθη του Χριστού και η Μεγάλη Εβδόμάδα
Τα Πάθη του Χριστού, τα έχουμε συνδέσει με το βαθύ νόημα της Μεγάλης Εβδομάδας. Η Μεγάλη Εβδομάδα αποκαλείται «Αγία Μεγάλη», επειδή όσα συμβαίνουν τότε είναι παράδοξα, θαυμαστά και μεγάλα! Για τη θρησκεία του Χριστιανισμού, πρόκειται για την ύψιστη στιγμή της ένωσης του ανθρώπου με τον Θεό, τη στιγμή της πλήρους κατανόησης, της αποδοχής και του σεβασμού της μεγαλύτερης όλων των θυσιών: αυτής του Ιησού για χάρη των ανθρώπων.
Αξίζει να δούμε τον συμβολισμό της κάθε ημέρας και την πορεία του Χριστού μέχρι τον δρόμο της Ανάστασής Του.
Μεγάλη Δευτέρα
Ξεκινώντας από την πρώτη ημέρα, δεν ξεχνάμε πως στην ουσία όλη αυτή η εβδομάδα είναι μία διαδρομή που ταυτίζεται με την πορεία του ανθρώπου. Ο Θεός γίνεται άνθρωπος και θυσιάζεται για τη σωτηρία μας, αλλά και όλοι εμείς είμαστε συνοδοιπόροι Του και ο καθένας ξεχωριστά φέρει τα δικά του βάρη, τον δικό του σταυρό μέσα στην καθημερινότητα.
Με τη Μεγάλη Δευτέρα αρχίζουν τα Πάθη του Χριστού. Η Εκκλησία μνημονεύει το θαύμα της «Ξηρανθείσης Συκής». Ο Ιησούς, δηλαδή, στον δρόμο του για την Ιερουσαλήμ είδε μία συκιά και θέλησε να φάει έναν από τους καρπούς της. Δυστυχώς όμως , το δέντρο δεν είχε ούτε ένα σύκο πάνω του. Τότε, ο Κύριος την καταράστηκε και αυτή ξεράθηκε. Σε ένα συμβολικό πλαίσιο, η συκιά δείχνει την ανθρώπινη φύση. Έτσι, βλέπουμε ότι κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του προορισμό και ταυτόχρονα είναι υπεύθυνος για τη ζωή του και για τη συμπεριφορά του απέναντι στον πλησίον του.
Συγχρόνως, υμνείται ο πάγκαλος Ιωσήφ, ο μικρότερος γιος του Ιακώβ, ο οποίος ήταν και ο πιο αγαπητός του. Για τον λόγο αυτό μισήθηκε από τα αδέρφια του, που τον έριξαν σε βαθύ λάκκο και εξαπάτησαν τον πατέρα τους, ώστε να νομίζει πως τον κατασπάραξε κάποιο θηρίο. Αφού τον πούλησαν για 30 αργύρια σε εμπόρους και μετά από πολλές περιπέτειες, ο Ιωσήφ αποκτά την εκτίμηση του Φαραώ της Αιγύπτου. Στο τέλος, χάρη σε αυτήν την εκτίμηση καταφέρνει να σώσει από την πείνα όλη την οικογένειά του, ακόμα και τα αδέρφια του που τον είχαν κακομεταχειριστεί. Με αυτόν τον τρόπο, προοικονομείται η μορφή του Χριστού που σώζει τους ανθρώπους, ακόμα και αν αυτοί τον πρόδωσαν.
Μεγάλη Τρίτη
Την ημέρα της Μεγάλης Τρίτης έχουμε την παραβολή των ταλάντων, των Δέκα Παρθένων, ενώ ψάλλεται και το τροπάριο της Κασσιανής. Πιο συγκεκριμένα, οι Δέκα Παρθένες μάς διδάσκουν να είμαστε γεμάτοι πίστη, προνοητικότητα και φιλανθρωπία. Η παραβολή των ταλάντων, σύμφωνα με την οποία ένας πλούσιος άρχοντας μοιράζει στους δούλους τα υπάρχοντά του και τάλαντα, έχει ιδιαίτερη σημασία: Τα τάλαντα συμβολίζουν τα χαρίσματα που προσφέρει ο Θεός στους ανθρώπους . Δεν έχει σημασία πόσα διαθέτουμε, αλλά πώς τα χρησιμοποιούμε.
Όσον αφορά το τροπάριο της Κασσιανής, δεν υπήρξε αμαρτωλή, όπως πολλοί πιστεύουν. Αντίθετα, προοριζόταν να γίνει βασίλισσα, σύζυγος του Θεόφιλου, ο οποίος είπε: «Εκ γυναικός ερρύει τα φαύλα», εννοώντας την πτώση από τον Παράδεισο εξαιτίας της Εύας. Όταν η Κασσιανή απάντησε: «Εκ γυναικός πηγάζει τα κρείττω», εννόησε ότι η γυναίκα είναι η αιτία για τα καλύτερα, μιλώντας φυσικά για την Θεοτόκο. Εκείνος προσεβλήθη και τελικά, παντρεύτηκε την Θεοδώρα. Τότε, η Κασσιανή έγινε μοναχή και έγραψε τον Ύμνο: «Η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή».
Μεγάλη Τετάρτη
Αυτή η μέρα αναφέρεται στην αμαρτωλή γυναίκα, στην προδοσία του Ιούδα, στην τελετή του Νιπτήρος και στον Μυστικό Δείπνο. Σύμφωνα με τις Γραφές, την Μεγάλη Τετάρτη τα Πάθη του Χριστού συνεχίζονται, καθώς εκείνος βρισκόταν στα Ιεροσόλυμα, στο σπίτι του Φαρισαίου. Στην πόλη, λοιπόν, ζούσε μια γυναίκα γνωστή ως αμαρτωλή. Όταν η γυναίκα έφθασε στο σπίτι του Φαρισαίου, μεταμέλησε μπροστά στον Ιησού κλαίγοντας με λυγμούς. Την ίδια μέρα, ο Ιούδας θα ενημερώσει τους Εβραίους για την πράξη που θα κάνει ζητώντας τα 30 αργύρια.
Η αντίθεση που συμβαίνει εδώ είναι πρόδηλη: από τη μία η αμαρτωλή γίνεται αγία και από την άλλη ο μέχρι πρότινος πιστός μαθητής του Ιησού παίρνει τον δρόμο της προδοσίας.
Μεγάλη Πέμπτη
Το Πρωί αυτής της μέρας τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και στο τέλος οι πιστοί μεταλαμβάνουν της Αγίας Κοινωνίας. Το ίδιο βράδυ ψάλλεται η Ακολουθία των Παθών, η οποία περιλαμβάνει 12 Ευαγγέλια, όπου εξιστορείται το Μέγα Πάθος, με κορύφωση τη Σταύρωση . Τη συγκεκριμένη μέρα, ο Κύριος, ξέροντας ότι έχει προδοθεί θα προσευχηθεί ως Θεός και συνάμα ως ένας άνθρωπος που φοβάται, καθώς σε μία στιγμή αγωνίας λέει τη φράση: «Απελθέτω απ’εμού το ποτήριον τούτο».
Ο Θεάνθρωπος τελικά, θα συλληφθεί και θα ταπεινωθεί. Νωρίτερα, θα δικαστεί και θα οδηγηθεί με οδυνηρό τρόπο στον Γολγοθά. Στο τέλος αυτής της βραδιάς, τη νύχτα πριν από τη Μεγάλη Παρασκευή, ο Χριστός σταυρώνεται. Η θυσία όμως αυτή έδειξε την απόλυτη ταπείνωση και δίδαξε ταυτόχρονα την υπομονή στα παθήματα. Η συνειδητή πορεία του Χριστού προς τη Σταύρωση και η ανάβασή του στον Σταυρό συμβολίζει την ατελείωτη αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο και τη σφοδρή επιθυμία του για τη λύτρωση του κόσμου.
Σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Ματθαίο, οι στρατιώτες που οδήγησαν τον Ιησού στην αυλή του δικαστηρίου, προκειμένου να τον περιγελάσουν για τον ισχυρισμό ότι ήταν βασιλιάς των ανθρώπων, του έπλεξαν αγκάθινο στεφάνι. Στην πορεία των χρόνων, το στεφάνι θεωρήθηκε σύμβολο βασανιστηρίων και θυσίας, πλεγμένο από βούρλα και αγκαθωτό θαμνόδεντρο.
Μεγάλη Παρασκευή
Στην Εκκλησία τη Μεγάλη Παρασκευή ψάλλεται η Ακολουθία των Ωρών, γίνεται η περιφορά του Επιταφίου σε όλη την Ελλάδα και ακολουθεί ο Επιτάφιος Θρήνος. Σύμφωνα με τις Γραφές στις 3:00 το μεσημέρι παραδίδεται το πνεύμα του Μεσία φωνάζοντας «Τετέλεσται». Η γη σείεται, ο ουρανός σκοτεινιάζει και το καταπέτασμα του Ναού του Σολομώντος σκίζεται στα δύο. Η ημέρα της κορύφωσης του δράματος με την Αποκαθήλωση κατά την οποία ο ιερέας παριστάνει τον Ιωσήφ της Αμαριθαίας, ανεβαίνει με μικρή σκάλα στον σταυρό και αποκαθηλώνει τον Εσταυρωμένο, είναι η πιο θλιβερή μέρα για τους χριστιανούς.
Ταυτόχρονα, ο Επιτάφιος αποτελεί ύψιστο σύμβολο. Η περιφορά του ξεκινά από το ιερό βήμα κάθε εκκλησίας, ακολουθεί μία πορεία γύρω από τον ναό ή την ευρύτερη περιοχή και καταλήγει στο κέντρο του ναού, όπου παραμένει ως το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου.
Μεγάλο Σάββατο
Την ημέρα εκείνη οι Μυροφόρες αντικρίζουν άδειο τον τάφο του Χριστού και διαδίδουν παντού το νέο. Το πρωί ψάλλεται η λειτουργία του Αγίου Βασιλείου και το βράδυ γίνεται η Ανάσταση. Την ώρα που οι ιερείς ψέλνουν το «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός και δοξάσατε Χριστόν τον αναστάντα εκ νεκρών», μεταφέρουν στους πιστούς το μήνυμα ότι ο Χριστός φέρνει στον κόσμο το δώρο του φωτός και της ατελεύτητης ζωής.
Η Ανάσταση κατέχει την κεντρικότερη θέση όλης της θρησκευτικής ζωής των Ελλήνων, καθώς προσφέρει ένα πλήθος συμβολισμών. Γίνεται την άνοιξη και όλα στη φύση αναγεννιούνται. Επίσης, το «θανάτω θάνατον πατήσας» αποκτά ιδιαίτερη σημασία και γίνεται ξεκάθαρο όταν τα μεσάνυχτα οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα. Έτσι, περνάμε από τον πόνο και τη θλίψη των Παθών και της Σταύρωσης στην αγαλλίαση και την ελπίδα. Τέλος, το Άγιο Φως και το σχήμα του Σταυρού που σχηματίζουν οι πιστοί έξω από τα σπίτια τους, αποτελεί σύμβολο καλής τύχης.
Την Κυριακή του Πάσχα, τελείται μέσα σε ένα χαρμόσυνο κλίμα ο Εσπερινός της Αγάπης, ενώ μοιράζονται φύλλα δάφνης, που συμβολίζουν τη νίκη του Θεανθρώπου απέναντι στον θάνατο, ολοκληρώνοντας έτσι τον κύκλο των καθημερινών ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας και της Ανάστασης. Μέσα από αυτήν την πορεία των Παθών και συνειδητοποιώντας τον βαθύτερο συμβολισμό πίσω από τα γεγονότα της Μεγάλης Εβδομάδας, μακάρι φέτος, τη χρονιά του κορωνοϊού, να κάνουμε Πάσχα μέσα στις καρδιές μας και να καταλάβουμε πως το πραγματικό νόημα δεν είναι στις συναθροίσεις και στους φολκλρορισμούς, αλλά στην αγάπη που δίνουμε και μοιράζουμε γύρω μας.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- Η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου,
- Οι Ύμνοι του Όρθου της Μεγάλης Τετάρτης-μέρος Α’, αναρτήθηκε από: www.pemptousia.gr (Τελευταία πρόσβαση: 15/4/2020)
- Τα Πάθη του Χριστού και οι Συμβολισμοί τους, το ιδιαίτερο νόημα των λειτουργιών της Μεγάλης Εβδομάδας,
