ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ΛΟΥΚΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Ζ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ
[:Λουκά 8,5-15]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:
«ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 11-10-1998] [Β384]
Ακούσαμε, σήμερα, αγαπητοί μου, την παραβολήν του σπορέως, που ο Κύριος με αυτήν ήθελε να δείξει εις τους ακροατάς Του ότι όλοι δεν ήσαν εξίσου διατεθειμένοι έναντι της διδασκαλίας Του. Και με την παραβολήν που τους είπε, δείχνει ότι ήσαν τέσσερις κατηγορίες ακροατών. Εκείνοι που είχαν μίαν πώρωση καρδιάς έναντι του λόγου του Θεού, εκείνοι που είχαν μια επιπολαιότητα, πάντα έναντι του λόγου του Θεού και εκείνοι που είχαν μια προσωπική ρηχότητα.
Έπεσε, λέγει, ο σπόρος επάνω εις την πέτραν και «διά τό μή ἔχειν ἰκμάδα», μη έχοντας υγρασία, φύτρωσε αλλά ξεράθηκε. Εκείνοι που έχουν μία ρηχότητα. Και εκείνοι που οι μέριμνες του βίου τούτου δεν τους αφήνουν να αναπτύξουν την πνευματική ζωή. Είναι εκεί που έπεσε ο σπόρος στις αγκαθιές. Αλλά όμως, ευτυχώς, υπάρχει και «ἡ ἀγαθή γῆ», που είναι η καρδιά η αγαθή· «που εκεί έπεσε ο σπόρος», λέγει, «και απέφερε εκατονταπλάσια». Βλέπετε, βλέπει κανείς μια κοσμοσυρροή να υπάρχει, όπως μας το σημειώνει και ο Λουκάς και ο Ματθαίος εις το κήρυγμα του Χριστού. Λέγει ο Λουκάς: «Συνιόντος δὲ ὄχλου πολλοῦ καὶ τῶν κατὰ πόλιν ἐπιπορευομένων πρὸς αὐτὸν εἶπε διὰ παραβολῆς» κ.τ.λ. Ώστε λοιπόν ήταν πάρα πολύς όχλος. «Συνιόντος δὲ ὄχλου πολλοῦ». Εμαζεύετο όχλος πολύς, κόσμος, κόσμος, κοσμοσυρροή.
Αλλά γιατί ο Κύριος μίλησε με παραβολή; Ήταν μια συνήθεια του Κυρίου να ομιλεί με παραβολή. Η παραβολή είναι μία μικρή φανταστική, αλλά εντός της πραγματικότητος όμως ιστορία, που έχει διαφορετικούς και ποικίλους σκοπούς. Λέγω εντός της πραγματικότητος. Φερειπείν, οι μύθοι ή οι παραβολές του Αισώπου, λέγει ότι ένας κόρακας κρατούσε ένα κομμάτι τυρί και του λέγει η αλεπού: «Α, τι ωραία που κελαηδάς…». Αυτό δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Διότι ούτε η αλεπού μιλάει, ούτε ο κόρακας μιλάει. Συνεπώς είναι μύθοι ή εικόνες ή παραβολές μη πραγματικές. Ενώ όλες κατά κανόνα οι παραβολές του Χριστού είναι μεν ιστορίες φανταστικές, αλλά είναι όμως πραγματοποιήσιμες. Δύνανται να πραγματοποιηθούν.
Η παραβολή αποτελεί μία εσωτερική εποπτεία που διασαφίζει την έννοια. Προσέξατέ το αυτό. Λέγει ο Μάρκος: «Χωρίς δέ παραβολῆς οὐχ ἐλάλει αὐτοῖς». «Χωρίς δε παραβολή δεν μιλούσε στα πλήθη ποτέ». Έτσι, όταν είπε: «Προσέχετε ἀπό πάσης πλεονεξίας» είπε μίαν έννοιαν, διασαφίζει όμως με μίαν παραβολήν τον κίνδυνο που υφίσταται εκείνος ο οποίος είναι πλεονέκτης. Και είπε την παραβολή του άφρονος πλουσίου. Ή ακόμη για να δείξει το μέγεθος του γεγονότος της σωτηρίας και πόσο του αμαρτωλού ανθρώπου, και πόσο είναι αποδεκτή έναντι του Θεού, είπε τρεις παραβολές. Είπε την παραβολή της απωλεσθείσης δραχμής, του χαμένου προβάτου, αλλά και του ασώτου υιού. Βλέπετε ότι ο Κύριος λέγει μία θέση του ήθους ή της πίστεως και κατόπιν παραθέτει μία παραβολή. Γιατί; Για να διασαφήσει εκείνο το οποίο λέγει.
Η παραβολή έχει την φαινομενική αδυναμία να μη δίδει ορισμόν. Αν θέλετε, προσέξατέ το αυτό. Ο ορισμός ορίζει. Εξ ου και ο ορισμός. Δηλαδή περιορίζει. Βάζει όρια. Σ’ αυτό που θέλει να πει. Ο ορισμός της δικαιοσύνης, ο ορισμός της αληθείας. Τι είναι; Είναι πέντε κουβέντες που μιλάνε γι'αυτό το θέμα, αλλά και που περιορίζουν αυτό το θέμα σε κάποια όρια. Πέραν των οποίων ορίων δεν έχομε τίποτε άλλο να πούμε. Αυτό λέγεται ορισμός. Και είναι γνωστό ότι ορισμούς έχομε επί πολλών πολλών πραγμάτων. Ιδιαιτέρως δε οι Έλληνες, οι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν πάρα πολύ να ορίζουν τα πράγματα. Δηλαδή πάντοτε διατυπώνουν έναν ορισμόν. Λέμε ότι ο Θεός είναι α-όριστος. Δηλαδή δεν ορίζεται. Τι να πούμε για τον Θεό; Θα λέγαμε για ένα τραπέζι…: «Έχει τέσσερα ποδάρια, είναι μία επίπεδος επιφάνεια…». Τι μπορούμε να πούμε για τον Θεό; Ο Θεός δεν ορίζεται. Γιατί δεν γνωρίζομε τον Θεό παραπάνω απ’ ό,τι γνωρίζομε. Και συνεπώς ο Θεός είναι αόριστος. Δεν ορίζεται.
Αντίθετα, η παραβολή εκφράζει τον πλούτο μιας εννοίας που μπορείς να την δεις σφαιρικά. Και από δω και από κει και από κει. Αυτό το πλεονέκτημα έχει η παραβολή. Ενώ δεν μπορείς να πεις τίποτα περισσότερο στον ορισμό, όμως μπορείς να πεις πάρα πολλά πράγματα και να βγάλεις πολλά εξαγόμενα συμπεράσματα, όταν ειπωθεί μία παραβολή. Και λέμε -χωρίς περιορισμό- και λέμε: «Κι αυτό σημαίνει η παραβολή, σημαίνει κι αυτό, σημαίνει κι αυτό». Χωρίς να μπορούμε να περιορίσουμε εκείνα τα οποία μπορούμε να βγάλομε από την παραβολή.
Η παραβολή ακόμη, αγαπητοί μου, αποτελεί μία ευσύνοπτη διδασκαλία. Μια διδασκαλία με λίγα λόγια. Με μία εικόνα συμπεριλαμβάνει τα πάντα. Κυκλοφορεί στην εποχή μας η θέση ότι μία φωτογραφία λέγει χίλια πράγματα. Φερειπείν δημοσιεύεται μία φωτογραφία ενός περιστατικού, ενός γεγονότος, που δεν μπορεί αυτά τα χίλια πράγματα να τα πει ένα κύριο άρθρο. Το λέμε, στην εποχή μας. Έτσι κι εδώ. Η παραβολή είναι μία εικόνα που συμπεριλαμβάνει τα πάντα, κατά ευσύνοπτον τρόπον. Εκείνο που θα έλεγες, δηλαδή, αλλιώτικα, με πολλήν φλυαρίαν. Επικρατεί συνήθεια στην Ανατολή, πάντοτε, μέχρι σήμερα, από αρχαιοτάτων χρόνων να υπάρχει μία ευσύνοπτη διδασκαλία, πάντοτε, διαμέσου εικόνων που πάντοτε λένε πολλά.
Η παραβολή, ακόμη, είναι μία αξιομνημόνευτη διδασκαλία. Μπορείς δηλαδή να την θυμάσαι. Γιατί είναι ντυμένη με εικόνες. Και αφού είναι ντυμένη με εικόνες αυτή η διδασκαλία, με παραστάσεις, ο άνθρωπος τις θυμάται πολύ καλά. Αλλά είναι ταυτόχρονα η παραβολή και ένα ορυχείο από το οποίο μπορεί στο μέλλον, όσο ο άνθρωπος μορφώνεται, διευρύνει τις γνώσεις του, από εκεί μέσα να βγάζει περισσότερα και περισσότερα, θα έλεγα, μέχρι βαθμού ανεξαντλήτου, συμπεράσματα. Ό,τι του συμβεί, κάτι πάντα καινούριο θα συμβαίνει στον άνθρωπο και θα καταφύγει εις την παραβολή, για να βρει εκείνο που τον καλύπτει. Και να πει: «Να, η παραβολή λέγει αυτό».
Με την παραβολή εκφράζονται τα ανέκφραστα. Οι άκτιστοι λόγοι πώς θα εκφραστούν μέσα εις τον κτιστόν κόσμον; Παρά με μίαν παραβολήν. Έτσι η παραβολή είναι μία εικόνα θείων πραγματικοτήτων, ντυμένη με επίγεια ενδύματα. Ο Παύλος επί παραδείγματι, αρπαγείς έως τρίτου ουρανού, είδε και άκουσε, όπως μας λέγει ο ίδιος, «ἄρρητα ῥήματα». Ρήματα που δεν λέγονται. Και ακόμη είπε εκείνο το «οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι». Το «ἐξὸν» θα πει και δεν επιτρέπεται να πεις, αλλά και δεν μπορείς να πεις. Δεν υπάρχει δυνατότητα να πεις. Ότι ηρπάγη εκεί. Πού; Εις τον Παράδεισον! Έτσι λοιπόν ο Παράδεισος, ο ουράνιος Παράδεισος, εδώ τώρα εκφράζεται με έναν κήπο· που αντίγραφό του είναι ο Παράδεισος της Εδέμ, που ήταν εδώ κάτω στη Γη. Και ήταν πράγματι ένας κήπος. Αλλά πώς να εκφράσεις τον ουράνιον Παράδεισον;
Ακόμη ο Κύριος, προκειμένου να μιλήσει για την Βασιλεία του Θεού λέγει: «Τίνι ὁμοιώσω τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν;». «Με τι να την παρομοιάσω την βασιλείαν του Θεού;». Τρόπον τινά ο Κύριος βρίσκεται σε μία δυσκολία- τρόπον τινά. Πώς να παρομοιάσει την Βασιλείαν του Θεού; Πώς να την παρομοιάσω; Και είπε τρεις παραβολές. Δεν είπε μία. Είπε τρεις παραβολές· που στην κάθε παραβολή μπορούσε να αναπτύξει μία πτυχή της Βασιλείας του Θεού. Δηλαδή η παραβολή εκφράζει τα ανέκφραστα. Η κτιστή γλώσσα, αυτήν την οποία έχομε, όχι γλώσσα το όργανον, αλλά η ομιλία, η κτιστή γλώσσα είναι πτωχή και ανεπαρκής. Αυτό το βλέπομε και στην καθημερινότητα. Πόσες φορές βρίσκομε δυσκολία να μεταφέρομε από τη μία γλώσσα στην άλλη, μία μετάφραση να κάνομε, κάποιες έννοιες. Δεν μπορούμε εύκολα. Πόσο περισσότερο να εκφράσομε πράγματα που δεν εκφράζονται. Η γλώσσα, λοιπόν, είναι πάρα πολύ, η ανθρώπινη γλώσσα, είναι πάρα πολύ πτωχή. Όσο κι αν λέμε εμείς οι Έλληνες ότι η ελληνική γλώσσα είναι πλουσία. Ναι, έναντι άλλων γλωσσών. Στην πραγματικότητα όμως τι να εκφράσεις από τα ουράνια;
Η παραβολή ακόμα διαφοροποιεί το ακροατήριον. Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Ἡ παραβολή τόν ἄξιον καί οὐκ ἄξιον διαιρεῖ». Διαιρεί, ξεχωρίζει, τον άξιον από τον ανάξιον. Και αυτό συμβαίνει εδώ στην παρούσα παραβολή, του σπορέως. Ήταν εκείνοι οι οποίοι πήγαν να ακούσουν τον Κύριο, αλλά με τι διάθεση πήγαν να ακούσουν; Από περιέργεια; Το συναντούμε αυτό, να μας το λέγουν οι ιεροί Ευαγγελισταί, σε άλλες περιπτώσεις. Από κακεντρέχεια; Όπως οι Φαρισαίοι; Δεν μίλησε πουθενά ο Χριστός δημοσίως και να μην είναι παρόντες οι κακεντρεχείς Φαρισαίοι. Από επιπολαιότητα πήγαν; «Να, έτσι, πάμε να δούμε». Ή από έναν γνήσιο πόθο; Εδώ βλέπετε ότι η παραβολή διαφοροποιεί τους ακροατάς.
Η παραβολή ακόμη -και αυτό είναι σπουδαίο- αποκαλύπτει και αποκρύπτει, διασαφίζει και συσκοτίζει. Και τα δύο κάνει αυτά. Τα δύο ζεύγη. Αποκαλύπτει, ξαναλέγω, αλλά και αποκρύπτει. Μοιάζει με το φως που είχαν οι Εβραίοι στην Αίγυπτο. Ηλιόλουστη ημέρα, όταν ταυτόχρονα.. ή στην Αίγυπτο, γιατί αυτοί ήσαν στη γη Γεσέμ, λιγάκι νοτιοανατολικά που ήσαν οι Αιγύπτιοι, υπήρχε βαθύ σκοτάδι. Μάλιστα μας λέγει ο ιερός συγγραφεύς ότι το σκοτάδι ήταν ψηλαφητόν. Δηλαδή ψηλαφούσες για να αντιληφθείς κάτι. Οι Εβραίοι είχαν άπλετο φως! Έτσι μοιάζει η παραβολή. Άλλοι βλέπουν και άλλοι δεν βλέπουν. Σε όλους η παραβολή μπορεί να διασαφίσει και σε κάποιους μπορεί να συσκοτίσει.
Ακούστε τι γράφει ο Ματθαίος: «Καί προσελθόντες οἱ μαθηταί εἶπον αὐτῷ (:«Τον ρώτησαν τον Κύριο». Και μάλιστα επάνω στην παραβολή του σπορέως)· διατί ἐν παραβολαῖς λαλεῖς αὐτοῖς; (: «Γιατί», λέγει, «μιλάς στα πλήθη με παραβολές;»). Ὁ δέ ἀποκριθείς εἶπεν αὐτοῖς· ὅτι ὑμῖν δέδοται γνῶναι τά μυστήρια τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἐκείνοις δέ οὐ δέδοται (:«Σε σας», λέει, «δόθηκε να γνωρίσετε τα μυστήρια της Βασιλείας των ουρανών, που είναι κρυμμένα με το ένδυμα μιας παραβολής. Ή δια των παραβολών. Σε εκείνους, τους πολλούς; Αυτό το χάρισμα δεν δόθηκε»). Ὅστις γάρ ἔχει, δοθήσεται αὐτῶν καί περισσευθήσεται· ὅστις δέ οὐκ ἔχει, καί ὁ ἔχει ἀρθήσεται ἀπ' αὐτοῦ». Δηλαδή εάν έχεις λίγο Πνεύμα Θεού, εάν διαθέτεις κάποια μάτια, τότε θα σου δοθεί και πιο πολλή δυνατότητα να ξεχωρίσεις. Αντίθετα, εάν έχεις βέβαια κάτι, αλλά δεν έχεις μέσα σου την πίστη, κι εκείνο που έχεις για να μπορείς να ξεχωρίσεις, κι αυτό θα σου το πάρει ο Θεός. Μη σας κάνει εντύπωση... «Δια τοῦτο -συμπληρώνει ο Κύριος- ἐν παραβολαῖς αὐτοῖς λαλῶ (: «Γι’ αυτόν τον λόγο», λέει, «μιλάω με παραβολές»),ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσι καὶ ἀκούοντες μὴ συνιῶσιν (:ώστε να βλέπουν και να μην βλέπουν, να ακούνε και να μην ακούνε, και να μην καταλαβαίνουνε)».
Θα μου πείτε ο Κύριος δεν ήθελε όλοι να καταλαβαίνουν; Όχι, αγαπητοί μου. Γιατί εξαρτάται από την διάθεση που προσεγγίζεις τον λόγο του Θεού. Είναι σφραγισμένος ο λόγος του Θεού με επτά σφραγίδες. Επτασφράγιστος είναι, αν δεν έχεις αγαθήν διάθεσιν. Γι΄αυτό πολλοί που δεν έχουν το Πνεύμα του Θεού, ερμηνεύουν την Αγία Γραφή και λένε –επιτρέψατέ μου την λέξη- αρλούμπες. Θέλετε ακόμη; Και βέβηλα συμπεράσματα. Και βλάσφημα συμπεράσματα. Γιατί δεν έχουν το Πνεύμα του Θεού. Ώστε να βλέπεις αλλά να μην βλέπεις, να ακούς, αλλά να μην ακούς. Γιατί λέει κανείς: «Να, δεν ακούς τώρα; Δεν βλέπεις τώρα τον Κύριο που ομιλεί;». Ο Κύριος τούς είπε: «Είσαστε τυφλοί». «Τυφλοί; Και σε βλέπομε και σε ακούμε!». «Όχι», λέει, «αν βλέπατε, θα στεκόσαστε απέναντί μου διαφορετικά». «Ὑμῶν δὲ μακάριοι οἱ ὀφθαλμοί -λέει τώρα στους μαθητάς- (:«Τα μάτια τα δικά σας», λέει στους μαθητάς, «είναι μακάρια, ευτυχή») ὅτι βλέπουσι, καὶ τὰ ὦτα ὑμῶν, ὅτι ἀκούουσιν». Γιατί βλέπουν τα μάτια σας. Ποια μάτια; Της ψυχής τα μάτια. Ποια αυτιά ακούνε; Της ψυχής τα αυτιά. Είσαστε ευτυχείς.
Βλέπετε λοιπόν να υπάρχει εδώ μία διαφοροποίησις. Οι μεν έτσι, οι δε έτσι. Και προχωρώ. Αλλά και αυτή η κτίσις είναι μία παραβολή. Ολόκληρη η Δημιουργία. Είναι μία παραβολή. Που οι μεν, ω, αποκρυπτογραφούν την Ενυπόστατον Σοφία του Θεού, παντού την βλέπουν, την Ενυπόστατον Σοφίαν του Θεού. Ποια είναι η Ενυπόστατος Σοφία; Η προσωπική Σοφία του Θεού, δηλαδή ο μετέπειτα Ιησούς Χριστός, ο Θεός Λόγος. Παντού βλέπουν την σφραγίδα του Ιησού Χριστού, ότι ο Θεός Λόγος τα έκανε όλα. Και μένουν έκπληκτοι. «Πώς σοφία! Πώς δύναμις! Πώς ωραιότης μέσα στην Δημιουργία!». Έτσι λένε. Οι δε… Ποιοι; Εκείνοι που δεν έχουν τον τρόπο να δουν, δεν διακρίνουν τίποτα. Έτσι βγαίνουν οι διάφορες θεωρίες, αγαπητοί, εκείνες οι θεωρίες οι κοσμολογικές, ή, ξέρω γω, ανθρωπολογικές θεωρίες, γιατί δεν μπορούν να διακρίνουν την Ενυπόστατον Σοφίαν μέσα εις την Δημιουργία. Τι είναι λοιπόν η Δημιουργία; Κι αυτή είναι μία παραβολή που χρειάζεται ερμηνεία.
Αλλά γιατί; Θα μου πείτε, τα πράγματα έχουν έτσι; Αγαπητοί μου, από φιλανθρωπία του Θεού. Για να μην έχουν μεγαλυτέρα τιμωρία σαν καταφρονηταί οι άνθρωποι. Ξέρετε τι θα πει καταφρονητής; Φοβερό πράγμα! Να βλέπεις κάτι να μην δίνεις σημασία σ΄ αυτό, να μην το εκτιμάς και να γυρίζεις τα νώτα σου. Θα θυμόσαστε οι άνδρες… τρώγαμε την κουραμάνα, το ψωμί. Και πολλές φορές, πολλές φορές, άστε ότι καθαρίζαμε και την καραβάνα μας από τις σάλτσες με το ψωμί, αλλά και ψωμιά που περίσσευαν, τα… κλωτσούσαμε, σαν να παίζαμε ποδόσφαιρο. Παπ, μια κλωτσιά στο ψωμί. Το ψωμί κλωτσάς; Άνθρωπέ μου, μη φθάσεις να πεις το ψωμί ψωμάκι. Το ψωμί κλωτσάς; Έτσι κι εδώ. Για να μην περιφρονήσεις τα άγια των αγίων, τα ουράνια άγια δεν σου τα αποκαλύπτει ο Θεός. Ναι, ναι, δεν σου τα αποκαλύπτει ο Θεός. Είναι χαρακτηριστικό. Δεν είπε ο Χριστός «Μην πετάξετε τά ἅγια τοῖς κυσί»; Δηλαδή στα σκυλιά. Και «ούτε να βάλετε», λέει, «μπροστά στα γουρούνια τα μαργαριτάρια». Ποια; Τα άγια και τα μαργαριτάρια της πίστεως. Γιατί; Γιατί τα γουρούνια δεν τρώνε διαμάντια και μαργαριτάρια. Τρώνε βαλανίδια. Και όταν δουν ότι δεν είναι βαλανίδια, εκείνα που τους πέταξες, τα μαργαριτάρια, θα τα ποδοπατήσουνε, και όχι μόνον, λέει, αυτό, αλλά θα στραφούν τα γουρούνια, θα στραφούν και ῥίξωσιν ὑμᾶς, θα επιτεθούν εναντίον σας. Και θα σας ανατρέψουν. Γιατί δεν τους δώσατε βαλανίδια που αγαπούν αλλά τους δώσατε τι; Μαργαριτάρια που δεν τρώγονται. Αυτά είπε ο Χριστός. Αυτός είναι ο λόγος. «Για να μην πλέον -λέγει ο Θεοφύλακτος- κατακριθῶσιν(:για να μην κατηγορηθούν, να μην καταδικαστούν περισσότερο οι καταφρονηταί) ὡς μετά τό γνῶναι τά μυστήρια καταφρονήσαντες αὐτῶν, τούτου ἕνεκεν, ἀπέκρυψεν ὁ Χριστός ἀπ' αὐτῶν ταῦτα (:Γι΄αυτό –λέει- τα απέκρυψε). Ὁ γάρ γνούς εἶτα καταφρονήσας, βαρυτέρας ἄξιος τιμωρίας». «Γιατί εκείνος που γνώρισε και κατεφρόνησε, έχει μεγαλυτέρα τιμωρία».
Αγαπητοί, το κλειδί της ερμηνείας και κατανοήσεως ολοκλήρου της Αγίας Γραφής, φυσικά και των παραβολών, είναι κατατεθειμένο. Είναι ο Χριστός. Επίστευσες εις τον Χριστόν; Θα βρίσκεις μία αποκάλυψη μέσα εις την Αγίαν Γραφήν καταπληκτική. Και η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη θα σου μιλάνε συνέχεια για τον Χριστό. Εάν όμως δεν επίστεψες, τίποτα δεν θα βγάζεις, τίποτα δεν θα καταλαβαίνεις.
Η παραβολή μοιάζει με τη σάρκα του Χριστού. Δηλαδή την ανθρωπίνη φύση του Θεού Λόγου. Έτσι μοιάζει η παραβολή. Βλέπεις… αλλά δεν βλέπεις. Θα ‘λεγαν οι ακροαταί του Χριστού. Τι είναι αυτά που είπε αυτός ο άνθρωπος; Τι είναι αυτά που είπε; Τίποτα δεν καταλαβαίνουν. Οι μαθηταί τι λένε; «Φράσον ἡμῖν», «εξήγησέ μας, τι είναι αυτά που είπες;». Όταν πιστεύεις, βλέπεις. Όταν δεν πιστεύεις, δεν βλέπεις. Γι΄αυτό σας είπα, είναι κατατεθειμένη η ερμηνεία. Είναι ο Χριστός· τον Οποίον πρέπει να πιστέψομε.
Λέγει ο Ωριγένης… με δικά μου λόγια θα σας το πω, ότι τον Ιησούν Τον είδαν οι πάντες. Δηλαδή τον άνθρωπον Ιησούν, τον είδαν οι πάντες. Και ο Ηρώδης και ο Καϊάφας και ο Άννας και ο Πιλάτος. Όλοι είδαν τον Ιησούν. Αλλά τον Λόγον, την θεότητα, μόνον εκείνοι που επίστευσαν εις Αυτόν. Βλέπετε; Θαυμάσια. Αυτός ο λόγος του Ωριγένους τα λέγει όλα.
Η Αγία Γραφή, ομοίως, αγαπητοί, είναι μία παραβολή που αποκαλύπτει και συγκαλύπτει. Αποκαλύπτει και συγκαλύπτει. Εξαρτάται από την όραση που διαθέτεις. Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Τό Πνεῦμα τό Ἅγιον ἐστίν τό ποιοῦν ἑτέρους ὀφθαλμούς». Το Πνεύμα το Άγιο, λέει, είναι εκείνο που καθιστά καινούρια μάτια. Έχεις το Πνεύμα το Άγιον; Τότε βλέπεις εκείνα που δεν βλέπει ο άλλος, που δεν έχει το Πνεύμα το Άγιον. Το Πνεύμα το Άγιον μάς αλλάζει τα μάτια. Μας δημιουργεί καινούρια μάτια. Τα μάτια του Πνεύματος. Πώς λέμε επί παραδείγματι, για τον Ιωάννη τον Θεολόγο. Πω! Πω! Και μάλιστα το σύμβολο του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, ξέρετε ποιο είναι. Είναι ο αετός. Είναι γνωστό ότι ο αετός είναι οξυδερκέστατος. Δηλαδή έχει μάτι… το λέμε στη γλώσσα μας, αετίσιο. Δηλαδή βλέπει πάρα πολύ καλά. Αν σας πω ότι μπορεί να δει τα ψιλά γράμματα μιας εφημερίδος, ο αετός, τα ψιλά γράμματα μιας εφημερίδος σε απόσταση εκατό μέτρων! Γι'αυτό το σύμβολο του Ιωάννου είναι ο αετός. Δηλαδή ότι είναι οξυδερκέστατος, που το βλέμμα του διείσδυσε μέσα εις τα πνευματικά και τα ουράνια και είπε: «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος καί ὁ Λόγος ἦν πρός τόν Θεόν καί Θεός ἦν ὁ Λόγος». Και ότι «Χωρίς αὐτοῦ -χωρίς τον Θεόν Λόγον- οὐδέ ἕν γέγονεν ὃ γέγονεν». Απ’ ό,τι έχει γίνει, τίποτα δεν έχει γίνει, χωρίς τον Θεόν Λόγον.
Συνεπώς αυτό πρέπει κι εμείς, αγαπητοί μου, να ζητάμε. Το Πνεύμα το Άγιον. Για να ανοίγουν τα μάτια μας. Στην σημερινή, επί παραδείγματι, παραβολή, μπορώ να διακρίνω τι μέρος λόγου ακροατής είμαι; Πωρωμένος; Σκληρυμένος; Επιπόλαιος; Ρηχός; Ή γῆ ἀγαθή; Να κάνω δηλαδή μία αυτοσκόπηση. Να τρομάξω. Να διορθωθώ. Και να σωθώ. Αμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
ψηφιοποίηση της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας και επιμέλεια:Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
- http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_774.mp3
