ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ΛΟΥΚΑ[:Λουκά
7, 11-16]
Απομαγνητοφωνημένη
ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου
με θέμα:
« ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά
Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 6-10-1991]
(Β 252,
έκδοσις β΄)
Πολύ μας συγκινεί, αγαπητοί μου, η σημερινή ευαγγελική περικοπή. Ο Κύριος, όπως ακούσαμε, κατευθύνεται σε μία μικρή πόλη, που την έλεγαν Ναΐν· και θα πει «ωραία». Αλλά κατά συγκυρίαν, ενώ όχλος πολύς μαθητών Τον ακολουθούσε, εκεί στην πύλη της μικρής, αυτής, πόλεως, συναντούν μίαν νεκρώσιμη εκφορά. Είναι ένας άλλος όχλος που συνόδευε την εκφορά και εξήρχετο από την πόλη. Πήγαιναν δια το νεκροταφείον. Ήταν η κηδεία ενός νέου παιδιού, μονάκριβο, μιας χήρας μάνας. Ο Κύριος την λυπήθηκε, όπως εκείνη θρηνούσε. Και της είπε: «Μὴ κλαῖε». Δηλαδή «μην κλαις». Και πλησίασε το φέρετρο. Εκείνοι που το μετέφεραν, σταμάτησαν. Και τότε ο Κύριος, με εξουσιαστικήν επιταγήν, λέγει στον νεκρό: «Νεανίσκε(:Νεαρέ -δηλαδή) σοὶ λέγω, ἐγέρθητι (:Εγώ σου το λέγω: Σήκω)». Και ο νεκρός ζωντάνεψε, αγαπητοί μου. Και ανεκάθισε μέσα εις το φέρετρο. Και άρχισε να ομιλεί· που έδειχνε ότι δεν ήταν ψευδαίσθησις, αλλά ήταν πραγματικότης. Με μάρτυρες εκατοντάδες ανθρώπους κι από τις δύο πλευρές. Και εκ των του όχλου των μαθητών που ακολουθούσαν τον Κύριον, αλλά και εκ του όχλου που ακολουθούσε την εκφορά του νεκρού, αυτού, νέου. Και τότε ο Κύριος παρέδωσε τον νέον αυτόν εις την μητέρα του.
Το θαύμα ήταν καταπληκτικό. Και βεβαιωμένο. Οι άνθρωποι κατελήφθησαν από φόβο και εδόξαζαν τον Θεόν. Κοινό τους
θέμα ήταν ότι μεγάλος προφήτης ανεφάνη στον καιρό τους. Και ότι ο Θεός επεσκέφθη τον λαόν Αυτού.
Αλήθεια, πόσα θέματα θα μπορούσαν και πόσες πτυχές προς εξέτασιν θα
μπορούσαν να αναπηδήσουν από την περικοπή αυτή! Επιτρέψατε, όμως, να μείνομε
μόνο σε ένα σημείο. Σε εκείνο το «Μὴ κλαῖε», που είπε στη μητέρα του
νεκρού παιδιού. «Μην κλαις». Είπε: «Μην κλαις»! Εκ πρώτης όψεως ήτο μία
απάνθρωπος, θα λέγαμε, συμβουλή. Τόσο πόνο είχε η γυναίκα αυτή, χήρα, μονάκριβο
το παιδί της και πολύ νεαρό. Και να της πει κάποιος: «Μην κλαις»; Απάνθρωπο δεν είναι; Σκληρό δεν είναι;
Αλλά όταν, όμως, ο Κύριος το είπε
αυτό, δεν ήθελε να αφαιρέσει από τη μάνα το δικαίωμα να κλάψει το παιδί της.
Αλλά γιατί σε λίγο θα το είχε ζωντανό το παιδί της. Γι'αυτό ακριβώς της
είπε: «Μην κλαις· σε λίγο, σε λίγα
δευτερόλεπτα, Εγώ θα επαναφέρω την ζωή του, θα επαναφέρω την ψυχή του και θα
σου τον παραδώσω».
Βέβαια, με όλο αυτό το θέμα βλέπομε ποία
η στάσις απέναντι στο πένθος. Μπορούμε να κλάψομε; Μπορούμε να κλαίμε; Ο Κύριος, όμως, το Πνεύμα του Θεού
κατέγραψε στην Αγία Γραφή ότι το κλάμα θα καταργηθεί, το δάκρυ θα καταργηθεί.
Γιατί δεν θα υπάρχει πια λόγος να κλαίει
κανείς. Λέει, επί παραδείγματι, εκεί στο βιβλίο της Αποκαλύψεως, εις το 7ον
κεφάλαιον, ανάμεσα στα πολλά, αρνητικά και θετικά προσόντα, που θα έχουν οι
άνθρωποι μετά την ανάσταση των νεκρών, ότι «ὁ Θεός», λέγει, «ἐξαλείψει πᾶν δάκρυον».
Κι όταν λέγει «πᾶν δάκρυον» εννοεί κάθε μορφής δάκρυον.
Όσο, όμως, μένομε εις τον κόσμον αυτόν, τότε μπορούμε να πούμε ότι δεν
θα χρησιμοποιήσομε τα δάκρυα; Αλλά τίθεται το ερώτημα: Τα δάκρυα είναι επιτρεπτά ή όχι; Έχετε προσέξει ότι κανένα ζώο δεν
δακρύζει; Κανένα ζώο. Μόνον ο άνθρωπος
δακρύζει. Τα ζώα λυπούνται. Μπορεί να εκφραστούν με άλλον τρόπον. Αν πάρετε
τα παιδάκια μιας μάνας, ενός πουλιού, μιας γάτας τα γατάκια, τα σκυλάκια μιας
σκύλας, θα δείτε, τα πουλάκια μιας κλώσας, θα δείτε ότι η μάνα διαμαρτύρεται.
Αλλά κανένα ζώο, όμως, δεν κλαίει. Μόνον ο άνθρωπος κλαίει. Είναι προνόμιον αυτό του ανθρώπου.
Προνόμιον; Μέχρις ενός βαθμού είναι
προνόμιον. Θα το δούμε αυτό γιατί; Διότι… μπορούμε να θέσομε και ένα άλλο
ερώτημα: «Ο Θεός πώς βλέπει τα δάκρυα;». Διότι Εκείνος έκανε τον άνθρωπο, ο
άνθρωπος να έχει δάκρυα. Πώς λοιπόν ο Θεός βλέπει τα δάκρυα;
Πάντως, είναι γεγονός ότι ο
Κύριος Ιησούς, όπως αναφέρει η επιστολή προς Εβραίους, τον καιρό της σαρκός Αυτού, είχε πολλάκις κλαύσει. Να τι λέγει στο
5ο κεφάλαιο: «Ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς σαρκὸς αὐτοῦ -δηλαδή
κατά την Ενανθρώπησή Του, ευρισκόμενος εδώ εις την γην- δεήσεις τε καὶ ἱκετηρίας πρὸς τὸν
δυνάμενον σώζειν αὐτὸν ἐκ θανάτου μετὰ κραυγῆς ἰσχυρᾶς καὶ δακρύων προσενέγκας(:προσέφερε)». Ο Κύριος, λοιπόν, προσηύχετο μετά δακρύων. Ακόμη ο ίδιος ο
Κύριος, όταν από τον λόφο των Ελαιών, το όρος των ελαιών, είδε την πόλιν την
προφητοκτόνον και σε λίγο χριστοκτόνον, την Ιερουσαλήμ, «ἰδὼν τὴν πόλιν –λέγει ο
ευαγγελιστής Λουκάς- ἔκλαυσεν ἐπ’ αὐτήν». Έκλαψε. Έκλαψε.
Και ο Απόστολος Παύλος, σαν ένα σημείον
πολλής ευγενείας και ψυχικής ευαισθησίας, γράφει στον Τιμόθεον στην Β΄του επιστολή
τα εξής: «Μεμνημένος σου τῶν δακρύων, ἐπιποθῶν σε ἰδεῖν, ἵνα χαρᾶς πληρωθῶ». «Ενθυμούμενος τα δάκρυά σου, ποθώ πολύ να σε
δω, για να πάρω χαρά», λέγει στον πολύ αγαπητό του Τιμόθεο ο Παύλος. Κι ο
Παύλος, ξέρετε, ήταν σκληρός άνθρωπος. Αν έπρεπε να αναφέρομε χίλια περιστατικά
από την ζωή του, όπως καταγράφονται τόσο στις Πράξεις, όσο και στις επιστολές,
ήτο σκληρός άνθρωπος. Αλλά ήταν ἐν ταυτῷ και τρυφερότατος... Εδώ είναι το καταπληκτικό. Να είσαι σκληρός
εκεί που πρέπει. Και να είσαι τρυφερός πάλι εκεί που πρέπει. Αλλά Αυτός ο
Κύριος, εις αυτούς τους Μακαρισμούς Του λέγει: «Μακάριοι οἱ κλαίοντες νῦν ὅτι
γελάσετε». «Εσείς θα γελάσετε.
Εσείς τελευταίοι θα γελάσετε. Όταν ο κόσμος γελά, εσείς κλαίτε και πενθείτε για
την κατάσταση του κόσμου. Αλλά ευτυχείς γιατί κλαίτε και πενθείτε, γιατί εσείς
πραγματικά θα γελάσετε εις το τέλος. Δηλαδή θα σας δικαιώσει ο Θεός. Όταν οι
άλλοι αναισθήτως γελούν και θα καταδικαστούν».
Και πάλι ο Απόστολος Παύλος, σαν
ένα δόγμα, έτσι…, κοινωνικότητος,
γράφει στην προς Ρωμαίους επιστολή: «Κλαίειν μετὰ κλαιόντων». «Να κλαις κι εσύ με εκείνους που κλαίνε». Δεν
μπορείς να πας σε μία κηδεία και να βάζεις τα γέλια. Θα κλάψεις. Στον πόνο του
αλλουνού. Μαζί του θα κλάψεις. Κ.ο.κ. «Κλαίειν μετὰ κλαιόντων». Είναι μία ωραιοτάτη έκφρασις κοινωνικής
μετοχής.
Τι, λοιπόν, θα λέγαμε; Πρέπει να
δακρύομε ή όχι; Γράφει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος στον 7ο του
λόγο: «Ὁ περὶ τῶν δακρύων λόγος ἐκ πολλῶν καὶ διαφόρων τρόπων ταῦτα τίκτεσθαι
λέγεται -δηλαδή ότι τα δάκρυα έχουν διάφορες αιτίες. Από πολλούς
λόγους-. Λέγω δή (:αναφέρω) -λέει
ο άγιος πατήρ- ἐκ φύσεως -ένας άνθρωπος εκ φύσεως εύκολα τα δάκρυα τα έχει,
κάτω από τα μάτια του τα έχει, απ’ τις βλεφαρίδες-, ἐκ Θεοῦ, ἐκ θλίψεως ἐναντίας
(:όταν υπάρχουν πιεστικές καταστάσεις),
ἐξ
ἐπαινουμένης (:όταν ακόμη σε
επαινέσουν δακρύζεις, συγκινείσαι), ἐκ κενοδοξίας -έρχονται δάκρυα-, ἐκ πορνείας -έρχονται δάκρυα-, ἐξ ἀγάπης, ἐκ μετανοίας, ἐκ μνήμης θανάτου
καὶ ἑτέρων πολλῶν», λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος.
Απ’ όλα αυτά, όμως, ποια δάκρυα
είναι δεκτά στον Θεό; Είναι ακόμη επαινετά, είναι ακόμη χρήσιμα. Ποια δάκρυα;
Είναι, αγαπητοί μου, τα δάκρυα της
μετανοίας, τα δάκρυα της μνήμης του θανάτου και τα δάκρυα της αγάπης. Αυτά τα τρία. Μόνον αυτά τα τρία. Ο
Ιερός Χρυσόστομος συγχωρεί μόνον αυτά τα τρία. Ενώ αντιθέτως τα κλάματα, τα δάκρυα από αντίξοες καταστάσεις και
θλίψεις και πένθους κ.τ.λ. τα χαρακτηρίζει «δάκρυα
δειλίας» και τα απορρίπτει. Γιατί δείχνουν ότι ο άνθρωπος δεν έχει
ανδρείον φρόνημα. Για σκεφθείτε, να είσαι μάρτυς, να πηγαίνουν να σε σκοτώσουν
και να βάζεις τα κλάματα. Διαβάστε, σας παρακαλώ, όλο το μαρτυρολόγιο της
Εκκλησίας μας, να δείτε, ποιος μάρτυς πήγαινε να μαρτυρήσει και πήγαινε με
δάκρυα; Όλοι πήγαιναν με χαρά, πήγαιναν με αγαλλίαση. Γι'αυτό ο Χρυσόστομος
καταδικάζει τα δάκρυα που προέρχονται από τη δειλία. Ενώ τα δάκρυα της μετανοίας, τα δάκρυα της μνήμης του θανάτου και της
αγάπης του Θεού αρμόζουν σε κάθε άνθρωπο, δεν καταστρέφουν τον ανδρισμόν, στον
άνδρα τουλάχιστον, αλλά ούτε καταστρέφουν την ανθρωπίνη αξιοπρέπεια.
Τα δάκρυα, λοιπόν, είναι το πιο ακριβό, είναι το πιο λεπτό στολίδι στον
κάθε άνθρωπο. Αλλιώτικα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πέτρινος, άκαρδος,
χωρίς συναισθήματα. Και ο άκαρδος
άνθρωπος, ο πέτρινος, είναι αντιπαθέστατος και στον Θεό και στους ανθρώπους.
Τα δάκρυα, λοιπόν, της μετανοίας να ιδούμε
πρώτα. Τι γράφει ο Ιερός Χρυσόστομος; Λέγει τα εξής: «Μέγας σπόγγος τὰ δάκρυα τῶν ἁμαρτιῶν».
«Τι
είναι», λέει, «τα δάκρυα; Το μεγάλο σφουγγάρι, που έρχεται να σβήσει
τις αμαρτίες». «Ἡ μεγάλη δύναμις τῶν δακρύων εἴπω σοι (:Θα σου πω ότι είναι μεγάλη η δύναμις των δακρύων).Πόσον ἰσχύει τὰ δάκρυα;(:Πόσον ισχύουν
τα δάκρυα;). Οἱ μάρτυρες ἐκχέουσιν αἷμα,
οἱ ἁμαρτωλοὶ ἐκχέουσιν δάκρυα (:Οι μάρτυρες το αίμα τους δίνουν. Συ, ο
αμαρτωλός, τα δάκρυά σου δίνεις). Ἵνα μάθῃς ὅσην δύναμιν ἔχει τὰ δάκρυα, ἡ
πόρνη μὴ αἷμα ἐξέχεεν (:για να
μάθεις πόσην δύναμιν έχουν τα δάκρυα, εκείνη η πόρνη γυναίκα, η οποία – λέει
-έκλαιε, και με τα δάκρυά της έπλενε τα
πόδια του Κυρίου και με τα μύρα της, δάκρυα και μύρα και με τα μαλλιά της
εσκούπιζε τα πόδια του Κυρίου, που είχε κληθεί κάποτε σε ένα δείπνο. Είδες; Δικαιώθηκε. Από τα δάκρυά της. Δεν
έδωσε αίμα. Έδωσε δάκρυα). Οὐ πηγὴ δακρύων ἐξέχεεν καὶ ἐξήλειψε τὰ ἁμαρτήματα».
«Δεν έδωσε», λέγει, «παρά μόνον πηγή δακρύων». «Πέτρος
οὐκ ἠρνήσατο τὸν Χριστόν;(:Ο
Πέτρος – λέει- δεν αρνήθηκε τον
Χριστόν;). Μὴ αἷμα ἐξέχεεν; Οὐ πηγὰς δακρύων ἐξέχεεν, καὶ ἔκλαυσεν, καὶ ἀπεσμήξατο
αὐτοῦ τὰ ἁμαρτήματα; (:Ο Πέτρος
δεν έδωσε το αίμα του. Αλλά έκλαψε. Και ο Χριστός ήρθε και του σκούπισε την
άρνησή του)».
Και επιλέγει πάνω σ’ αυτό ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος «Μείζων
τοῦ βαπτίσματος μετὰ τὸ βάπτισμα ἡ τῶν δακρύων πηγὴ καθέστηκεν(:Μετά από το βάπτισμα, το μεγαλύτερο
βάπτισμα είναι τα δάκρυα. -Γι’ αυτό και λέγονται «δεύτερον βάπτισμα». Το
βάπτισμα της μετανοίας, που είναι μετά δακρύων) εἰ καὶ τολμηρὸν πως (ἐστὶν)
τὸ λεγόμενον (:αν και είναι τολμηρό
να το λέει κανείς αυτό)». Παρά
ταύτα είναι αληθές. Και απορρέει από αυτήν την Αγίαν Γραφήν. Κάποτε ο ευσεβής
Εζεκίας, όταν ειδοποιήθηκε από τον Ησαΐα: «Ετοίμασε
την διαθήκη σου και πεθαίνεις· τάξον τὰ τοῦ οἴκου σου» και γύρισε
από την άλλη μεριά κι έκλαψε, προς τον τοίχον γύρισε, κι άρχισε να κλαίει.
Τότε, λέγει ο Θεός εις τον Ησαΐα, που ήταν ακόμα στην αυλή του παλατιού: «Είδες; Ο βασιλιάς κλαίει. Πήγαινε πες του,
δεν θα πεθάνει. Θα ζήσει ακόμα 15 χρόνια!». Πόση είναι η δύναμις, αλήθεια,
των δακρύων! Και συνεχίζει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος και λέγει: «Διότι
ἐκεῖνο μέν, τῶν προγεγονότων ἐν ἡμῖν κακῶν ἐστὶν καθαρτήριον, τοῦτο δὲ τῶν
μεταγενεστέρων (:το βάπτισμα
καθάρισε τα προγενέστερα· τα δάκρυα καθαρίζουν τα μεταγενέστερα αμαρτήματα)· κἀκεῖνο μέν, νήπιοι λαμβάνοντες πάντες ἐμολύναμεν
(:αφού πήραμε το βάπτισμα, κατά την νηπιακή μας ηλικία, τον μολύναμε τον
χιτώνα του βαπτίσματος), ὃ, εἰ μὴ ἐκ Θεοῦ φιλανθρώπως ἐδεδώρητο τοῖς ἀνθρώποις,
σπάνιοι ὄντως καὶ δυσεύρετοι οἱ σωζόμενοι (:Αν δεν είχαμε το δεύτερον βάπτισμα των δακρύων, θα ήτανε ελάχιστοι
και σπάνιοι εκείνοι οι οποίοι θα μπορούσαν να σωθούν)».
Ακόμη, αγαπητοί μου, είναι τα
δάκρυα του κατά Θεόν πένθους. Προσέξτε. Όχι του πένθους. Αλλά του κατά Θεόν
πένθους. Να κλαις για την φτώχεια σου,
για τις αμαρτίες σου. Άνθρωπε, να κλαις για την ταπεινότητά σου. Να κλαις γιατί ο κόσμος δεν πάει καλά…·
γιατί επίκειται καταστροφή· γιατί πολλοί
αυτομολούν, φεύγουν από το στρατόπεδο, την παρεμβολήν Κυρίου και πηγαίνουν εις
την αλλοτρίαν, του Αντιχρίστου, του διαβόλου την παρεμβολήν, το στρατόπεδο. Να
κλάψεις, να πονέσεις. Αυτό είναι το κατά Θεόν πένθος. Και λέγει ο Μέγας
Αθανάσιος: «Οὐχ οἱ πολλοὶ ἔχουσιν τὸ χάρισμα τῶν δακρύων (:δεν έχουν οι πολλοί -λέει- το χάρισμα των δακρύων) ἀλλ’ ὅσοι τὸν νοῦν ἔχουσι ἄνω, ὅσοι τῶν
γηίνων ἐπιλανθάνονται, ὅσοι τῆς σαρκὸς πρόνοιαν οὐ ποιοῦσιν, οἵτινες οὐκ ἐπίστανται
ὅλως ἢ ἔνι κόσμος, οἵτινες ἐνέκρωσαν τὰ μέλη τα ἐπὶ τῆς γῆς (:εκείνοι που παραθεωρούν τα ανθρώπινα και
έχουν τον νου τους στον ουρανό, αυτοί έχουν το κατά Θεόν πένθος). Τούτοις
μόνοις δίδοται πένθος δακρύων». «Σ’
αυτούς μόνον δίδεται». Α: «δίδεται». Ώστε
τα δάκρυα είναι δώρον. Θα το δούμε παρακάτω.
Είναι, όμως, και τα δάκρυα της αγάπης, αγαπητοί. Εδώ υπάρχει όλο το μεγαλείο και η χρυσή πλατεία της Βασιλείας του
Θεού, όπως την βλέπει ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψή του. Αφού «ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί», τότε η άκτιστη
ενέργεια της θείας αγάπης πληγώνει την καρδιά με την πληγή της αγάπης.
Είναι μία φοβερή πληγή η πληγή της αγάπης του Θεού. Γι'αυτό και αναφωνεί ο
άνθρωπος -είναι στο «Ἆσμα Ἀσμάτων», αγαπητοί μου, γραμμένο, που είναι η νύμφη,
είναι η ψυχή, είναι η Εκκλησία- «ὅτι τετρωμένη ἀγάπης ἐγώ». «Εγώ είμαι πληγωμένη από την αγάπη»,
λέγει. Μεγάλη η πληγή της αγάπης· της αγάπης κατ’ εξοχήν του Θεού.
Γράφει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος: «Καὶ τί ἐστὶ καρδία ἐλεήμων; (:Τι είναι –λέει- η καρδιά αγαπώσα;)». Και είπε: «Καῦσις καρδίας ὑπὲρ πάσης τῆς
κτίσεως -προσέξτε την λέξη, το ουσιαστικό «καῦσις». Τι είχαν πει οι δύο προς Εμμαούς; «Η καρδιά μας δεν καιγόταν από μέσα;». Αυτήν την καύση όσοι την νιώθουν, ας το ξέρουν, είναι δώρο του Θεού,
είναι προνόμιο. Είναι, λοιπόν, η «καιομένη καρδία» για ολόκληρη την κτίσιν,
όλη την κτίσιν- ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν ὀρνέων(:των πουλιών) καὶ τῶν ζώων καὶ τῶν δαιμόνων
- Άνθρωπος που αγαπά τον Θεό, λέγει: «Ταλαίπωρες υπάρξεις, ω δαίμονες·
ταλαίπωρες υπάρξεις, που δεν μπορείτε ούτε να μετανοήσετε, ούτε να αγαπήσετε,
ταλαίπωρες υπάρξεις». Και κλαίει. Έτσι λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος- καί
ὑπὲρ
παντὸς κτίσματος- κλαίει για όλα- καὶ ἐκ τῆς μνήμης αὐτῶν (:όταν τα θυμάται όλα αυτά, με το χιόνι όταν
πέφτουν τα πουλάκια από τον ουρανό, πέφτουν τα δένδρα κ.τ.λ.) καὶ τῆς
θεωρίας αὐτῶν ῥέουσιν οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ δάκρυα». Αυτός είναι εκείνος
που αγαπά. Έχει τα δάκρυα γρήγορα, εύκολα.
Και ένας διάλογος του αγίου Ισαάκ του Σύρου:; «Ποία είναι –τον ερώτησαν- η τελειότης
των πολλών καρπών του Πνεύματος;». Κι εκείνος απήντησε: «Όταν κανείς αξιωθεί με την τελεία αγάπη του
Θεού». «Και από πού γνωρίζει κανείς
ότι έφθασε σε αυτήν;», ερωτάται. Και απαντά: «Όταν κινηθεί η μνήμη του Θεού στον νου του, αμέσως η καρδιά κινείται
στην αγάπη του Θεού και τα μάτια γεμίζουν από πλούσια δάκρυα. Συνήθεια της
αγάπης είναι από τη μνήμη των αγαπημένων, να βγάζει δάκρυα. Και όταν πάντα
κάποιος έχει αυτήν την αγάπη, ποτέ δεν στερείται από δάκρυα», λέγει εις τον
λόγο του τον 85ον.
Τα
δάκρυα, όμως, δεν πρέπει, αγαπητοί μου, να μεταβληθούν σε σκοπό. Δεν αποτελούν σκοπό. Είναι ένα μέσον,
πλούσιο, όμορφο, ευγενικό, αλλά πάντοτε είναι ένα μέσον. Δεν πρέπει δηλαδή να
σταθούν σαν μια αναζήτηση ψυχολογικής ικανοποιήσεως ή ενός πνευματικού
ναρκισσισμού. Μερικοί κάνουν, ξέρετε, την ελεημοσύνη τους για να νιώσουν
μία χαρά. «Κάνε», λέει, «μια καλή πράξη, να δεις τι χαρά θα
νιώσεις». Και γίνεται σκοπός και η καλή πράξις και τα δάκρυα. Όχι ποτέ. Να
το ξέρομε. Απλώς είναι για να προσεγγίσουμε περισσότερο τον Θεό. Να θερμανθούμε
περισσότερο. Γι'αυτό λέγει ο άγιος Νείλος ο Σιναΐτης: «Κέχρησο τοῖς δάκρυσι, πρὸς
παντὸς αἰτήματος κατόρθωσιν (:Να κάνεις χρήση των δακρύων, όταν θες κάτι να
κατορθώσεις). Λίαν γὰρ χαίρει σου ὁ Δεσπότης ἐν δάκρυσι προσευχὴν δεχόμενος (:Χαίρεται ο Χριστός όταν σε βλέπει να
δακρύζεις, και δη στην προσευχή σου). Μὴ οὖν εἰς πάθος τρέψῃς τὸ τῶν παθῶν ἀλέξημα
(:Μην μεταβάλεις, όμως, εκείνο που
απομακρύνει τα πάθη, το μετατρέψεις σε πάθος) ἵνα μὴ πλέον παροργίσῃς τον
δεδωκότα τὴν χάριν (:για να μην
παροργίσεις τον Κύριον, που σου έδωσε το χάρισμα των δακρύων)».
Τα πάθη, αγαπητοί μου, και η
αναισθησία, εμποδίζουν τα δάκρυα. Το ίδιο και η γαστριμαργία και οι συντυχίες
και η πολυλογία αλλά και η τυχαία, τυχαία, τυχαία πνευματική ζωή, εμποδίζουν τα
δάκρυα. Αντίθετα, η εργασία των εντολών του Θεού, οδηγεί στην κατάνυξη και στα
δάκρυα. Τα δάκρυα μπορεί να γεννηθούν στην προσευχή, στη μελέτη του λόγου του
Θεού, στην παρατήρηση της κτίσεως, βλέποντας την δημιουργία, στην πνευματική
συντροφιά και συζήτηση με πνευματικούς αδελφούς, στη Θεία Λειτουργία, στην
περισυλλογή, στο ταξίδι, στον δρόμο, στο λεωφορείο, στο τραίνο, παντού,
πάντοτε. Αυτό εξαρτάται από την κατάσταση της καρδιάς αν καθαρεύει κι αν έχει
τη μνήμη του Θεού.
Ας τελειώσομε, όμως, με μία ωραιοτάτη
προσευχή του αγίου Εφραίμ του Σύρου, που αναφέρεται ακριβώς εις την ένδακρυ
προσευχή. Και λέγει: «Κύριε, Συ μόνος γνωρίζεις ότι η ψυχή μας
Εσένα διψά σαν την άνυδρη γη κι Εσένα ποθεί. Στάξε στην καρδιά μας μια σταγόνα
από την θεία Σου χάρη και άναψε μέσα σε αυτήν την φλόγα της αγάπης Σου. Κρούσε
στην δεκάχορδη κινύρα μας μέλη κατανυκτικά και ευφρόσυνα. Συ που άνοιξες τα
μάτια του τυφλού, άνοιξε τα μάτια της διανοίας μας να κατανοεί την ομορφιά της
δόξης Σου. Συ που έδωκες νερό στην έρημο σε έναν λαό απειθή και φιλόνικο, δώσε
μας κατάνυξη και δάκρυα στα μάτια, για να δακρύομε κάθε μέρα της ζωής μας με
ταπείνωση, αγάπη και καθαρή καρδιά. Ας προσεγγίσει η δέησή μας την αγάπη Σου,
να μας χαρίσει τον άγιο σπόρο της αληθείας Σου, για να Σου προσφέρομε δεμάτια
πλήρη κατανύξεως και δοξολογίας. Εισάκουσον, Κύριε, της προσευχής των δούλων
Σου, δια πρεσβειών της Θεοτόκου και πάντων των αγίων Σου, ο επί πάντων
ευλογητός εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον
πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο
Μυτιληναίο,
ψηφιοποίηση και επιμέλεια της
απομαγνητοφωνημένης ομιλίας:
Ελένη Λιναρδάκη,
φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
·
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
·
https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_510.mp3