Γιάννης Φρύδας: Βλέποντας και κάνοντας ΣΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ 98

 

Βλέποντας και κάνοντας

Ευνουχισμένοι διανοούμενοι,

μικροί ανίκανοι και τυφλοί κυβερνήτες…  

Γιώργος Σεφέρης

                                                                

                                                                                                 

    Γράφει ο Γιάννης Φρύδας

 

ΣΤΟ  ΚΑΦΕΝΕΙΟ  ΤΟΥ  ΓΙΑΝΝΗ  98

 

…κρατία

  Με τίτλο μισό κι ανέσωστο, ξεκινώ το πρώτο σημείωμα του παρόντος Καφενείου. Αν ήμουν εργολάβος, θα έλεγα ότι δεν έφτασαν οι πιστώσεις, για να βάλω και το πρώτο συνθετικό της λέξης. Αν ήμουν πολιτικός, θα σας έδινα την υπόσχεση ότι θα τη συμπληρώσω στη δεύτερη τετραετία, με την ολοκλήρωση του προγράμματός μου. Ως καφετζής, όμως, θα είπω την αλήθειαν και μόνον την αλήθειαν. Μία είναι η αιτία: αφήνω στη δική σας διακριτική ευχέρεια να τη συμπληρώσετε, με συνθετικό της επιλογής σας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τον βασικό τίτλο «βλέποντας και κάνοντας».

 

  Θα προτιμούσα, χωρίς να απαγορεύω, να αποφύγετε τα συνθετικά: αξιο και δημο. Είπαμε να κάνουμε σοβαρές συνθέσεις, όχι να περιγράφουμε ανύπαρκτες ή προβληματικές καταστάσεις… Επίσης, καλά είναι να αποφύγετε λέξεις που θα βρείτε παρακάτω, γιατί θα θεωρηθεί ότι αντιγράψατε και δε θα αποφύγετε τον μηδενισμό… Αφού καταλήξετε σε κάποια λέξη, σκεφτείτε σε δεύτερο χρόνο πόσο συμβάλλουν στην κατάσταση που περιγράφει αυτή η λέξη οι διανοούμενοι και οι κυβερνήτες. Μετά συμφωνήστε ή διαφωνήστε με τη διαπίστωση του Σεφέρη!…

  Μπορεί να σας μπέρδεψα, αλλά κι εγώ μπερδεμένος είμαι που ζητάω να κάνετε σύνθεση στον καιρό της γενικευμένης αποσύνθεσης. Όπως καταλαβαίνετε, δεν είμαι σε θέση να σας βοηθήσω περισσότερο. Άλλωστε και το Καφενείο σε αποσύνθεση βρίσκεται: αλλού τα μπρίκια του, αλλού τα καφοκούτια του… και σ’ άλλα καφενεία οι πελάτες του… Μ’ αυτά τα δεδομένα, η επιχείρηση πάει για κλείσιμο…

 

Βλέποντας και κάνοντας

  Επανέρχομαι για λίγο και στον αρχικό τίτλο. Το «βλέποντας και κάνοντας» είναι μια έκφραση που χρησιμοποιείται συχνά. Τι υποδηλώνει, όμως, κάθε φορά που τη λέμε ή την ακούμε; Διακρίνω δυο πιθανές και αντικρουόμενες μεταξύ τους εκδοχές:

  Είναι σύνεση. Δηλαδή, υπάρχει η μελέτη και ανάλυση των δεδομένων, η οργάνωση και το σχέδιο δράσης, για να ακολουθήσουν ύστερα οι απαραίτητες ενέργειες για τον επιδιωκόμενο στόχο.

  Είναι προχειρότητα. Εδώ κυριαρχεί η ανοργανωσιά, η ανυπαρξία σχεδίου και οι όποιες ενέργειες αποφασίζονται και εκτελούνται με προσαρμογές της στιγμής και εκ του προχείρου. Μ’ αυτά, είμαστε πολύ κοντά και στο: πάμε κι όπου βγει…

  Πώς ξέρουμε, όμως, σε ποια εκδοχή είμαστε κάθε φορά; Η απάντηση θα έρθει με τα αποτελέσματα, για να μην απαντήσω κι εγώ με τη γνωστή έκφραση: θα δείξει… Κι αυτή πολυχρησιμοποιημένη, συμφωνείτε; Ρωτάς κάποιον για κάτι και σου λέει: «Θα δείξει»… Τι θα δείξει, ορέ; Το φλιτζάνι της καφετζούς, η πλάτη του ψημένου αρνιού, το πέταγμα των πουλιών ή άλλες διοσημίες και θεομηνίες;

  Βέβαια, το σημαντικότερο ερώτημα ως προς το «βλέποντας και κάνοντας» είναι αν πράγματι βλέπουμε τι κάνουμε ή αν κάνουμε σύμφωνα μ’ αυτά που βλέπουμε. Περί αυτού έχω πολλές αμφιβολίες και για πολλές περιπτώσεις…

 

Θα ’θελα να ’μουν κηπουρός

Θα ’θελα να, θα ’θελα να ’μουν κηπουρός (που τραγουδούσε  ο Βαγγέλης  Γερμανός)

στον εν Αθήναις κήπο μας τον εθνικό,

αφού του δήμαρχου είμαι κολλητός

κι αφού πατέρα είχα πρωθυπουργό…

 

Θα ’θελα να, θα ’θελα να ’μουν παπουτσής, (διπλοθεσίτης καφετζής…)
τον χρόνο να μετρώ με το σφυρί

και προπαντός να ξεθυμαίνω,

που μας δουλεύουνε ψιλό γαζί…

 

Θα ’θελα να, θα ’θελα να ’μουν κυνηγός (κι ας μη βρεθεί ποτέ λαγός!...)
χαμένος σ’ ένα δάσος μαγικό,

συνέχεια να πυροβολώ,

μπας και ξυπνήσουμε, ως λαός…

 

                 ρεφραίν

Βάλε ένα βήμα κι έμπα στο χορό, (ο χορός σε μάρανε…)

μην ψάχνεις αξιοκρατία!

Ποτέ δε θα ξεμπλέξεις, βάλ’ το στο μυαλό!

Πάντα στον σβέρκο σου θα έχεις μια …κρατία.

 

  Πάει «ο κηπουρός» του Γερμανού!... Βαγγέλη, με συγχωρείς για τις αλλαγές των στίχων σου, αλλά πρέπει να τους προσαρμόσουμε και στους νέους κηπουρούς. Δείξε κατανόηση, ακόμη και στα ακατανόητα!....

 

  Εσύ ψάξε πάλι, να συμπληρώσεις την …κρατία! Μπορείς να κάνεις χρήση και τις έτοιμες για την περίσταση λέξεις: οικογενειοκρατία, αριστοκρατία, κομματοκρατία

 

  Βέβαια, στην οικογενειοκρατία έβαλε τέλος (κατά την υπόσχεσή του) ο Χάρης Δούκας, ο δήμαρχος των Αθηναίων. Μην κοιτάτε που ο Χάρης έκανε τη χάρη στον Ανδρέα, υιό του Γιωργάκη Παπανδρέου, διορίζοντάς τον διευθύνοντα σύμβουλο του Εθνικού Κήπου!... Δεν μπορείτε να πείτε!... Από οικογένεια Αθηναίων δεν έβαλε κάποιον, ώστε να διαμαρτύρεστε για οικογενειοκρατία. Προτίμησε τον Πατρινό…

  Πα πα πα πα! είπαν οι πάπιες του Εθνικού, όταν το έμαθαν... Πα πα νδρέ ου ου ου!...

 

  Θα πεις, τι μας νοιάζει εμάς για τον δήμο Αθηναίων; Άλλωστε, το γεγονός δεν είναι νέον κι ο καθένας ξέρει ανάλογα περιστατικά από τον δικό του δήμο. Είναι γνωστό ότι μετά την κατάληψη της όποιας εξουσίας, ακολουθεί (συνήθως) η λαφυραγώγηση των θέσεων για τους ημετέρους. Έτσι εξηγούνται και τα άλματα προόδου του τόπου...

 

  Ευτυχώς, σ’ αυτή τη χώρα που δεν έμεινε τίποτε εθνικό και αποδομείται κάθε ταυτοτικό στοιχείο της, έχουμε ακόμη Εθνικό Κήπο και προπαντός κήπο με διευθύνοντα σύμβουλο, έστω και άμισθο… (ίσως να πληρώνεται με μαρούλια…).

  Α, έχουμε και εθνικές ομάδες... Υποθέτω και πλήθος από διευθύνοντες συμβούλους.

 

Στεναχώριες

  1^η Στεναχώρια: Παραιτήθηκε από βουλευτής ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης. Βουλή χωρίς Βαρβιτσιώτη, είναι σαν σαρακοστή χωρίς Μάρτη. Πώς θα αντέξομεν αυτήν την απουσίαν, εμείς  που πορευόμαστε  διαχρονικά με δυναστείες;  Από τη δυναστεία των

Ισαύρων στη δυναστεία των δεινοσαύρων… Ξέρετε ποιοι είναι, δε χρειάζεται να τους αναφέρουμε πάλι και εννοείται δε χρειάζεται να τους ψηφίζουμε συνέχεια…  

 

  2^η Στεναχώρια: Μας τελείωσε αδόξως και η Άννα-Μισέλ Ασημακοπούλου, διότι η Άννα-Εmail (πάει το Μισέλ) υφήρπασεν (ζάπωσε, άρπαξε, έβαλε στο χέρι), προς αξιοποίησιν δια πάσαν προεκλογικήν ή άλλην χρήσιν, τα προσωπικά δεδομένα των αποδήμων και αποδήμησε από το ευρωκοινοβούλιο…

Άννα, μην κλαις, θα γυρέψουμε βερεσέ απ’ τον μπακάλη, (Μπρεχτ)

μέχρι να σε βολέψουμε σε καμιά θέση άλλη… (καφετζής)

Άννα, δεν είναι η βροχή. Μας φτύνουν, Άννα… (ε, και;…)

 

  3^η Στεναχώρια: Η αγωνία για τον Λοβέρδο. Βολόδερνε ο Λοβέρδος, μπας και τον βολέψει κι αυτόν ο Κυριάκος (ζήλευε κρυφά και τα μεγαλεία του Φλωρίδη), αλλά, αφού είδε κι απόειδε ότι δε γίνεται προκοπή με το περίμενε, ίδρυσε πάλι νέο κόμμα, τους «Δημοκράτες», και πήρε ξανά τις στράτες ψάχνοντας ψήφους. Στις ευρωεκλογές

ρίχνει την τελευταία του πολιτική ζαριά και τότε θα ξεκαθαρίσει αν θα πάει στις Βρυξέλλες ή αν θα πρέπει να κλείσει με καμιά κομπανία, ως ντραμίστας, για τα πανηγύρια…

Μίλτο, Λοβέρδο και Μισέλ, για ποιον να πρωτοκλάψω;

Στεναχώρια μια, στεναχώρια δυο κι από πού να κρατηθώ;

(για να μη σκάσω απ’ τα γέλια)

 

Χαρές

  Πώς να μη χαίρεσαι, όταν στρατιές νέων υποψηφίων προετοιμάζονται πυρετωδώς να μας εκπροσωπήσουν στην επόμενη ευρωβουλή; Κρίμα που θα μας λείψει η Καϊλή, αλλά δε θα πλήξουμε, μην ανησυχείτε!... Παρακολουθώντας δηλώσεις ορισμένων, είναι για να γελά κι ο κάθε πικραμένος. Φανταστείτε τι έχει να γίνει όταν εκλεγούν…

 

  Υποψήφιος θα είναι και ο Αντώναρος. Θα ξαναθυσιάσει τον εαυτό του για το καλό της χώρας. «Θέλω να είμαι παρών, με όλες μου τις δυνάμεις, με την τεράστια πείρα μου (εκτός από φαλακρός, είναι και ταπεινόφρων), με τη διάθεση προσφοράς που διαθέτω…», δήλωσε σχετικά. Ευάγγελε, εσύ μπορεί να έχεις διάθεση, αλλά εμείς είμαστε αδιάθετοι, επειδή την είδαμε και τη δική σου τέχνη…  Άσε, που μας τη βγήκες κι ως αντισυστημικός!... Ούτε η Ακρίτα να ήσουν…

 

  Υποψήφιος θέλει να είναι κι ο Γιώργος Κύρτσος. Ακόμη είναι σε έρευνα αγοράς, για να αποφασίσει με ποιο κόμμα θα πολιτευτεί. Βλέποντας και κάνοντας κι αυτός!... Ως προς την ιδεολογία, κανένα πρόβλημα, η δική του προσαρμόζεται παντού. Ξέρει ότι και οι συριζαίοι ψηφίζουν γενικώς όποιον λάχει, ξέρει ότι ψήφισαν τον Γεωργούλη, γιατί να μην ψηφίσουν κι εμένα τον Γιώργο, σκέφτεται…

 

  Μεγάλη χαρά ήταν και το συνέδριο του Σύριζα. Τι χαρά; Αυτό ήταν παιδική χαρά… Ο κάθε σύντροφος έλεγε ό,τι ήθελε κι έκανε ό,τι του κατέβαινε. Επιτρέπονταν όλα! Κι  εκεί που νόμιζες πως είμαστε κοντά στη διάλυση και τους ζυγούς λύσατε με το πρόσταγμα: άρον τη  συνιστώσα σου και περιπάτει, επήλθε ανακωχή και ηρεμία. Ως προς τη διάλυση δε χάθηκε… η ελπίδα. Υπομονή ως τις ευρωεκλογές!...

  Συνέδριο έκανε και η Νέα Δημοκρατία. Παρόμοιες είναι οι «ευχές» και γι’ αυτή. Βέβαια, είναι δυσκολότερη η διάλυση, αφού έχει την εξουσία, το πεπόνι, τα μαχαιροπίρουνα και κυρίως την κουτάλα. Υπό τοιαύτας συνθήκας, οργάνωσε εύκολα

και μες στην τρελή χαρά το επετειακό (και πανηγυρικό) της συνέδριο, όπου, μαζί με τα εφτά τριγωνάκια που έχει το σήμα της, επανεμφάνισε τον δαυλό, λες και δεν ξέρουμε από τι καήκαμε…

 

  Τελευταία χαρά (πόσες χαρές ν’ αντέξουμε;):  Είναι η αναγνώριση του Μητσοτάκη από διάφορα κέντρα του εξωτερικού, μετά την ψήφιση του γάμου ομοφυλοφίλων, ως μεγάλου μεταρρυθμιστή!... Κούλης ο μέγας, ο μεταρρυθμιστής!... Ποιος; Αυτός που απορρυθμίζει τα από αιώνες ρυθμισμένα της ελληνικής κοινωνίας.

  Ουδόλως ενδιαφέρει αυτά τα κέντρα ότι με τις πολιτικές του… μεταρρυθμιστή καταργείται επί της ουσίας η δυνατότητα για πραγματικούς γάμους των νέων ανθρώπων, λόγω ανεργίας, στέγης και πολλών άλλων αιτίων…   

  Ο πρωθυπουργός μεθυσμένος από τους επαίνους, ποτέ δε βλέπει ποιοι και γιατί τον επαινούν και ποτέ δε θα μάθει ότι: «Τίποτε δεν μπορεί να είναι πολιτικά ορθό, αν είναι ηθικά λάθος», που έλεγε κι ο Ιρλανδός Ντάνιελ Ο’ Κόνελ.

 

Δικό μας είν’ το φταίξιμο…

  «Οι διεφθαρμένοι πολιτικοί είναι δυσφήμιση για το υπόλοιπο δέκα τοις εκατό» είπε κάποτε ο Χένρυ Κίσσιγκερ. Προφανώς, θα θεωρούσε και τον εαυτό του αδιάφθορο. Εμείς οι Έλληνες τον μάθαμε καλά από τις «ευεργεσίες» του στα εθνικά μας θέματα.

Τέλος πάντων! Το σκορ κακοί – καλοί είναι 90 – 10. Ομαδάρα οι κακοί!...

  Όμως, ό,τι και να λέμε για τους πολιτικούς, ποτέ να μην ξεχνάμε πως εμείς τους επιλέγουμε. Ψηφίζεις κάποιον, δεν τον ξέρεις και σου βγαίνει σκάρτος. Όταν στις επόμενες εκλογές τον ξαναψηφίζεις, ποιος είναι ο σκάρτος; Ποιος κάνει το λάθος;

  Επομένως, χρειάζεται και λίγη αυτοκριτική. Εύστοχο ήταν κι ένα παλιό σύνθημα: «Τι φωνάζεις και τους βρίζεις, αφού πας και τους ψηφίζεις;». Οι εκλογές, εκτός από δικαίωμα, είναι και ευθύνη. Να βλέπουμε τι κάνουμε!...

 

Αληθινή λύπη

  Το έχω ξαναγράψει: υπάρχουν και καλοί πολιτικοί. Η παρεμβατική τους προσπάθεια συνθλίβεται τις περισσότερες φορές στις μυλόπετρες ενός παντοδύναμου συστήματος εξουσίας, το οποίο είναι μόνιμα εγκαταστημένο στη χώρα και μοιάζει ανίκητο. Ωστόσο, αφήνουν το στίγμα τους, το παράδειγμά τους, την παρακαταθήκη τους. Όταν αποχωρούν απ’ την πολιτική, μένει πίσω τους ένα ευδιάκριτο ή δυσαναπλήρωτο κενό. Πολύ περισσότερο, όταν φεύγουν απ’ τη ζωή. Τότε, η κοινωνία μας και η πατρίδα μας γίνονται πραγματικά φτωχότερες.

  Για το μεγάλο ταξίδι έφυγε πρόσφατα κι ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης. Δε θα γράψω τίποτε άλλο ούτε για την πολιτική του δράση. Μόνο ένα: έφυγε ένας σπουδαίος!...

  Αιωνία η μνήμη του!

 

Είναι πολλά τα έξοδα, πολλά και τ’ αδιέξοδα

  Ενώ η πολιτική ζωή του τόπου υποβαθμίζεται καθημερινά και οι πρωταγωνιστές της  βυθίζονται στον βούρκο ενός αδιάκοπου ξεκατινιάσματος, με ύβρεις και κάνοντας μηνύσεις ή αγωγές μεταξύ τους, ο λαός στενάζει από τα έξοδα κι αναστενάζει από τα αδιέξοδα. Οι στίχοι της Κικής Δημουλά γίνονται ολοένα και πιο επίκαιροι:  

Διατίθεται απόγνωσις εις αρίστην κατάστασιν

και ευρύχωρον αδιέξοδον. Σε τιμές ευκαιρίας.

 

  Το χειρότερο, δυστυχώς, είναι ότι ακόμη και η απόγνωση δε δημιουργεί γνώση. Γι’ αυτό επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη. Γι’ αυτό απολαμβάνουμε (λουζόμαστε καλύτερα) τα ίδια αποτελέσματα. Και καταλήγουμε στα μοιρολόγια…

Ως πότε παλληκάρια θα ζούμε στριμωχτά,

μ’ ακρίβεια κι ανεργία, δεν έχουμε λεφτά...

Σπηλιές να κατοικούμε σαν παλιοχριστιανοί

κι αυτοί να μας δουλεύουν δεξιοί κι αριστεροί.

 

  Τώρα, βρισκόμαστε στη φάση που προσπαθούμε να βρούμε λύση στα χρωματιστά τιμολόγια των παρόχων ρεύματος και στα προγράμματα διακανονισμών των οφειλών.

Δεν ξέρω πόσο μακριά είμαστε από τη στάση πληρωμών. Προβλέπω να επανέρχεται κι ένα παλιό δημοτικό τραγούδι, έστω και παραλλαγμένο:

Χίλια χρωστάω στα Τρίκαλα και χίλια στο Μουζάκι

κι από τη Σκλάταινα κι απάν’ λογαριασμό δεν έχω…

Καλά το πίνω το κρασί, το τσίπουρο, τη μπίρα,

μα μου γυρεύουν πληρωμή κι η τσέπη μου είναι άδεια

κι όταν μου λένε πλήρωσε, μόν’ στρίβω το μουστάκι…

  Καλού-κακού ας αφήσουμε και κάνα μουστάκι αξύριστο. Να ’χουμε να στρίβουμε...

Όπως πάμε, θα γεμίσουμε μουστακαλήδες!...

 

─ Α, ρε κιαρατάδις πουλιτικοί, δε θα νά ’ρθουν οι ικλουγές;… Θα σας κανουνίσου ιγώ!... Θα ματαψηφίσου του Μητσιουτάκη, για να μην έρθουν οι άλλοι. Ε, όχι να χάσουμι κι απ’ τ’ς άλλοι… (να τος!  Τι σας έλεγα πριν λίγο;).

 

Βλέποντας ή προβλέποντας;

  Το δυσμενές πολιτικοκοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, που κυριαρχεί και τυλίγει τον δημόσιο και ιδιωτικό μας βίο σαν την αντάρα στον Τύμπανο (ή στον Δομοκό για όσους δεν ξέρουν τον Τύμπανο), είναι και δικό μας έργο. Αν μας αρέσει, το κρατάμε. Αν δε μας αρέσει, ας κάνουμε κάτι να το αλλάξουμε.

  «Η ανοχή και η απάθεια είναι οι αρετές μιας κοινωνίας που πεθαίνει» έλεγε ο Αριστοτέλης. Εμείς, όμως, έχουμε αποσυνδεθεί σχεδόν από τη σοφία των προγόνων και τις διαχρονικές αξίες μας. Χωρίς όρια, χωρίς πυξίδα, χωρίς προσπάθεια δεν πάμε πουθενά. Μόνο η περιπλάνηση είναι εξασφαλισμένη.

  Σήμερα δε φτάνει και δε γίνεται πια με το «βλέποντας και κάνοντας».

  Καιρός να πάμε επειγόντως και οριστικά στο «προβλέποντας και κάνοντας»… 

8/4/2024